cantus firmus: KREUZ «cosmos unbaptized»

Τρίτη 19 Ιουλίου 2016

KREUZ «cosmos unbaptized»

Η Dépôt Art Gallery, Νεοφύτου Βάμβα 5 , Αθήνα, σας προσκαλεί τη Δευτέρα 18 Ιουλίου και ώρες 20:00 – 23:00 στα εγκαίνια της έκθεσης του εικαστικού καλλιτέχνη KREUZ με τίτλο: «cosmos unbaptized».

O εικαστικός καλλιτέχνης KREUZ (Σταύρος Ζώτος), μοιράζει το χρόνο του ανάμεσα στην Αθήνα και τη γενέτειρά του τη Θεσσαλονίκη. Ασχολείται από πολύ μικρή ηλικία με τη ζωγραφική, ενώ γλυπτά του μεγάλων διαστάσεων και εικαστικές συνθέσεις του, εκτίθενται μόνιμα σε χώρους στη Βόρεια Ελλάδα. Παράλληλα έχει ασχοληθεί ενεργά με το θέατρο, ως σκηνοθέτης, σκηνογράφος και perfomer, συνεργαζόμενος με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, και γνωστές θεατρικές σκηνές στην Αθήνα.

Επιμέλεια έκθεσης: Γωγώ Κολυβήρα.

Ο ποιητής και κριτικός Κωνσταντίνος Μπούρας στο κείμενο του «Κρυπτογράφος Kreuz ενός μηνύματος που δεν έχει επινοηθεί ακόμα» αναφέρει:

«Kreuz, κατά κόσμον Σταύρος Ζώτος, εικαστικός καλλιτέχνης και «κρύπτης» (ας μου συγχωρεθεί ο νεολογισμός για τον κωδικοποιητή υψηλών ή απόκρυφων νοημάτων). Ο κεντροευρωπαϊκός Μεσαίωνας, το «Μαύρο Θέατρο» της Πράγας, ο εφιαλτικός κόσμος του Κάφκα, του Όργουελ, του Ιονέσκο, το “chiaro scuro” των ζωγράφων από τις Κάτω Χώρες έγινε ασπρόμαυρη σκακιέρα κι άλλοτε κύβος του Ρούμπικ, άλλοτε δε ένα παζλ για υψηλής νοημοσύνης θεατές… Μανιχαϊστικός ο κόσμος του, το Καλό αντιπαλεύει με το Κακό. Ο δομημένος κόσμος των αστών ενάντια στον «φυσικό άνθρωπο» του Ρουσώ. Λογική εναντίον Ά-λογου. Αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου εναντίον δεξιού. Διαίσθηση και παρα-μύθι εναντίον της φαντασιακής δύναμης μιας Λογικής που μόνον μυθική είναι, με τις υπέρ-εξουσίες που έχει ενδυθεί.

Είναι σημαντική η “formation professionelle” ενός καλλιτέχνη που έχει σπουδάσει και τοπογράφος μηχανικός. Ξέρει καλά το «γραμμικό σχέδιο» και τα σημεία φυγής, ακόμα κι όταν τα παραβαίνει. Γνωρίζει καλώς τα ασπρόμαυρα κουτάκια. Κατέχει την τέχνη της εκλογικεύσεως του αχανούς και του άναρχου. Επιθυμεί να βάλει τάξη στο χάος και να επιβάλλει δομή στο άχωρον, το άρρητον, το αυτονόητον, που καθίσταται ενίοτε α-νόητον και παράλογα πασιφανές.

