Σημείωση
ΑΝΟΙΚΤΟ ΧΑΡΤΙ ΣΗΜΕΡΑ: Πριν λίγο καιρό δημοσιεύθηκε στο CANTUS FIRMUS το
ποίημά μου ΚΟΙΝΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ. Το
ποίημα προέρχεται από ένα ευρύτερο έργο που συνιστά ποιητική σύνθεση και
αποσπάστηκε από το σώμα της ώστε να δημοσιευθεί. Ωστόσο, η δημοσίευση αυτή ήταν
ένα παιχνίδι που σκάρωσα εν όψει, κυρίως, της προδημοσίευσης σε συνέχειες, και
πάλι στο CANTUS FIRMUS, της
θεωρίας μου περί ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ.
Για το εν λόγω ποίημα υπήρξαν πολλά επαινετικά σχόλια αναγνωστών, κοινοποιήσεις
και, τιμητικές για μένα, αναρτήσεις της δημοσίευσης σε άλλα λογοτεχνικά
περιοδικά και blogspots.
Ανοίγω σήμερα, λοιπόν, τα χαρτιά μου και σαν άτακτο παιδί ομολογώ τις πράξεις
μου: το ποίημα που ΤΟΤΕ δημοσιεύθηκε στο CANTUS FIRMUS ήταν ΜΟΝΟ το προσχέδιο του κανονικού και αποτετελεσμένου
ποιήματος που σήμερα δημοσιεύεται πια και πάλι στο ίδιο λογοτεχνικό περιοδικό
ως όφειλε. Και μάλιστα δεν ήταν μόνο το προσχέδιο, αλλά συνάμα και τα λογής
ΥΛΙΚΑ που πιθανόν να απάρτιζαν το ποίημα που είχα, τότε, κατά νου. Ουσιαστικά,
δηλαδή, οι αναγνώστες του CANTUS FIRMUS διάβασαν εκείνη τη φορά
τα «μπάζα» (;;;…) μιας ενδεχόμενης
κατασκευής, τα υλικά μιας μελλοντικά
πιθανής απηρτισμένης οικοδομής, τα τούβλα
αντί για το σπίτι, τα χώματα ή τις λάσπες
αντί των ξύλινων δαπέδων και των μαρμάρινων κλιμάκων… Ο σκοπός του
σκανδαλιάρικου παιχνιδιού μου ήταν απλός, ωστόσο ερεθιστικός. Ακόμη και σήμερα
που γράφω αυτές τις γραμμές είμαι μέσα στην ίδια παιδική ένταση και έξαψη, εν
όψει του παιγνίου, με τότε που το σκάρωνα. Τύχη αγαθή.
Α. Από τη μια, λοιπόν, κι ολότελα σκόπιμα και συνειδητά θέλησα να εκθέσω (με τη σημερινή δημοσίευση του
αποτετελεσμένου ποιήματος, με τα σημερινά μου αποκαλυπτήρια…) τον αναγνώστη
στον εαυτό του, στα ίδια του τα μάτια, τη συνείδησή του, τον υποψιασμό, την
επάρκεια και την αίσθησή του και επίσης να τον εκθέσω και στους άλλους
συναναγνώστες. Αφού, όπως και να το κάνουμε, και τουλάχιστον σύμφωνα με την
πρόθεση του συγγραφέα να γράψει ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ από εκείνο που αυτός και οι
συναναγνώστες του διάβαζαν, ο επαινετικός για μένα αυτός αναγνώστης διάβαζε υλικά και μπάζα και λάσπες και τσιμέντα
οικοδομών και αποφαινόταν (επαινετικά και με θαυμασμό) περί ολοκληρώματος,
τετελεσμένου έργου, φτασμένου δημιουργήματος κλπ κλπ (!!!). Φυσικά, ΚΑΝΕΙΣ
αναγνώστης δεν οφείλει να ξέρει τι έχει κατά νου ο συγγραφέας όταν γράφει και
