cantus firmus

Τετάρτη 10 Φεβρουαρίου 2016

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΕΤΣΑΛΗΣ - ΔΙΟΜΗΔΗΣ (1904-1995)

Πηγή:http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=335

Phg;h

Ο Θανάσης Πετσάλης γεννήθηκε στην Αθήνα. Ο πατέρας του Νικόλαος ήταν γιατρός και καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είχε έναν μεγαλύτερο αδερφό τον Αλέκο. Σπούδασε Νομική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι, όπου παράλληλα σπούδασε και στη Σχολή Πολιτικών Επιστημών. Ταξίδεψε στην Ευρώπη για σπουδές (1920-1924) και στη συνέχεια επέστρεψε στην Αθήνα, όπου φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου (1924-1928). Το 1928 διορίστηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος, όπου εργάστηκε στο τμήμα μελετών και στο δικαστικό τμήμα ως το 1946. Το 1932 πολιτεύτηκε με το κόμμα του Γ.Καφαντάρη. Το 1941 παντρεύτηκε την Αιμιλία Γεωργίου Τριλίβα - με την οποία απέκτησε ένα γιο το Νίκο - και το 1952 σε δεύτερο γάμο την Ελισσάβετ Κωστακοπούλου, με την οποία απέκτησε τον δεύτερο γιο του Αλέξανδρο. Πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας το 1923 με δημοσιεύσεις ποιημάτων και το 1925 εξέδωσε τη συλλογή διηγημάτων Μερικές εικόνες σε μια κορνίζα, με έντονες επιρροές από το χώρο του γαλλικού νατουραλισμού και του αισθητισμού. Ακολούθησε μια συνειδητή στροφή του προς το είδος του αστικού μυθιστορήματος, ενταγμένου στα πλαίσια της λεγόμενης μυθιστορηματικής τοιχογραφίας, μιας κατά το δυνατό αντικειμενικής θεώρησης της κοινωνικής ζωής και αληθοφανούς αναπαράστασής της, εντάσσοντας τα μυθιστορήματά του σε μεγαλύτερες, χρονικά διαδοχικές ενότητες. Για το λογοτεχνικό του έργο τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών το 1950 και με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος (1956 και 1963). Το 1948 αναγορεύτηκε μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Λογοτεχνών (θέση από την οποία παραιτήθηκε το 1950), το 1977 μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 1994 επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έργα του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά και αγγλικά. Πέθανε στην Αθήνα. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Θανάση Πετσάλη Διομήδη βλ. Γιάκος Δημήτρης, «Πετσάλης – Διομήδης Θανάσης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας11. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. , Ζήρας Αλεξ., «Πετσάλης – Διομήδης Θανάσης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό8. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988, Παπαγεωργίου Κώστας Γ., «Θανάσης Πετσάλης – Διομήδης», Η μεσοπολεμική πεζογραφία· Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Ζ΄, σ.156-188. Αθήνα, Σοκόλης, 1993 και Πικραμένου Μίτση, «Βιοχρονολόγιο Θανάση Πετσάλη- Διομήδη, Νέα Εστία138, Χριστούγεννα 1995, ετ.ΞΘ’, αρ.1643, σ.2-6.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία
1

• Άγρας Τέλλος, «Η τριλογία του κ.Θ.Πετσάλη», Τα Νέα Γράμματα11, 11/1936, σ.837-853.
• Αθανασόπουλος Βαγγέλης, Ο λογοτέχνης ως πρότυπο δημιουργικής δράσης· Θ.Πετσάλης- Διομήδης: Πώς ένας συγγραφέας συγκρότησε τα πρόσωπα και το έργο του. Αθήνα, Καρδαμίτσα, 1990.
• Αθανασόπουλος Δημ.Σ., Θανάσης Πετσάλης· Η ασίγαστη αναζήτηση των συνόλων· Με μια προσωπογραφία και τρία κοσμήματα του Ν.Χατζηκυριάκου – Γκίκα. Αθήνα, Πιτσιλός, 1987.
• Γιάκος Δημήτρης, «Πετσάλης – Διομήδης Θανάσης», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας11. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.
• Δεσποτόπουλος Κ.Ι., Μητσάκης Καρ., Μόσχος Ε.Ν., «Θαν. - Πετσάλης Διομήδης», Νέα Εστία137, ετ.ΞΘ΄, 1η/5/1995, αρ.1628, σ.567-571.
• Δημάδης Κ. Α., Δικτατορία - Πόλεμος και Πεζογραφία · 1936 - 1944. Αθήνα, Γνώση, 1991.
• Ζήρας Αλεξ., «Πετσάλης – Διομήδης Θανάσης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό8. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988.
• Καραντώνης Αντρέας, «Θανάσης Πετσάλης», Πεζογράφοι και πεζογραφήματα της γενιάς του ’30, σ.214-220. Αθήνα, Φέξης, 1962.
• Κούρτοβικ Δημοσθένης, «Θανάσης - Πετσάλης Διομήδης», Έλληνες μεταπολεμικοί συγγραφείς· Ένας κριτικός οδηγός, σ.184-185. Αθήνα, Πατάκης, 1995.
• Λαπαθιώτης Ναπολέων, Κριτική για το Ο Μάγος με τα δώρα, Νέα Εστία27, 1940, σ.708-709.
• Μητσάκης Κάρολος, «Θανάσης Πετσάλης-Διομήδης», Νεοελληνική πεζογραφία· Η γενιά του ’30, σ.111-128. Αθήνα, Ελληνική Παιδεία, 1977.
• Παναγιωτόπουλος Ι.Μ., «Θανάσης Πετσάλης», Τα πρόσωπα και τα κείμεναΒ΄ · Ανήσυχα χρόνια. Αθήνα, Αετός, 1943.
• Παπαγεωργίου Κώστας Γ., «Θανάσης Πετσάλης – Διομήδης», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Ζ΄, σ.156-188. Αθήνα, Σοκόλης, 1993.
• Παπαδοπούλου Μ., Κριτική για το Τέλος του μύθου, Τα Νέα, 30/10/1976.
• Πικραμένου - Βάρθη Δήμητρα, Πετσάλης Διομήδης · Η «πνευματική οδοιπορία» του και οι «Μαυρόλυκοι». Αθήνα, 1985.
• Σαχίνης Απόστολος, «Θανάση Πετσάλη: Η κυρία των τιμών – 1944, Πέρα στη θάλασσα – 1944», Η πεζογραφία της κατοχής, σ.134-139. Αθήνα, Ίκαρος, 1948.
• Σαχίνης Απόστολος, Οι πεζογράφοι του καιρού μας. Αθήνα, Εστία, 1967.
• Σαχίνης Απόστολος, Το πεζογραφικό έργο του Πετσάλη – Διομήδη. Αθήνα, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη, 1992.
• Τρουπάκη Μαρία, «Θ.Πετσάλης – Διομήδης: …Υπήρχε πάντα μέσα μου ένα ρήγμα, ένας διχασμός», Διαβάζω109, 2/1/1985, σ.68-74 (συνέντευξη).
• Τσάκωνας Δημήτρης, Η γενιά του ’30 · Τα πριν και τα μετά, σ.96κ.εξ. Αθήνα, Κάκτος, 1989.
• Χάρης Πέτρος, Σαράντα χρόνια κριτικής ελληνικού πεζού λόγουΑ΄ · 1928-1949. Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α., 1981.
• Χατζίνης Γιάννης, «Θανάση Πετσάλη: Μαρία Πάρνη», Νέα Εστία48, ετ.ΚΔ΄, 1η/7/1950, αρ.552, σ.903-904.
Αφιερώματα περιοδικών
• Νέα Εστία138, Χριστούγεννα 1995, ετ.ΞΘ΄, αρ.1643. 1. Για περισσότερα εργογραφικά και βιβλιογραφικά στοιχεία του Θανάση - Πετσάλη Διομήδη βλ. Πικραμένου - Βάρθη Δήμητρα, Πετσάλης Διομήδης · Η «πνευματική οδοιπορία» του και οι «Μαυρόλυκοι». Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α., 1985.

