Ο Γλωσσικός Ιμπεριαλισμός και το τέλος της μετάφρασης

Του

Thorsten Pattberg

 Μετάφραση Νότα Χρυσίνα

Ποια η διαφορά γλωσσολογικού και γλωσσικού ιμπεριαλισμού;

Ο ιμπεριαλισμός, σύμφωνα με το λεξικό Merriam Webster είναι, η επέκταση ή επιβολή της εξουσίας, της ισχύς, ή της επιρροής» πάνω σε ένα άλλο έθνος.

Συνεπώς,  γλωσσολογικός ιμπεριαλισμός είναι η επέκταση ή η επιβολή της γλώσσας κάποιου έναντι της γλώσσας κάποιου άλλου. Η μετάφραση της Βίβλου του Martin Luther είναι ένα καλό παράδειγμα, η γερμανική Die Philosophie der Weltgeschichte (1830) του George Hegel είναι ένα άλλο. Ο πρώτος μετέτρεψε την Βίβλο σε γερμανική ενώ ο τελευταίος έκανε  γερμανική την παγκόσμια ιστορία. Ο γλωσσικός ιμπεριαλισμός είναι περισσότερο χειρουργικός από αυτό: Είναι η μετάφραση ορολογιών ξένων κλειδιών σε οικείο λεξιλόγιο της γλωσσικής παράδοσης κάποιου με σκοπό να απαιτήσει deutungshoheit  (βλ. σελ. 19), ώστε να μειωθεί η αυθεντικότητα της άλλης κουλτούρας ή να προσποιηθεί ότι έχει πλήρη κατανόηση ενός ξένου θέματος μετατρέποντάς το απλά στην δική του γλώσσα.  Έτσι ακόμη κι αν ένα έθνος δεν είναι αρκετά ισχυρό ώστε να επιβάλλει την δική του γλώσσα σε μια άλλη, όπως η Γερμανία δεν θα μπορούσε ποτέ να κατακτήσει τον κινεζικό λαό, μπορεί πάντα να προσπαθήσει να κλέψει σπουδαία πολιτισμική κληρονομιά δίνοντάς της γερμανικά ονόματα.

Γλωσσικός ιμπεριαλισμός

Α Μέρος

«Η πραγματική νίκη ( “η άρνηση της άρνησης”) επέρχεται όταν ο εχθρός μιλάει την γλώσσα σου»

Slavoj  Zizek

ΠΕΚΙΝΟ – Τα Σύνορα της Φιλοσοφίας στην Κίνα – μια «διακεκριμένη» ακαδημαϊκή εφημερίδα  με ένα εντυπωσιακό συμβούλιο συντακτών αποτελούμενο από πολλούς εξέχοντες «Κινέζους ειδικούς» ακουσίως υποστηρίζει την δυτική επικυριαρχία επάνω στην ερμηνεία της κινεζικής σκέψης. Και δεν είναι η μόνη.

Η ανοιχτή προπαγάνδα της Εφημερίδας είναι εντυπωσιακή: η λέξη «φιλοσοφία» είναι δυτικός όρος και αντίληψη η οποία δεν συναντάται πουθενά στον προ - αποικιακό κόσμο της ανατολικής Ασίας. Το 90% των Κινέζων δεν έχει ξανακούσει τον όρο «φιλοσοφία».

Ο τίτλος της Εφημερίδας κρύβει εσκεμμένα από το κοινό τι διαθέτει η Κίνα στην θέση της φιλοσοφίας. Ο σωστός κινεζικός όρος για την φιλοσοφία, zhexue, είναι όρος που εισήχθη τον 19ο αιώνα από την Ιαπωνία, όπου προφέρεται  tetsugaku. Επομένως δεν μπορεί να υπάρχει στους Κινέζους κλασικούς.  Δες τους «Στόχους» της Εφημερίδας:

Η Εφημερίδα Τα Σύνορα της Φιλοσοφίας στην Κίνα στοχεύει στην διάδοση των νέων επιστημονικών επιτευγμάτων στο πεδίο που ορίζεται ευρέως ως φιλοσοφία, και να προάγει τις φιλοσοφικές έρευνες του υψηλότερου επιπέδου με την έκδοση ακαδημαϊκών άρθρων αξιολογημένων από συναδέρφους που διευκολύνει την εντατική και εκτεταμένη επικοινωνία και συνεργασία ανάμεσα στους φιλοσόφους της Κίνας και του εξωτερικού. Καλύπτει όλους σχεδόν  τους κλάδους της φιλοσοφίας, δίνοντας προτεραιότητα σε πρωτότυπες εργασίες πάνω στην κινεζική φιλοσοφία ή σε συγκριτικές σπουδές στην κινεζική φιλοσοφία και σε άλλα είδη φιλοσοφίας στον κόσμο.»

