Δημήτριος Καντιμήρης

Πηγή:https://el.wikipedia.org/wiki/Δημήτριος_Καντιμήρης

Ο Δημήτριος Καντιμήρης (ρωσ. Дмитрий Кантемир, τουρκ. Kantemiroğlu) (26 Οκτωβρίου 1673 - 21 Αυγούστου 1723) υπήρξε Μολδαβός, αργότερα Ρώσος λόγιος του 18ου αιώνα. Ήταν ηγεμόνας της Μολδαβίας, ειδήμονας της ελληνικής, λατινικής, αραβικής και ρωσικής γλώσσας. Είχε άριστη εκπαίδευση στη φιλοσοφία, την πολιτική τέχνη και την ιστορία. Έγραψε την ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εξαίρετο βιβλίο που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. Έγραψε επίσης χρονικό της Μολδαβίας. Ήταν επίσης γεωγράφος, μουσικοθεωρητικός, ουμανιστής και εγκυκλοπαιδιστής. Αδελφός του ήταν ο Αντίοχος Καντιμήρης, γιος του ήταν οΑντίοχος Δ. Καντιμήρης.

Γεννήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 1673 στην Σιλιστένη της Ρουμανίας. Η γενέτειρά του αργότερα, για να τον τιμήσει, ονομάστηκε «Δημήτριος Καντιμήρης». Πατέρας του ήταν ο βοεβόδας Κωνσταντίνος Β΄ Καντιμήρης. Ήταν γόνος της παλιάς βογιάρικης οικογένειαςΚαντιμήρη, η οποία ήταν οικογένεια της κατώτερης αριστοκρατίας της Μολδαβίας. Μητέρα του ήταν η τρίτη γυναίκα του πατέρα του, Άννα Μπαντάς, επίσης αριστοκράτισσα, με σημαντική μόρφωση, και διανοούμενη του Διαφωτισμού. Ο μικρός Δημήτρης, μαζι με τον αδερφό του Αντίοχο, διδάχτηκε τα ελληνικά και λατινικά γράμματα στο σπίτι. Δάσκαλός του ήταν ο Έλληνας Ιερεμίας Κακαβέλας, και απόκτησε βαθιά γνώση των αρχαίων κλασικών και εκκλησιαστικών Σλάβων συγγραφέων, λογική, φιλοσοφία και ρητορική. Έφηβος ακόμα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την πατρίδα του και να πάει στην Κωνσταντινούπολη, παιδί όμηρος και σκλάβος των Τούρκων για να έχουν τον πατέρα του στο χέρι. Ο Δημήτριος αντικατέστησε τον αδερφό του Αντίοχο, ο οποίος από το 1685 ήδη εκπλήρωνε την ίδια θητεία. Διέμεινε εκεί από το 1688, σπούδασε στην Ελληνική Ακαδημία του Ορθόδοξου Πατριαρχείου, έμαθε τουρκικά, ελληνικά, γαλλικά, ρωσικά, αραβικά και περσικά, και σπούδασε φιλολογία, μαθηματικά, φιλολογία, ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και μουσική. Το 1691 επέστρεψε στο Ιάσιο, ενώ ο αδερφός του Αντίοχος ήρθε στην Κωνσταντινούπολη για να τον απαλλάξει από τον ρόλο του ομήρου. Το 1693, όταν ο πατέρας του πέθανε, ο Δημήτριος εκλέχτηκε βοεβόδας της Μολδαβίας, αλλά ο Σουλτάνος Αχμέτ Β΄ αρνήθηκε να τον αναγνωρίσει, διορίζοντας τον Κωνσταντίνο Δούκα. Ο Δημήτριος επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη και συνέχισε τις σπουδές, και έγινε προσωπικός φίλος του μεγάλου βεζίρη Ραμί Μεχμέτ Πασά. Το 1697 πολέμησε με το μέρος των Οθωμανών στη μάχη της Ζέντας, στην οποία οι Τούρκοι ηττήθηκαν από τους Αυστριακούς. Το 1698 ηγεμόνας της Μολδαβίας έγινε ο αδερφός του Αντίοχος. Ο Δημήτριος τον βοηθούσε από την Κωνσταντινούπολη ως απεσταλμένος και σύμβουλός του. Την εποχή αυτή γνωρίστηκε με τους πρέσβεις της Γαλλίας, της Ρωσίας και της Ολλανδίας.

Στις 14 Νοεμβρίου 1710 ανέλαβε ο ίδιος το αξίωμα του βοεβόδα και επέστρεψε στην Μολδαβία. Ηγεμόνευσε για ένα έτος, μέχρι το 1711. Προτίμησε να συμμαχήσει με τον Μεγάλο Πέτρο της Ρωσίας, υπογράφοντας το σύμφωνο του Λουτσκ τον Απρίλιο του 1711, το οποίο εξασφάλιζε την κληρονομική ηγεμονία για την οικογένειά του. Στο μικρό χρονικό διάστημα της βασιλείας του ο Καντιμίρης ξεκίνησε μεταρρυθμιστικό έργο, ιδιαίτερα στον τομέα της αριστοκρατίας και της εκπαίδευσης. Έθεσε τη Μολδαβία υπό την εξουσία της Ρωσίας, και πήρε μέρος στον πόλεμο εναντίον των Τούρκων. Όμως, μετά από μια χαμένη μάχη των ρωσικών δυνάμεων στο Στανιλέστι, στον ποταμό Προύθο, τον Ιούλιο του 1711, αναγκάστηκε να καταφύγει στην Ρωσία και να εγκατασταθεί εκεί. Τιμήθηκε με τον τίτλο του πρίγκιπα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, ενώ ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Κάρολος ΣΤ' τον τίμησε με το αξίωμα του δούκα. Εγκαταστάθηκε στο Χάρκοβο, αλλά συχνά βρίσκονταν στην Αγία Πετρούπολη, ως κύριος σύμβουλος του Πέτρου.

Παντρεύτηκε στο Ιάσιο στις 9 Μαΐου 1699 την Κασσάνδρα Καντακουζηνή (1682-1713), και στις 14 Ιανουαρίου 1717 ξαναπαντρεύτηκε στην Αγία Πετρούπολη την Αναστασία Τρουμπέσκαγια (1700-1755). Απεβίωσε στις 21 Αυγούστου 1723 στην Δημητρόφκα, κοντά στο Χάρκοβο της Ουκρανίας.

