Πηγή:http://www.efsyn.gr
viblia.jpg
Στις βιβλιοθήκες του κόσμου...
Βιβλία αναφοράς ή τίτλοι που συμπληρώνουν απαιτητικές λογοτεχνικές βιβλιοθήκες. Από την κλασική βιβλιογραφία που προσεκτικά μεταφράστηκε και επιμελώς σχολιάστηκε ξεχωρίσαμε...
Εμβληματική μορφή του αμερικανικού νατουραλισμού, ο Frank Norris στο μυθιστόρημά του «ΜακΤιγκ. Μια ιστορία από το Σαν Φρανσίσκο» (μτφρ. Μ. Μακρόπουλος, εκδ. Gutenberg) αποτυπώνει την απληστία και τη φαυλότητα της μικρομεσαίας τάξης μέσα από τα παθήματα ενός αυτοδίδακτου οδοντίατρου και της φιλάργυρης γυναίκα του. Συμπτώσεις και στροφές της μοίρας τούς οδηγούν στην ένδεια και στην εξαθλίωση με την ολοκλήρωση της ψυχική τους διάβρωσης. Το κλίμα αυτό ενέπνευσε και τον σπουδαίο Εριχ φον Στροχάιμ να το μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη («Απληστία», 1929).
H πνευματική διαθήκη του Nathaniel Hawthorne «Μαρμάρινος φαύνος» (μτφρ. Σ. Παπαϊωάννου, εκδ. Gutenberg) ολοκληρώθηκε σε λίγους μήνες όταν ο συγγραφέας ήταν υπό κατάρρευση και η χώρα του στο κατώφλι του εμφυλίου. Σ’ αυτό το ιδιότυπο ψυχολογικό θρίλερ με στοιχεία ταξιδιωτικού χρονικού, ο Χόθορν απομακρύνεται αφηγηματικά από το αμερικανικό σύμπαν και μέσα από την ανατομία της ιταλικής υπαίθρου και τέχνης προβάλλει ανάγλυφα ένα σκοτεινό μέλλον.
Ο Henry James υπήρξε περισσότερο παρατηρητής του ανθρώπινου μυαλού παρά καταγραφέας της εποχής του. Στη θαυμάσια νουβέλα του «Η δεύτερη ευκαιρία» (μτφρ.-επίμ. Κ. Μέρμηγκα, εκδ. Μελάνι) μέσα από την ιλαροτραγική ιστορία του «καημένου» Ντένκομπ σκιαγραφεί την περιπέτεια της γραφής, το αίσθημα του θανάτου, την αγωνία της ύπαρξης. Τελικώς, η «δεύτερη ευκαιρία» υπάρχει μόνο ως αυταπάτη τόσο εντός όσο και εκτός σελίδας.
Τζέφρυ Τσώσερ «Οι Ιστορίες του Καντέρμπερυ» (μτφρ. Δ. Κορδοπάτης, εκδ. Μελάνι). Ο συγγραφέας καταφέρνει, χωρίς να συγκρουστεί με την Εκκλησία, να καταγράψει την κοινωνική πραγματικότητα αλλά και τα φρονήματα και τις νοοτροπίες της ρευστής εποχής του. Αρχικό πλάνο του «κοινωνικού χρονικογράφου» του 14ου αιώνα ήταν να αφηγηθεί 116 ιστορίες, αλλά τελικά κατάφερε να ολοκληρώσει μόνο τις 22, ενώ δύο ακόμα ιστορίες είναι ημιτελείς. Θεωρείται ένα από τα εμβληματικότερα βιβλία της βρετανικής λογοτεχνίας, καθώς φιλοτεχνεί μια εντυπωσιακή συλλογή πορτρέτων προσκυνητών.
Κείμενα πολεμικής μνήμης και στοχασμού
«Η Ανάδυση της Μνήμης.
Συζητώντας με τον W.G.Sebald» (Συνεντεύξεις και δοκίμια, επιμ. Lynne Sharon Schwarz, μτφρ. Β. Δουβίτσας, εκδ. Αγρα)
Χρονικογράφος εξόριστων, περιπατητής τόπων δύσκολης μνήμης και αρχειοθέτης φυσικών καταστροφών, ο Σέμπαλντ σ’ αυτές τις συνομιλίες με την Αμερικανίδα συγγραφέα επανέρχεται εξαντλητικά στις αναγνωστικές και βιωματικές του εμμονές, με λόγο πυκνό και μύχιο που ανακαλεί την περίτεχνη πρόζα του και τον σπειροειδή στοχασμό του.
Philip Roth
«Διαβάζοντας τον εαυτό μου και άλλους»
(μτφρ.-σημ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Πόλις).
