Κόρμακ Μακ Κάρθυ .Μια απλή και πολύ προσωπική προσέγγιση για το σύνολο του έργου του

γράφει η Βιβή Γεωργαντοπούλου *

Κόρμακ Μακ Κάρθυ: πραγματικό και ευφυές μυρμήγκι, ένας από τους πιο μεθοδικούς εργάτες μιας λογοτεχνίας ολοένα και πιο λαμπρής και δημοφιλούς,της αγγλόφωνης βορειοαμερικανικής.

Στην ενδιαφέρουσα και ελκυστική αν και συμπιεσμένη χρονικά παράδοση των ΗΠΑ*,ο οριστικός απογαλακτισμός τής εγχώριας από την ευρωπαϊκή λογοτεχνία,πέρα και πάνω από εξιδεικευμένες φιλολογικές ταξινομήσεις, επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά δεκαετίες πριν κι έτσι τώρα εμείς οι αποδέκτες της, οι αναγνώστες, μπορούμε να μιλάμε με σιγουριά γι αυτήν και να την απολαμβάνουμε, αν μη τι άλλο,ως την κορυφαία,πιο ζωντανή και πολυθεματική λογοτεχνία του πλανήτη.

Οθόνη και μετάφραση δεν αγγίζουν τον Μακ Κάρθυ.

Επιτρέψτε μου,να μοιραστώ μαζί σας την αδυναμία μου στον Αμερικανό συγγραφέα  Κόρμακ Μακ Κάρθυ  για να σας προτρέψω να τον διαβάσετε.Θα το προσπαθήσω με δυο  ερασιτεχνικά, σαφή όμως και απλά στην συλλογιστική τους βάση επιχειρήματα που εξηγούν σε όλους αυτό το κορυφαία και πιο ζωντανή, που έγραψα ήδη.Πρόκειται για επιχειρήματα παρμένα το ένα από την σχέση λογοτεχνίας και σινεμά και το άλλο από την επίδραση της μετάφρασης όταν δεν καταφέρνει να σταθεί στο ύψος του σύνθετου κειμένου.

1.Θεωρώ φανερή απόδειξη της ιδιαιτερότητας της μακαρθικής γραφής το γεγονός ότι,μερικά από τα ούτως ή άλλως δύσκολα,μελαγχολικά και οπωσδήποτε σκληρά  βιβλία του,έγιναν ταινίες  -καλές ή κακές είναι μια άλλη συζήτηση με θέμα "τίποτα δεν ξεφεύγει από το Χόλυγουντ "- χωρίς οι με άλλων μάτια φιλτραρισμένες κινηματογραφικές τους αποδόσεις να μπορέσουν,ούτε στο ελάχιστο,να διαβρώσουν  το κείμενο, όπως συνέβη πολλές φορές ως τώρα με βιβλία,άλλων,που παραμορφώθηκαν στην μεταφορά ή έγιναν, φευ,καλύτερα.

2.Συνεχίζοντας μετά φόβου φιλολόγου περί θεματολογικής και συγγραφικής ιδιαιτερότητας του Μακ Κάρθυ,έχοντας εγώ πειστεί απολύτως γι αυτήν αφού διάβασα επιμελώς όλα του τα μεταφρασμένα στα ελληνικά έργα και επιστρατεύοντας όχι τις φτωχές μου γνώσεις αλλά τα συναισθήματα και την αβάντα που μου έδωσε η ανάγνωση και της  τριλογίας  του " Όλα τα Όμορφα Άλογα", " Πέρασμα" και "Πεδινές Πολιτείες"  **,θα περάσω στο επόμενο επιχείρημα,την (μη)επίδραση της μετάφρασης.