Εκτός από τον αυτοέπαινο της κατάταξης στην ελίτ και στους εκλεκτούς (προσφέρει σιωπηρά τον τίτλο  του «φιλοσόφου» στους συγγραφείς της) – και ουσιαστικά ένα παραδοσιακό δίκτυο - , ο τομέας «Στόχευσης» προπαγανδίζει τον δυτικό όρο «φιλοσοφία» έως και οκτώ φορές(!). Εάν αυτό μοιάζει με ιδεολογική κατήχηση, είναι γιατί είναι ιδεολογική κατήχηση.

Μπορούμε να μαντέψουμε πώς γεννήθηκε αυτό το φυλλάδιο προπαγάνδας. Κάτι του είδους με:

Βοηθός αρχισυντάκτη: «Χμ, είναι κάπως  αμήχανο. Διαλέξαμε τον όρο Φιλοσοφία για τον  «τίτλο» μας, αν και δεν μπορούμε να βρούμε τον όρο «Φιλοσοφία» πουθενά στην κινεζική παράδοση».

Αρχισυντάκτης: «Μην είσαι γκρινιάρης. Να γιατί επαναλαμβάνουμε τον όρο «Φιλοσοφία» οκτώ φορές στον τομέα «Στόχευσής» μας. Είναι ο νόμος του Γκαίμπελς».

Η αποστολή της Εφημερίδας είναι φανερή: να σφυρηλατήσει την βάση για την «Φιλοσοφία στην Κίνα» στην Κίνα και στο εξωτερικό. Είναι ακριβώς αυτή η εύκολη συνταγή της επίδειξης της κινεζικής σκέψης κάτω από ευρωπαϊκή συνταγή μέσω της οποίας θα αναζητήσει σοβαρή επιστημονική αναγνώριση. Με αυτό τον τύπο μοιάζει με φασιστικές και ιδεολογικές γραφές που στοχεύουν να ελκύσουν μια παγκόσμια γνώμη με την βία, σε αυτήν την περίπτωση την (Δυτική) «Ιστορία της Φιλοσοφίας»: με τις κινεζικές συνεισφορές: εξέχουσες διδασκαλίες όπως rujiao, daojiao, και fojiao αλλά επίσης και πολύ ξεχωριστούς xue (κλάδους) και jia (σχολές).

Οι περισσότεροι δυτικοί σινολόγοι πέρασαν τα χρόνια της διαμόρφωσής τους μαθαίνοντας και τελειοποιώντας την ευρωπαϊκή κουλτούρα και γλώσσες, μια μόρφωση που καθοδηγείται από την ιμπεριαλιστική και αποικιοκρατική αίσθηση του καθήκοντος. Αναπόφευκτα συνεχίζουν παλιές συνήθειες και καλλιεργούν μια «εικόνα της Κίνας» που θα επιβεβαιώσει τις δικές τους απόψεις και θα προωθήσουν την πλήρη εκδυτικοποίηση της Κίνας. Προτιμούν να το κάνουν με την μετάφραση της κοινωνικο- πολιτισμικής πρωτοτυπίας σε δυτική βιβλική ή φιλοσοφική κατάταξη. Εάν αυτό δεν είναι κάτι άλλο, είναι τεράστια κλοπή διανοητικής κληρονομιάς.

Οι δυτικοί εκδότες εύλογα αγκαλιάζουν μια τέτοια ιδεολογία.  Πώς αλλιώς θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε – δεδομένου ότι δεν υπάρχει ο όρος «φιλοσοφία» στην Κίνα- χιλιάδες τίτλους βιβλίων όπως Αναγνώσεις στην Κλασική Κινεζική Φιλοσοφία(2006), Εισαγωγή στην Κλασική Κινεζική Φιλοσοφία (2011), Σύντομη Ιστορία της Κινεζικής Φιλοσοφίας (1997), Ανατολική Φιλοσοφία (1979) και πολλά άλλα.