Αυτή η συναγωγή μη μυθοπλαστικών κειμένων του Αμερικανοεβραίου συγγραφέα (συνεντεύξεις, άρθρα, κείμενα αντιπαράθεσης, κτλ.) σκοπό έχει να αποτυπώσει τη διαδρομή μιας γραφής και μιας προσωπικότητας που συχνά βρισκόταν στο επίκεντρο επιθέσεων και ρήξεων. Με λόγο ειρωνικό, σαρκαστικό, εναντιωτικό, αλλά και συμφιλιωτικό επί της λογοτεχνικής ουσίας, ο Ροθ τοποθετείται με καθαρότητα σε ζητήματα λογοτεχνικά, ηθικά ή κοινωνικά.
Μ. Φ.
Ψηφιδωτό αγγλόφωνης λογοτεχνίας
Κατά την πάγια τακτική του, ο Πολ Οστερ μετατοπίζει το κέντρο βάρους της γραφής από την αγωνία της πλοκής στην αγωνία της ύπαρξης. Αυτό συμβαίνει και στο μυθιστόρημά του «Σάνσετ Παρκ» (μτφρ. Σπ. Γιανναράς, εκδ. Μεταίχμιο), όπου μέσα από το κάδρο της κρίσης και της κατάρρευσης στην Αμερική του 2008, ο Αμερικανοεβραίος συγγραφέας σκιαγραφεί με ενεστωτική, αποστασιοποιημένη, τριτοπρόσωπη αφήγηση εξόριστες, άστεγες και διαλυμένες ζωές, συνθέτοντας μια πρόζα πλούσια σε διακειμενικές αιχμές και πολιτισμικές αναγωγές. Με το αριστουργηματικό «Φάλκονερ» (μτφρ. Ι. Διονυσιοπούλου, εκδ. Καστανιώτης), ο Τζον Τσίβερ δεν συνομιλεί μόνο με τα αρχετυπικά σύμβολα του Κακού (Κάιν) και δεν βλέπει τη φυλακή, όπου κλείνεται ο πρωταγωνιστής του για τον φόνο του αδελφού του, ως μια αντανάκλαση της δαντικής κόλασης. Παράλληλα, αξιοποιεί τον εγκλεισμό του Ιεζεκιήλ Φάραγκατ ως πρόσχημα για να μιλήσει για τις δικές του εξαρτήσεις και αναστολές (αλκοολισμός, ομοφυλοφιλία), αλλά και να υμνήσει τον ηθικό και πνευματικό αυτοπροσδιορισμό και τη λύτρωση.
Στο όγδοο μυθιστόρημά του, την «Υπεραιχμή» (μτφρ. Γ. Κυριαζής, εκδ. Ψυχογιός), στο πλαίσιο μιας ιστορίας εξιχνίασης οικονομικής απάτης, ο εβδομηνταεπτάχρονος αναχωρητής των αμερικανικών γραμμάτων Τόμας Πύντσον καταδύεται στον περίπλοκο κόσμο του διαδικτύου και των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας, για να αποδώσει μια παλλόμενη εικόνα της αμερικανικής κοινωνίας μετά την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους. Ο Ντον Ντελίλλο συγκεντρώνει στη συλλογή υπό τον τίτλο «Αγγελος Εσμεράλντα» (μτφρ. Ε. Γιαννακάκη, εκδ. Εστία) εννέα δεξιοτεχνικά διηγήματα, γραμμένα ανάμεσα στο 1979-2011, όπου η μοναξιά, η απειλή, ο φόβος, η θλίψη εναλλάσσονται σε μια πρόζα που αδράχνει τον αναγνώστη από τα μούτρα. Η Χίλαρι Μάντελ από την άλλη, με το βιβλίο της «Η δολοφονία της Μάργκαρετ Θάτσερ» (μτφρ. Ε. Μαρωνίτη, εκδ. Πάπυρος), συγκεντρώνει μια σειρά διηγημάτων, γραμμένα ως επί το πλείστον την τελευταία δεκαπενταετία, στα οποία σχολιάζει όψεις της σύγχρονης ιστορίας και της διαπλοκής του μέσου, «ανώνυμου» ανθρώπου με αυτήν. Στους «Κραδασμούς» (μτφρ. Γ.Ι. Μπαμπασάκης, εκδ. Ψυχογιός), παλαιότερο μυθιστόρημα του Τζόναθαν Φράνζεν που επανεκδόθηκε φέτος, εντοπίζονται η δυναμική, οι πεζογραφικές τεχνικές και οι θεματικοί τόποι (οικογενειακές σχέσεις, θρησκοληψία κ.λπ.) που οδήγησαν τον Αμερικανό συγγραφέα στα κορυφαία μεταγενέστερα έργα του και τον καθιέρωσαν ως σημαντικό εκπρόσωπο της γενιάς του. Με φόντο τη σπαρασσόμενη Αϊτή του δόκτορος Ντιβαλιέ ή «Παπα-Ντοκ», ο μεγάλος Βρετανός συγγραφέας Γκράχαμ Γκριν έδωσε με τους εμβληματικούς «Θεατρίνους» του (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ, εκδ. Πόλις) ένα κλασικό μυθιστόρημα γύρω από τη συγκρότηση της πραγματικότητας, αλλά και της Ιστορίας, ως δράματος ή κωμωδίας, και τους ρόλους που ο καθένας καλείται ή επιλέγει να παίξει μέσα σε αυτά. Τέλος, με το δεύτερο μυθιστόρημά της, τα «Φλογοβόλα» (μτφρ. Γ. Ι. Μπαμπασάκης, εκδ. Ικαρος), η Ρέιτσελ Κούσνερ αποτυπώνει σε ταχείς αφηγηματικούς ρυθμούς μια αστραφτερή αφήγηση με φόντο τη δεκαετία του ’70.
