ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΡΩΣΙΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

Μετάφραση: Στάθης Κομνηνός

Τον επόμενο καιρό θα δημοσιεύσω στο φιλόξενο CANTUS FIRMUS μια σειρά μεταφράσεών μου που αφορά σε μια περίοδο της ρωσικής ποίησης η οποία καλύπτει περίπου τρεις αιώνες. Η σημερινή επιλογή αυτών των τεσσάρων ποιημάτων, από την ανθολογία μου ρωσικής ποίησης, συνιστά προανάκρουσμα του κυρίου όγκου που θα ακολουθήσει τον επόμενο καιρό. Μεταφράζονται τρεις ποιητές, με τον τελευταίο να είναι γνωστότερος στο ελληνικό κοινό μέσω των μεταφράσεων του Γ. Ρίτσου κυρίως. Ο Αϊγκί είναι αμετάφραστος, απ’ όσο γνωρίζω, κι αυτή είναι η παρθενική του μετάφραση στην ελληνική. Ο Τιούτσεφ έχει μια κάποια παρουσία στα ελληνικά με τη μετάφραση του δόκιμου μεταφραστή Δημήτρη Β. Τριανταφυλλίδη. Μάλιστα, έχει μεταφράσει κι αυτός το ποίημα που σήμερα κι εγώ παρουσιάζω. Φυσικά, δεν νοείται ουδεμία μεταφραστική αντιπαράθεση κι αντιπαλότητα σ’ αυτό μου το βήμα. Το νόημα είναι πως επιζητώ, μ’ αυτό το ένα παράδειγμα, να υπάρξει μια αρχή πολλαπλών εναλλακτικών μεταφραστικών εκδοχών, όπως ακριβώς γίνεται με ό,τι αφορά στη δυτικοευρωπαϊκή λογοτεχνική παραγωγή. Ο τελικός σκοπός είναι η καλλιέργεια μιας μεταφραστικής παραδόσεως που θα ελπίζει, μέσα από τις μεταφραστικές της προσπάθειες στο χρόνο, σε μιαν τελειότερη απόδοση του πρωτοτύπου στο μέλλον και πληρέστερη αφομοίωση της ποίησης των ρώσων ποιητών από το ελληνικό κοινό. Η αναλογία 1-2-1 δεν είναι τυχαία και έχει το νόημά της : συνέχεια/εξέλιξη(;) μεταφραστικής παραδόσεως και καλλιέργεια μεταφραστικής συνέχειας, εισαγωγή αμετάφραστης ύλης και εμπλουτισμός του εγχώριου λογοτεχνικού σώματος, προσθήκη σε ήδη υπάρχον μεταφρασμένο υλικό. Παράλληλα, διάλεξα 2 ποιητές του 20ου αιώνα και έναν του 19ου ως μια συμβολική κίνηση προϊδεασμού του αναγνώστη σχετικά με την εξέλιξη της ρωσικής ποιητικής γραφής. Κίνηση εντελώς σχηματική. Με την πράξη μου αυτή ελπίζω σε μια περισκοπική κίνηση του λογοτεχνικού και πνευματικού ενδιαφέροντος του έλληνα αναγνώστη και στον, συν τω χρόνω, εθισμό του σε διάφορες της αγγλοσαξονικής λογοτεχνικές παραδόσεις, ώστε να αποκτήσει και πάλι τον αυτονόητο κοσμοπολιτισμό που αρμόζει σε κάτοικο αυτού του τόπου.

ΣΤΑΘΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ

   

Фёдор  Тютчев

ВИДЕНИЕ

Есть некий час, в ночи, всемирного молчанья,

   И в оный час явлений и чудес

   Живая колесница мирозданья

Открыто катится в святилище небес.

Тогда густеет ночь, как хаос на водах;

   Беспамятство, как Атлас, давит сушу;

      Лишь Музы девственную душу

В пророческих тревожат боги снах!

1829

Φιόντορ Τιούτσεφ

Όραση 

Υπάρχει κάποια στιγμή, μες στη νυχτιά, παγκόσμιας σιωπής  

Στιγμή του θαυμαστού, των οραμάτων

Όταν το ζωντανό του σύμπαντος άρμα  

Ολάνοιχτα κυλά στο άγιο βήμα τ’ ουρανού. 