Το έτος 1714 ο Καντιμήρης έγινε μέλος της Βασιλικής Πρωσικής Ακαδημίας των Επιστημών στο Βερολίνο. Τα έτη 1711 έως 1719 ήταν τα πιο καρποφόρα, αφού τότε έγραψε τα σημαντικότερα έργα του. Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους αξιολογότερους γλωσσολόγους της εποχής του, ενώ χαρακτηριστικά μιλούσε άπταιστα ένδεκα γλώσσες. Σημαντικό έργο του είναι η «Ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από την απαρχή ως την πτώση της». Αρχικά κυκλοφόρησε ως χειρόγραφο ανά την Ευρώπη, και τελικά δημοσιεύτηκε το 1734 στο Λονδίνο. Μεταφράστηκε στα γερμανικά και γαλλικά, και ήταν το κατεξοχήν έργο για το θέμα αυτό, μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα. Έγραψε επίσης διάφορα βιβλία για τη μουσική της Εγγύς Ανατολής, και το πρώτο βιβλίο της ιστορίας της Ρουμανίας, με τίτλο Historia Hieroglyphica. Άλλο έργο του ήταν το φιλοσοφικό δοκίμιο με τίτλο Divanul, sau Gâlceava Înțeleptului cu lumea sau Giudețul sufletului cu trupul, το οποίο μεταφράστηκε στα ελληνικά, τα αραβικά και τα γαλλικά (Le divan, ou la dispute du sage avec le monde ou le jugement de l'âme avec le corps), και τα αγγλικά (The Divan, or The Wise Man's Parley with the World or The Judgement of the Soul with the Body).

Ο Καντιμήρης διέπρεψε και ως μουσικός, συνθέτης και θεωρητικός της οθωμανικής μουσικής. Δημοσίευσε το 1698 στο Ιάσιο βιβλίο με τίτλοKitâbu 'Ilmi'l-Mûsikí alâ Vechi'l-Hurûfât (Το βιβλίο της γραπτής μουσικής επιστήμης). Το βιβλίο αυτό, στο οποίο περιγράφει τις μελωδίες και τους ρυθμούς της οθωμανικής μουσικής, με βάση μουσικά σημεία που επινόησε ο ίδιος, θεωρείται μέχρι και σήμερα σημαντικό.

Το 1714 δημοσίευσε στο Βερολίνο την πρώτη γεωγραφική, εθνογραφική, και οικονομική σύνοψη της Μολδαβίας με τίτλο Descriptio Moldaviae, το οποίο μεταφράστηκε στα γερμανικά και τυπώθηκε το 1769 σε αποσπάσματα και το 1772 ως μονογραφία. Για το βιβλίο αυτό ο Καντιμήρης σχεδίασε τον πρώτο γεωγραφικό χάρτη της Μολδαβίας. Ο χάρτης τυπώθηκε το 1737 στην Ολλανδία.

• "Kantemiroğlu, Kitâbu 'İlmi'l-Mûsiki alâ Vechi'l-Hurûfât, Mûsikiyi Harflerle Tesbit ve İcrâ İlminin Kitabı", Yalçın Tura, Yapı Kredi Yayınları, Istanbul 2001, ISBN 975-08-0167-9
• Dimitrie Cantemir (1836). Khronikul romano-moldo-vlakhilor (1836). In typ. S. Mitrpoliei. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2011.
• Demetriu Cantemir (1876). Operele Principelui Demetriu Cantemiru: Typarite de Societatea Academica Româna (Τόμος Γ', μέρος Α'). Bucuresci: Typ. Curtii. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2011.

Ο Καντιμήρης είναι ονοματοδότης του Χριστιανικού Πανεπιστημίου «Δημήτριος Καντιμήρης» στις ρουμανικές πόλεις Βουκουρέστι,Μπρασόβ, Κλουζ-Ναπόκα, Κωνστάντζα, Σίμπιου, Τιμισοάρα

• Γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας Καντιμήρη
• Πρίγκιπας Δημήτριος Καντεμίρης - Στέφανος Πεσμαζόγλου[1]
• Πρίγκιπας Δημήτριος Καντεμίρης - Θανάσης Αγγέλου[2]

• 
  

Ένας πρόδρομος των ταξιδιωτών του ρομαντισμού, ο βαρώνος Στάκελμπεργκ, ζωγραφίζει την Ελλάδα

 Πηγή: http://www.lifo.gr/articles/archaeology_articles/79882#slide6

Σ' ένα από τα τελευταία δοκίμιά του, αφιερωμένο στον Σίλλερ, σταματάει ο Τόμας Μάν στις πηγές της έμπνευσης του Γουλιέλμου Τέλλου, του απλού αυτού και μεγάλου έργου του ποιητή. Ενώ θα περίμενε κανείς να ταξιδέψει πρώτα στην Ελβετία, πράγμα που ούτε τότε ήταν δύσκολο, περιορίστηκε να συμβουλευθή μερικά γεωγραφικά και ιστορικά έργα. «Δεν ήθελε τίποτα να ιδή, ούτε τα είχε ανάγκη∙ το ποίημα του είναι μια ζωγραφιά της Ελβετίας, όπως υπάρχει και όπως ζη. Από τη διαίσθηση, από την εσωτερική θεώρηση υπάρχει και ζη η Ελβετία μέσα στο έργο με τη χώρα, με τους ανθρώπους, με τους καταράκτες των Άλπεων, με τις λίμνες, που άλλοτε γελούν φωτεινά, άλλοτε φουσκώνουν από νεότερους ανέμους». Ό,τι δεν έδωσε, δεν θα μπορούσε, ίσως, να το δώσει η αυτοψία, το πέτυχε, όμως, η απόκρυφη εκείνη αίσθηση που διαθέτει η μεγαλοφυΐα, όταν την κινεί μια πολυκύμαντη ψυχή. Ένα άλλο, ακόμη καταπληκτικότερο παράδειγμα οραματισμού, προσφέρει ο Υπερίων του Χέλντερλιν. Δεν χρειάστηκε να μετακινηθεί ο ονειροπαρμένος τούτος μανιακός της αρχαίας Ελλάδας για να δώσει τις περιγραφικές εικόνες φυσικού μεγαλείου και ανθρώπινων τύπων που θα συγκινήσουν βαθειά, αν κάποτε μεταφρασθή και στη γλώσσα μας το κοσμολόγητο τούτο βιβλίο. Πηγή: www.lifo.gr