για πού θέλει να τραβήξει ο συγγραφικός στόχος και η φαντασία. Ο αναγνώστης
διαβάζει μόνον ότι κείται ενώπιών του: κείμενα. Όμως, με ΒΑΣΗ ΑΥΤΟ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ
ΚΕΙΜΕΝΟ που διάβαζε, μπήκε σε κάποιον μια υποψία για το παιχνίδι; Του «μύρισε»
κάτι δυσλειτουργικό στο ποίημα; Τον ξένιζε ένα οποιοδήποτε στοιχείο του;
Αμφισβητούσε την αρχή, τη μέση το τέλος, τα περάσματα από στίχο σε στίχο, την
ολοκλήρωση, κυρίως, ενός κάποιου χ
αποτελέσματος; Κοντοστάθηκε, επιτέλους, κανείς με κάποια δυσπιστία και
δισταγμό; Είπε: «βρε μπας και κάτι χωλαίνει εδώ και σαν να μη μου γεμίζει το
μάτι τούτο εδώ το τέλος, ας πούμε, του ποιήματος, αυτή η εικόνα, αυτή η
περιστροφή της ματιάς…»; Πόσο… υποκριτής (για να χρησιμοποιήσω και μια εξαίσια
φορτισμένη μπωντλερική λέξη) ή προκατειλημμένος μπορεί να είναι ο αναγνώστης με
τον ίδιο τον εαυτό του (!), τα κείμενα και τους συγγραφείς ; Πόσο καλά και
σταθερά μπορεί να πατήσει επί … πραγματικού εδάφους και να αρθρώσει μια γνώμη
που να σχετίζεται… άμεσα με το όντως
πραγματικό; Ποιο είναι το πραγματικό εν πάση περιπτώσει; Τι και πώς
δέχεται ο αναγνώστης; Πόσο αναρωτιέται τη στιγμή των (αναγνωστικών) προσλήψεων; Δεν προχωρώ. Είναι προφανές, νομίζω, πως μ’ αυτά κι αυτά πάει μακριά η
βαλίτσα και θεωρώ πως με τα μέχρι τώρα λεγόμενα έκλεισα ακέραια, παιδικά και με
νόημα το μάτι στον αδελφό μου
αναγνώστη…
Β. Αυτός, λοιπόν, ήταν ο πρώτος στόχος που
επεδίωκε εκείνη η παιδικόφρων σκανταλιά μου. Ο δεύτερος; Ε, δεν θέλει και πολύ
ρώτημα φαντάζομαι. Προφανής είναι κι αυτός: να εισαγάγω μέσα στο καμίνι του
εργαστηρίου τον αναγνώστη και να τον θέσω καταμεσής του κυκεώνος των υλικών που
βαίνουν προς συναρμογή. Καταμεσής των θεάσεων. Καταμεσής της κίνησης. Καταμεσής
των σκελετών. Καταμεσής του χάους (όσο εύτακτο κι αν μοιάζει να είναι στο
δημοσιευμένο εκείνο πρόπλασμα ποιήματος…). Καταμεσής μιας Πραγματικότητας που
αγωνίζεται να ειπωθεί, να στηθεί, να αρτιωθεί εν τω φαίνεσθαι ενός
καλλιτεχνήματος. Καταμεσής του… συγγραφέα, μα τι λέω…, ΜΕΣΑ στον συγγραφέα,
ώστε να αναλάβει καθήκοντα… Άλλωστε, εμφάνιση υλικών ίσον καλώς ήρθατε στον
συγγραφέα! Υλικά εργαστηρίου, ΑΡΑ συγγραφεύς. Βρε λες; … Φυσικά, όπως και για
τον πρώτο στόχο, έτσι και για τούτον το δεύτερο υπάρχει βαθύτερος λόγος γι όλα
αυτά. Μα, σαν παιδί σκανταλιάρικο και πάλι δεν θα βγάλω άχνα γι αυτόν. Ας
τραβήξει τη ζωή η κίνηση των μυστικών, μια που τα μυστικά γνωρίζουν πώς να
σύρουν κατά βάση παράφωνους, ως όλοι μας είμαστε από κούνιας, σε ακρίβειες και
έγκυρες θεάσεις Πραγμάτων.