Εργογραφία

(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) 1

Ι.Μυθιστορήματα
• Γερές και αδύναμες γενεές · Ο προορισμός της Μαρίας Πάρνη . Αθήνα, τυπ.Εστίας, 1933 (και οριστική μορφή, Αθήνα, Ίκαρος, 1950).
• Γερές και αδύναμες γενεές · Το σταυροδρόμι .Αθήνα, Κασταλία,1934.
• Γερές και αδύναμες γενεές · Ο απόγονος. Αθήνα, Κασταλία,1935.
• Ανθρώπινη περιπέτεια · Η ανθρώπινη περιπέτεια . Αθήνα, τυπ.Εστίας, 1937.
• Ανθρώπινη περιπέτεια · Ο μάγος με τα δώρα. Αθήνα, Πυρσός, 1939.
• Μυθιστόρημα ενός έθνους · Οι Μαυρόλυκοι· Χρονικό της τουρκοκρατίας 1565-1799Α’. Αθήνα, τυπ.Πυρσού, 1947.
• Μυθιστόρημα ενός έθνους · Οι Μαυρόλυκοι· Χρονικό της τουρκοκρατίας 1565-1799Β’. Αθήνα, τυπ.Πυρσού, 1948
• Μυθιστόρημα ενός έθνους · Η καμπάνα της Αγια Τριάδας · Μια ιστορία 1304-1883. Αθήνα, τυπ. Πυρσού, 1949.
• Ελληνικός όρθροςΑ΄-Β΄. Αθήνα, Εστία, 1997.
ΙΙ.Διηγήματα
• Μερικές εικόνες σε μια κορνίζα . Αθήνα, Γ.Ταμπακόπουλος, 1925.
• Παράλληλα και παράταιρα . Αθήνα, Κασταλία, 1935.
• Η κυρία των τιμών· Διηγήματα. Αθήνα, Γλάρος, 1944.
• Πέρα στη θάλασσα . Αθήνα, Γλάρος, 1944.
• Τα δικά μας παιδιά ·Χρονικό της σκλαβιάς. Αθήνα, Ίκαρος, 1946.
ΙΙΙ.Δοκίμια - Μελέτες
• Σκέψεις επί των μεταπολεμικών τάσεων συγκεντρώσεως της εξουσίας. Αθήνα, τυπ.Εστίας, 1930.
• Συμβολή εις την φιλοσοφίαν του δικαίου. Αθήνα, τυπ. Εστίας, 1930.
• Η δημοσιονομική αντιμετώπισις του προσφυγικού ζητήματος. Αθήνα, τυπ.Εστίας, 1930.
• Το δάνειον παραγωγικών έργων και τα δημόσια οικονομικά της Ελλάδος. Αθήνα, τυπ.Γερ.Στ.Χρίστου, 1931.
• Αποστάξεις• Επτά δοκίμια. Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 1967.
• Η άγνωστη Κάλλας. Αθήνα, Καστανιώτης, 199;
V. Θέατρο
• Προμηθέας · Μύθος. Αθήνα, τυπ. Αφών Γ.Ρόδη, 1947.
• Στη ρίζα του μεγάλου δέντρου · Δραματική πράξη με πρόλογο και επίλογο. Αθήνα, τυπ.Σεργιάδη, 1952.
• Θέατρο1· Η σφαγή των μνηστήρων. Αθήνα, 1955.
• Χέρια πάνου στον τείχο· Δράμα σε τρεις πράξεις. Αθήνα, Οι εκδόσεις των Φίλων, 1979.
VΙ. Μεταφράσεις
• Τζων Γκαλσγουωρθ, Το τελευταίο καλοκαίρι. Αθήνα, Bergadi, [1952].

