Μια μικρογραφία του Ιωάννη Καντακουζηνού

Πηγή: http://anagnostikon.blogspot.gr/2013/01/239.html

Μοναδική μικρογραφία χειρογράφου, όπου 
ο βυζαντινός αυτοκράτωρ Ιωάννης ΣΤ' Καντακουζηνός
παριστάνεται ως αυτοκράτωρ και ως μοναχός,
κάτω από τη σκέπη της Αγίας Τριάδος.

Συμμετέχοντας ενεργά στη διακυβέρνηση του Βυζαντινού Κράτους για περισσότερα από 25 χρόνια, αλλά εστεμμένος Αυτοκράτορας μόλις για επτά, ο Ιωάννης Καντακουζηνός είναι σημαντική μορφή ανάμεσα στους Βυζαντινούς ηγέτες. Προικισμένος με πλείστα από τα προσόντα που απαιτούνται για έναν άξιο Αυτοκράτορα, βρέθηκε να έχει τα ηνία του κράτους υπό τόσο δυσμενείς διεθνείς συγκυρίες, που πιθανόν άλλος, λιγότερο ικανός, να μην είχε καταφέρει να το διασώσει.

Πολυγραφότατος συγγραφέας, ιστορικός, και με θεολογικό έργο, δικαίωσε το ησυχαστικό κίνημα το 1349, και αφού παραιτήθηκε εκούσια έγινε μοναχός για τα τελευταία 30 χρόνια της ζωής του.

Ο Καβάφης θα γράψει τα ακόλουθα δύο ποιήματα γι αυτόν:

Από υαλί χρωματιστό

Πολύ με συγκινεί μια λεπτομέρεια

στην στέψιν, εν Βλαχέρναις, του Ιωάννη Καντακουζηνού

και της Ειρήνης Aνδρονίκου Aσάν.

Όπως δεν είχαν παρά λίγους πολυτίμους λίθους

(του ταλαιπώρου κράτους μας ήταν μεγάλ’ η πτώχεια)

φόρεσαν τεχνητούς.  Ένα σωρό κομμάτια από υαλί,

κόκκινα, πράσινα ή γαλάζια. Τίποτε

το ταπεινόν ή το αναξιοπρεπές

δεν έχουν κατ’ εμέ τα κομματάκια αυτά

από υαλί χρωματιστό. Μοιάζουνε τουναντίον

σαν μια διαμαρτυρία θλιβερή

κατά της άδικης κακομοιριάς των στεφομένων.

Είναι τα σύμβολα του τι ήρμοζε να έχουν,

του τι εξ άπαντος ήταν ορθόν να έχουν

στην στέψι των ένας Κυρ Ιωάννης Καντακουζηνός,

μια Κυρία Ειρήνη Aνδρονίκου Aσάν.

Ο Ιωάννης Καντακουζηνός υπερισχύει

Τους κάμπους βλέπει που ακόμη ορίζει

με το σιτάρι, με τα ζώα, με τα καρποφόρα

δένδρα. Και πιο μακρυά το σπίτι του το πατρικό,

γεμάτο ρούχα κ’ έπιπλα πολύτιμα, κι ασημικό.

Θα του τα πάρουν — Ιησού Χριστέ! — θα του τα πάρουν τώρα.

Άραγε να τον λυπηθεί ο Καντακουζηνός

αν πάει στα πόδια του να πέσει. Λεν πως είν’ επιεικής,

λίαν επιεικής. Aλλ’ οι περί αυτόν; αλλ’ ο στρατός;—

Ή, στην κυρία Ειρήνη να προσπέσει, να κλαυθεί;

Κουτός! στο κόμμα να μπλεχθεί της Άννας —

που να μην έσωνε να την στεφανωθεί

ο κυρ Aνδρόνικος ποτέ. Είδαμε προκοπή

από το φέρσιμό της, είδαμε ανθρωπιά;

Μα ως κ’ οι Φράγκοι δεν την εκτιμούνε πια.

Γελοία τα σχέδια της, μωρά η ετοιμασία της όλη.

Ενώ φοβέριζαν τον κόσμο από την Πόλι,

τους ρήμαξεν ο Καντακουζηνός, τους ρήμαξε ο κυρ Γιάννης.

Και που το είχε σκοπό να πάει με του κυρ Γιάννη

το μέρος! Και θα τόκαμνε. Και θάταν τώρα ευτυχισμένος,

μεγάλος άρχοντας πάντα, και στεριωμένος,

αν ο δεσπότης δεν τον έπειθε την τελευταία στιγμή,

με την ιερατική του επιβολή,

με τες από άκρου εις άκρον εσφαλμένες του πληροφορίες,

και με τες υποσχέσεις του, και τες βλακείες.

Ως αυτοκράτωρ

ΙΩ(ΑΝΝΗΣ)
ΕΝ Χ(ΡΙΣΤ)Ω ΤΩ Θ(Ε)Ω
ΠΙΣΤΟΣ
ΒΑΣΙΛΕΥΣ

Κ(ΑΙ) ΑΥΤΟΚΡΑΤΩΡ ΡΩΜΑΙ(ΩΝ)
ΠΑΛΕΟΛΟΓΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ
Ο ΚΑΝΤΑΚΟΥΖΗΝΟΣ

Ως μοναχός με το όνομα Ιωάσαφ

ΜΕΓΑΣ Ο Θ(ΕΟ)Σ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