"ΞΕΝΟΙ, ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ, ΣΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΠΟΛΗ" του ΤΑΚΗ ΣΠΕΤΣΙΩΤΗ

επιμέλεια κειμένου Νότα Χρυσίνα*

''Σήμερα το πρωί άρχιζε γι αυτόν μια νέα ζωή, σε μια νέα χώρα, όμορφη, πλούσια, αδιάφθορη, κι απαλλαγμένη απ' τους συνειρμούς ενός αμαρτωλού παρελθόντος που, στο δικό σου τόπο, σε κυνηγάει σα βεβαρυμένο ποινικό μητρώο, και παρεμβάλλεται σε κάθε σου απόπειρα να μπεις στο σωστό δρόμο.''

΄Οσοι από εμάς ήρθαμε έφηβοι ή τελοσπάντων νέοι στην πρωτεύουσα από μια μικρή πόλη της επαρχίας όπου τελειώσαμε το σχολείο, δεν μπορούμε ν' απαλλαγούμε από την ανάμνηση κάποιων διηγημάτων που περιέγραφαν την άφιξή μας στο μυθικό- για τα νεανικά μας μάτια -, τότε, άστυ. ΄Η, επίσης, σε μια ξένη χώρα του εξωτερικού. Παρότι γραμμένα σε ύφος λίγο παρωχημένο, και δημοσιευμένα σε λαϊκά του μεσοπόλεμου περιοδικά, μάς έμειναν αλησμόνητα τα διηγήματα αυτά: 

'' ΄Οσο το βαπόρι πλησίαζε, τόσο η μεγάλη πολιτεία, που είχε προβάλει μες στην πρώτη άχνα της αυγής, μεγάλωνε στα μάτια του. ΄Εβλεπε τις καμινάδες, τα σπίτια, το λιμάνι,τις πλατείες - με την κίνησή τους-, τις αποβάθρες, τα καμπαναριά- κι όλ' αυτά, μέσα στην αχλή την πρωινή, έπαιρναν σημασίες ονειρώδεις, και τα χρώματα, τους τόνους, και τις ανταύγειες μιας εξαίσιας φαντασμαγορίας.''

  Αλλά και κάποια διηγήματα της δεκαετίας του '60, πιο άμεσα και πιο σκανδαλιστικά, με την αντικοινωνική παρουσία του συγγραφέα τους πιο φανερή, και γι' αυτό πιο ενοχλητική, πόσο αξέχαστα έμειναν κι εκείνα! : 

''Στη μέση κάθε αποβάθρας υπήρχε ένα μικρό κτήριο με στέγη από κυματιστή, σκουριασμένη λαμαρίνα: μια αίθουσα αναμονής, ένα γραφείο για τους σιδηροδρομικούς, κι αποχωρητήρια. Βλέποντας τους άντρες να μπαινοβγαίνουν απ' το ξύλινο προκάλυμμα πού' κρυβε εν μέρει την είσοδο, ένιωσε μια γλυκιά σουγλιά στα έντερα. Το πρωί, απ' την βιασύνη του, απ' τη νευρική υπερδιέγερση, δεν είχε καταφέρει να τα κάνει. ΄Ηταν ευκαιρία. Το τραίνο του θα περνούσε σε δέκα λεπτά. ΄Ετσι, θα πήγαινε στη δουλειά του πιο ευδιάθετος, και πιο ΚΑΘΑΡΟΣ.''  

Φίλος παλιός που συνάντησα τυχαία στο τραίνο το πρωί μού το θύμισε : 

'' Ποιανού ήταν, μωρέ, αυτό το ψιλοπορνό που΄χαμε διαβάσει τότε, το ' 72;'' 

Δεν τού το θύμισα. ΄Ετσι κι αλλιώς, δεν θά' χε σημασία. Δεν ασχολείται - ο φίλος αυτός- καθόλου με λογοτεχνία.

TAKHΣ ΣΠΕΤΣΙΩΤΗΣ

Ο ΤΑΚΗΣ ΣΠΕΤΣΙΩΤΗΣ γεννήθηκε στον Πειραιά το 1954. Σπούδασε σκηνοθεσία κινηματογράφου και εργάστηκε σε κινηματογραφικές, τηλεοπτικές και θεατρικές παραγωγές, ενώ κατά καιρούς δίδαξε σενάριο και σκηνοθεσία.

Ανάμεσα στις κυριότερες δουλειές του είναι οι ταινίες Στην αναπαυτική μεριά (1981), Μετέωρο και Σκιά (1985, με θέμα τη ζωή του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, Α' Κρατικό Βραβείο Καλύτερης Ταινίας — από το 2000 κυκλοφορεί και σε DVD από την Water Bearer στις ΗΠΑ), Εις το φως της ημέρας (1986, τηλεταινία ΕΤ1 βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Κ.Π. Καβάφη), Κοράκια ή το παράπονο του νεκροθάφτη (1991, βασισμένη στο διήγημα «Το παράπονο του νεκροθάπτου» του Εμμ. Ροΐδη). Έχει διασκευάσει και σκηνοθετήσει, επί­σης, ύστερα από παραγγελία, για το θέατρο το Ψυχολογία Συριανού συζύγου του Εμμ. Ροΐδη (θέατρο Χυτήριο 1999-2001), το Ο μονόλογος του βασιλιά Λεοπόλδου του Μάρκ Τουέην (Πολιτιστική Ολυμπιάδα 2003), κ.ά.

Με το γράψιμο ασχολείται από τα μαθη­τικά του χρόνια, δημοσιεύοντας κείμενά του σε διάφορα περιοδικά, αλλά βιβλίο του εξέδωσε για πρώτη φορά το 1996, ένα λογοτεχνικό χρονικό για τον Ταχτσή, το Στον Κώστα Ταχτσή αντί στεφάνου (εκδόσεις Οδός Πανός), το οποίο επανεκδόθηκε αναθεωρημένο το 2006 με τίτλο Ταχτσής—Δεν ντρέπομαι από τις εκδόσεις «Πολύχρωμος Πλανήτης». Με τις εκδόσεις «Άγρα» συνεργάζεται από το 1999, έχοντας εκδώσει τα βιβλία Χαίρε Ναπολέων (1999, Δοκίμιο για την τέχνη του Ν. Λαπαθιώτη, 63 πεζά ποιήματά του, εικόνες του Α. Παπαδημητρίου), Δελτίον ταυτότητος — Γενικός αριθμός Θ 307136 (2003, μυθιστόρημα), Τριανδρίες και Σία (2007, Ιστορίες — Κείμενα) και Το άλλο κρεβάτι (2009, έργο σε δύο μέρη και τέσσερις εικό­νες εμπνευσμένο από ομότιτλο κείμενο του Κώστα Ταχτσή).

  
    

 * Η Νότα Χρυσίνα είναι μεταφράστρια πολιτισμολόγος.