Σ' ένα από τα τελευταία δοκίμιά του, αφιερωμένο στον Σίλλερ, σταματάει ο Τόμας Μάν στις πηγές της έμπνευσης του Γουλιέλμου Τέλλου, του απλού αυτού και μεγάλου έργου του ποιητή. Ενώ θα περίμενε κανείς να ταξιδέψει πρώτα στην Ελβετία, πράγμα που ούτε τότε ήταν δύσκολο, περιορίστηκε να συμβουλευθή μερικά γεωγραφικά και ιστορικά έργα. «Δεν ήθελε τίποτα να ιδή, ούτε τα είχε ανάγκη∙ το ποίημα του είναι μια ζωγραφιά της Ελβετίας, όπως υπάρχει και όπως ζη. Από τη διαίσθηση, από την εσωτερική θεώρηση υπάρχει και ζη η Ελβετία μέσα στο έργο με τη χώρα, με τους ανθρώπους, με τους καταράκτες των Άλπεων, με τις λίμνες, που άλλοτε γελούν φωτεινά, άλλοτε φουσκώνουν από νεότερους ανέμους». Ό,τι δεν έδωσε, δεν θα μπορούσε, ίσως, να το δώσει η αυτοψία, το πέτυχε, όμως, η απόκρυφη εκείνη αίσθηση που διαθέτει η μεγαλοφυΐα, όταν την κινεί μια πολυκύμαντη ψυχή. Ένα άλλο, ακόμη καταπληκτικότερο παράδειγμα οραματισμού, προσφέρει ο Υπερίων του Χέλντερλιν. Δεν χρειάστηκε να μετακινηθεί ο ονειροπαρμένος τούτος μανιακός της αρχαίας Ελλάδας για να δώσει τις περιγραφικές εικόνες φυσικού μεγαλείου και ανθρώπινων τύπων που θα συγκινήσουν βαθειά, αν κάποτε μεταφρασθή και στη γλώσσα μας το κοσμολόγητο τούτο βιβλίο. Πηγή: www.lifo.gr

Χρήστος Μαλεβίτσης

Πηγή:https://logomnimon.wordpress.com/%CF%87-%CE%BC%CE%B1%CE%BB%CE%B5%CE%B2%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%B7%CF%82/

Ο άνθρωπος. Το πιο τρομαγμένο πλάσμα του κόσμου.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΛΕΒΙΤΣΗΣ «ΕΦΗΜΕΡΙΑ»

Η αλήθεια δεν είναι αντικείμενο, είναι οδός.

«ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ» άρθρο στο περιοδικό ΕΥΘΥΝΗ τ. 339 έτος 2000

Για μια μακρά ιστορική περίοδο τους νόμους της φύσεως τους εξηγούσε η βούληση του Θεού. Και για μια άλλη επίσης μακρά ιστορική περίοδο τη βούληση του Θεού την εξηγούσαν οι νόμοι της φύσεως. Στο τέλος μείναμε χωρίς νόμους της φύσεως και χωρίς βούληση του Θεού. Με τις εκμυθευτικές αυτές σχεδίες διαπλεύσαμε για μακρές ιστορικές περιόδους τον ωκεανό του αγνώστου. Ίσαμε που ναυαγήσαμε. Οι άνθρωποι και των δύο ναυαγίων κρατιούνται από τα σπασμένα ξύλα τους για να μη βυθιστούν στο υγρό στοιχείο του αγνώστου. Είναι πολύτιμα τούτα τα ξύλα. Όμως δεν μπορούν να μας οδηγήσουν πλέον σε λιμάνι.

“ΕΦΗΜΕΡΙΑ” Εκδόσεις ΔΩΔΩΝΗ

Γνώση και δύναμη

Οι δύο πόλοι, γύρω από τους οποίους στρέφεται το μεγαλείο και το δράμα του ανθρώπου είναι η γνώση και η δύναμη. Αλλά για τον άνθρωπο η δύναμη προέρχεται από τη γνώση. Γι’ αυτό εν τέλει το δράμα παίζεται στο επίπεδο της γνώσης. Η κοσμοϊστορική σημασία της γνώσης έγινε αντιληπτή από τα πανάρχαια χρόνια. Γι’ αυτό, τόσο το πνεύμα του Ισραήλ όσο και της Ελλάδος, έθεσαν το ζήτημα στο υψηλό επίπεδο της ρήξεως του ανθρώπου με το θείο. Και έχομε στη Βίβλο την εκμύθευση του δέντρου της γνώσεως, ενώ στην Ελληνική μυθολογία έχομε την εκμύθευση της αρπαγής της φωτιάς από τους θεούς, με αυτουργό τον Προμηθέα. Τονίζω και πάλι πως αυτοί οι δύο ευφυείς και βαθυνούστατοι λαοί αντελήφθησαν την κοσμοϊστορική σημασία της γνώσεως. Η γνώση δεν είναι ένα απλό συμβάν ανάμεσα στα άλλα. Είναι το κατ’ εξοχήν συμβάν της υπάρξεως. Πάντως και στις δύο περιπτώσεις το θείο ήταν αντίθετο. Διότι η γνώση αυτονομεί τον άνθρωπο και τον απομακρύνει από το θείο. Δεν πρέπει να αντιμετωπίσομε το ζήτημα ρηχά και να πούμε πως οι Θεοί εκπροσωπούν δυνάμεις “αντιδραστικές”, που απεχθάνονται την πρόοδο. Μας είναι πιο χρήσιμο να εννοήσουμε πως η αντίθεση συμβαίνει στο βάθος του πνεύματος, συνεπώς και οι δύο ροπές είναι εξίσου έγκυρες. Και αν ο κίνδυνος από τη γνώση δεν ήταν ορατός εδώ και χιλιάδες χρόνια, από τότε που ζει ο μύθος, τώρα πλέον είναι ορατός διά γυμνού οφθαλμού. Η γνώση απειλεί σύμπασα τη ζωή του πλανήτη. Ιδού που οι φόβοι της θεότητας, δηλαδή της έσχατης εσωτερικότητας, πηγαίνουν να επαληθευθούν.