1. Για περισσότερα εργογραφικά και βιβλιογραφικά στοιχεία του Θανάση - Πετσάλη Διομήδη βλ. Πικραμένου - Βάρθη Δήμητρα, Πετσάλης Διομήδης · Η «πνευματική οδοιπορία» του και οι «Μαυρόλυκοι». Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α., 1985.

Επιπλέον Πληροφορίες
Αρχείο του λογοτέχνη υπάρχει στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.)

Συριακοί Πόλεμοι

Σοφού Αθανασία (8/25/2002)

ALEJANDRO MAGNO-SOLDADOS-EJERCITO-CASCO-GRIEGO-PINTURA-PINTOR-ERNEST DESCALS-

1. Η βαθύτερη αιτία των πολέμων

Συριακοί πόλεμοι καλούνται από τη νεότερη έρευνα 6 πόλεμοι μεταξύ των Σελευκιδών και των Πτολεμαίων για την κατοχή της λεγόμενης «Κοίλης Συρίας», η οποία περιλάμβανε τη νότια Συρία και μέρος ή ολόκληρη τη Φοινίκη. Η περιοχή αυτή είχε τεράστια στρατηγική σημασία κυρίως για τους Πτολεμαίους, διότι μπορούσε να αποτελέσει εφαλτήριο για εχθρικές επιθέσεις εναντίον της πτολεμαϊκής Κύπρου και της Αιγύπτου. Εξάλλου, οι πόλεις της Φοινίκης ήταν εξέχουσας σημασίας ναυτικές βάσεις, ενώ τα πλούσια δάση της περιοχής με τους περίφημους κέδρους του Λιβάνου παρείχαν άφθονη ξυλεία για τη ναυπήγηση στόλου. Παράλληλα, ως σημαίνοντα εμπορικά κέντρα οι πόλεις αυτές παρείχαν τεράστια οικονομικά οφέλη στον εκάστοτε κυρίαρχό τους.1 Η Κοίλη Συρία ήταν δορίκτητος γη του Πτολεμαίου Α΄, ο οποίος την κατέλαβε το 319/318 π.Χ. Παρ’ όλα αυτά οι Σελευκίδες θεωρούσαν ότι η περιοχή τούς ανήκε δικαιωματικά, προβάλλοντας ως επιχείρημα το γεγονός ότι το 314 π.Χ. την είχε καταλάβει ο Αντίγονος Μονόφθαλμος και ισχυριζόμενοι ότι εκείνοι ήταν οι νόμιμοι διάδοχοί του στις περιοχές της Ασίας που εκτείνονταν στα ανατολικά του όρους Ταύρος.2

2. Α΄ Συριακός πόλεμος

Αιτία του Α΄ Συριακού πολέμου3 (274-273/272 π.Χ.), γνωστός και ως Καρικός Πόλεμος, ήταν προφανώς οι βλέψεις που είχαν για την Αίγυπτο ο Σελευκίδης Αντίοχος Α΄ και ο βασιλιάς της Κυρήνης Μάγας. Οι επιχειρήσεις των συνασπισμένων εχθρών της Αιγύπτου απέτυχαν λόγω κακού συντονισμού και περισπασμού από προβλήματα στο εσωτερικό των βασιλείων τους. Ο Πτολεμαίος Β΄ όχι μόνο διατήρησε την Κοίλη Συρία, αλλά κατέκτησε και περιοχές της δυτικής και νότιας Μικράς Ασίας.4

3. Β΄ Συριακός πόλεμος

Ο Β΄ Συριακός πόλεμος5 (περίπου 259-253 π.Χ.) προκλήθηκε πιθανότατα από τη δράση του ομώνυμου γιου και συμβασιλέα του Πτολεμαίου Β΄στη δυτική Μικρά Ασία, όπου φαίνεται ότι κατέλαβε τη Μίλητο και την Έφεσο. Η επίθεσή του προκάλεσε την κινητοποίηση του ΣελευκίδηΑντιόχου Β΄, με τον οποίο συντάχθηκαν οι μέχρι πρότινος σύμμαχοι των Πτολεμαίων, οι Ρόδιοι, και ο βασιλιάς της Μακεδονίας Αντίγονος Γονατάς. Έπειτα από δύο διαδοχικές ήττες σε ναυμαχίες η πτολεμαϊκή θαλασσοκρατία στο Αιγαίο κατέρρευσε τερματίζοντας το πτολεμαϊκό προτεκτοράτο στο κοινό των Νησιωτών. Παράλληλα, ο Αντίοχος Β΄ ανέκτησε όχι μόνο τη Μίλητο και την Έφεσο, αλλά και παλαιότερες σελευκιδικές κτήσεις στην Κιλικία και την Παμφυλία. Οι εξελίξεις στο μέτωπο της Κοίλης Συρίας δε μας είναι γνωστές. Η ειρήνη μεταξύ Σελευκιδών και Πτολεμαίων επισφραγίστηκε με το γάμο της κόρης του Πτολεμαίου Β΄ Βερενίκης με τον Αντίοχο Β΄, ο οποίος χώρισε γι' αυτό το λόγο την πρώτη του γυναίκα Λαοδίκη.6

