Η Αινειάδα (Αινειάς, Aeneis στα λατινικά) είναι ένα επικό ποίημα (έπος) γραμμένο από τον Ρωμαίο ποιητή Βιργίλιο στα τέλη του 1ου αιώνα π.Χ. (29 π.Χ. ως 19 π.Χ.). Το έργο εξιστορεί τις μυθικές περιπέτειες του Αινεία, ενός Τρωαδίτη που ταξίδεψε με λίγους συντρόφους του στην Ιταλία μετά την άλωση της Τροίας και εκεί έγινε ο πρόγονος των Ρωμαίων. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί ο έρωτάς του με τη Διδώ. Στο τέταρτο βιβλίο της Αινειάδας περιγράφεται ο τραγικός έρωτας της Διδώς (ή Διδούς) για τον Αινεία, όταν αυτός πέρασε από τη βορειοαφρικανική ακτή. Ο Αινείας ανταποκρίθηκε αρχικώς στον έρωτά της, αλλά πήρε εντολή από τον Δία να φύγει για την Ιταλία οπότε άρχισε να ετοιμάζεται να αναχωρήσει κρυφά. Η Διδώ όμως το κατάλαβε. Τότε άναψε φωτιά μέσα στην οποία έριξε το ξίφος του, την εικόνα του και καθετί που μπορούσε να της θυμίζει την απιστία του. Στη συνέχεια ανέβηκε στη φωτιά και κάηκε. Πριν πεθάνει όμως καταράσθηκε τον Αινεία και έκανε έκκληση στους Τυρίους να τρέφουν μίσος κατά των απογόνων του, που ήταν οι Ρωμαίοι.
Το έπος είναι γραμμένο σε δακτυλικό εξάμετρο στίχο και χωρίζεται σε 12 βιβλία. Τα πρώτα 6 βιβλία αφηγούνται τις περιπλανήσεις του Αινεία από την Τροία μέχρι την άφιξή του στην Ιταλία, ενώ το δεύτερο μισό του έργου εξιστορεί τον πόλεμο μεταξύ των Τρώων και των Λατίνων.
Ο μέγιστος αυτός ποιητής της Ρώμης δουλεύει το έργο αυτό στην τελευταία δεκαετία της ζωής του- έχοντας ίσως τη συναίσθηση ότι αυτό που περίμενε από τον εαυτό του θα αποδειχτεί ιδιαίτερα δύσκολο. Μια τελική αναθεώρηση του έργου θα επιχειρήσει στην Ελλάδα, όπου συνοδεύει τον Αύγουστο. Στη διάρκεια του ταξιδιού αρρωσταίνει, διακόπτει το ταξίδι και πεθαίνει στο Βρινδήσιο κατά την επιστροφή (19 π.Χ.).
Η διάσωση της Αινειάδας, ενός θεμελιώδους κειμένου όχι μόνο του ρωμαικού, αλλά και του ευρωπαικού πολιτισμού, οφείλεται στον Οκταβιανό Αύγουστο, ο οπόίος παρέβλεψε την υπόδειξη της διαθήκης του ποιητή να μην εκδοθεί τίποτε το αδημοσίευτο. Οι εκδότες Βάριος και Τούκκας αντιμετωπίζουν το έργο με φιλική ευλάβεια και παραιτούνται από τη συμπλήρωση στίχων που έμειναν ανολοκλήρωτοι.
Με τη δημιουργία της Αινειάδας, η κλίμακα των προτύπων του Βιργιλίου διευρύνεται προς νέους ορίζοντες. Ο Βιργίλιος υιοθετεί το εξοχότερο πρότυπο, τον Όμηρο. Ανανεώνει ολόκληρο το έργο του Ομήρου, καθώς αντικατοπτρίζει στα δώδεκα βιβλία της Αινειάδας του τις 24 ραψωδίες της Ιλιάδας και τις 24 της Οδύσσειας. Σ'αυτόν όμως η αλληλουχία της Ιλιάδας και της Οδύσσειας αντιστρέφεται, καθώς το πρώτο μισό της Αινειάδας αντιστοιχεί ουσιαστικά στην Οδύσσεια, ενώ το δεύτερο στην Ιλιάδα.
Στο έργο διακρίνονται τρεις ομάδες με τέσσερα βιβλία η καθεμιά: τα πρώτα τέσσερα βιβλία τα συνδέει ο κοινός τόπος δράσης των βιβλίων 1 και 4, η Καρχηδόνα. Στο 2ο και 3ο παρεμβάλλεται η αφήγηση της καταστροφής της Τροίας και των περιπλανήσεων του Αινεία. Τα βιβλία 5 έως 8 προετοιμάζουν τον ήρωα για τον αγώνα και στα βιβλία 9-12 ακολουθούν πραγματικά πολεμικά γεγονότα.
Ο Αινείας είναι ένας νέος τύπος ήρωας για τα ρωμαικά δεδομένα. Από τη μια φέρει χαρακτηριστικά αρχαικού επικού ήρωα: ως πολεμιστής υπόκειται αναγκαστικά στο πάθος της οργής. Επιπλέον, τον διακρίνουν ρωμαικές ιδιότητες: pietas (ευσέβεια) απέναντι στον πατέρα και στον γιο του και αίσθημα ευθύνης για τους συντρόφους του. Τέλος, έχει και "σύγχρονες" για την εποχή ιδιότητες: έτσι επιδυκνύει συχνά συμπάθεια και αβροφροσύνη, οι οποίες είναι δύσκολο να συμβιβαστούν με τη σκληρότητά του απέναντι στην Διδώ π.χ. Εδώ φτάνουμε πραγματικά στα όρια μεταξύ ρωμαικής και χριστιανικής ευαισθησίας. Ο απόλυτα νέος τύπος ήρωα που δημιουργεί ο Βιργίλιος, του επιτρέπει να σχεδιάσει έτσι μια εκπληκτικά σύγχρονη εικόνα. Ο Αινείας είναι ο τύπος που παραμένει πάντα ανολοκλήρωτος και πρόθυμος να μαθαίνει περισσότερα, ένας τύπος που δεν περιμένει να τον βρει κανείς σε αρχαίο συγγραφέα. Η ανθρωπιά δεν εμφανίζεται εδώ ως δώρο, αλλά ως καθήκον. Η Διδώ αντίστοιχα, σε αντίθεση με άλλες γυναικείες μορφές της Οδύσσειας, έχει ως βασίλισσα και τραγική ηρωίδα ηρωικό τύπο.
Το έπος είναι γραμμένο σε δακτυλικό εξάμετρο στίχο και χωρίζεται σε 12 βιβλία. Τα πρώτα 6 βιβλία αφηγούνται τις περιπλανήσεις του Αινεία από την Τροία μέχρι την άφιξή του στην Ιταλία, ενώ το δεύτερο μισό του έργου εξιστορεί τον πόλεμο μεταξύ των Τρώων και των Λατίνων.
Ο μέγιστος αυτός ποιητής της Ρώμης δουλεύει το έργο αυτό στην τελευταία δεκαετία της ζωής του- έχοντας ίσως τη συναίσθηση ότι αυτό που περίμενε από τον εαυτό του θα αποδειχτεί ιδιαίτερα δύσκολο. Μια τελική αναθεώρηση του έργου θα επιχειρήσει στην Ελλάδα, όπου συνοδεύει τον Αύγουστο. Στη διάρκεια του ταξιδιού αρρωσταίνει, διακόπτει το ταξίδι και πεθαίνει στο Βρινδήσιο κατά την επιστροφή (19 π.Χ.).
Η διάσωση της Αινειάδας, ενός θεμελιώδους κειμένου όχι μόνο του ρωμαικού, αλλά και του ευρωπαικού πολιτισμού, οφείλεται στον Οκταβιανό Αύγουστο, ο οπόίος παρέβλεψε την υπόδειξη της διαθήκης του ποιητή να μην εκδοθεί τίποτε το αδημοσίευτο. Οι εκδότες Βάριος και Τούκκας αντιμετωπίζουν το έργο με φιλική ευλάβεια και παραιτούνται από τη συμπλήρωση στίχων που έμειναν ανολοκλήρωτοι.
Με τη δημιουργία της Αινειάδας, η κλίμακα των προτύπων του Βιργιλίου διευρύνεται προς νέους ορίζοντες. Ο Βιργίλιος υιοθετεί το εξοχότερο πρότυπο, τον Όμηρο. Ανανεώνει ολόκληρο το έργο του Ομήρου, καθώς αντικατοπτρίζει στα δώδεκα βιβλία της Αινειάδας του τις 24 ραψωδίες της Ιλιάδας και τις 24 της Οδύσσειας. Σ'αυτόν όμως η αλληλουχία της Ιλιάδας και της Οδύσσειας αντιστρέφεται, καθώς το πρώτο μισό της Αινειάδας αντιστοιχεί ουσιαστικά στην Οδύσσεια, ενώ το δεύτερο στην Ιλιάδα.
Στο έργο διακρίνονται τρεις ομάδες με τέσσερα βιβλία η καθεμιά: τα πρώτα τέσσερα βιβλία τα συνδέει ο κοινός τόπος δράσης των βιβλίων 1 και 4, η Καρχηδόνα. Στο 2ο και 3ο παρεμβάλλεται η αφήγηση της καταστροφής της Τροίας και των περιπλανήσεων του Αινεία. Τα βιβλία 5 έως 8 προετοιμάζουν τον ήρωα για τον αγώνα και στα βιβλία 9-12 ακολουθούν πραγματικά πολεμικά γεγονότα.
Ο Αινείας είναι ένας νέος τύπος ήρωας για τα ρωμαικά δεδομένα. Από τη μια φέρει χαρακτηριστικά αρχαικού επικού ήρωα: ως πολεμιστής υπόκειται αναγκαστικά στο πάθος της οργής. Επιπλέον, τον διακρίνουν ρωμαικές ιδιότητες: pietas (ευσέβεια) απέναντι στον πατέρα και στον γιο του και αίσθημα ευθύνης για τους συντρόφους του. Τέλος, έχει και "σύγχρονες" για την εποχή ιδιότητες: έτσι επιδυκνύει συχνά συμπάθεια και αβροφροσύνη, οι οποίες είναι δύσκολο να συμβιβαστούν με τη σκληρότητά του απέναντι στην Διδώ π.χ. Εδώ φτάνουμε πραγματικά στα όρια μεταξύ ρωμαικής και χριστιανικής ευαισθησίας. Ο απόλυτα νέος τύπος ήρωα που δημιουργεί ο Βιργίλιος, του επιτρέπει να σχεδιάσει έτσι μια εκπληκτικά σύγχρονη εικόνα. Ο Αινείας είναι ο τύπος που παραμένει πάντα ανολοκλήρωτος και πρόθυμος να μαθαίνει περισσότερα, ένας τύπος που δεν περιμένει να τον βρει κανείς σε αρχαίο συγγραφέα. Η ανθρωπιά δεν εμφανίζεται εδώ ως δώρο, αλλά ως καθήκον. Η Διδώ αντίστοιχα, σε αντίθεση με άλλες γυναικείες μορφές της Οδύσσειας, έχει ως βασίλισσα και τραγική ηρωίδα ηρωικό τύπο.
Για μετάφραση του Λατινικού κειμένου, κοιτάξτε >>εδώ<< .