Ο Κόρμακ Μακ Κάρθυ έχει δυστυχώς ατυχείς μεταφράσεις και στην γλώσσα μας και σε άλλες και πολλοί ξένοι μπλόγκερς και επαγγελματίες κριτικογράφοι το σχολιάζουν επίμονα, συστηματικά αρθρογραφώντας επ΄αυτού ,συμφωνώντας όμως όλοι σε ένα:η γραφή του έχει αυτή καθαυτή τέτοια μοναδικότητα και δύναμη  που τελικά παρά τις κακοτοπιές ξεπερνά εγγενώς όλα τα μεταφραστικά προβλήματα.Ο Μακ Κάρθυ είναι από τους ελάχιστους συγγραφείς που μια άτεχνη ή και κακή μετάφραση δεν μπορεί να τον υποβαθμίσει στα μάτια του αναγνώστη,που στέκεται πάνω από τα γλωσσικά εμπόδια μα και την μετάπλαση των θεμάτων του σε άλλες μορφές τέχνης γιατί είναι αυθεντικός και πρωτογενής, όσο η σύγχρονη λογοτεχνία μπορεί ακόμα να είναι.Γιατί αν μιλήσουμε για κλάση,ας πούμε,του ευρωπαϊκού σινεμά (παλιότερου και τωρινού)η υπεροχή της ευρωπαϊκής  αισθητικής είναι προφανής και έχει παμπάλαιες ρίζες. Παρά τις εξαιρετικά ενδιαφέρουσες προσπάθειες του Γούντυ Άλλεν και τις μεταγραφές τύπου Φον Τρίαρς και άλλων,η βαριά βιομηχανία του Χόλυγουντ συνεχίζει να παραμένει εργοστάσιο μαζικής παραγωγής και να κάνει περισσότερο σαματά (και βεβαίως εισπράξεις από την πώληση των προϊόντων της)παρά υψηλή Τέχνη.

Στην Λογοτεχνία όμως οι ΗΠΑ των πολέμων, των Νίξον και Μπους και  της απύθμενης θρησκομανιακής κιτσαρίας, αθροίζουν συνεχώς περγαμηνές.Στην νεόκοπη, όμορφη και αχανή χώρα των κάθε είδους αντιθέσεων, της παρανοϊκής (για κάθε λογικό ον) οπλοχρησίας, των 50.000.000 πάμφτωχων αλλά και της μειοψηφίας των πάμπλουτων λόμπυ που ελέγχουν την ζωή και τον θάνατο όλου του πλανήτη,των αιρέσεων και της επίμονης θρησκοληψίας, του φαστφούντ και μιας μάλλον ρηχής πολιτισμικής βιομηχανίας ψυχαγωγίας που αλέθει τα πάντα, η λογοτεχνία ανθεί.

Είναι μια λαμπρή, υγιώς εξαγώγιμη Τέχνη, που δεν έχει να φοβηθεί τίποτα, ούτε καν επηρεάζεται από την παράλληλη βιομηχανία της παραλογοτεχνίας και δύσκολα θα ανατραπεί αυτή η αναλογία,είναι στο κάτω κάτω η σειρά της να ανθίσει και να εγγράψει κλασικούς στην παγκόσμια λογοτεχνία.

Η  Ευρώπη *** πρώτη έθρεψε συγκλονιστικές λογοτεχνίες μα τώρα, όσο και να μη μας αρέσει, ζει μάλλον φτωχές λογοτεχνικές εποχές  έχοντας δεκάδες άλλα προβλήματα κουλτούρας να την πονοκεφαλιάζουν,αν βέβαια δεχτούμε ότι οι μπερλουσκονοποιημένοι από τα Βαλκάνια ως την Σκανδιναβία της προβλέψιμης και βιομηχανοποιημένης αστυνομικής λογοτεχνίας Ευρωπαίοι, νοιάζονται σήμερα για τον πολιτισμό  τους όπως έκαναν κάποτε,όπως μέχρι και ελάχιστα χρόνια μόνο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.Ας είναι.

Μπολιασμένοι,πιστεύω,με τα διαβάσματα της μεγαλύτερης λογοτεχνίας του κόσμου-μετά τους Έλληνες κλασικούς και κυρίως μετά τον Όμηρο-της Ρώσικης δηλαδή,με την Γαλλική,την Αγγλική και την Γερμανική να έχουν οπωσδήποτε σημαντικό μερίδιο ,όλοι οι μεγάλοι συγγραφείς των ΗΠΑ που εμφανίζονται τον εικοστό αιώνα ή και λίγο πιο πριν,είναι όχι απλώς οι ταλαντούχοι της άλλης πλευράς, οι οξυδερκείς,οι φρέσκοι κι εμπνευσμένα τολμηροί,οι παραγωγικοί,οι πλούσιοι και με αποθέματα,οι γόνιμοι σαν την νεοανακαλυφθείσα  γη τους.Είναι επιπλέον και οι ικανοί, οι ευφυείς και αναλυτικοί μελετητές όλων των προηγηθέντων ευρωπαϊκών λογοτεχνικών σχολών,θεωριών και ρευμάτων που όμως δεν έχουν καρπωθεί με μιμητική πρόθεση και αδέξια φόρμα τα οφέλη των υπερατλαντικών διαβασμάτων,αλλά σπέρνουν κι εκείνοι από νωρίς δικούς τους σπόρους στα νέα, ξεκούραστα χωράφια και γι αυτό σύντομα θα περάσουν στην συνείδηση του παγκόσμιου κοινού ως μεγάλοι μα και ως φωτισμένοι προφήτες, που έρχονται πριν την ίδια την έλευση της εποχής των ιστοριών των ηρώων τους,για να αφηγηθούν εξίσου οραματικά, θα έλεγα, και με εκπληκτική ακρίβεια, την ζωή του ανθρώπου,μέσα στην υστερία και την μιζέρια της επερχόμενης με σφοδρότητα παγκοσμιοποίησης.

Ο Τζακ Λόντον για παράδειγμα στο "Σιδερένιο Τακούνι" διαβλέπει αυτήν την ιστορική εξέλιξη,την αφηγείται δραματικά πριν την ζήσει, γιατί θυμίζω δεν πρόλαβε καν την Οκτωβριανή Επανάσταση ούτε βέβαια και την ηχηρή πτώση της κομμουνιστικής κοσμοθεωρίας ,σκεφθείτε δηλαδή πόσο πρωτοπόρος νους υπήρξε και ας θυμηθώ και τον Μέλβιλλ στο έξοχο διήγημά του "Ο Άνθρωπος με το Αλεξικέραυνο" που μαντεύει, με χιούμορ εκείνος,την θεοποίηση,την κυριαρχία της κατανάλωσης αλλά και των συνταρακτικών της  αντίβαρων στην ισορροπία των κοινωνιών και όλα αυτά οι Λόντον και Μέλβιλ του παραδείγματος και όχι μόνον εκείνοι φτάνουν σε  συγγραφικά δυσθεώρατα ύψη κάνοντάς  τα λογοτεχνία, χρησιμοποιώντας και αναπτύσσοντας τεχνικές που μπορεί να δείχνουν αλλά δεν είναι απλές,το αντίθετο, και κυρίως μέσα από μια συμπαθή και επιβεβλημένη ως εύκολη γλώσσα,(τα αγγλικά)που όμως δεν είναι η πιο εύπλαστη και ευφάνταστη του κόσμου.

Ο Κόρμακ Μακ Κάρθυ είναι ένας από τους εν ζωή σημαντικότερους συγγραφείς του πλανήτη,ένας από αυτούς που ως τώρα έχουμε οι βιβλιόφιλοι ξεχωρίσει, κριτικοί και κοινό περιέργως ομόθυμα.Γιατί ο Μακ Κάρθυ και όχι,ας πούμε,ο Ντε Λίλλο ή ο επίσης ιδιαίτερα αγαπημένος μου Πέρσιβαλ Έβερετ;Ή ο ταραχοποιός Πίντσον,ο μισογύνης Ροθ,η Τόνι Μόρρισσον,o Πωλ Ώστερ και κάμποσοι ακόμα;Διότι ο Κόρμακ Μακ Κάρθυ είναι ο δωρικότερος και ταυτόχρονα ο πολυσχιδέστερος όλων,ο ομηρικότερος συγγραφέας των καιρών μας,ο τροβαδούρος του ανθρώπινου πόνου.