Θέλει τέχνη και τόλμη για να ζωγραφίσεις σαν τον Kreuz. Με γνώση και την αθωότητα του αφελούς, του α-Νοϊκού, του προγλωσσικού, χωρίς να καταφεύγει πάντα στο παρά-γλωσσικό. Ενώ τo παρά-φυσικό συναντιέται συχνά με το μετά-φυσικό στο κοσμικό τεραίν όπου κονταροχτυπιούνται υπέρ-ανθρώπινες δυνάμεις. Φουτουριστικός σουρεαλισμός και διαγνωσμένη τριπολικότητα του είναι, σχασμένο ανάμεσα στο «είναι» στο «φαίνεσθαι» και στο «φαντασιώνεσθαι» [δική μου φιλοσοφική απόκλισις – γιατί αυτό ακριβώς προξενεί η ζωγραφική του Kreuz στον εγκέφαλο του επαρκούς θεατή: «να ιδώ τον κόσμο ανάποδα, τον αδελφό μου ξένο και τον οχτρό αδέλφι μου αδικοσκοτωμένο», όπως λέει ο Βάρναλης – εξ αυτού και μόνον διαφαίνεται η επαναστατική δύναμις της Τέχνης, αφού διαφοροποιεί το κοσμοείδωλο στη Συλλογική Πανανθρώπινη συνειδητότητα – ένα μικρό τούβλο αρκεί για να προκαλέσει ντόμινο και να αποδομήσει το σύμπαν…]. Επανέρχομαι στην ιδιοφυή δουλειά ενός εικαστικού που παραβαίνει τα θέσμια και υπερβαίνει τα εσκαμμένα. Παραδείγματος χάριν, θα μπορούσε αυτά τα εφιαλτικώς νοσταλγικά σύνολα και υποσύνολα να τα φιλοτεχνήσει ευκολότερα με τα “layers” των σχεδιαστικών ηλεκτρονικών προγραμμάτων. Όμως αυτός επιμένει να καταφεύγει στον παραδοσιακό τρόπο (με μουσαμάδες, πινέλα, μπογιές – μόνο τα λούστρα αποφεύγει, τα φοβάται ίσως, ή δεν ταιριάζουν με την αισθητική του: άγριο κι ανεπεξέργαστο το ένστικτο ξεπηδάει ορμητικό κι ακαταμάχητο μέσα από το κατασταλαγμένο θυμικό του – το τραγί παραπέμπει στον Πάνα κι εκείνος με τη σειρά του στον Διόνυσο, ενώ ο Απόλλωνας καταλαμβάνει ισόθεη θέση στο προσωπικό του πάνθεον, στην ατομική ψυχολογία του, όπου όλα είναι ένα, όμως ο Έρωτας είναι κάτι παραπάνω από το Έν, αφού αυτός ζωοποιεί και δημιουργεί τις μορφές καταστρέφοντάς τες. Οξύμωρα κι αντιθέσεις υποκρύπτονται κάτω από τους αλληλο-αναιρούμενους κώδικες ενός καλλιτέχνη σαν τον Kreuz. Κοιτάξτε τον με προσοχή. Μέσα από το έργο του. Επανειλημμένως. Κάθε φορά ένα καινούργιο κοσμο-είδωλο θα αναγεννάται στη συνείδησή σας. «Τα πάντα ρει». Ο Σταύρος Ζώτος είναι Έλληνας. Κι ως προσωκρατικός παρατηρεί τον τεχνητό δυϊσμό και τη σχάση τών φαινομένων βοηθώντας μας να ψυχανεμιστούμε το Κοσμικόν Ωόν των Ορφικών και εις αυτό να επιστρέψουμε κατακουρασμένοι, κατάκοποι από το ταξίδι μας στην Ύλη. Αυτή την ύλη που μοιάζει να την καταφρονεί αλλά και να την λατρεύει ο μυστηριώδης, δυσεξιχνίαστος και κρυπτογράφος Kreuz.»

Η θεωρητικός Τέχνης και Αρχιτεκτονικής Μερόπη Ζαβλάρη στο κείμενο της με τίτλο

«Τα δίπολα του KREUZ» αναφέρει:

Ο αστερισμός του Αιγόκερου φέρει τον πλέον παράδοξο συμβολισμό: ένα αντιφατικό πλάσμα, μισό κατσίκι και μισό ψάρι, το οποίο δεν μπορεί υπό ουδεμία λογική να νοηθεί. Το κατσίκι αγαπά τα ύψη και σκαρφαλώνει σε απότομες βραχώδεις πλαγιές, ενώ το ψάρι προτιμά τα βάθη και γλιστρά ομαλά μέσα στο νερό. Κι όμως, το κατσικόψαρο, ο γνωστός μας Αιγόκερος, διατυμπανίζει εδώ και αιώνες την αστρική και θυμική του παρουσία, δίχως ποτέ κανείς να μπορεί να την αμφισβητήσει.

Τα έργα του Kreuz βρίθουν συμβολισμών. Τα σύμβολα του, όμως, δεν μένουν ποτέ ακέραια, αλλά πολλαπλασιάζονται και τροποποιούνται και, με τον τρόπο αυτό, εντείνουν τη σημασία τους, σε σημείο να την διανοίγουν σε μια πληθώρα νέων ερμηνειών. Αυτοεπιβεβαιώνονται δηλαδή με τέτοια ένταση, ώστε στο τέλος αναιρούνται, παύουν να λειτουργούν σαν σύμβολα άλλων πραγμάτων και δρουν ως αυτοτελείς εικόνες, ικανές να συνδέονται ελεύθερα με όλες τις πιθανές νοηματικές διαστάσεις τους. Η ζωγραφική του Kreuz, επομένως, φαίνεται να εξασκεί τη λεγόμενη “Ιδεογραμμική Μέθοδο” του ΈζραΠάουντ, δηλαδή τη σύνθεση και αντιπαράθεση στέρεων εικόνων, διατυπωμένων με ακρίβεια, προκειμένου να εκφραστούν αφηρημένες έννοιες και ιδέες. Μια τέτοια εικονοποιία δεν είναι συμβολιστική, αλλά φέρει τις αρχές ενός εικαστικού εικονισμού (imagism) ή ενός είδους κυβισμού: συνθέτει πολλαπλές προοπτικές και διαστάσεις σε μια ενιαία εικόνα, αποφεύγει τις αοριστολογίες και ακολουθεί έναν εσωτερικό ρυθμό, κι όχι μια εξωγενή μετρονομία.