απόσπασμα από το δοκίμιο του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΕΒΙΤΣΗ “ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΗ”

από το βιβλίο του: “ΤΑ ΜΗΛΑ ΤΩΝ ΕΣΠΕΡΙΔΩΝ”

(1984) Εκδόσεις IMAGO

Η συν-είδηση του θανάτου

Υπάρχουν πολλοί επιθετικοί προσδιορισμοί για τον άνθρωπο· αλλά ο πλέον καίριος είναι ότι ο άνθρωπος είναι θνητός. Και τούτο δεν σημαίνει απλώς πως ο άνθρωπος πεθαίνει, αλλά ότι ο άνθρωπος ζει γνωρίζοντας πως θα πεθάνει. Το ζώο ζει μη γνωρίζοντας πως θα πεθάνει. Η διαφορά είναι μεταξύ πνεύματος  και φύσεως.

απόσπασμα από το δοκίμιο του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΑΛΕΒΙΤΣΗ “Η ΣΥΝ-ΕΙΔΗΣΗ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ”

από το βιβλίο του: “ΤΑ ΜΗΛΑ ΤΩΝ ΕΣΠΕΡΙΔΩΝ”

(1984) Εκδόσεις IMAGO

Ο πολιτισμός της ευχέρειας

Οι Δυτικές κοινωνίες εισέρχονται πλησίστιες στον πολιτισμό της ευχέρειας. Ενώ όλοι οι μέχρι τώρα πολιτισμοί ήσαν πολιτισμοί της δυσχέρειας. Η διαφορά είναι κρίσιμη. Διότι η δυσχέρεια συνθέτει τους πολιτισμούς, η δε ευχέρεια τους αποσυνθέτει.

Βέβαια, ο πολιτισμός έγινε από τον άνθρωπο για να μετατρέψει τη δυσχέρεια σε ευχέρεια. Οι παλιοί πολιτισμοί το καταφέρανε τούτο σε περιορισμένο βαθμό και για περιορισμένο αριθμό ανθρώπων. Μόνον ο δικός μας πολιτισμός στη δεύτερη φάση του, σε αυτήν της καταναλωτικής κοινωνίας, επέτυχε να μεταστοιχειώσει τη δυσχέρεια σε ευχέρεια σε μεγάλο βαθμό και για μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Με τον καιρό δε αυξάνει και ο βαθμός της ευχέρειας. και ο αριθμός των ανθρώπων που την απολαμβάνουν. Αυτό ονειρευόταν ο άνθρωπος από καταβολής του· τώρα το επέτυχε· δεν νιώθει ευτυχής;

Εδώ ακριβώς βρίσκεται η μεγάλη αποκάλυψη: ότι στον πολιτισμό της ευχέρειας ο άνθρωπος δεν αισθάνεται ευτυχής. Αλλά και κάτι παραπάνω: δεν αισθάνεται ασφαλής. Και την πλέον ταπεινή συνείδηση του πολιτισμού της ευχέρειας την έχει σταυρώσει η κατήφεια και την έχει χαράξει η υποψία, ή και η βεβαιότητα της ριζικής ανασφάλειας. Πράγματι, αυτό το τελευταίο είναι πολύ απογοητευτικό· ατενίζομε πλέον και στις αμέτοχες συνειδήσεις τον κατοπτρισμό της ματαιότητας του πολιτισμού μας. Ήταν νοητή η συζήτηση για την κρίση του πολιτισμού μεταξύ ιστορικών ή φιλοσόφων ή κοινωνιολόγων. Τώρα όμως η συζήτηση αυτή διεξάγεται ανάμεσα σε ανθρώπους απλοϊκούς ή νέους, με τις ελάχιστες ακόμη εμπειρίες ζωής. Και η συνείδηση αμηχανεί προ του μεγάλου κακού, βλέποντας πως το ψύχος της ιστορικής αυτοσυνειδησίας κατήλθε ως τους ανθισμένους λειμώνες και τους καταψύχει προώρως. Και αποδεικνύεται πλέον με ενάργεια μεσημεριού, πως πράγματι ο πολιτισμός μας τελεί σε κρίση – διότι η κρίση του κλονίζει και τις αγεώργητες, και τις άγουρες συνειδήσεις. Δεν πρόκειται πλέον περί θεωρητικής εκδοχής, αλλά περί καθεστώτος εδραίου.

Πηγή των πολιτισμών η δυσχέρεια του βίου. Βιοτική δυσχέρεια, βεβαίως, αντιμετωπίζουν και τα ζώα. Μόνο που αυτά δεν μπορούν να απαντήσουν στην πρόκληση της δυσχέρειας και παραμένουν εσαεί δέσμιά της. Ο άνθρωπος απελευθερώνεται από τη δυσχέρεια απαντώντας δημιουργικά στην πρόκλησή της. Η απελευθέρωση είναι σχετική· με τον Δυτικό όμως πολιτισμό μας πάει να γίνει απόλυτη. Γι’ αυτό και μετασχηματίζεται στον πρώτο πολιτισμό της ευχέρειας στην ιστορία.