Αυτός που συγγράφει με την πένα της ψυχής του βυθισμένη χωρίς ναρκισσισμούς στην ξεφτίλα μα και την μεγαλοσύνη του ανθρώπινου δράματος,αυτός που σε καθηλώνει όχι μόνο με το κοφτερό κι εξασκημένο στο σκληρό γράψιμο ,το λογικό και  τετράγωνο μυαλό του.Αυτός που παρατηρεί χωρίς υπεροψία τον σάρκινο άνθρωπο,που κάπου μέσα στο ευάλωτο σαρκίο του υπάρχει και κάτι άλλο και εκείνος γι αυτό ακριβώς  τον "ανοίγει" διάπλατα χρησιμοποιώντας σαν νυστέρια  τις λέξεις,που προβλέπει (;),σαρκάζει, δεν μισεί -κάθε άλλο, συμπονά-,συμπάσχει,περιγράφει,αφηγείται κι έτσι παράγει εν τέλει έργο υψηλής αισθητικής , ξέχειλο από νοήματα μα χειροπιαστό, που πλάθει λογοτεχνία ικανή να διαβαστεί από εκατομμύρια,διαχρονική, καμωμένη με τα μαγικά υλικά:τα ψέματα και τις αλήθειες του ανθρώπινου και του πεπερασμένου τού ανθρώπου.

Ο Μακ Κάρθυ είναι ο επιθετικά εμπνευσμένος.Ο συνολικά πολιτικός.Ο βαθύτατα -μου έρχεται να πω ο καζαντζακικά ή ο ντοστογιεφσκικά -ένθεος. Ο ανελέητα ειλικρινής.Ο  σοκαριστικά πανανθρώπινος στο δια ταύτα κ ά θ ε  μυθιστορήματός του,όταν μέσα στην σκληρότητα αυτή-που (φαίνεται να ) διατρέχει όλη την βιβλιογραφία του,σκληρότητα που δεν γίνεται να περιγραφεί με τα δικά μου ερασιτεχνικά μέσα και λόγια αλλά να κατανοηθεί κάπως ομαλότερα μόνο με την προσεχτική ατομικά από τον κάθε αναγνώστη εντρύφηση στο ύφος του- τίποτα δεν είναι ,σε όλα τα κείμενά του έχω την γνώμη,αυτό που εξωτερικά φαίνεται.Ό,τι συναίσθημα,ακόμα και τρόμου και δέους,αποκομίζουμε οι αναγνώστες του Μακ   Κάρθυ δεν προκαλείται από το δημόσια ορατό,από το εν πρώτοις αναγνώσιμο,από την εικονοποίηση της στιγμής.

 Προκαλείται από την ταύτιση της προσωπικότητάς μας ανεξαρτήτως της εθνικής κουλτούρας  που κουβαλά ο καθένας μας, με την με τρομαχτική διαύγεια και συμπόνια διατυπωμένη πρόθεση λύτρωσης των ηρώων από τα δεσμά τους, που θα συμβεί όμως σε ένα θολό εκ των πραγμάτων βάθος χρόνου ,στο κοντινότερο ή πολύ κατοπινό μέλλον και θα αφορά όλους και  κανένας μας δεν θα μπορεί να πει πώς , παρά την διαφορετικότητά του,επειδή τίποτα δεν εκφέρεται με σιγουριά καθώς εκπονείται με λέξεις η ενθέωση του καθενός μας χωριστά, επειδή είμαστε όλοι κάτι αδιαπραγμάτευτα μοναδικό και ταυτοχρόνως το ίδιο :πεπερασμένα ανθρώπινα πλάσματα,ύλη στο Σύμπαν.

Και το συγκλονιστικότερο όλων στην μακαρθική γραφή; Ό,τι έρχεται,αφορά στο μέλλον μας αλλά έρχεται με βίαιο τρόπο και μόνον από το παρελθόν μας.

Χαρακτηριστικά ετεροδιηγητικός ως αφηγητής ο Μακ Κάρθυ και στα τρία βιβλία της επικής τριλογίας «The Border Trilogy» λειτουργεί όπως ο Όμηρος-αν κι αυτό είναι κατά βάθος πολύ βαριά  κουβέντα- αναζητώντας,  όπως κι ο πρόγονός μας, μαζί με το προφανές ηρωικό στοιχείο και το δυσδιάκριτο θεϊκό, εκλιπαρώντας στην μια σκηνή την σοφία του Θεού, προκαλώντας την παρανοϊκή Ειμαρμένη και  την εσωστρεφή Πίστη στην άλλη, βάζοντας εμπόδια στο οπωσδήποτε ανηφορικό και δύσκολο  μονοπάτι που  στέλνει τους χαρακτήρες να δοκιμάζονται ακατάπαυστα, αλλά και κατεβάζοντάς τους στα πιο σκοτεινά βάθη, χωρίς εκείνος να μπαίνει στην πλοκή,όπως συνηθίζει ας πούμε ο νεότερος αγγλόφωνος αλλ΄όχι Αμερικανός Μισέλ Φέημπερ,που βέβαια πρέπει να φάει πολλά ψωμιά ακόμα για να σταθεί στο ίδιο σκαλί,αν ποτέ σταθεί,με τον Μακ Κάρθυ.