Χ. Κ.
Η μυθοπλασία και πέρα από αυτήν
Ο κεντροευρωπαϊκός χώρος είχε ξανά πλούσια παρουσία στον εκδοτικό χώρο το 2014. Ξεχώρισε μια σπουδαία επανέκδοση, «Το μηδέν και το άπειρο» (μτφρ. Α. Παππάς, εκδ. Πατάκης) του Αρθουρ Κέσλερ, το εμβληματικό αντισταλινικό μυθιστόρημα καφκικής πνοής, που από την πρώτη δημοσίευσή του οδήγησε στην αλλαγή του τρόπου με τον οποίο αντιμετώπιζαν αρκετοί την ΕΣΣΔ. O Γαλλορώσος Αντρέι Μακίν στη «Ζωή ενός άγνωστου άντρα» (μτφρ. Α. Σιγούρου, εκδ. Καστανιώτης) γράφει ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα περιπλάνησης και αυτογνωσίας υπό το πρίσμα της διπλής εξορίας. Σ’ ένα διαφορετικό ταξίδι, όχι μόνο πνευματικής επιβίωσης, ο Βαρλάμ Σαλάμοφ στις συγκλονιστικές «Βιβλιοθήκες» (μτφρ. Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, εκδ. Αγρα) χρησιμοποιεί τα βιβλία για να αντέξει την απομόνωση και τις κακουχίες στα σοβιετικά γκούλαγκ. Ενα ακόμα παράλληλο κείμενο που φωτίζει το έργο και τη ζωή ενός ακόμα σπουδαίου συγγραφέα που είχε τεταμένες σχέσεις με το καθεστώς της πατρίδας του είναι η «Διαθήκη» του Βίτολντ Γκομπρόβιτς (μτφρ. Θεόφιλος Τραμπούλης, εκδ. Πατάκης). Εδώ ο εξόριστος Πολωνός και εικονοκλάστης στιλίστας, σε έντεκα συναντήσεις με τον Ντομινίκ Ντε Ρου, από την περίοδο που ζούσε στη Γαλλία, ξεδιπλώνει πτυχές της γραφής του και ξεγυμνώνεται συγκινητικά.
Ι. Α.
Ολος ο υπόλοιπος κόσμος δεν είναι παρά ο ίδιος κόσμος
André Gide «Οι κιβδηλοποιοί» (μτφρ. Α. Παππάς, εισαγ. Α. Σαμουήλ). Πολυεστιακό, πολυθεματικό και αναστοχαστικό μυθιστόρημα και έργο-τομή, όχι μόνο στη βιβλιογραφία του Γάλλου, αλλά συνολικά της ευρωπαϊκής μυθοπλασίας. Μέσα από τον εξαντλητικό μετεωρισμό ανάμεσα στο κίβδηλο και το αυθεντικό ή στο ανήθικο και το ηθικό, ο Γάλλος επινοεί μια σπάνιας δύναμης κλασικότροπα μοντέρνα πρόζα.