Η πενία, δηλαδή η δυσχέρεια, δε κατεργάζεται μόνο τέχνες, κατά το λόγο. Κατεργάζεται και το πνεύμα, τον εσωτερικό πλουτισμό, τα αισθήματα, τις συγκινήσεις, τις αγάπες, τις θρησκείες, τις φιλοσοφίες, τις ιδεολογίες. Όχι μόνον ο υλικός πολιτισμός, αλλά και ο πνευματικός πολιτισμός είναι προΐόντα της δυσχέρειας. Και τούτο το τελευταίο μάς ενδιαφέρει ακόμη περισσότερο. Δεν θα υπήρχε πνευματικό έργο χωρίς τη δυσχέρεια της υπάρξεως. Όλη η Οδύσσεια είναι η βιοτική δυσχέρεια ενός ανθρώπου. Και όλη η Ιλιάδα είναι η αγωνιστική δυσχέρεια ενός λαού. Η ριζική δυσχέρεια της ανθρώπινης ύπαρξης που είναι ο θάνατος, συνιστά το σημείο αφετηρίας του Χριστιανισμού. Και η διά βίου προσκόλληση του ανθρώπου στη θρησκεία του συστοιχείται προ τον διά βίου χειμασμό του ανθρώπου στον κόσμο τούτο. Η ζωή τελεί πάντοτε υπό απειλή και καταφεύγει στο έργο του πολιτισμού για να ασφαλισθεί υλικώς και πνευματικώς. Ωστόσο, τούτο δεν σημαίνει πως οι πνευματικές καταφυγές της ζωής είναι προσχήματα άμυνας χωρίς αυτόνομη εσωτερική αξία – δηλαδή δεν πρόκειται για εξορκισμούς. Όχι. Ναι μεν η δυσχέρεια του ζην αναγκάζει τον άνθρωπο στο να ψάξει για πνευματικά ερείσματα, δεν πρόκειται όμως για επινοήματα, παρά για γνήσιες αποκαλύψεις πραγματικοτήτων, αγνώστων μέχρι τότε. Η διάνοιξη της συνείδησης, ωθημένη από τη δυσχέρεια, είναι πραγματική και κοσμοϊστορικής σημασίας. Άλλωστε, επειδή ακριβώς αυτές οι πραγματικότητες υπάρχουν, τις αντιτάσσει ο άνθρωπος στη δυσχέρεια, για την υπέρβασή της. Αν δεν υπήρχαν, δε θα τις εύρισκε· θα του ήταν ίσως ακατόρθωτο και να τις επινοήσει. Και μάλιστα θα ήταν πιο δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να τις επινοήσει παρά να τις ανακαλύψει.

Όσο ο άνθρωπος απαλλάσσεται από τη δυσχέρεια του ζην τόσο απαλλάσσεται και από την ανάγκη να καταφύγει στον προφήτη, στον άγιο, στον ποιητή, στον φιλόσοφο. Γι’ αυτό και στον πολιτισμό της ευχέρειας τα επ-αγγέλματα αυτά ολοένα και περισσότερο παραμένουν αζήτητα. Διότι οι επαγγελίες τους για σωτηρία (θρησκευτική, αισθητική, γνωστική) δεν ενθουσιάζουν κανέναν. Η ευχέρεια αποσαθρώνει την πνευματική σκευή του πολιτισμού και του ανθρώπου.

Βέβαια, η ύπαρξη είναι καταστατικώς δυσχερής στον κόσμο τούτο, αφού η κατ’ εξοχήν δυσχέρεια, ο θάνατος, δεν αναιρείται από κανέναν πολιτισμό. Όμως η αναίρεση της βιοτικής μέριμνας (τροφή, ένδυση, στέγη, φάρμακα) απαλύνει τις υψηλότερου βαθμού δυσχέρειες μέχρι αμβλύνσεών των, δεδομένου ότι οι “πλατιές μάζες” που συνιστούν το μόνο υποκείμενο του πολιτισμού της ευχέρειας, νιώθουν να ευδαιμονούν μέσα στη θαλπωρή της υλικής τους ευμάρειας. Δεν είναι ασήμαντο πράγμα η ικανοποίηση των άμεσων και επιτακτικών βιοτικών αναγκών. Γι’ αυτό ακριβώς και η λύση που δόθηκε κατακυριάρχησε και παραμέρισε όλες τις άλλες λύσεις των άλλων δυσχερειών.

Όλα όμως τούτα ισχύουν βραχυπροθέσμως. Δεν μπορούν να ισχύσουν μακροπροθέσμως. Μακροπροθέσμως οδηγούν ευθέως προς την κατάρρευση του πολιτισμού. Επειδή η ευχέρεια απορρυθμίζει τους μηχανισμούς συντηρήσεως και επεκτάσεως του πολιτισμού. Ίσως στο τέλος αναλάβει τον μόχθο αυτό μια αποφασισμένη μειοψηφία. Οπότε θα περάσομε σε άλλες ιστορικές μορφές χαρούμενης, πλέον, δουλείας των πολλών της ευχέρειας στους λίγους της δυσχέρειας.

Ωστόσο, ο πολιτισμός μας ήδη κρούεται στα όρια της υλικής του ευχέρειας, που είναι τα όρια αντοχής του φυσικού μας περιβάλλοντος. Στο μεταξύ όμως η ευχέρεια, που η Δύση έχει απολαύσει σε πρωτοφανή βαθμό και για πρώτη φορά στην ιστορία, έχει πράξει το κακό. Υπονόμευσε όλη την πνευματικότητα και όλη την εσωτερικότητα που είχαν δημιουργήσει οι πολιτισμοί της δυσχέρειας.

Σ’ αυτόν τον κόσμο τα πάντα έχουν το αντίρροπό τους. Η υλική δυσχέρεια αντιζυγίζεται με πνευματική ευτυχία. Η υλική ευτυχία αντιρροπείται με πνευματική δυστυχία. Η δυσχέρεια του Ισραήλ εδημιούργησε την Παλαιά Διαθήκη, τον Λόγο του Θεού. Η ευχέρεια της Δύσεως προετοιμάζει τον Λόγο του Δαιμονικού. Ήδη τον ακούμε ευκρινώς.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΛΕΒΙΤΣΗΣ “Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΧΕΡΕΙΑΣ”

από το βιβλίο του: “ΤΑ ΜΗΛΑ ΤΩΝ ΕΣΠΕΡΙΔΩΝ”

(1984) Εκδόσεις IMAGO

Χρήστος Μαλεβίτσης

Ενδιαφέρουσες ιστοσελίδες:

Χ. Μαλεβίτσης: Γράμμα στον αναγνώστη (περιοδικό ΕΥΘΥΝΗ τ. 339)

Χ. Μαλεβίτσης: Περί της Αθανασίας της Ψυχής

 Έγκοπος Λόγος

Άρθρο για τον Χ. Μαλεβίτση της Μ. Λαμπαδαρίδου – Πόθου

Η μονοτονική παρακμή του Ελληνισμού

ΤΖΕΚΙΝΣ ΧΑΝ και η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΜΟΓΓΟΛΩΝ 13ος αι. μ.Χ.