Ο Όμηρος υμνεί παρατηρώντας τον πόνο του ήρωα, που κάνει για παράδειγμα μια αποκοτιά για την πατρίδα, εμπνεόμενος από τους τόσο ανθρώπινους Θεούς του.Ο Μακ Κάρθυ υμνεί τους δικούς του ήρωες,για τον ίδιο πάντα λόγο,εδώ βέβαια υπάρχει ένας Θεός και σαν πατρίδα λογαριάζεται η Φύση .

Ο πόνος είναι το κοινό,το διαχρονικό συναίσθημα,που οδηγεί στην κάθαρση.

Ο Μπίλυ Πάραμ στο "Πέρασμα" είναι μια τυπική και ασφαλής απόδειξη των παραπάνω. Κάθε βήμα του σε πεδία πόνου τον οδηγεί στον Θεό,όπως και σε όποια εποχή κι αν τον εννοεί  καθένας. Ίσως ο Πάραμ να τον αναζητά συνειδητά μα σε λάθος χρόνο και τόπο ή το αντίστροφο, μπορεί  και να τον κουβαλάει μαζί του,μέσα του, με την μορφή του πατέρα του, που θα ανακαλέσει μα δεν  θα ξαναδεί, όταν τελειώσει αυτή η περιπέτειά του κι αρχίσουν οι άλλες,που τον περιμένουν,οι  σκληρότερες και λιγότερο ηρωικές. Αυτή την εργώδη αναζήτηση ή την απόρριψη του θείου και του θεϊκού,την κοπιώδη κατάκτηση της γνώσης ή της άγνοιας του Θεού από αδύναμα, ανθρώπινα πλάσματα,ο Μακ Κάρθυ την ζυμώνει ακούραστα  με τον ατομικό πόνο τους και τον πόνο των γύρω τους, όταν γίνονται άγγελοι ή τέρατα και αυτό διατρέχει όλη την τριλογία.

Η γραφή στις "Πεδινές Πολιτείες" και στο " Όλα τα Όμορφα Άλογα " είναι πιο τραχιά -δεν μιλάω για τις μεταφράσεις-αν κι ο Μακ Κάρθυ χρησιμοποιεί γενικά κατανοητές λέξεις τις οποίες αγαπά να μεταχειρίζεται  σαν υλικό για προτάσεις,που  τις συνδέει με συστηματική (κατά)χρηση του και,ίδιον του λόγου του που περιέργως δεν κουράζει, αντιθέτως φωτίζει  το περιεχόμενο των προτάσων αυτών, τις κάνει περισσότερο επίσημες και πιο σημαντικές και μέσα στην απλότητά τους,αν τις διαβάσει κάποιος δυνατά,ηχούν σαφώς ομορφότερες.

Στο "Πέρασμα" ,τέλος,ο συγγραφέας κάνει πιο θεωρητικό γράψιμο,σχεδόν φιλοσοφεί κεντώντας, σαν πρόσθετα στολίδια, ολόκληρες παραγράφους με συμπυκνωμένες πολλές υπαρξιακές αγωνίες και κρίσεις,που πότε τις εκστομίζει ένας νευρωτικός και κάτισχνος γέρος στο κατώφλι του θανάτου,πότε μια τυχαία και που δεν την ξανασυναντάμε στον κορμό της αφήγησης,απλή,λαϊκή γυναίκα.