4. Γ΄ Συριακός ή Λαοδίκειος πόλεμος

Η δυσαρέσκεια των Πτολεμαίων για τους όρους της συνθήκης, ίσως και η επιθυμία του Αντιόχου Β΄ να εκμεταλλευθεί το θάνατο του Πτολεμαίου Β΄ το 246 π.Χ., οδήγησε σε νέες πολεμικές προετοιμασίες, οι εχθροπραξίες όμως άρχισαν αμέσως μετά το θάνατο του Αντιόχου Β΄ το ίδιο έτος, με αφορμή τη διαδοχή στο σελευκιδικό θρόνο. Η πρώτη γυναίκα του Αντιόχου Λαοδίκη, από την οποία πήρε το όνομά του ο Γ΄ Συριακός ή Λαοδίκειος πόλεμος7 (246-242/241 π.Χ.), φρόντισε να ανακηρυχθεί βασιλιάς ο μεγαλύτερος γιος της Σέλευκος Β΄. Η Βερενίκη, για να υποστηρίξει τα δικαιώματα του δικού της γιου, κάλεσε σε βοήθεια τον αδελφό της και νέο μονάρχη της Αιγύπτου Πτολεμαίο Γ΄, δίνοντάς του το πρόσχημα να εισβάλει στο σελευκιδικό κράτος. Η ίδια και ο γιος της δολοφονήθηκαν με εντολή της Λαοδίκης, ο Πτολεμαίος όμως κατάφερε να προελάσει μέχρι την καρδιά του σελευκιδικού κράτους στη Μεσοποταμία, από όπου σύντομα αποχώρησε. Με το τέλος του Γ΄ Συριακού πολέμου είχε επανεδραιωθεί η πτολεμαϊκή επικυριαρχία στην ανατολική ακτή της Μεσογείου, με κέντρο βάρους ένα τμήμα της συροπαλαιστινιακής ακτής και εκτεταμένες περιοχές της νότιας και δυτικής Μικράς Ασίας.8

5. Δ΄ Συριακός πόλεμος

Αιτία του Δ΄ Συριακού πολέμου9 (221-217 π.Χ.) ήταν η βούληση του Σελευκίδη βασιλιά Αντιόχου Γ΄ να αποκαταστήσει το σελευκιδικό κράτος την έκταση που είχε την εποχή του ιδρυτή της σελευκιδικής δυναστείας Σελεύκου Α΄.10 Η πολεμική αντιπαράθεση εστιάστηκε στην περιοχή της Κοίλης Συρίας και κρίθηκε υπέρ του Πτολεμαίου Δ΄, ο οποίος διατήρησε τη διαφιλονικούμενη περιοχή με εξαίρεση πιθανόν την πόλη Σελεύκεια της Πιερίας.

6. Ε΄ Συριακός πόλεμος

Μετά το θάνατο του Πτολεμαίου Δ΄ το 204 π.Χ. το πτολεμαϊκό βασίλειο περιήλθε σε κατάσταση πολιτικής αδυναμίας, καθώς ο διάδοχος Πτολεμαίος Ε΄ ήταν ακόμη ανήλικος και οι πανίσχυροι αυλικοί του έριζαν για την ανάληψη της αντιβασιλείας. Εκμεταλλευόμενοι τις συνθήκες αυτές ο Σελευκίδης Αντίοχος Γ΄ και ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος Ε΄ φαίνεται ότι ήρθαν σε μυστική συμφωνία για τη διανομή μεταξύ τους των πτολεμαϊκών κτήσεων. Έχοντας εξασφαλίσει την ουδετερότητα του Μακεδόνα βασιλιά ο Αντίοχος Γ΄ επιτέθηκε στην Κοίλη Συρία περίπου το 202 π.Χ. και ολοκλήρωσε την κατάληψή της το 198 π.Χ. Η περιοχή παρέμεινε σελευκιδική και μετά το γάμο της κόρης του Αντιόχου Γ΄ Κλεοπάτρας Α΄ με τον Πτολεμαίο Ε΄, που επισφράγισε την ειρήνη του 195/194 π.Χ.11

7. ΣΤ΄ Συριακός πόλεμος

Μετά το θάνατο του Πτολεμαίου Ε΄ (180 π.Χ.) οι επίτροποι του ανήλικου διαδόχου Πτολεμαίου ΣΤ΄ που ασκούσαν την εξουσία στην Αίγυπτο ως αντιβασιλείς αποφάσισαν την ανακατάληψη της Κοίλης Συρίας. Τα σχέδιά τους διέρρευσαν, προκαλώντας την αιφνιδιαστική επέμβαση του Σελευκίδη Αντιόχου Δ΄ στην Αίγυπτο και τον ΣΤ΄ Συριακό πόλεμο12 (170-168 π.Χ.). Εκτός από την προάσπιση της Κοίλης Συρίας στόχος του Αντιόχου ήταν πιθανότατα και η ανάληψη της αντιβασιλείας στην Αίγυπτο για λογαριασμό του ανιψιού του Πτολεμαίου ΣΤ΄. Η πλάστιγγα της πολεμικής αναμέτρησης έγερνε σαφώς προς το μέρος του Αντιόχου, ο οποίος κατέλαβε την Αίγυπτο με εξαίρεση την Αλεξάνδρεια, αλλά η επέμβαση της Ρώμης για την προάσπιση της ακεραιότητας του πτολεμαϊκού βασιλείου έκρινε αποφασιστικά την έκβαση του πολέμου. Η ταπεινωτική συμμόρφωση του Αντιόχου Δ΄ με την εντολή μιας ρωμαϊκής πρεσβείας να αποχωρήσει από την Αίγυπτο μαρτυρεί τη δύναμη και το ρυθμιστικό ρόλο της Ρώμης στις υποθέσεις των ελληνιστικών βασιλείων, που είχαν εισέλθει οριστικά και αμετάκλητα στη σφαίρα επιρροής της.