Νύχτα ψηλαφητή, σαν χάος επί υδάτων΄

Λησμοσύνη, σαν Άτλας, πιέζει ξερά τη γη΄ 

Της Μούσας τότε μόνο την παρθενική ψυχή 

Μ’ όνειρα προφητικά συνεγείρουν πυρπολητές θεοί  ! 

                               * * *

(Геннадий Николаевич Айхи)

Геннадий Николаевич Айг

В тумане

полный тумана

всю ночь огород - словно сад

а за ним

в тумане-лесу за оградой

голос кукушки

как будто в всегда-утихающем-неутиханьи

в далеком народе-отце

долго

давно

мой отец

(в сонме - клубящемся

шествием-пеньем)

1980

Γκεννάντι Αϊγκί

Στην ομίχλη

Ομίχλη αξαστέρωτη 

Όλη η νύχτα κλήρος – ίδια κήπος

Και πίσω του

Πίσω απ’ το φράχτη στο δάσος μέσα της ομίχλης  

Κούκου λαλιά

Σαν παντοτινή-ανήσυχη-ησυχία 

Στον μακρινό λαό-πατέρα

Επι μακρόν

Από παλιά

Ο πατέρας μου

(στο μέγα περιδινούμενο πλήθος

της ασματικής λιτανείας )

     * * *

Утешение: Поле

в образе - в прахе (как в облаке алом):

поля (как в зареве):

поля (как духа):

ты пребывай

о молитва (бессонница) - 

словно окрашиваясь! - 

радуя (слабого):

(о из огня его:

долго:

до грусти!) - 

словно в соборе! - 

свободно окрашиваясь:

(зная что будет):

и мысль не приемлющее! - 

вечно (как ветер - собор бесконечный):

о независимо!

(ибо без праха):

без столкновения:

поле (как дух)

1967

Παραμυθία : Αγρός

Στην εικόνα – στη σκόνη (όπως άλικο σύννεφο)

Του αγρού (όπως πυράκτωση) 

Του αγρού (όπως ψυχή)

Διαμένεις 

Ω προσευχή (άγρυπνη)

Σαν να χρωματίζεσαι !-

Χαροποιώντας (το ασθενές)

(ή απ’ τη φωτιά του:

Επι μακρόν:

Στη θλίψη !)-

Σαν σε ναό !-

Ελεύθερα χρωματίζεσαι :

(γνωρίζοντας το μελλούμενο):

Στη σκέψη ακατάδεχτη !-

Αιώνια (σαν άνεμος – ναός δίχως τέλος) :

Ω ανεξάρτητα ! 

(διότι δίχως σκόνη) :

Δίχως σύγκρουση:

Αγρός (όπως ψυχή)

                               * * *

Александр Блок
"О, я хочу безумно жить..."

 О, я хочу безумно жить,
 Все сущее — увековечить,
 Безличное — вочеловечить,
 Несбывшееся — воплотить!
  
 Пусть душит жизни сон тяжелый,
 Пусть задыхаюсь в этом сне, -
 Быть может, юноша веселый
 В грядущем скажет обо мне:
 Простим угрюмство — разве это
 Сокрытый двигатель его?
 Он весь — дитя добра и света,
 Он весь — свободы торжество!

Αλεξάντρ Μπλοκ

«Ω, πόσο τρελά θέλω να ζήσω…»

Ω, πόσο τρελά θέλω να ζήσω:

Το υπαρκτό ν’ αθανατίσω

Τ’ απρόσωπο να προσωποποιήσω

Τ’ανύπαρκτο να σωματοποιήσω !

Το βαρύ της ζωής όνειρο ίσως με πνίξει,

Ίσως στραγγαλιστώ στο όνειρο μέσα αυτό, - 

Κι όμως μπορεί, μια ευφρόσυνη νεότης 

Για μένανε σε χρόνο μελλούμενο να πει :

Στη θλίψη του συχώρεση αξίζει – μήπως δεν ήταν

Η μυστική του μηχανή αυτή ;

Αφού ολόκληρος είναι παιδί φωτός και καλοσύνης

Αφού είναι ολόκληρος της λευτεριάς γιορτή !

Μετάφρ./επιλογή :

© ΣΤΑΘΗΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