Πηγή:https://istoriatexnespolitismos.wordpress.com/2013/06/12/τζεκινσ-χαν-και-η-αυτοκρατορια-των-μογ/

 Κατά την πρώτη δεκαετία του 1.200 μ.Χ, ο Τζέκινς Χαν νικά τα αντίπαλα γένη των Μογγόλων και εδραιώνει την εξουσία   του, καταφέρνει έτσι να επιβάλει την ενοποίηση των μογγολικών φυλών.

ΤΖΕΚΙΝΣ ΧΑΝ8888

• Το 1.206 μ.Χ, ανακηρύσσεται οικουμενικός ηγεμόνας όλων των Μογγόλων. Ως προσωπικότητα συνδύαζε την ωμή βαρβαρότητα και την αμείλικτη σκληρότητα με την μεγαλοφυή ικανότητα στη στρατιωτική οργάνωση, την δεινότητα ως κυβερνήτης και τη δεξιότητα ως νομοθέτης.
• Διέταξε να καταγράφονται οι νόμοι, ώστε οι δικαστές μελετώντας τους να βοηθούνται στο έργο τους. Οι ηθικοί κανόνες απαγόρευαν: την αυτοδικία, τη μοιχεία, το σοδομισμό, την κλοπή, την ψευδομαρτυρία, την προδοσία, τη μαγεία, την ανυπακοή προς τους ανωτέρους, το πλύσιμο σε τρεχούμενο νερό (ανιμιστική προκατάληψη). Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ποινή που προβλέπονταν ήταν ο θάνατος. Ωστόσο, στα θέματα θρησκείας, οι κανόνες ήταν πιο ελαστικοί και επιεικείς, καθένας μπορούσε να διατηρεί τη δική του πίστη και να ασκεί τη λατρεία της, αρκεί να αναγνώριζε ως υπέρτατη εξουσία το Μεγάλο Χάνο.

• Από το 1.207 μ.Χ, η έλλειψη επαρκών εκτάσεων για βοσκότοπους, αποτελεί λόγο της έναρξης επιδρομών. Έτσι, οι Μογγόλοι αρχικά σαρώνουν το γειτονικό βασίλειο Σι-Χία.
• Το 1.215 μ.Χ, διασπούν την άμυνα του σινικού τείχους, καταλαμβάνουν την πόλη Τσονγκτού και λεηλατούν τα ανάκτορα. Ακολουθούν τρομερές σφαγές και διάλυση της αυτοκρατορίας των Τσιν.

• Ο Τζέκινς Χαν, προσλαμβάνει ως σύμβουλο, τον Κινέζο μογγολικής καταγωγής Γε Λου Τσουτστάι. Αυτός ασκεί θετική επιρροή επάνω του, αποτρέποντάς τον από περιττές καταστροφές και αποθαρρύνοντας τον να μετατρέψει τους ορυζώνες της Κίνας σε βοσκότοπους. Του υποδεικνύει το όφελος της φορολογίας εάν το εμπόριο συνέχιζε να ανθεί. Στα επόμενα 17 έτη, ο στρατηγός του Μουκάλι, κυριαρχεί σε όλη τη βόρεια Κίνα.
• Το 1.217 μ.Χ, ο στρατηγός Τζεμπέ, υποτάσσει το βασίλειο Καρά Κιτάυ.
• Κατόπιν, οι Μογγόλοι επιτίθενται με τρομερή αγριότητα στην αυτοκρατορία Χορασίμ. Όσοι από τους κατοίκους των πόλεων γλύτωναν από τη σφαγή, χρησιμοποιούνταν σαν ασπίδα στην επόμενη πολιορκία. Όσο πιο παρατεταμένη ήταν μια πολιορκία και σθεναρή η αντίσταση των κατοίκων, τόσο πιο μεγάλη ήταν η ωμότητα των εισβολέων, μετά την κατάληψη της πόλης.
• Μετά την κατάληψη της πόλης Νισαπούρ, οι Μογγόλοι έφτιαξαν έξω από την πόλη τρεις διαφορετικές πυραμίδες από κρανία, μία από κρανία αντρών, μία από κρανία γυναικών και μία από κρανία παιδιών.
• Στη συνέχεια κατανικούν Αρμένιους, Γεωργιανούς, Τούρκους Κιπτσάκους και Βούλγαρους του Άνω Βόλγα.
• Το 1.223 μ.Χ, σταθεροποιούν τη θέση τους σε Ουκρανία-Κριμαία. Ενώ νικούν συνολικά στρατούς 20 διαφορετικών κρατών.
• 1.227 μ.Χ, ο Τζεκινς Χαν πεθαίνει.

• Το 1.229 μ.Χ, ο γιός του Τζέκινς Χαν Ουγκεντέι, διαδέχεται τον πατέρα του. Αυτός ολοκληρώνει την κατάκτηση της
  

  Η ΜΟΓΓΟΛΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΖΕΚΙΝΣ ΧΑΝ
  βόρειας Κίνας και υποτάσσει την Κορέα.

• Ο εγγονός του Τζέκινς Χαν Μπατού εισβάλει στη Ρωσία. Το 1.240 μ.Χ, λεηλατεί το Κίεβο.
• Το 1.241 μ.Χ, οι Μογγόλοι νικούν τους Πολωνούς, σαρώνουν Σιλεσία και Μοραβία και καταλαμβάνουν την Ουγγαρία.
• Το 1.241 μ.Χ, ο θάνατος του Μεγάλου Χάνου Ογκεντέι αναγκάζει τους Μογγόλους να αναβάλουν την εισβολή τους στην κεντρική Ευρώπη και να επιστρέψουν στην Ασία για την εκλογή διαδόχου.

• Το 1.251 μ.Χ, ανακηρύσσεται Μεγάλος Χάνος, ο εγγονός του Τζέκινς Χαν Μόνγκε. Αυτός επεκτείνει τα σύνορα της αυτοκρατορίας τόσο δυτικά όσο και ανατολικά. Ολοκληρώνεται η κατάκτηση της δυτικής Ασίας και εξολοθρεύονται οι σιίτες ασσασίνοι.

• Το 1.258 μ.Χ, καταλαμβάνεται η Βαγδάτη, ο ιστορικός Μακριζί αναφέρει τον θάνατο 2.000.000 ανθρώπων και ανάμεσα τους του Χαλίφη, ηγέτη του μουσουλμανικού κόσμου.
• Το 1.259 μ.Χ, ο Μεγάλος Χάνος Μόνγκε πεθαίνει.

• Το 1.260 μ.Χ, 10.000 Μογγόλοι ηττώνται από υπέρτερες δυνάμεις των Μαμελούκων της Αιγύπτου, υπό τον σουλτάνο Κουτούζ. Αυτή η πρώτη τους στρατιωτική ήττα έχει τεράστια σημασία για τη διάλυση της φήμης των αήττητων Μογγόλων στρατιωτών. Στη συνέχεια οι Μαμελούκοι προσαρτούν τη Συρία, απωθώντας τους Μογγόλους πίσω από τον Ευφράτη.

ΚΟΥΜΠΛΑΪ ΧΑΝ

• Το 1.264 μ.Χ, ο Κουμπλάι Χαν επικρατεί, σε εμφύλιο πόλεμο διαδοχής, του αδελφού του Αρίκ Μπογκ και ανακηρύσσεται Μεγάλος Χάνος. Ωστόσο, τα χανάτα της Χρυσής Ορδής και του Τσαγκατάι, αμφισβητούν ανοιχτά την εξουσία του.

• Ο Κουμπλάι Χαν, έχοντας ανατραφεί με κινέζικη παιδεία, επιδιώκει να δημιουργήσει έναν νέο εκλεπτυσμένο μογγόλικο πολιτισμό. Επηρεασμένος από τον κινέζικο πολιτισμό, χτίζει τη χειμερινή του πρωτεύουσα κοντά στα ερείπια της κατεστραμμένης Τσενγκτού. Η πόλη εντυπωσιάζει για τον πλούτο της, τη διακόσμηση και τη ρυμοτομία της.
• Το 1.279 μ.Χ, ολοκληρώνει την κατάκτηση της Κίνας, με την κατάλυση της αυτοκρατορίας των Σονγκ.
• Το 1.275 μ.Χ, ο Κουμπλάι Χαν γνωρίζει τον Μάρκο Πόλο και τον κρατά 17 έτη στην υπηρεσία του. Ο Μάρκο Πόλο, εντυπωσιάζεται από την Κίνα και εγκωμιάζει την προσωπικότητα του Κουμπλάι και τη γενναιοδωρία του. Ωστόσο, στα 23 έτη της βασιλείας του οι Κινέζοι έγιναν γενικά φτωχότεροι.
• Η κοινωνική ιεραρχία της Κίνας του Κουμπλάι, είχε ως εξής:                                         
  

  ΜΑΡΚΟ ΠΟΛΟ

1. Στην κορυφή υπήρχε η στρατιωτική ελίτ των Μογγόλων, που ανέρχονταν σε εκατοντάδες χιλιάδες και ήταν απαλλαγμένοι από τη φορολογία.
2. Ακολουθούσαν οι προνομιούχοι ξένοι (Πέρσες, Τούρκοι κ.λ.π.), οι οποίοι ήταν έμποροι, επιχειρηματίες, κρατικοί λειτουργοί και ήταν επίσης απαλλαγμένοι από τη φορολογία.
3. Οι Κινέζοι υπήκοοι Τσιν.
4. Οι Κινέζοι υπηκόοι Σονγκ. Οι 2 τελευταίες τάξεις αποτελούσαν τη συντριπτική πλειοψηφία, με τους Τσιν να κατέχουν μεγαλύτερη εύνοια έναντι των Σονγκ, από τους Μογγόλους.

• Επί Κουμπλάι Χαν, η διαχείριση της αυτοκρατορίας υπήρξε κακή, καθώς οι νομάδες Μογγόλοι ελάχιστη πείρα είχαν από διοίκηση πόλεων και από σταθερή διαμονή. Επίσης, πραγματοποιήθηκαν ατυχείς εκστρατείες. Το ιππικό των Μογγόλων αποδείχτηκε αναποτελεσματικό στις ζούγκλες της νοτιοανατολικής Ασίας. Επιπλέον, 2 εκστρατείες εναντίον της Ιαπωνίας απέτυχαν. Ειδικά στη δεύτερη, που πραγματοποιήθηκε το 1.281 μ.Χ, δεκάδες χιλιάδες Μογγόλοι σκοτώθηκαν ή υποδουλώθηκαν.
• Το 1.294 μ.Χ, ο Κουμπλάι Χαν πεθαίνει, χωρίς να καταφέρει να εκδικηθεί για την καταστροφή στην Ιαπωνία.
• Σε λιγότερο από 100 χρόνια (1.368 μ.Χ), οι Μογγόλοι χάνουν την κυριαρχία τους πάνω στην Κίνα.

• Στα τέλη του 13ου μ.Χ αιώνα, έχει ήδη αρχίσει η παρακμή σε όλα τα μογγολικά χανάτα.             
  

  ΤΑ ΧΑΝΑΤΑ ΤΩΝ ΜΟΓΓΟΛΩΝ
• Στο ιλχανάτο της Περσίας, οι κατακτητές υποτάχτηκαν στον πολιτισμό των κατακτημένων. Οι Μογγόλοι εξισλαμίστηκαν και το ιλχανάτο επιβίωσε για 80 χρόνια.
• Το χανάτο της Χρυσής Ορδής, υπήρξε ανθεκτικότερο και γνώρισε σχετική ευημερία. Στο εσωτερικό οι διάφορες τοπικές δυναστείες μπορούσαν να κρατήσουν τους θρόνους τους, καταβάλλοντας φόρους. Το τελευταίο μογγολικό κράτος στην Κριμαία, διαλύθηκε από τους Ρώσους τον 18ο αιώνα.
• Το χανάτο Τσαγκατάι, εξασθενεί λόγω συγκρούσεων μεταξύ των οπαδών της παράδοσης της Ανατολής και αυτών που ασπάστηκαν τον μωαμεθανισμό.

• Το 1.369 μ.Χ, η εμφάνιση του Ταμερλάνου, που θα κυριαρχήσει στο Τσαγκατάι και τη Χρυσή Ορδή,σηματοδοτεί το τέλος της καθεαυτό μογγολικής κυριαρχίας.