1. Για τη σημασία της περιοχής αυτής βλ. Διόδ. Σ. 18.43· Αππ., Συρ. 52· Buraselis, K., Das Hellenistische Makedonien und die Ägäis: Forschungen zur Politik des Kassandros und der drei ersten Antigoniden (Antigonos Monophthalmos, Demetrios Poliorketes und Antigonos Gonatas) im Ägäischen Meer und in Westkleinasien (München 1982), σελ. 39 κ.ε., σημ. 5.

2. Για τη σχετική επιχειρηματολογία και την ερμηνεία της βλ. Huss, W., Ägypten in hellenistischer Zeit (332-30 v. Chr.) (München 2001), σελ. 386 κ.ε. και σημ. 6.

3. Πηγές και παλαιότερη βιβλιογραφία για τον Α΄ Συριακό πόλεμο έχουν συγκεντρωθεί από τον Huss, W., Ägypten in hellenistischer Zeit (332-30 v. Chr.) (München 2001), σελ. 265, σημ. 84. Για τα γεγονότα του πολέμου βλ. του ιδίου, σελ. 265 κ.ε., 287, 270, 293 κ.ε. Holbl, G., Geschichte des Ptolemäerreiches. Politik, Ideologie und religiose Kultur von Alexander dem Grossenbis zur römischen Eroberung (Darmstadt 1994), σελ. 35 κ.ε.

4. Πρόκειται για τμήματα της Κιλικίας, της Παμφυλίας και της Ιωνίας, ίσως δε και της Καρίας, βλ. Huss, W., Ägypten in hellenistischer Zeit (332-30 v. Chr.) (München 2001), σελ. 270.

5. Πηγές και παλαιότερη βιβλιογραφία για το Β΄ Συριακό πόλεμο βρίσκονται συγκεντρωμένες στο έργο του Huss, W., Ägypten in hellenistischer Zeit (332-30 v. Chr.) (München 2001), σελ. 281. Αναλυτικά για τον πόλεμο βλ. του ιδίου, σελ. 281 κ.ε., 301· Holbl, G., Geschichte des Ptolemäerreiches. Politik, Ideologie und religiöse Kultur von Alexander dem Grossen bis zur römischen Eroberung (Darmstadt 1994), σελ. 41 κ.ε., 46· Buraselis, K., Das Hellenistische Makedonien und die Ägäis: Forschungeσn zur Politik des Kassandros und der drei ersten Antigoniden(Antigonos Monophthalmos, Demetrios Poliorketes und Antigonos Gonatas) im Ägäischen Meer und in Westkleinasien (München 1982), σελ. 160 κ.ε. Gehrke, H.J., Ιστορία του Ελληνιστικού κόσμου, Χανιώτης, Α. (μτφρ.) (Αθήνα 2000), σελ. 153 κ.ε., 286.

6. Ο Πτολεμαίος υποχρεώθηκε να καταβάλει στον Αντίοχο μεγάλα χρηματικά ποσά, τα οποία δεν παρουσιάστηκαν ως πολεμική αποζημίωση αλλά ως προίκα της Βερενίκης, βλ. Huss, W., Ägypten in hellenistischer Zeit (332-30 v. Chr.) (München 2001), σελ. 287.

7. Πηγές και παλαιότερη βιβλιογραφία για τον Γ΄ Συριακό πόλεμο έχουν συγκεντρωθεί στο Huss, W., Ägypten in hellenistischer Zeit (332-30 v. Chr.) (München 2001), σελ. 338 κ.ε, σημ. 1. Αναλυτική παρουσίαση των εξελίξεων: του ιδίου, σελ. 338 κ.ε., 427 κ.ε., 431 κ.ε. Βλ. Επίσης Holbl, G., Geschichte des Ptolemäerreiches. Politik, Ideologie und religiose Kultur von Alexander dem Grossen bis zur römischen Eroberung (Darmstadt 1994), σελ. 46 κ.ε., 272· Buraselis, K., Das Hellenistische Makedonien und die Ägäis: Forschungeσn zur Politik des Kassandros und der drei ersten Antigoniden (Antigonos Monophthalmos, Demetrios Poliorketes und Antigonos Gonatas) im Ägäischen Meer und in Westkleinasien (München 1982), σελ. 170 κ.ε., ιδ. σελ. 172 κ.ε.

8. Στην πτολεμαϊκή εξουσία περιήλθαν τμήμα της Κιλικίας, η Παμφυλία, διάφορες πόλεις της Καρίας, η Ιωνία και –πιθανότατα– ορισμένες πόλεις της Τρωάδας και της ανατολικής ακτής του Ελλησπόντου, βλ. Huss, W., Ägypten in hellenistischer Zeit (332-30 v. Chr.) (München 2001), σελ. 427 κ.ε., 431 κ.ε.

9. Πηγές και παλαιότερη βιβλιογραφία για τον Δ' Συριακό πόλεμο έχουν συγκεντρωθεί στο Huss, W., Ägypten in hellenistischer Zeit (332-30 v. Chr.) (München 2001), σελ. 386, σημ. 1. Αναλυτική παρουσίαση των εξελίξεων: του ιδίου, σελ. 386 κ.ε., 409, 415, 444· Holbl, G., Geschichte des Ptolemäerreiches. Politik, Ideologie und religiöse Kultur von Alexander dem Grossen bis zur römischen Eroberung (Darmstadt 1994), σελ. 113 κ.ε.

10. Σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές η επίθεση του Αντιόχου προκλήθηκε και από την πολιτική των Πτολεμαίων οι οποίοι υποστήριζαν το σφετεριστή της σελευκιδικής εξουσίας στη Μικρά Ασία Αχαιό. Η συνεργασία Πτολεμαίων και Αχαιού τεκμηριώνεται μόνο κατά τη διάρκεια του Δ΄ Συριακού πολέμου, είναι όμως πιθανό η προσέγγισή τους να χρονολογείται σε πρωιμότερη εποχή. Τη σχετική βιβλιογραφία συγκεντρώνει ο Gehrke, H.J., Ιστορία του Ελλινιστικού κόσμου, Χανιώτης, Α. (μτφρ.) (Αθήνα 2000), σελ. 166, 295· Holbl, G., Geschichte des Ptolemäerreiches. Politik, Ideologie und religiöse Kultur von Alexander dem Grossen bis zur römischen Eroberung (Darmstadt 1994), σελ. 112 κ.ε.

11. Πηγές και παλαιότερη βιβλιογραφία για τον E΄ Συριακό πόλεμο έχουν συγκεντρωθεί στο Huss, W., Ägypten in hellenistischer Zeit (332-30 v. Chr.) (München 2001), σελ. 489, σημ. 1. Αναλυτικότερα για τις εξελίξεις, βλ. του ιδίου, σελ 489 κ.ε. Holbl, G., Geschichte des Ptolemäerreiches. Politik, Ideologie und religiöse Kultur von Alexander dem Grossen bis zur römischen Eroberung (Darmstadt 1994), σελ. 121 κ.ε. Την εποχή του ΣΤ΄ Συριακού πολέμου οι πτολεμαϊκοί διπλωματικοί κύκλοι διατείνονταν ότι η Κοίλη Συρία είχε εκχωρηθεί στο πτολεμαϊκό βασίλειο ως προίκα της Κλεοπάτρας Α΄ κατά την επιγαμία των δύο βασιλικών οίκων, βλ. Holbl, G., ό.π., σελ. 131.

12. Πηγές και παλαιότερη βιβλιογραφία για τον ΣΤ΄ Συριακό πόλεμο έχουν συγκεντρωθεί στο Huss, W., Ägypten in hellenistischer Zeit (332-30 v. Chr.) (München 2001), σελ. 544, σημ. 49. Αναλυτικότερα για τις εξελίξεις, βλ. Huss, W., ό.π., σελ. 544 κ.ε. Holbl, G., Geschichte des Ptolemäerreiches. Politik, Ideologie und religiöse Kultur von Alexander dem Grossen bis zur römischen Eroberung (Darmstadt 1994), σελ. 130 κ.ε., 273.

1. Η βαθύτερη αιτία των πολέμων

Συριακοί πόλεμοι καλούνται από τη νεότερη έρευνα 6 πόλεμοι μεταξύ των Σελευκιδών και των Πτολεμαίων για την κατοχή της λεγόμενης «Κοίλης Συρίας», η οποία περιλάμβανε τη νότια Συρία και μέρος ή ολόκληρη τη Φοινίκη. Η περιοχή αυτή είχε τεράστια στρατηγική σημασία κυρίως για τους Πτολεμαίους, διότι μπορούσε να αποτελέσει εφαλτήριο για εχθρικές επιθέσεις εναντίον της πτολεμαϊκής Κύπρου και της Αιγύπτου. Εξάλλου, οι πόλεις της Φοινίκης ήταν εξέχουσας σημασίας ναυτικές βάσεις, ενώ τα πλούσια δάση της περιοχής με τους περίφημους κέδρους του Λιβάνου παρείχαν άφθονη ξυλεία για τη ναυπήγηση στόλου. Παράλληλα, ως σημαίνοντα εμπορικά κέντρα οι πόλεις αυτές παρείχαν τεράστια οικονομικά οφέλη στον εκάστοτε κυρίαρχό τους.1 Η Κοίλη Συρία ήταν δορίκτητος γη τουΠτολεμαίου Α΄, ο οποίος την κατέλαβε το 319/318 π.Χ. Παρ’ όλα αυτά οι Σελευκίδες θεωρούσαν ότι η περιοχή τούς ανήκε δικαιωματικά, προβάλλοντας ως επιχείρημα το γεγονός ότι το 314 π.Χ. την είχε καταλάβει ο Αντίγονος Μονόφθαλμοςκαι ισχυριζόμενοι ότι εκείνοι ήταν οι νόμιμοι διάδοχοί του στις περιοχές της Ασίας που εκτείνονταν στα ανατολικά του όρους Ταύρος.2

2. Α΄ Συριακός πόλεμος

3. Β΄ Συριακός πόλεμος

Ο Β΄ Συριακός πόλεμος5 (περίπου 259-253 π.Χ.) προκλήθηκε πιθανότατα από τη δράση του ομώνυμου γιου και συμβασιλέα του Πτολεμαίου Β΄ στη δυτική Μικρά Ασία, όπου φαίνεται ότι κατέλαβε τη Μίλητο και την Έφεσο. Η επίθεσή του προκάλεσε την κινητοποίηση του Σελευκίδη Αντιόχου Β΄, με τον οποίο συντάχθηκαν οι μέχρι πρότινος σύμμαχοι των Πτολεμαίων, οι Ρόδιοι, και ο βασιλιάς της ΜακεδονίαςΑντίγονος Γονατάς. Έπειτα από δύο διαδοχικές ήττες σε ναυμαχίες η πτολεμαϊκή θαλασσοκρατία στο Αιγαίο κατέρρευσε τερματίζοντας το πτολεμαϊκό προτεκτοράτο στοκοινό των Νησιωτών. Παράλληλα, ο Αντίοχος Β΄ ανέκτησε όχι μόνο τη Μίλητο και την Έφεσο, αλλά και παλαιότερες σελευκιδικές κτήσεις στην Κιλικία και την Παμφυλία. Οι εξελίξεις στο μέτωπο της Κοίλης Συρίας δε μας είναι γνωστές. Η ειρήνη μεταξύ Σελευκιδών και Πτολεμαίων επισφραγίστηκε με το γάμο της κόρης του Πτολεμαίου Β΄ Βερενίκης με τον Αντίοχο Β΄, ο οποίος χώρισε γι' αυτό το λόγο την πρώτη του γυναίκα Λαοδίκη.6