Η βιβλιογραφία του Μακ Κάρθυ φαντάζει  μεγαλειώδης σαν πολυπόθητη εγκυμοσύνη ,σαν μια ενορατική  και πολλαπλή εγκυμοσύνη που υπεραμύνεται του σκοπού της και φέρνει  αλλιώτικα γεννοβολήματα κάθε φορά .Η γραφή του  έχει αυτό το  προσόν πρωτογενώς,μπορεί να πολλαπλασιάζεται, να γεννοβολάει και να μετατρέπεται-επειδή, πιστέψτε με, όσο προχωρά ο αναγνώστης στο διάβασμα νιώθει,δεν διαβάζει απλώς,νιώθει-σε έναν πρωτοφανή ύμνο υπάρχουσας στα μύχια της ψυχής, τίνος πράγματος;

Θα αιφνιδιαστείτε,μα τείνω να το υποστηρίξω επίμονα:της  αθέατης α θ ω ό τ η τ α ς του ανθρώπου,  που σε όλη του την ιστορική διαδρομή, ως έλλογο ον,έρμαιο ανάμεσα στα μη επαρκώς διακριτά στρατόπεδα του Καλού και του Κακού,τι κάνει;Τρέχει και δεν φτάνει,(μετα)βάλλει συνεχώς και (μετα)βάλλεται (σε)ένα φυσικό περιβάλλον κατά βάσιν ασταθές,αδυνατώντας να το διαχειριστεί σοφά,ηθικά και ισορροπημένα όχι επειδή στερείται ηθικής αντίληψης αλλά επειδή η  ε λ ε υ θ ε ρ ί α  του  αυθαιρέτως ως κυρίαρχο είδος αν και έλλογο ον,τον εμποδίζει να αφοσιωθεί  στην θρυλούμενη, την άπιαστη αθωότητα που επιθυμεί γιατί θυσιάζεται σε έναν κακώς εννοούμενο ουμανισμό που δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να υβρίζει τον Θεό που λέει ότι πιστεύει καθώς την ίδια στιγμή συνθλίβει τα υπόλοιπα όντα στην γη.Πόσο πιο τραγικό και αληθινό.

Τέτοιο βαθύ, σπαραχτικό ύμνο στην αθωότητα του Ανθρώπου-είτε του καλύτερου,του φωτεινότερου, είτε του ρυπαρότερου,του χειρότερου,του τελευταίου ανθρωπάριου, που να έχει ή να μην έχει με τα επιεικέστερα ή και τα αυστηρότερα κριτήρια κανένα λόγο ύπαρξης-μόνο ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι στα συγκλονιστικά μυθιστορήματά του (έχω νιώσει να)συνθέτει,όσο τον φτάνω δηλαδή νοηματικά και  σ'αυτό το σημείο θέλω διακαώς να ξεστομίσω ότι μέσα από τον Μακ Κάρθυ οδηγήθηκα  πολλές φορές  -ειδικά στην τριλογία - στον Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι.

Βέβαια στα κείμενα τού  ανυπέρβλητου Ρώσου ο ύμνος αυτός δέχεται κι άλλες ερμηνείες που δεν δίνονται εύκολα από το δυσκίνητο,εγελιανών στροφών μυαλό μας  μια και ο Ντοστογιέφσκι δεν είναι γενικώς και αορίστως ένας μεγάλος συγγραφέας επειδή έτσι γράφουν οι εγκυκλοπαίδειες, είναι ένας πάρα πολύ δύσκολος,σκοτεινός,δυσνόητος και πολλαπλής ανάγνωσης  και ερμηνείας στοχαστής .

Το  αγαπημένο μου από τα  βιβλία τού Μακ Κάρθυ- κανένα δεν θεωρώ  δεύτερο-παραμένει βεβαίως το εξαιρετικό "Ματωμένος Μεσημβρινός" αλλά η «Τριλογία των Συνόρων»  είναι ιδανική και την προτείνω σαν αρχή για να μπει ο αναγνώστης στο μακαρθικό σύμπαν.Η ανάγνωσή της είναι μια εμπειρία που αφήνει αίσθημα πληρότητας , ο αναγνώστης νιώθει δέος από το θέμα της και την ικανοποίηση ότι μέσα από αυτήν θα καταλάβει  καλύτερα ένα συγγραφέα που νομίζω πως θα είναι δίκαια  ένας από τους κλασικούς του μέλλοντος.

 Θεωρητικά τα τρία μυθιστορήματα διαβάζονται ανεξάρτητα το ένα από το άλλο . Όμως αυτό θα το χαρακτήριζα λανθασμένη κίνηση ,την έκανα, δεν τα διάβασα με την δική τους χρονική  σειρά  και γι αυτό  προτείνω εσείς να τα διαβάσετε το ένα κατόπιν του άλλου και σιγά σιγά, σαν να είναι βιβλίο ενιαίο  με πάρα πολλές σελίδες –στις εκδόσεις τις αμερικάνικες είναι ενιαίο- που έχετε αποφασίσει συνειδητά ότι  θα  σας συντροφέψει καιρό και ότι χρειάζεται την αληθινή προσοχή σας, για να το νιώσετε και όχι να το διεκπεραιώσετε.

* Δύο και κάτι αιώνες μόλις μετράει αυτή η παράδοση, καθώς  κυρίως στις αρχές του 19ου αιώνα αναδύεται μια εντυπωσιακή λογοτεχνία, σαφώς διαφοροποιημένη από την ήδη φθίνουσα αγγλική και επειδή παρά την κοινή τους γλώσσα, περίπου από αυτό το χρονικό σημείο μπορούμε να μιλάμε για στιβαρή,αυτόνομη αμερικανική παρουσία με πολλούς και εξαιρετικούς εκπροσώπους,πρόχειρα θυμάμαι :Ναθάνιελ Χόθορν, Μαρκ Τουαίην,Χέρμαν Μέλβιλλ, Έμερσον,Πόε,Χένρι Τζέιμς, Θόρω, Αμβρόσιος Μπίρς και άλλους, που μου έρχονται  στο μυαλό ανάκατα, Έλιοτ, Πάουντ, Χέμινγουεϊ, Σκοτ Φιτζέραλντ, Τζακ Λόντον,  Στάινμπεκ, Φώκνερ, αλλά  και Κέρουακ και Μπάροουζ-γιατί όχι;-Έβερετ κά,χωρίς επίσης να ξεχνάμε τις σημαντικές γυναίκες συγγραφείς σαν την Γουίλα  Κάθερ για να φτάσουμε σήμερα στην Τόνι Μόρρισσον, έχοντας περάσει από την έξοχη Κάρσον Μακ Κάλερς και την Τζόις Κάρολ Όουτς και πάει λέγοντας .

**Μετά τον "Ματωμένο Μεσημβρινό" ο Μακ Κάρθυ γράφει την Τριλογία των Συνόρων (The Border Trilogy)την οποία αποτελούν τρία έξοχα μυθιστορήματα για  τα οποία  οι εκδόσεις Καστανιώτη μπορούν δίκαια να καμαρώνουν ότι τα διαθέτουν ανάμεσα στους τίτλους τους:

" Όλα τα Όμορφα Άλογα" ,("All the Pretty Horses" 1992) μετάφραση Αλέκου Μπενρουμπή, 366 σελίδες, το 2000

" Το Πέρασμα" ('The Crossing" 1994) , μετάφραση Άννας Παπασταύρου, 495 σελίδες,το 2003

" Πεδινές Πολιτείες "( "Cities of the Plain" 1998) , μετάφραση Αλέκου Μπενρουμπή, 364 σελίδες,το 2009

*** Δεν ανακατεύω στις σκόρπιες σκέψεις μου την ισπανόφωνη λογοτεχνία,την λατινοαμερικάνικη,αν το προτιμάτε σαν όρο.Την αφήνω απ ' έξω κι έχω τους λόγους μου.Αν και η γλώσσα και η αφετηρία της είναι ευρωπαϊκές και η θέση φιλοξενίας γεωγραφικώς αμερικάνικη, η λογοτεχνία του Μπόρχες και του Νερούντα,του Φουέντες, του Μάρκες και πολλών ακόμα από τις ισπανόφωνες χώρες είναι μια εντελώς διαφορετική περίπτωση.

* Βιογραφικό

Η Βιβή Γεωργαντοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στην Νομική όμως επαγγελματικά ασχολήθηκε με την αργυροχρυσοχοΐα ως το 2004 και το εικαστικό βιβλιοπωλείο “Degas”ως το 2012. Διατηρεί το μπλογκ lesxianagnosisbiblioudegas.blogspot.gr και την ομώνυμη λέσχη Ανάγνωσης από το 2009 μέχρι τώρα.