- Μόραλης Γιάννης (1916 - 2009)
- Διάλογος, 1974
- Λάδι σε μουσαμά , 97,8 x 165,7 εκ.
Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 αποτελεί ορόσημο του Μεσοπολέμου για την
Ελλάδα. Η τραυματική αυτή εμπειρία δημιούργησε την ανάγκη μιας εθνικής
αυτοβεβαίωσης που
εκφράστηκε με τη στροφή προς την παράδοση. Άλλωστε η στροφή προς την τάξη
και την παράδοση χαρακτηρίζει και την ευρωπαϊκή τέχνη του Μεσοπολέμου.
Στη δεκαετία του ’20 διαμορφώνονται τα χαρακτηριστικά που θα επικρατήσουν
στους καλλιτέχνες της Γενιάς του ’30.
- Παρθένης Κωνσταντίνος (1878/1879 - 1967)
- Τοπίο με τρεις φιγούρες, π. 1935
- Λάδι και μολύβι σε καμβά , 96 x 106 εκ.
Η Γενιά του ’30 έχει καθιερωθεί ως όρος στο χώρο της λογοτεχνίας και αναφέρεται
σε μια ομάδα νέων λογοτεχνών, κυρίως ποιητών, οι οποίοι συνδέονται με την
εισαγωγή των πρωτοποριακών ρευμάτων στην Ελλάδα και τη συνειδητή
προσπάθειά τους να τα πολιτογραφήσουν και να τους δώσουν ελληνική
ιθαγένεια. Σεφέρης, Ελύτης, Εγγονόπουλος, Εμπειρίκος είναι μερικοί από
τους εκπροσώπους του ελληνικού Μοντερνισμού.
Σε ό,τι αφορά τις εικαστικές τέχνες, τον πρώτο ελληνικό υπαιθρισμό διαδέχεται
τώρα μια ζωγραφική που τείνει να γίνει ανθρωποκεντρική. Βασικό της
γνώρισμα είναι η κυριαρχία της νόησης πάνω στην αίσθηση, που
εκδηλώνεται με ισχυρές σχηματοποιήσεις στη σύνθεση και στο σχέδιο,
ενώ το χρώμα απομακρύνεται από τη φύση και γίνεται πιο πνευματικό.
Το ώριμο έργο του Κωνσταντίνου Παρθένη μαρτυρεί αυτές τις αλλαγές.
Στις αλληγορικές και θρησκευτικές συνθέσεις του συγχωνεύονται επιδράσεις
από την Αρχαιότητα, το Βυζάντιο και τα νεότερα ρεύματα. Ο Μικρασιάτης
Φώτης Κόντογλου αναζητεί πηγές έμπνευσης αποκλειστικά στο Βυζάντιο και
στην ανατολική παράδοση, απορρίπτοντας κάθε επαφή με τη δυτική τέχνη.
Η προσωπικότητα και οι ιδέες του θα επηρεάσουν πολλούς καλλιτέχνες της
Γενιάς του ’30. Σε αντίθεση με τον Κόντογλου, ο φίλος του Σπύρος Παπαλουκάς
προσεγγίζει την παράδοση μέσα από την εμπειρία της σύγχρονης τέχνης.
Ο Γιάννης Τσαρούχης επίσης κατανοεί το αδιέξοδο της διδασκαλίας του
Κόντογλου και ανοίγει έναν γόνιμο διάλογο με πολλές παραδόσεις
(ελληνιστική ζωγραφική, Βυζάντιο, Αναγέννηση, λαϊκή τέχνη), πάντα μέσα
από τον προβληματισμό της σύγχρονης τέχνης, ιδιαίτερα του Ανρί Ματίς.
Το δίδαγμα του Κόντογλου συμφιλιώνεται με τους κώδικες της μεταφυσικής
ζωγραφικής στο έργο του Νίκου Εγγονόπουλου.
- Σπαχής Άγγελος (1903 - 1963)
- Το αίνιγμα της φυσιογνωμίας του ανθρώπου, 1932
- Λάδι σε μουσαμά και ανάγλυφη φιγούρα από γύψο , 45,5 x 50,5 εκ
Μέσα σε αυτό το κλίμα η Γενιά του ’30 ανακαλύπτει την αξία της τέχνης λαϊκών
καλλιτεχνών, όπως είναι ο ζωγράφος του Μακρυγιάννη και ο Θεόφιλος.
Ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας ζωγραφίζει τοπία, εσωτερικά και νεκρές φύσεις
σε ένα ύφος μετακυβιστικό, με φως και χρώμα ελληνικό. Σε αρκετούς
καλλιτέχνες της Γενιάς του ’30 ανιχνεύεται η επίδραση της κλασικιστικής φάσης
του Αντρέ Ντεραίν, που έφτασε στην Ελλάδα μέσω του χαράκτη και ζωγράφου
Δημήτρη Γαλάνη.
- Θεόφιλος (Χατζημιχαήλ) (1873 - 1934)
- Η Αγία Άννα της Χαλκίδας, 1927
- Λάδι σε χαρτόνι , 67,5 x 97 εκ.
Για τη Γενιά του ’30 παράδοση και Μοντερνισμός λειτούργησαν σαν αμφίδρομοι
καταλύτες• καθένας βοήθησε στη βαθύτερη κατανόηση και οικειοποίηση του άλλου.
Η δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά (1936 - 1940) βρήκε διαμορφωμένο το ρεύμα
της επιστροφής στην παράδοση και το υιοθέτησε, θεωρώντας ότι μπορούσε έτσι
να εκφράσει την εθνικιστική ιδεολογία του καθεστώτος.