Γ. Υπήρχε και τρίτος στόχος; Ε ναι, τα
παιδικά παιχνίδια είναι και πολυεπίπεδα και απαιτητικά και ακατάσχετα βουλημικά
και ανοικτά
ολοκληρωτικά… Γίνονται και συστήνονται κατά τη φύση της παιδικής καρδιάς, που
αντιστοιχεί με τα παιδικά σάλτα και τα ασταμάτητα ποδοβολητά. Ο τρίτος, λοιπόν,
στόχος ήταν, ίσως, ο πιο σπουδαίος και πιο ερεθιστικός και διεγερτικός από τους
προηγούμενους δύο: όταν θα εμφανισθεί, καλή ώρα όπως σήμερα…, το «κανονικό»
ποίημα να προβεί κεραυνόπληκτος, αγανακτισμένος (;;;..πάντως κινούμενος πια και
όχι καναπεδάτος…) και μανιώδης ο αναγνώστης σε ΑΜΕΣΗ ΠΑΡΑΒΟΛΗ των δύο κειμένων,
σε άμεση παραβολή των υλικών κατασκευής, σε άμεση παραβολή του
(κατασκευαζομένου και προπλασματικού) ΤΟΤΕ και του (απηρτισμένου και σώου) ΤΩΡΑ.
Κι ακολούθως και κατά συνεπαγωγή να αποφανθεί (ιδού το μείζον και σπουδαίο, και
ουσιώδες και σημαντικό και άκρως αποκαλυπτικά παιγνιώδες…) ΠΟΙΟ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ (με
βάση πολλά και διάφορα επιχειρήματα και κριτήρια…) από τα δύο. Μήπως το ΤΟΤΕ
(εν όψει ΠΑΝΤΑ μιας Πραγματικότητας που τώρα πια, με τα σημερινά
αποκαλυπτήρια…, την έχουν ΟΛΟΙ και δει και ΚΑΤΑΝΟΗΣΕΙ… Εν όψει, δηλαδή, της
αποκεκαλυμμένης σε όλους (τους αναγνώστες) πρόθεσης/στόχευσης του συγγραφέα και
των όσων αγωνιζόταν να πει…), όπως αρμόστηκε, όπως στήθηκε, όπως προπλάστηκε,
ήταν ΚΑΛΥΤΕΡΟ του ΤΩΡΑ και γιατί; Πού θα οδηγούσε, ΓΕΝΙΚΟΤΕΡΑ, αυτό; Μήπως το
(ολοκληρωμένο) ΤΩΡΑ υπερτερεί ασυγκρίτως του ΤΟΤΕ προπλασματικού και γιατί;
Ποια τα θεμέλια και η … ΛΟΓΙΚΗ αυτής της υπεροχής και της αριστείας ή
πλεονεκτικότητας ; Μήπως ο συγγραφέας ΧΑΛΑΕΙ (και πόσο ;) τα κείμενα ΜΕΤΑ τις
αρχικές τους/του συλλήψεις ; Μήπως τα οδηγεί στο τέλος τους (σώζοντας,
κοντολογίς, το Πραγματικόν) και κυριολεκτικά τα φτιάχνει, τα διασώζει, τα
καθιστά σώα; Τί δείχνει όλη αυτή η πορεία, όλη αυτή η ΚΙΝΗΣΗ από το χ αρχικό σημείο (της συλλήψεως και
κατασκευής) στο τετελεσμένο σημείο ψ
(του ολοκληρωμένου καλλιτεχνήματος); Εν τέλει, ΠΟΙΟ, κατά τον αναγνώστη πάντα
(συμπεριλαμβανομένου, ωστόσο, ΚΑΙ του συγγραφέα εδώ…, μια και γίνεται, που να
πάρει η ευχή, κι αυτός αναγνώστης της Γραφής του ΜΕΤΑ το τέλος της Γραφής του),
είναι καλύτερο κείμενο; Σε ποιο από τα δύο θα παρέμενε, θα κατοικούσε, δίχως
…τύψεις; Τι θα προτιμούσε από τα δύο: τα ΥΛΙΚΑ ή το ΣΠΙΤΙ; Ποιο από τα δύο
του …φτιάχνει καλύτερη ζωή καθημερινά; Ποιο τον συνεπαίρνει περισσότερο;