4. Γ΄ Συριακός ή Λαοδίκειος πόλεμος

5. Δ΄ Συριακός πόλεμος

6. Ε΄ Συριακός πόλεμος

7. ΣΤ΄ Συριακός πόλεμος

Μετά το θάνατο του Πτολεμαίου Ε΄ (180 π.Χ.) οι επίτροποι του ανήλικου διαδόχου Πτολεμαίου ΣΤ΄ που ασκούσαν την εξουσία στην Αίγυπτο ως αντιβασιλείς αποφάσισαν την ανακατάληψη της Κοίλης Συρίας. Τα σχέδιά τους διέρρευσαν, προκαλώντας την αιφνιδιαστική επέμβαση του ΣελευκίδηΑντιόχου Δ΄ στην Αίγυπτο και τον ΣΤ΄ Συριακό πόλεμο12(170-168 π.Χ.). Εκτός από την προάσπιση της Κοίλης Συρίας στόχος του Αντιόχου ήταν πιθανότατα και η ανάληψη της αντιβασιλείας στην Αίγυπτο για λογαριασμό του ανιψιού του Πτολεμαίου ΣΤ΄. Η πλάστιγγα της πολεμικής αναμέτρησης έγερνε σαφώς προς το μέρος του Αντιόχου, ο οποίος κατέλαβε την Αίγυπτο με εξαίρεση την Αλεξάνδρεια, αλλά η επέμβαση της Ρώμης για την προάσπιση της ακεραιότητας του πτολεμαϊκού βασιλείου έκρινε αποφασιστικά την έκβαση του πολέμου. Η ταπεινωτική συμμόρφωση του Αντιόχου Δ΄ με την εντολή μιας ρωμαϊκής πρεσβείας να αποχωρήσει από την Αίγυπτο μαρτυρεί τη δύναμη και το ρυθμιστικό ρόλο της Ρώμης στις υποθέσεις των ελληνιστικών βασιλείων, που είχαν εισέλθει οριστικά και αμετάκλητα στη σφαίρα επιρροής της.

3. Πηγές και παλαιότερη βιβλιογραφία για τον Α΄ Συριακό πόλεμο έχουν συγκεντρωθεί από τον Huss, W., Ägypten in hellenistischer Zeit (332-30 v. Chr.) (München 2001), σελ. 265, σημ. 84. Για τα γεγονότα του πολέμου βλ. του ιδίου, σελ. 265 κ.ε., 287, 270, 293 κ.ε. Holbl, G., Geschichte des Ptolemäerreiches. Politik, Ideologie und religiose Kultur von Alexander dem Grossen bis zur römischen Eroberung (Darmstadt 1994), σελ. 35 κ.ε.

5. Πηγές και παλαιότερη βιβλιογραφία για το Β΄ Συριακό πόλεμο βρίσκονται συγκεντρωμένες στο έργο του Huss, W., Ägypten in hellenistischer Zeit (332-30 v. Chr.) (München 2001), σελ. 281. Αναλυτικά για τον πόλεμο βλ. του ιδίου, σελ. 281 κ.ε., 301· Holbl, G., Geschichte des Ptolemäerreiches. Politik, Ideologie und religiöse Kultur von Alexander dem Grossen bis zur römischen Eroberung (Darmstadt 1994), σελ. 41 κ.ε., 46· Buraselis, K., Das Hellenistische Makedonien und die Ägäis: Forschungeσn zur Politik des Kassandros und der drei ersten Antigoniden (Antigonos Monophthalmos, Demetrios Poliorketes und Antigonos Gonatas) im Ägäischen Meer und in Westkleinasien (München 1982), σελ. 160 κ.ε. Gehrke, H.J.,Ιστορία του Ελληνιστικού κόσμου, Χανιώτης, Α. (μτφρ.) (Αθήνα 2000), σελ. 153 κ.ε., 286.

7. Πηγές και παλαιότερη βιβλιογραφία για τον Γ΄ Συριακό πόλεμο έχουν συγκεντρωθεί στο Huss, W., Ägypten in hellenistischer Zeit (332-30 v. Chr.) (München 2001), σελ. 338 κ.ε, σημ. 1. Αναλυτική παρουσίαση των εξελίξεων: του ιδίου, σελ. 338 κ.ε., 427 κ.ε., 431 κ.ε. Βλ. Επίσης Holbl, G., Geschichte des Ptolemäerreiches. Politik, Ideologie und religiose Kultur von Alexander dem Grossen bis zur römischen Eroberung (Darmstadt 1994), σελ. 46 κ.ε., 272· Buraselis, K., Das Hellenistische Makedonien und die Ägäis: Forschungeσn zur Politik des Kassandros und der drei ersten Antigoniden(Antigonos Monophthalmos, Demetrios Poliorketes und Antigonos Gonatas) im Ägäischen Meer und in Westkleinasien (München 1982), σελ. 170 κ.ε., ιδ. σελ. 172 κ.ε.

10. Σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές η επίθεση του Αντιόχου προκλήθηκε και από την πολιτική των Πτολεμαίων οι οποίοι υποστήριζαν το σφετεριστή της σελευκιδικής εξουσίας στη Μικρά Ασία Αχαιό. Η συνεργασία Πτολεμαίων και Αχαιού τεκμηριώνεται μόνο κατά τη διάρκεια του Δ΄ Συριακού πολέμου, είναι όμως πιθανό η προσέγγισή τους να χρονολογείται σε πρωιμότερη εποχή. Τη σχετική βιβλιογραφία συγκεντρώνει ο Gehrke, H.J., Ιστορία του Ελλινιστικού κόσμου, Χανιώτης, Α. (μτφρ.) (Αθήνα 2000), σελ. 166, 295· Holbl, G.,Geschichte des Ptolemäerreiches. Politik, Ideologie und religiöse Kultur von Alexander dem Grossen bis zur römischen Eroberung (Darmstadt 1994), σελ. 112 κ.ε.

