Η άποψη της ποιήτριας: Μαρία Κούρση

«Ο χρόνος είναι ένα ευεργετικό βάρος στην πλάτη του δημιουργού» (.poema..)

Η Μαρία Κούρση ακολουθεί μια σταθερή, ευδιάκριτη διαδρομή στην ποιητική της περιπέτεια. Ποιήτρια της λεγόμενης «γενιάς του 1980», πρωτοεμφανίστηκε το 1981. Εχει εκδώσει έως στιγμής οχτώ ποιητικές συλλογές προσελκύοντας το βλέμμα της κριτικής ως μία από τις σημαντικότερες φωνές στην ποίηση των τελευταίων δεκαετιών. Διακρίνεται από την ολιγοστιχία της, τη μινιμαλιστική καταγραφή του σύμπαντός της, την υφολογική απλότητα που προτείνει σε συνδυασμό με έναν λιτό, απέριττο σκηνικό διάκοσμο -συνήθως το εγώ και το εσύ-, αλλ' επίσης τη θελκτική κατάθεση του ποιητικού υποκειμένου για τα τρέχοντα και τα ένδον. Η συνέντευξη δόθηκε με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία της συλλογής της, Λέει ότι είναι κήπος (Εκδόσεις Γαβριηλίδης, 2012).    -Ποιο είναι το χρέος της ποίησης απέναντι στον αναγνώστη; Τον ωφελεί στην παρούσα συγκυρία, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο; Δεν νομίζω πως η ποίηση «χρωστά» κάτι στον αναγνώστη με την κλασική έννοια˙ ο ποιητής παραδίδει το περίσσευμα -ή τις περισσότερες φορές το υστέρημα- από την ψυχή του στον αναγνώστη και από κει και πέρα τα πράγματα παίρνουν τον δρόμο τους. Από αυτήν την άποψη, το τι ωφελεί και τι όχι, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, περνά μέσα από αυτές τις διαδρομές. -Δύναται να είναι πολιτική πράξη το κάθε ποίημα που γράφεται τώρα; Συνεχίζοντας το νήμα της προηγούμενης απάντησης, προσθέτω πως αν, έστω για έναν αναγνώστη, ένα ποίημα λειτουργήσει ως πολιτική πράξη, τότε, ναι, είναι πολιτική πράξη. Για μένα, πάντως, είναι... -Γράφετε: «Ο,τι είναι να γίνει/ Δεν θα γίνει/ Η φλόγα όμως καίει». Πώς ορίζεται η ύβρις; Είναι μια έννοια που συζητείται πολύ στην τρέχουσα επικαιρότητα... Δεν νομίζω πως αυτές οι αντιπαραβολές είναι ιδιαίτερα γόνιμες. Οποιοσδήποτε συλλογισμός έχει την τάση να καταλήγει σε ένα «...γι' αυτό φτάσαμε ώς εδώ», πράγμα που δεν ευνοεί ούτε τη νηφαλιότητα της άποψης ούτε την ποίηση την ίδια. -Λέγεται ότι οι ποιητές δυσκολεύονται να παραλληλιστούν με την πραγματικότητα. Νιώθετε εσείς ότι συμμετέχετε συνειδητά στα προτάγματα της εποχής με την ποίηση που καταθέτετε; Θα απαντήσω όπως και στην πρώτη σας ερώτηση: οι άνθρωποι κατά καιρούς προτάσσουν διαφορετικά διακυβεύματα, αντλώντας από ποικίλες πηγές, είτε αυτό αρέσει στους ποιητές, που συχνά φαντάζονται τον εαυτό τους σε ένα γυάλινο σπίτι -όπου όλοι τους βλέπουν, αλλά κανείς δεν τους αγγίζει-, είτε όχι. -Η απάντησή σας συνδέεται με το ποίημα-φράση «Αραγε η περιγραφή/ του μέλλοντος/ ήταν η σωστή;», όπου δηλώνεται η αγωνία της ύπαρξης για τη διάρκεια της στιγμής. Είναι άραγε ο χρόνος ένα εχέγγυο της προσδοκίας και της δημιουργίας; Ο χρόνος είναι, πάνω από όλα, ένα εύπλαστο εργαλείο: μπορεί να διαστέλλεται και να συστέλλεται κατά βούληση. Παράλληλα, είναι ένα ευεργετικό βάρος στην πλάτη του δημιουργού. Λειτουργεί σαν βαρίδι, αλλά και σαν εστιακός φακός. Πολυεστιακός, μάλιστα. Οσο για την προσδοκία, ο χρόνος έχει να κάνει περισσότερο με την προσδοκία για το παρελθόν, παρά με αυτήν για το μέλλον. -Συνάδετε με την άποψη ότι ιστορικά, κοινωνικά και πολιτικά, αλλάζει ο «ρυθμός του κόσμου» και αναλόγως επηρεάζεται ο ποιητικός λόγος; Ο «ρυθμός του κόσμου» πράγματι πότε τρέχει, πότε κοντοστέκεται, και πότε σκοντάφτει. Σίγουρα αυτό επηρεάζει και τον «ρυθμό της ποίησης». Με ποιον τρόπο όμως, νομίζω πως δεν γνωρίζουμε , και δεν έχει και σημασία να γνωρίζουμε. -Είσαστε η μόνη ποιήτρια ανάμεσα στους ποιητές της δικής σας φουρνιάς, της λεγόμενης «γενιάς του 1980». Πώς ερμηνεύετε την αλματώδη αύξηση πρωτοεμφανιζόμενων, νέων γυναικών που διεκδικούν τη φωνή τους στο πλαίσιο της νεοελληνικής ποίησης, κατά την τελευταία δεκαετία; Η ποίηση, η εσώτερη φωνή του ποιούντος ανθρώπου, έχει σίγουρα να κάνει και με την εξώτερη φωνή του. Η πολυφωνία που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια -που αναφέρεται στον ρυθμό του κόσμου όπως ελέχθη νωρίτερα- σίγουρα μόνο καλό κάνει στην ποιητική φωνή του «εν γένει πάσχοντος ανθρώπου».