• Στις αρχές του 15ου αιώνα, οι κατακτητές είχαν αφομοιωθεί σε τέτοιο βαθμό που έπαψαν να υπάρχουν ως ξεχωριστό φύλο.
• Στη Ρωσία, αναμίχθηκαν με Τούρκους, Σλάβους και Φίννους, για να αποτελέσουν ένα τουρκόφωνο φύλο, που καταχρηστικά αποκαλείται Τάταροι.
• Στην κεντρική Ασία, έπαψαν να ξεχωρίζουν από λαούς τούρκικης ή πέρσικης προέλευσης.
• Οι Μογγόλοι, επέβαλαν την κυριαρχία τους στους 2 πιο αναπτυγμένους πολιτισμούς του κόσμου, αλλά η συμβολή τους στη διακυβέρνηση, τις επιστήμες, τις τέχνες ήταν μηδαμινή. Το μόνο που διέδωσαν, ήταν νέες πολεμικές τέχνες.
• Ωστόσο, η απεραντοσύνη της αυτοκρατορίας τους [η μεγαλύτερη σε έκταση που γνώρισε μέχρι τότε ο κόσμος] επέτρεψε την εκτεταμένη κυκλοφορία των αγαθών, γνώσεων και ιδεών.
• Η μογγολική κατοχή της Κίνας, επέφερε κύμα ξενοφοβίας και η Κίνα ξανακλείστηκε στον εαυτό της.Όμως, η δύση είχε οριστικά γνωρίσει και θαυμάσει τον πλούτο και τα επιτεύγματα της Ανατολής.

Συμπεράσματα:

1. Από τις αρχές του 13ου μ.Χ αιώνα, ο γνωστός κόσμος θα γνωρίσει την επέκταση και την εδραίωση της μεγαλύτερης σε έκταση αυτοκρατορίας που υπήρξε ποτέ. Ωστόσο, η μογγολική κυριαρχία πιθανά κατέχει και μια άλλη θλιβερή πρωτιά, αυτή της μαζικής ωμής βίας χωρίς προηγούμενο. Πυραμίδες κρανίων στήνονταν έξω από τις κατακτημένες χώρες, οι αιχμάλωτοι χρησίμευαν απλά σαν ανθρώπινη ασπίδα για την επόμενη επιδρομή. Η μικρή σημασία που έδιναν οι Μογγόλοι για την ανθρώπινη ζωή, αντανακλάται και στο δίκαιο, στο οποίο ο θάνατος ήταν η πιο συχνή καταδίκη για τα περισσότερα αδικήματα. Αξιοσημείωτη εξαίρεση αποτελεί η ανεκτικότητά τους στα ζητήματα θρησκείας, υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι παρέμενε ανεπηρέαστη η υποταγή στο Μεγάλο Χάνο.
2. Ο άνθρωπος που κατέφερε να ενώσει τις ανυπότακτες νομαδικές φυλές υπό ένα ηγεμόνα και να ξεκινήσουν μια σειρά επιδρομών και κατάλυσης αυτοκρατοριών, ήταν ο Τζέκινς Χαν. Οι διάδοχοί του, επέκτειναν ακόμα περισσότερο τις κτήσεις τους, αλλά επήλθε η διαίρεση σε 4 μεγάλα χανάτα: 1ον της Κίνας, 2ον του Τσαγκατάι (Μογγολία, κεντρική Ασία), 3ον το ιλχανάτο της Περσίας, 4ον το χανάτο της Χρυσής Ορδής. Συνολικά οι Μογγόλοι επικράτησαν από την Κίνα έως την ανατολική Ευρώπη και από τη Ρωσία έως τον Ευφράτη. Η κεντρική και δυτική Ευρώπη γλύτωσε την κατάκτηση μάλλον συμπτωματικά, από το θάνατο του Μεγάλου Χάνου Ογκεντέι. Σημαντικότατο γεγονός για την αναχαίτιση της επέκτασής τους έπαιξε η πρώτη τους στρατιωτική ήττα από τους Μαμελούκους της Αιγύπτου του Σουλτάνου Κουτούζ το 1.260 μ.Χ, όπως και οι 2 αποτυχημένες προσπάθειες του Κουμπλάι Χαν για επέκταση στην Ιαπωνία. Ειδικά στη δεύτερη το 1.281 μ.Χ, οι Μογγόλοι γνώρισαν την πανωλεθρία με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και αιχμαλώτους που υποδουλώθηκαν.
3. Ωστόσο και τα 4 χανάτα, σε διάστημα ενός περίπου αιώνα πέρασαν στο στάδιο της παρακμής, με αποτέλεσμα στις περισσότερες περιπτώσεις την ενσωμάτωση των κατακτητών και την εξαφάνισή τους ως ξεχωριστό φύλο. Οι κύριοι λόγοι ήταν: Οι Μογγόλοι, που αποτελούσαν συνεχώς μετακινούμενο νομαδικό φύλο, κλήθηκαν να διοικήσουν περιοχές με συντριπτικά ανώτερο πολιτισμό, κάτι που εξάλλου τους ανάγκασε να αλλάξουν τον πατροπαράδοτο τρόπο ζωής τους. Βέβαια επικράτησαν πάνω στους 2 πιο προηγμένους πολιτισμούς της εποχής, της Κίνας και του Ισλάμ. Η κυριαρχία αυτή όμως εν πολλοίς στηρίχτηκε στην ωμή βία και στην στρατιωτική αποτελεσματικότητα, ενώ από την άλλη η προσφορά τους σε ζητήματα πολιτισμού υπήρξε μηδαμινή. Οι επιπτώσεις του γεγονότος χαρακτηρίστηκαν από μια αμφισημία. Αφενός, οδήγησαν την Κίνα- που η ζωή των κατοίκων της χειροτέρεψε στα χρόνια της διακυβέρνησης του Κουμπλάι Χαν – πίσω στην εσωστρέφεια και στο κλείσιμο στον εαυτό της, αφετέρου η έκταση της αυτοκρατορίας τους επέτρεψε την εκτεταμένη κυκλοφορία αγαθών, γνώσεων και ιδεών. Ίσως για πρώτη φορά η δύση γνώρισε τόσο καλά τα επιτεύγματα του πολιτισμού της ανατολής.

                                                                                                                          ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