Τρίτη 9 Φεβρουαρίου 2016

" ΜΑΡΚΟ"

ένα ποίημα του Ζαχαρία Σώκου για τον Μάρκο Μέσκο

Μ Α Ρ Κ Ο

Ω, Μάρκο Μέσκο, ω, Μάρκο Μέσκο

θα ‘ταν αστείο να πω

πως πρόλαβα τον Μάρκο Κράλλη,

τον πιο αδύνατο του λόχου της δοξασμένης Μεραρχίας

και τον πληγωμένο εχτρό του,

πριν το αιμοβόρο ένστικτο

τα ματωμένα νύχια του αγριμιού

τους πνίξει στο ποτάμι.

Όμως Μάρκο, το βυζανιάρικο

της κυρά – Δέσπως

και τα’ άλλα τα παιδιά

πήραν τη λέξη του πληγωμένου εχτρού,

που φώναζε ειρήνη,

την είπαν έφηβοι το ’63

την κάνανε ψωμί κι ελευθερία το ‘73

κι ύστερα

με πέλματα της βαρβαρότητας

σιδέρωσαν την αθωότητά τους,

κίτρινα κάλαντα η νιότη τους ,

και σώθηκε το ψωμί το 2013.

Λες να ‘φταιγε ο Φραγκίσκος της Ασίζης,

το κακό το ριζικό μας,

ο ήλιος, το φεγγάρι, οι ακρογιαλιές,

οι μάνες

που βάφουν γαλάζια τα μάτια των παιδιών τους

και τα ποτίζουν έτσι βουρκωμένους ουρανούς.

Απάντηση σ’ ότι με διάτεψες

αναζητώ βρε Μάρκο,

μ’ όλο το σεβασμό,

σε κείνο το κοινωνικό και ιστορικό

που πρέπει απαρέγκλιτα

να μην ξεχνώ στα ποιήματά μου,

και λένε τώρα οι πιο νέοι ποιητές

ποιος πούστης άγγελος

μου ‘δωσε τρύπιο φλασκί

και δεν έχω μια στάλα μελωδία.

Και εγώ δεν έχω

που να κρατηθώ

καλέ μου.

*Ο Ζαχαρίας Σώκος είναι δημοσιογράφος και ποιητής.

Δευτέρα 8 Φεβρουαρίου 2016

Εγκαίνια έκθεσης Νίκου Αγγελίδη!

Polis Art Cafe παρουσίαση του νέου βιβλίου του Νίκου Κυριακίδη

Σάββατο 13 Φλεβάρη 8.30 μμ στο Polis Art Cafe-αίθριο Αρσακείου Μεγάρου παρουσίαση του νέου βιβλίου του Νίκου Κυριακίδη, ΓΥΜΝΑΣΜΑ.

συντονίζειι ο εικαστικός Άκανθος

"ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ΕΝ ΠΛΩ"

"ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ΕΝ ΠΛΩ"

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΛΟΓΟΥ & ΤΕΧΝΗΣ / 2016 / ΠΡΩΤΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

Στο χώρο Βιβλίου και πολιτισμού Εν Πλω,
από το φθινόπωρο του 2015 λειτουργεί με ιδιαίτερη επιτυχία
ένας κύκλος συζητήσεων με πνευματικούς δημιουργούς
(ποιητές, πεζογράφους, μουσικούς και ζωγράφους),
οι οποίοι παρουσιάζουν στο αναγνωστικό κοινό το έργο τους
και την αντανάκλασή του στην καθημερινότητά μας.
Τη σειρά των συναντήσεων επιμελείται και συντονίζει

ο ποιητής Δημήτρης Κοσμόπουλος.

Την Πέμπτη 11 Φεβρουαρίου και ώρα 7:00 το απόγευμα

ο Δημήτρης Κοσμόπουλος συναντά τον ποιητή Κώστα Παπαγεωργίου

Ο Κώστας Γ. Παπαγεωργίου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1945. Στα Γράμματα εμφανίστηκε το 1966 με την ποιητική συλλογή «Ποιήματα». Από το 1982 ως το 1998 εξέδιδε και διηύθυνε το περιοδικό «Γράμματα και Τέχνες. Δημοσιεύει κριτικά κείμενά του στην εφημερίδα «Η Αυγή» και στο μηνιαίο περιοδικό «Μετρό». Έχει δημοσιεύσει δεκατρείς ποιητικές συλλογές, έξι βιβλία με πεζά και 5 βιβλία κριτικής και δοκιμίου. Διευθύνει το περιοδικό ποίησης «Τα Ποιητικά». Με τον Βαγγέλη Χατζηβασιλείου συγκρότησαν την τετράτομη «Ανθολογία της Ελληνικής Ποίησης του 20ού αιώνα». Είναι ιδρυτικό μέλος της «Εταιρείας Συγγραφέων». Ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί από τον Θάνο Μικρούτσικο, τον Νίκο Τάτση και τον Χάρη Κατσιμίχα. Το 2001 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το Βραβείο Ποίησης του περιοδικού «Διαβάζω» για την ποιητική συλλογή «Κλεμμένη ιστορία», το 2009 με το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του ποιητικού του έργου και το 2012 με το Βραβείο Νουβέλας-διηγήματος του περιοδικού «Διαβάζω» για το αφήγημα «Νερό».

Eίσοδος ελεύθερη
Τηλ. κρατήσεων-πληροφορίες 211 11 98 900-1 ή στο info@enploeditions.gr

Εμπορικό Κέντρο ATRIUM, Χαριλάου Τρικούπη 6-10, 106 79 Αθήνα, 2111198900-1