Αυτό που χαρακτηρίζει εν γένει τη ζωγραφική του Kreuz, τόσο σε επίπεδο περιεχομένου όσο και τεχνικής, είναι η νοηματική αντίθεση και η εμμονή της μορφής. Το μαύρο χρώμα, καθαρό κι απόλυτο, μορφώνεται πάνω στο λευκό καμβά, αφήνοντας τον απείραχτο. Σε αντίθεση όμως με πίνακες όπως του Ματίς, οι οποίοι δημιουργούν μια φωτεινή κι εξωστρεφή ατμόσφαιρα μέσα από τα καθαρά χρώματα και τον εκτιθέμενο καμβά τους, οι πίνακες του Kreuz κλείνονται στον εαυτό τους, καταβυθίζονται στην εσωτερική τους πυκνότητα και δημιουργούν ένα αίσθημα αρμονίας, παρά τις ενδογενείς συγκρούσεις και διασπάσεις των μορφών που τους συγκροτούν. Επιπλέον, ο λευκός καμβάς συμμετέχει ισοδύναμα στο σχηματισμό αυτών των μορφών, με το να μετατρέπεται, ακριβώς όπως και το μαύρο χρώμα, πότε σε επιφάνεια και πότε σε γραμμή, καθαρή επιφάνεια και καθαρή γραμμή. Κι αν οι χρωματικοί τόνοι απουσιάζουν από τα έργα του, είναι οι ίδιες οι μορφές που, μέσα από το συνθετικό και αντιθετικό εσωτερικό παιχνίδι τους, προκαλούν νοηματικές και συναισθηματικές αποχρώσεις.

Η έννοια του δίπολου, των δύο ακραίων και απόλυτα αντιθετικών δυνάμεων, λαμβάνει, στη δουλειά του Kreuz, μια ιδιάζουσα συνθετική δυναμική, η οποία αποκλείει την όποια εξασθένιση των δύο αντιμαχόμενων δυνάμεων. Το άσπρο και το μαύρο χρώμα, η φόρμα και το περιεχόμενο, το αίσθημα και η έννοια, παραμένει το καθένα τους απόλυτα και αμείωτα αυτοτελές, μα και συνάμα αδιαχώριστο από το αντίθετό του. Ακόμα και το σύμβολο, που φαίνεται να ακυρώνεται από την ενέργεια της εικόνας, βρίσκει, στη σειρά "2_ _ _", την κυριολεκτική του επιβεβαίωση: γίνεται σημείο αναγνώρισης, αντικείμενο που έχει χωριστεί σε δύο μέρη. Όταν αυτά τα μέρη –εν προκειμένω, το ψάρι και το κατσίκι– συναντηθούν, αρκεί να “συμβληθούν” ώστε να ξαναβρούν την αρχική ενιαία τους μορφή.»

Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Ζαχαρίας Ρόχας στο κείμενό του «Ρυθμοί Α ή Α-ρυθμοί» αναφέρει:

«Η γραμματική μας, πλούσια σε πάθη φωνηέντων, συναιρέσεις, συνθλίψεις, κράσεις, ορίζει τον Άνθρωπο και τις περιπέτειές του. Ο Kreuz μας καταθέτει τους αριθμούς, ορίζοντας το πρώτο γράμμα της δικής του αλφαβήτου. Κι ο Kreuz, μας ταξιδεύει σε λειτουργικά ένδον τοπία , οπτικά αινίγματα, σημειολογικούς προσδιορισμούς και συναισθηματικές ταυτίσεις. Ένα fresco ζωγραφισμένο ξανά και ξανά, που προσπαθεί να ορίσει την Α-ρυθμία ενός αβάπτιστου κόσμου.».

Πληροφορίες για την έκθεση:

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: Έως 6 Αυγούστου

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Παρασκευή 12:00 – 9:00,

Σάββατο 12:00 - 5:00

Κυριακή και Δευτέρα κλειστά