Γιατί; Ποιος… ΑΕΡΑΣ είναι καθαρότερος από τα δύο; Πού χάθηκε και πού
κερδήθηκε, εν τέλει, η Ζωή ; Μήπως και στα δύο; Μήπως σε… ΣΗΜΕΙΑ τους; Και τα
σημεία αυτά γιατί δεν συνέπεσαν, ώστε ΜΑΖΙ, πια, να κάνουν ένα ΑΛΛΟ, νέο
σύνολο, ένα άλλο νέο έργο που θα συστοιχείτο ακριβέστερα με το Υπαρκτό; Να
προχωρήσω κι άλλο στην ερωτηματοθεσία και στις αποκαλύψεις της σκανταλιάς μου;
Πριτς. Μένω εδώ και σταματώ. Να τραβά κουπί κι ο αναγνώστης, ώστε να παίρνει
δυο ανάσες κι ο δύσμοιρος ο συγγραφέας και να τον πηγαίνουν τα αναγνωστικά
χέρια στους λογής προορισμούς δίχως να πρέπει συνεχώς να είναι ο ίδιος σε
εγρήγορση. Άλλωστε, είναι θέμα… εμπιστοσύνης το παίγνιον. Δηλαδή, πίστεως, κατά
την αρχαία εκφραστική. Κι εμπιστοσύνη σημαίνει ρίσκο. Ε, ας παίρνει, λοιπόν, τα
ρίσκα του κι ο συγγραφέας αφημένος, ταξιδιωτικά, στα χέρια του αναγνώστη, που
θα είναι για κάποιο χρόνο ο πηδαλιούχος του κωπηλάτη. Κι έτσι, η σκανταλιά
συνεχίζεται : δεν βγάζω άχνα.
Ίσως
είμαι κακό παιδί με τούτα τα καμώματα που κάνω και τα άτσαλα παιχνίδια. Ωστόσο,
είμαι παιδί. Και γι αυτό μη με παίρνετε και πολύ ή και καθόλου στα σοβαρά ή,
πάλι, πάρτε με τόσο σοβαρά όσο θα όφειλε σ’ ένα παιδί που παίζει και ψάχνει το
βασίλειο που είναι…
ΣΤΑΘΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ
Υ.Γ.
Φυσικά, η δίστηλη
μορφολογία της δημοσίευσης στο CANTUS FIRMUS δεν
γίνεται όπως έλαχε. Ας μπει επί το έργον ο συμπαίκτης αναγνώστης! Να κι ένας
όρος που λησμόνησε να χώσει ο Μπωντλέρ…
Φυσικά, για
ακόμη μια φορά…, δεν είναι τυχαίο που γίνεται αυτή η δημοσίευση σήμερα, καταμεσής
των απαντήσεών μου στα σχόλια των αναγνωστών πάνω στη θεωρία μου περί ΓΡΑΦΗΣ
ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ και εν όψει του συνεχιζόμενου διαλόγου πάνω σ’ αυτήν…
Παίδες
άπαντες υγιαίνετε!
ΚΟΙΝΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ Β
Μπαίνει
στον Κόσμο σε Σχήμα έτοιμο
Ολόκληρος
σαν Τέλος
Εισόδιος
όπως εξόδιος
Εξόδιος
όπως εισόδιος
Διαγώνιος
Κυρτός
Κάθετος
Τους
περισσότερους ήλιους μετρά κυματωμένος
Αυλακωτός
πολλές φορές
Συχνά
κουλουριασμένος
Μα πάντα,
πάντα επίκεντρος κι εγγεγραμμένος
Αφού ν’
αγγίζει αγροικά
και τη
ματιά σαν μήτρα απλώνει
και με τα
πέλματα τον Κόσμο εισπνέει
Γι αυτό
και την Υγεία
του Χώματος κατάστηθα έχει φυλαχτό
Και στον
Θεό τον Ξεροκέφαλο ορκίζεται
του
πράσινου
του κίτρινου
και
του γαλάζιου
Αυτός ο
των στοιχειων ιππότης ο αστοιχείωτος
Ο
μονοκύτταρος της απλότητας πρίγκιπας !