Χαρούκι Μουρακάμι «Ο άχρωμος Τσουκούρου Ταζάκι και τα χρόνια του προσκυνήματός του» (μτφρ. Μ. Αργυράκη, εκδ. Ψυχογιός). Ενας άνδρας βιώνει την απώλεια κι επιστρέφει, με τον γνώριμο παραμυθικό και αλλόκοτο τρόπο του Μουρακάμι, να την αντιμετωπίσει. Αφήνοντας πίσω του τη -μάλλον υπερφιλόδοξη- τριλογία «1Q84», o δημοφιλής Ιάπωνας επιστρέφει στους επινοημένους κόσμους του, όπου όνειρα και εφιάλτες συναιρούνται σε μια φαντασμαγορική αφήγηση.
Ρομπέρτο Μπολάνιο «Η Ναζιστική Λογοτεχνία στην Αμερική» (μτφρ. Κρ. Ηλιόπουλος, εκδ. Αγρα).
Ο τίτλος του βιβλίου θυμίζει δοκίμιο ή μελέτη, όμως δεν είναι παρά δείγμα της ευρηματικότητας του Χιλιανού συγγραφέα, ο οποίος επανεπινοεί τον (καθ’ όλα υπαρκτό) κόσμο της αμερικανικής ηπείρου με σκοπό να μιλήσει για το φαινόμενο της ακροδεξιάς -σε παρελθόν, παρόν και μέλλον- και να παρουσιάσει μια αλληγορία για την εμπλοκή των συγγραφέων σ’ αυτόν.
Αντόνιο Ταμπούκι «Ο μαύρος άγγελος» (μτφρ. Αντ. Χρυσοστομίδης, εκδ. Αγρα).
Η φράση του Ταμπούκι «οι άγγελοι είναι απαιτητικά όντα, ιδιαίτερα [...]. Δεν έχουν απαλά πούπουλα, έχουν ένα τρίχωμα που τσιμπάει» συνοψίζει σε 15 λέξεις όσα η συλλογή του πραγματώνει: σε κάθε διήγημα ένας άγγελος -με σάρκα και οστά ή άυλος, ορατός «από μηχανής Θεός» ή αόρατο φάντασμα- αλλάζει τη ρότα της αφήγησης ή επισημαίνει την αδυναμία τέτοιας αλλαγής.
Μίλαν Κούντερα, «Η γιορτή της ασημαντότητας» (μτφρ. Γ. Χάρης, εκδ. Εστία). Εχοντας κατά καιρούς χρησιμοποιήσει το χιούμορ και την περιγραφή τού «ήσσονος» ως αφηγηματικά εργαλεία, ο διάσημος Τσέχος μάς δίνει ένα μυθιστόρημα όπου οι μικροϊστορίες μιας παρέας τεσσάρων φίλων μάς συμφιλιώνουν με τη -συχνά άπιαστη- βαρύτητα των «ασήμαντων στιγμών» της ζωής, ενώ την ίδια στιγμή συνοψίζει δεξιοτεχνικά εμμονές και δαίμονες από όλο το έργο του σε λίγες σελίδες.
Χουάν Γκ. Βάσκεθ «Ο ήχος των πραγμάτων που πέφτουν» (μτφρ. Αχ. Κυριακίδης, εκδ. Ικαρος).
Με άτυπο πρωταγωνιστή την κολομβιανή κοινωνία της δεκαετίας του ’80, ο Βάσκεθ γράφει για τον αρχετυπικό φόβο της παντοδυναμίας του «Κακού», για το πώς κληροδοτείται, για το πώς διαπερνά τη ζωή μας και γίνεται σημείο αναφοράς, για το πώς τελικά δεν έχουμε «κανέναν που να ανησυχεί για μας όταν αργούμε και να μπορεί να βγει να μας ψάξει».
Αβραάμ Β. Γεοσούα, «Ρετροσπεκτίβα» (μτφρ. Μ. Κοέν, εκδ. Πόλις).
Το μυθιστόρημα του Ισραηλινού συγγραφέα είναι μια ανατομία στο σώμα της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Με δάνεια από τη σκηνοθεσία και τη σεναριογραφία και με αυτοβιογραφικά στοιχεία, τα όρια μυθοπλασίας και πραγματικότητας γίνονται δυσδιάκριτα — προς όφελος, όμως, της αφήγησης και της ανάδειξης της περίπλοκης σχέσης αλήθειας κι εξιστόρησης.
Kari Hesthamar «So long, Marianne» (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Ποταμός). Το βιβλίο ενός αναπάντεχου έρωτα και πολλών μελαγχολικών τραγουδιών με φόντο την ταραγμένη δεκαετία του ’60. Με καμβά την πραγματική ερωτική ιστορία της Μαριάνε Ιλεν με τον τότε άγνωστο τραγουδοποιό Λέονταρν Κοέν, η συγγραφέας γράφει ένα μυθιστόρημα που διαβάζεται απνευστί.
Α. Π.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου