από Πατριάρχη Φώτιο και το Βιβλιοκαφέ
Αν η πεζογραφία επιχειρεί να αποτυπώσει ή να κατασκευάσει μια πραγματικότητα, η ποίηση επιδιώκει να φιλοσοφήσει πάνω σ’ αυτή.
Η αφήγηση, στηριζόμενη στην κυριολεκτική απόδοση όσων εξιστορεί, λειτουργεί σαν διαφάνεια που αίρει τα όποια εμπόδια, ώστε ο αποδέκτης-της να δει τον κόσμο (πραγματικό ή πλαστό δεν έχει σημασία) και να αντιληφθεί την αλληλουχία των γεγονότων, των προσώπων, των καταστάσεων. Η γλώσσα σκύβει για να αποδώσει, πιστεύοντας ή υποκρινόμενη το έργο-της, την πραγματικότητα έξω από αυτή, σαν να μην υπάρχει τίποτα ανάμεσα στα γεγονότα και τον αναγνώστη. Είναι η κάμερα που δεν φαίνεται, όταν ο θεατής βλέπει μέσα από μια ανεπαίσθητη οθόνη τον κόσμο που ξετυλίγεται μπροστά-του.
Η ποίηση από την άλλη είναι αυτοαναφορική. 
Δείχνει ή επινοεί έναν κόσμο, αλλά συνάμα με το γλωσσικό πρίσμα-της τον σχολιάζει. Πιο πολύ από την εικόνα, τη σκηνή, το πλάνο, την αλληλουχία στιγμών, μετράει ο τρόπος σύλληψής-τους και ακόμα περισσότερο η στάση του γράφοντος γι’ αυτά. Η ποίηση δεν είναι διάφανη, δεν είναι καν διαπερατή, αλλά είναι ένα χρωματιστό γυαλί που κάνει σκόπιμα αισθητή την παρουσία-του και διαδηλώνει ότι ο αναγνώστης θα δει μια διαθλασμένη πραγματικότητα. Η πολύσημη στάση του γράφοντος οδηγεί σε ντόμινο πολλαπλών θεωρήσεων από τον αναγνώστη, κάνει τον αναγνώστη φορέα της φιλοσοφικότητας με την οποία αξίζει να διαβάζουμε τα φαινόμενα.
Δείχνει ή επινοεί έναν κόσμο, αλλά συνάμα με το γλωσσικό πρίσμα-της τον σχολιάζει. Πιο πολύ από την εικόνα, τη σκηνή, το πλάνο, την αλληλουχία στιγμών, μετράει ο τρόπος σύλληψής-τους και ακόμα περισσότερο η στάση του γράφοντος γι’ αυτά. Η ποίηση δεν είναι διάφανη, δεν είναι καν διαπερατή, αλλά είναι ένα χρωματιστό γυαλί που κάνει σκόπιμα αισθητή την παρουσία-του και διαδηλώνει ότι ο αναγνώστης θα δει μια διαθλασμένη πραγματικότητα. Η πολύσημη στάση του γράφοντος οδηγεί σε ντόμινο πολλαπλών θεωρήσεων από τον αναγνώστη, κάνει τον αναγνώστη φορέα της φιλοσοφικότητας με την οποία αξίζει να διαβάζουμε τα φαινόμενα.
Ακόμα και τα πεζά κείμενα, που δεν
υποκρίνονται την αληθοφάνεια των δεικνυομένων, που επεξεργάζονται μετωνυμικά τη γλώσσα, που επιλέγουν λέξεις και κιάλια θέασης, που στέκονται πάνω στην εξωτερική πραγματικότητα κάνοντάς-την εσωτερική, φιλοσοφούν με τη γλώσσα-τους. Η ποιητικότητα δεν είναι απλώς οι ασυνήθιστες λέξεις, ο λυρισμός, τα σχήματα λόγου που συνυποδηλώνουν αντί να δηλώνουν. Είναι πιο πολύ η πρόθεση του συγγραφέα να ξεψαχνίσει τον κόσμο αναλύοντας πίσω από τη “γεγονότητά”-του, δουλεύοντας κάτω από την επιφάνεια των συμβάντων, παρουσιάζοντας την πραγματικότητα πρώτιστα με τον εσωτερικό τρόπο της σκέψης παρά της όρασης, αναδεικνύοντάς-την με τη γραφή που ανοικειώνει την καθημερινή πρόσληψη.
υποκρίνονται την αληθοφάνεια των δεικνυομένων, που επεξεργάζονται μετωνυμικά τη γλώσσα, που επιλέγουν λέξεις και κιάλια θέασης, που στέκονται πάνω στην εξωτερική πραγματικότητα κάνοντάς-την εσωτερική, φιλοσοφούν με τη γλώσσα-τους. Η ποιητικότητα δεν είναι απλώς οι ασυνήθιστες λέξεις, ο λυρισμός, τα σχήματα λόγου που συνυποδηλώνουν αντί να δηλώνουν. Είναι πιο πολύ η πρόθεση του συγγραφέα να ξεψαχνίσει τον κόσμο αναλύοντας πίσω από τη “γεγονότητά”-του, δουλεύοντας κάτω από την επιφάνεια των συμβάντων, παρουσιάζοντας την πραγματικότητα πρώτιστα με τον εσωτερικό τρόπο της σκέψης παρά της όρασης, αναδεικνύοντάς-την με τη γραφή που ανοικειώνει την καθημερινή πρόσληψη.
Όταν ο αναγνώστης διαβάζει ένα ποιητικό 
κείμενο, ξέρει λόγω της γλώσσας ότι οφείλει να αποστασιοποιηθεί, λιγότερο ή περισσότερο ανάλογα με το ποσοστό της ποιητικότητας, από την απλή κατανόηση εικόνων. Η όραση και η σύνθεση εικόνων είναι περισσότερο ο καμβάς για τη φιλοσοφική ανασύνθεση της ζωής. Η γραφή αναγκάζει τον αναγνώστη να σκεφτεί, να δει το ίδιο πράγμα με λοξό τρόπο, να ξαναδιαβάσει το εξωτερικό κέλυφος του κόσμου με τις ορίζουσες που υποβάλλουν τα σκεπτόμενα σημαίνοντα της λογοτεχνίας. Η λογοτεχνία δεν μένει έτσι κινηματογραφική απεικόνιση, αλλά αποβαίνει πρίσμα σύλληψης των σκιερών πλευρών της πραγματικότητας.
κείμενο, ξέρει λόγω της γλώσσας ότι οφείλει να αποστασιοποιηθεί, λιγότερο ή περισσότερο ανάλογα με το ποσοστό της ποιητικότητας, από την απλή κατανόηση εικόνων. Η όραση και η σύνθεση εικόνων είναι περισσότερο ο καμβάς για τη φιλοσοφική ανασύνθεση της ζωής. Η γραφή αναγκάζει τον αναγνώστη να σκεφτεί, να δει το ίδιο πράγμα με λοξό τρόπο, να ξαναδιαβάσει το εξωτερικό κέλυφος του κόσμου με τις ορίζουσες που υποβάλλουν τα σκεπτόμενα σημαίνοντα της λογοτεχνίας. Η λογοτεχνία δεν μένει έτσι κινηματογραφική απεικόνιση, αλλά αποβαίνει πρίσμα σύλληψης των σκιερών πλευρών της πραγματικότητας.
Τέτοια κείμενα υπαγορεύουν μια αργή 
ανάγνωση, έναν ρυθμό που αργοδιαβαίνει και συχνά σταματά, ώστε να προλάβει το μυαλό να περάσει από την επιφάνεια της αφήγησης στην ποιητική αναμάγευση του κόσμου. Ο τελευταίος δεν προσλαμβάνεται απλώς, αλλά διυλίζεται, εξαρθρώνεται και αναδιαρθρώνεται, σκανάρεται για να γίνουν αντιληπτά τα κρυφά-του νοήματα ή αποδομείται για να συντεθούν τα νοήματα εξ αρχής…
ανάγνωση, έναν ρυθμό που αργοδιαβαίνει και συχνά σταματά, ώστε να προλάβει το μυαλό να περάσει από την επιφάνεια της αφήγησης στην ποιητική αναμάγευση του κόσμου. Ο τελευταίος δεν προσλαμβάνεται απλώς, αλλά διυλίζεται, εξαρθρώνεται και αναδιαρθρώνεται, σκανάρεται για να γίνουν αντιληπτά τα κρυφά-του νοήματα ή αποδομείται για να συντεθούν τα νοήματα εξ αρχής…
Η ποίηση είναι η φιλοσοφία της γλώσσας, ο τρόπος με τον οποίο ο λογοτέχνης ωθεί τον αναγνώστη να αλλάξει τα γυαλιά-του.
Πίνακας κορυφής η γνωστή σύνθεση του Salvador Dali. Οι υπόλοιπες εικόνες αντλήθηκαν από: www.nachi.org,www.philosophers.co.uk, η φωτογραφία του "Σκεπτόμενου" του Ροντέν από το www.andbethere.com και τέλος το σκίτσο από τοwww.nobelprize.org.
Πατριάρχης Φώτιος
