της Μαρίας Δαμολή
Το 1987 εκδόθηκε στα Ελληνικά από την «Εστία», το εκπληκτικό ποίημα του «Έζρα Πάουντ: Xιου Σελγουιν Mωμπερλυ», σε μετάφραση Χάρη Βλαβιανού- θυμάμαι, είχα σπεύσει τότε να το αγοράσω την πρώτη μέρα που κυκλοφόρησε. Κρατώ στα χέρια μου σήμερα τη δίγλωσση φρέσκια επανέκδοσή του από τις εκδόσεις Πατάκη, με τη χαρά και τη συγκίνηση που ένοιωσα τότε, αναθεωρημένη , εμπλουτισμένη κι επαυξημένη!
Ξεκινώντας καινούρια διαδρομή ανάγνωσης, από τις πρώτες στροφές του ποιήματος βρήκα στο στίχο Ανεπηρέαστος από «των γεγονότων την πορεία», το ίδιο οικείο σκαλί –πάτησα και πάλι πάνω του για να συνεχίσω. Αυτή τη φορά, με συνόδεψε η φωνή του Πάουντ, ηχογραφημένη το 1960, πεντακάθαρη, εμφατική. Στο CD που περιέχεται, ο ποιητής διαβάζει το ποίημα, με τα έντονα Ρ του, ορμητικό νερό, πάνω στις πέτρες των λέξεων που αναδύονται και αναδεικνύονται μία μία στο ποτάμι.
Η ποίηση, όχι ως καταφυγή αλλά ως μονοπάτι, είναι μια αξία και μια σταθερά που δεν με άφησε ποτέ μόνη ή ανυπεράσπιστη στις εποχές των επικαίρων και των κρίσεων.
Διαβάζω: «…επέστρεψαν σε αμέτρητες απάτες,/επέστρεψαν σε παλιά ψέματα και νέους εξευτελισμούς ∙/ τοκογλυφία πωρωμένη και πανάρχαιη/και στις δημόσιες θέσεις συκοφάντες…».
Ο ποιητής Χάρης Βλαβιανός, που στην Εισαγωγή του προσφέρει έναν αξιόπιστο φακό/οδηγό για την πορεία επί του ποιήματος -και του ποιητή και του ίδιου του αναγνώστη-, γράφει(για το πορτρέτο του ποιητή ως Οδυσσέα) : «…που επιχειρεί να παρουσιάσει τη ρηχότητα των παραδεδεγμένων αξιών, που προτιμά να θαυμάζει και να αγαπά ενεργητικά αυτή καθ’ εαυτήν την ομορφιά, όσο επικίνδυνη και αν είναι, παρά να επικροτεί τις χαραγμένες στα ηλιακά ρολόγια κοινοτοπίες ή τα κλισέ τις δημόσιας ζωής…».
Στις σελίδες 177-184 του βιβλίου«Διπλό Όνειρο της Γραφής» -που κυκλοφόρησε αυτές τις μέρες, ταυτόχρονα με το προηγούμενο από τον ίδιο εκδοτικό οίκο-, χαρίζονται σκέψεις-αντικλείδια, για όποιον το «ζήτημα Πάουντ» συνιστά πόρτα που δεν διανοήθηκε να περάσει, επηρεασμένος από την ακανθώδη ταμπέλα που αναρτήθηκε πάνω της. Αναμφίβολα η «πολιτική στάση» του ποιητή ήταν εκείνη που παραχώρησε και τα γράμματα και τα καρφιά για το στήσιμό της, αλλά πόσο άραγε η άνεση με την οποία είμαστε έτοιμοι να αρκεστούμε στην ευκολία της πρόσοψης του προφανούς, δεν οδηγεί εν τέλει στον ίδιο μας τον αποκλεισμό από τα παράθυρα του αναστοχασμού και της ίδιας της σκέψης;
Ο Χάρης Βλαβιανός και ο Χρήστος Χρυσόπουλος γράφοντας από κοινού αλλά ως ένας στο βιβλίο αυτό, το κοινωνούν ως «προϊόν μιας ουσιαστικής και αδιάρρηκτης φιλίας σ’ έναν περίγυρο που συνήθως αδιαφορεί ή αποφεύγει να υπερασπιστεί ιδέες, θέσεις και πρόσωπα».
Αντιγράφω από το κεφάλαιο 23, την παρατιθέμενη παρατήρηση του Τσέστερτον: 23.2 «Υπάρχει στο πίσω μέρος του μυαλού κάθε καλλιτέχνη κάτι σαν μοτίβο, ένα είδος αρχιτεκτονικής δομής. Είναι το τοπίο των ονείρων του.»
Παρακολουθώ την ακολουθία των σκέψεων των συγγραφέων: 23.5.2 «Μπωντριγιάρ: «Η ψυχή δεν είναι παρά μια σπείρωση του εγκεφάλου» που καταλήγει 23.5.2: « Το ζήτημα είναι πόσο μακριά θα μπορέσει να προχωρήσει κανείς, προτού βγει από το μονοπάτι του ονείρου».
Σκέφτομαι: διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, σημειώνεις τα δικά σου χνάρια ανάμεσα στα σημάδια που συναντάς. Είναι λοιπόν ένα πολλαπλό βιβλίο: συνεχίζει να γράφεται-διαφορετικό κάθε φορά- ανάλογα με τους συνειρμούς του κάθε αναγνώστη
Γράφω: Ο εγκέφαλος συνιστά ένα εργαστήριο όπου βρίσκονται όλα τα υλικά του ονείρου. Σαν εργαλεία για να χτίσει ο καθένας το δικό του. Το οποίο πραγματώνεται, αν χρησιμοποιεί κανείς ως ασφαλή οδηγό το συναίσθημά του.
Επιστρέφω στον Πάουντ: «Η αληθινή του Πηνελόπη/ήταν ο Φλωμπέρ»,/και το εργαλείο του/ εκείνο του χαράκτη».
«Vacuos exercet in aera morsus»; η εξήγηση βρίσκεται στη σελίδα 100 του βιβλίου Χιου Σέλγουιν Μώμπερλυ. Μέσω των διαφωτιστικών σχολίων που παραθέτει ο Χάρης Βλαβιανός στο τέλος του, μπορεί κανείς να αποκωδικοποιήσει τα σύμβολα που χρησιμοποιεί το όνειρο της Ποίησης προκειμένου να μας δείξει την Αλήθεια του.
ένα άρθρο των πρωταγωνιστών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου