Του Σπύρου Κακουριώτη.
«Επιτυχημένος λόγος για έναν ποιητή δεν είναι αυτός που μας παρασύρει με τις παρατηρήσεις του, αλλά εκείνος που μας στέλνει να σταθούμε με νέα ετοιμότητα απέναντι στο έργο»… Με αυτήν την δήλωση προθέσεως κλείνει το σημείωμα «Της εκδόσεως» στο καινούργιο τεύχος (193-194) του περιοδικού Το Δέντρο, που είναι αφιερωμένο σχεδόν εξ ολοκλήρου στον Κ. Π. Καβάφη.
Δεν είναι η πρώτη φορά που Το Δέντρο διαβάζει και ξαναδιαβάζει Καβάφη: άλλα δύο τεύχη του (125/6, 145/6) ήσαν αφιερωμένα στον Αλεξανδρινό. Η καβαφική ποίηση ασκεί μια «ανθεκτική γοητεία», όπως σημειώνει στο κείμενό του ο Α. Δρακόπουλος, γι’ αυτό και δεν έχει ανάγκη την συγκυρία των στρογγυλών επετείων γέννησης και θανάτου ούτε το ομώνυμο έτος: είναι διαρκώς παρούσα.
Άλλωστε, όπως σημειώνει ο Δημήτρης Δημηρούλης στη δική του συμβολή, με τίτλο «Ποιος Καβάφης;», «οι επέτειοι στη λογοτεχνία θυμίζουν την ματαιότητα των ανθρώπινων». Στο ιδιαίτερα ενδιαφέρον κείμενό του, που εστιάζει στις προσλήψεις του ποιητή, αλλά και τον ιδιάζοντα μοντερνισμό του, τονίζει ότι «ο καβαφικός οικουμενικός μικρόκοσμος έχει απ’ όλα».
Τη διαπίστωση αυτή έρχεται να επιβεβαιώσει η ποικιλία των κειμένων τα οποία συνιστούν το παρόν αφιέρωμα. Πλάι στις μελέτες για πτυχές της καβαφικής ποιητικής, όπως η λειτουργία της αναπαράστασης (Λένα Αραμπατζίδου), η μετρική (Ευριπίδης Γαραντούδης), τα καβαφικά «αμφι-ποιήματα» (Χ. Ε. Μαραβέλιας), η ειρωνεία (Μαρία Μπολέτση), η μετωνυμική λειτουργία (Παναγιώτης Ροϊλός), η μουσικότητα (Καίτη Ρωμανού), καθώς και άρθρα για ορισμένες θεματικές ή συγκεκριμένα ποιήματα, όπως η «Απιστία» (Ι. Α. Βλάχος), ο «Δεμένος ώμος» (Αλ. Καλοκαιρινός), ο Λεύκιος του «Εν τω μηνί Αθύρ» (Μ. Καραμπίνη-Ιατρού), οι βυζαντινές αυτοκράτειρες στην ποίησή του (Πίτερ Τζέφρις), τα καβαφικά αυτοσχόλια (Αλέξιος Μάινας) ή η σύγκριση με ένα ποίημα του Λασκαράτου (Γιάννης Μεταξάς), στέκονται προσεγγίσεις σε γενικότερα ζητήματα: η αντιμετώπισή του από την αριστερή κριτική (Δημήτρης Ραυτόπουλος), η επιρροή του σε ξένους ποιητές (Μαρία Στασινοπούλου), η πρόσληψη των ποιημάτων του από τον ζωγράφο David Hockney (Μάνος Στεφανίδης), οι επικαιρικές χρήσεις της ποίησής του (Λίτσα Χατζοπούλου) ή ο «πολιτικός Καβάφης» (Μιχάλης Χρυσανθόπουλος).
Ταυτόχρονα, μια σειρά μεταφραστών του καβαφικού έργου καταθέτουν τη δική τους εμπειρία και γνώση από την τριβή τους με την ποίηση του Αλεξανδρινού (Βιθέντε Φερνάντεθ Γκονθάλεθ, Μάριο Ντομίνγκεζ Πάρα, Ντέιβιντ Ρικς) ή για τη σχέση του με ξένους ομολόγους του (Γιάννης Παππάς).
Τέλος, εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν μια σειρά τεκμηρίων και μαρτυριών για τον Καβάφη, μέσα από καταγεγραμμένες αναμνήσεις, επιστολές ή άρθρα της εποχής του, όχι οπωσδήποτε πάντα κολακευτικά, όπως ο αντικαβαφικός λίβελλος που υπογράφεται με το ψευδώνυμο «Ροβέρτο Κάμπος» και δημοσιεύτηκε στο Κάιρο το 1912. Περιέχονται ακόμη περιγραφές του ποιητή από αυτόπτες, που συνέλεξε ο Δημήτρης Αγγελής, σκέψεις με αφορμή την αλληλογραφία του με τον Αλ. Σεγκόπουλο (από τη Μάρθα Βασιλειάδη), αναμνήσεις του Δημήτρη Γαρουφαλιά και μια συνέντευξη του Ε. Μ. Φόρστερ στην ελληνική εκπομπή του BBC για τη γνωριμία του με τον Καβάφη.
Πολυσέλιδο και, κυρίως, πολυπρισματικό, το αφιέρωμα του περιοδικού Το Δέντρο αποτελεί μια ευκαιρία για αναστοχασμό, μακριά από τον εύκολο εντυπωσιασμό του εποχούμενου αποσπάσματος ή της αφόρητης «τιποτολογίας» που συχνά κατακλύζει κάποιες από τις «δράσεις» με αφορμή το επώνυμο έτος…
[ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ, Διονυσίου Αιγινήτου 34, 115 28, Αθήνα, 210-38.04.630,dentromag@yahoo.gr]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου