Ρόμπερτ Μούζιλ "Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες"

Ο Άνθρωπος χωρίς ιδιότητες είναι μια ιστορία που διαρκεί ένα χρόνο: από το 1913 έως την έκρηξη του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Αντικείμενο είναι η πραγματικότητα παραμονές του πολέμου όπως βιώνεται από τον Ούλριχ, τον άνθρωπο χωρίς ιδιότητες. Εάν όμως «πραγματικότητα είναι η δεδομένη μορφή όλων όσα βιώνει ο άνθρωπος» και ποίηση η εικόνα αυτών των βιωμάτων που προκύπτει από έναν ορισμένο τρόπο θεώρησης· αν ποίηση υπάρχει και έξω από αυτό που ορίζεται ως ειδική ποιητική δημιουργία, και δη εκεί όπου «στο καθημερινό βίωμα εμφανίζεται κάτι που δεν μπορεί να συλληφθεί πλήρως διαμέσου των εννοιών», τότε Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΩΡΙΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ είναι μια μεγαλειώδης απόπειρα σύνθεσης του κόσμου των πραγμάτων με τον κόσμο των συναισθημάτων και των ιδεών· μια απόπειρα αναίρεσης όλων των αντιθετικών ζευγών, όλων των δυϊσμών που κυριαρχούν στη συνείδηση του ανθρώπου, με εργαλείο μια γλώσσα ικανή να καταστήσει προσιτό ό,τι είναι ακόμη και πέρα από τις λέξεις και τα ονόματα: ό,τι είναι πέρα από κάθε είδους -ισμό και επιτρέπει τη θεώρηση του ανθρώπου με τον περιβάλλοντα χώρο του ως ένα αδιάσπαστο και ενιαίο όλον. Είναι το έπος μιας εποχής που δεν το χαρακτηρίζει, όπως αναφέρει κάπου ο ίδιος ο Ρόμπερτ Μούζιλ, «σαφήνεια με την οποία, λόγου χάριν, η ατομική ηθική πυκνώνει μεταβαλλόμενη σε ηθική ή το συναίσθημα σε αιτιοκρατική ψυχολογία, αλλά μια εποπτική εικόνα των αιτίων, διαπλοκών και περιορισμών, των ρευστών σημασιών ανθρώπινων κινήτρων και ενεργειών - μια ερμηνεία της ζωής». Η συγγραφή του έργου Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΧΩΡΙΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ αρχίζει το 1919 και τελειώνει στις 15 Απριλίου 1942, ημέρα του θανάτου του Ρόμπερτ Μούζιλ, «με ένα κόμμα στη μέση μιας σελίδας».

Ο Ρόμπερτ Μούζιλ γεννήθηκε το 1880 στο Κλάγκενφουρτ της Αυστρίας. Σπούδασε αρχικά σε στρατιωτική σχολή, αλλά αργότερα ενδιαφέρθηκε για τη μηχανολογία. Το 1901 πήρε το πτυχίο του μηχανολόγου. Σύντομα στράφηκε προς τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία και την πειραματική ψυχολογία. Το 1908 αναγορεύτηκε διδάκτωρ της φιλοσοφίας, της φυσικής και των μαθηματικών. Την τριετία 1911-1914 εργάστηκε ως βιβλιοθηκάριος. Το 1911 παντρεύτηκε τη Μάρθα Μαρκοβάλντι. Το 1914 υπηρέτησε ως αξιωματικός στο ιταλικό μέτωπο, όπου και παρασημοφορήθηκε. Το 1919 εργάστηκε στο γραφείο τύπου του αυστριακού Υπουργείου Εξωτερικών. Το 1920 εργάστηκε ως δημόσιος υπάλληλος. Το 1923 του απονεμήθηκε το βραβείο "Κλάιστ" για τους "Ονειροπόλους". Το 1924 του απονεμήθηκε το μεγάλο βραβείο των τεχνών της Βιέννης και το 1929 το βραβείο "Γκέρχαρτ Χάουπτμαν". Το 1938 κατέφυγε με τη γυναίκα του στη Ζυρίχη και από εκεί στη Γενεύη, όπου και πέθανε το 1942. Κυριότερα έργα του είναι τα μυθιστορήματα "Οι αναστατώσεις του οικότροφου Ταίρλες" (1906) και "Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες" (1930-1943), που έμεινε ημιτελές. Οι νουβέλες "Δεσμοί" ("Η τελείωση του έρωτα" και "Ο πειρασμός της σιωπηλής Βερόνικας") (1911), "Οι τρεις γυναίκες" ("Η Γκρίτζα", "Η πορτογαλίδα", "Η Τόνκα") (1924) και "Ο Βίντσεντς και η φίλη των σημαντικών ανδρών" (1923).