Υπάρχουν φυσικά  εξαιρέσεις σε αυτήν την προπαγάνδα όπως παρουσιάζονται σε ουδέτερους τίτλους όπως η Κινεζική σκέψη (1960). Παρά ταύτα ο συγγραφέας έπρεπε να αναφερθεί στην λέξη «φιλοσοφία» στο εξώφυλλο του βιβλίου για λόγους προώθησης διότι αυτό ακριβώς απαιτεί η Δύση: ο αλλοδαπός χωρίς την αλλοδαπότητα. Πράγματι, στα μεγαλύτερα δυτικά σχολεία, πανεπιστήμια, ειδησεογραφικά πρακτορεία, και εκδοτικούς οίκους επικρατεί μια απαράμιλλη εχθρότητα απέναντι σε ξένες λέξεις.

Θα πάω παραπέρα λέγοντας ότι δεν υπάρχει ούτε ένας Άγγλος ή Αμερικανός συγγραφέας, εκδότης, δημοσιογράφος ή καθηγητής που δεν έχει ενσωματώσει τους 6 Κανόνες Γραφής ή παράγωγα από κανέναν άλλο από τον George Orwell τον πατέρα του δύστοπου απολυταρχισμού και συγγραφέα του 1984: Κανόνας Νο 5: «Ποτέ μην χρησιμοποιείς μια ξενική φράση, επιστημονική λέξη, ή εξειδικευμένη φρασεολογία εάν μπορείς να σκεφτείς στην θέση της μία αγγλική ισοδύναμη λέξη». Και αυτός είναι ο μεταρατσιστικός, αποκαλούμενος (αγγλοσαξονικός) ελεύθερος κόσμος. Η χρήση κινεζικών (ή χειρότερα: αραβικών, τουρκικών, ινδικών) λέξεων σε γερμανικά γραπτά είναι βίαια αδιανόητο, ακόμη και σε αυτόν τον 21ο αιώνα. Τι ανακούφιση να ακούς ότι το χρώμα του δέρματος δεν αποτελεί πια θέμα στην ελεύθερη Αμερική και στην ανεκτική Ευρώπη, εφόσον οι μετανάστες δεν μολύνουν τις γλώσσες μας.

Κάποιος μπορεί να μαντέψει από τους τίτλους των βιβλίων τι είδους ιδεολογία προσπαθούν να υποδαυλίσουν οι εκδότες και οι συγγραφείς.  Για παράδειγμα, οι εκδόσεις CUP – ίσως επειδή υπηρέτησε για πολύ καιρό  τον βρετανικό ιμπεριαλισμό είναι ο συνήθης παραβάτης. Το φάσμα των τίτλων του περιλαμβάνει προπαγάνδα όπως Κινεζική Φιλοσοφία και Ηθική των Αρετών και η Σπουδαιότητα στην Πρώιμη Κινεζική Φιλοσοφία. Από την άλλη, το HUP είναι πιο διακριτικό στις επιλογές των τίτλων του, για παράδειγμα ο Κόσμος της Σκέψης στην Αρχαία Κίνα (1985) του Benjamin Schwartz.

Τα περισσότερα δυτικά πανεπιστήμια  και εκείνα που φιλοξενούν κινέζους λόγιους που μορφώθηκαν στην Δύση ζητούν από τους φοιτητές τους να γράψουν δοκίμια, εργασίες, και να παρακολουθήσουν σεμινάρια πάνω στην «Κινεζική Φιλοσοφία» σαν να ήταν γεγονός ότι η ελληνική και η ιουδαιοχριστιανική παράδοση εφαρμόζονται στην κινεζική.

Πολλοί κινέζοι ιστορικοί όπως ο Ji Xianlin, Tu Weiming, Gu Zhengkun και Roger T. Ames, επίμονα προειδοποιούν για τις παραπλανητικές βιβλικές και φιλοσοφικές δυτικές μεταφράσεις των μη δυτικών αντιλήψεων , αλλά λίγοι άνθρωποι έξω από τον επαγγελματικό τους χώρο έχουν ακούσει την κριτική τους. Εντωμεταξύ, οι δυτικοί ιμπεριαλιστές της γλώσσας κομματιάζουν την κουλτούρα της Κίνας… λέξη λέξη.  

 Συνεχίζεται...
Πηγή:https://www.academia.edu/10331918/Language_Imperialism_and_The_End_of_Translation