Κίτρινο
το λεμόνι στα χέρια του
Δίχως να
το ιππεύουν άγγελοι
Μ’
όλες τις αναγνώσεις στη φλούδα να διαβάζονται
Και
μ’ όλες τις γραφές να γράφονται στους πόρους
Ξινά τα
γράμματα αναδύονται
Πορώδεις
οι ορθογραφίες
Σε
φλούδες και κουκούτσια δένεται το συντακτικό
Στη μια κοινή γραμματική
Στη μια τ’ ανθρώπου γλώσσα την αμετάφραστη
Το πείσμα
της το λίθινο γιορτάζει η Ζωή
Τα μήλα
πάντα κόκκινα δίχως εφιάλτες
Το χώμα
καστανό δίχως τύψη
Γαλάζια
πάντα η θάλασσα
Δίχως των
δαιμονίων να την αναταράζουν ουρές
Άμαθ’ από
καμπάνες και ψαλμούς τα δέντρα
Άγευστα
τα πουλιά από χρησμών κι οιωνών φυλάκιση
Η νύχτα
κρέμεται στα παραθύρια ολόμαυρη
Κάτασπρ’
η μέρα τεντώνεται στα χέρια του
Βυθίζονται
τα σύννεφα στα μάτια
Δίχως
στρατηγικές
Και
τάγματα ιδεών στο σπόρο της ντομάτας
Το
στόμα του δεν παραδέχεται
Κι όταν οι
αχωμάτιστοι το κακοφόρμισμα ξεχύνουν
Όπου αέρας
γίνεται το όρος
Σύννεφο η
πέτρα
Ουρανός η
ρεματιά
Ο έρωτας ανώδυνος
Κι όλα τα
χειροπιαστά βρέχονται αεροσύνη
Τότε
στρώνει τα χάχανα της πανοπλίας του
Τον Κόσμο
να φυλάξει
Και
τυλίγει με φάρμακα ξεκαρδισμών
Τους
μασκοφόρους αποστάτες
Τους αναντίστοιχους
Δύσκολο
ως φαίνεται πολύ
Αν
ξεκορμίζεις απ’ των Ανταίων το σμήνος
Πιστός να
μείνεις στο λέπι του ψαριού
Σ’ όλα τα
πράσινα των χόρτων
Και στον
κρωγμό του κόκορα
Και στων
φιλιών το αίμα
© ΣΤΑΘΗΣ
ΚΟΜΝΗΝΟΣ
ΚΟΙΝΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ Α
Μπαίνει στον Κόσμο σε Σχήμα έτοιμο
Ολόκληρος σαν Τέλος
Διαγώνιος
Κυρτός
Κάθετος
Τους περισσότερους ήλιους μετρά κυματωμένος
Αυλακωτός πολλές φορές
Συχνά κουλουριασμένος
Μα πάντα, πάντα επίκεντρος κι εγγεγραμμένος
Αφού ν’ αγγίζει αγροικά
και τη ματιά σαν μήτρα απλώνει
και με τα πέλματα τον Κόσμο εισπνέει
Γι αυτό και την υγεία του Χώματος κατάστηθα έχει φυλαχτό
Και στον Θεό τον ξεροκέφαλο ορκίζεται
του πράσινου
του κίτρινου
και του γαλάζιου
Αυτός ο των στοιχειων ιππότης ο αστοιχείωτος
Ο μονοκύτταρος της απλότητας πρίγκηπας !
Κίτρινο το λεμόνι στα χέρια του
Δίχως να το ιππεύουν άγγελοι
Μ’ όλες τις αναγνώσεις στη φλούδα να διαβάζονται
Και μ’ όλες τις γραφές να γράφονται στους πόρους
Τα μήλα πάντα κόκκινα δίχως εφιάλτες
Το χώμα καστανό δίχως τύψη
Γαλάζια πάντα η θάλασσα
Δίχως ουρές των δαιμονίων να την αναταράζουν
Δίχως καμπάνες και ψαλμούς τα δέντρα
Και τα πουλιά άγευστ’ από χρησμών κι οιωνών φυλάκιση
Και όπως μπαίνει βγαίνει
Κι εκείνος που απόμεινε πιστός
Στις τάξεις του Ανταίου
Μ’ όποιον ορίζοντα στην πλάτη κουβαλά
Μακάριος κι αληθινός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου