Γιάννης Δάλλας, [σχόλιο για το ποίημα «Νέοι της Σιδώνος (400 μ.Χ.)»]

ΝΕΟΙ ΤΗΣ ΣΙΔΩΝΟΣ (400 μ.Χ.)

Ο ηθοποιός που έφεραν για να τους διασκεδάσει

απήγγειλε και μερικά επιγράμματα εκλεκτά.

Η αίθουσα άνοιγε στον κήπο επάνω·

κ’ είχε μιαν ελαφρά ευωδία ανθέων

που ενώνονταν με τα μυρωδικά

των πέντε αρωματισμένων Σιδωνίων νέων.

Διαβάσθηκαν Μελέαγρος, και Κριναγόρας, και Pιανός.

Μα σαν απήγγειλεν ο ηθοποιός,

«Aισχύλον Ευφορίωνος Aθηναίον τόδε κεύθει -»

(τονίζοντας ίσως υπέρ το δέον

το «αλκήν δ’ ευδόκιμον», το «Μαραθώνιον άλσος»),

πετάχθηκεν ευθύς ένα παιδί ζωηρό,

φανατικό για γράμματα, και φώναξε·

«A δεν μ’ αρέσει το τετράστιχον αυτό.

Εκφράσεις τοιούτου είδους μοιάζουν κάπως σαν λιποψυχίες.

Δώσε — κηρύττω — στο έργον σου όλην την δύναμί σου,

όλην την μέριμνα, και πάλι το έργον σου θυμήσου

μες στην δοκιμασίαν, ή όταν η ώρα σου πια γέρνει.

Έτσι από σένα περιμένω κι απαιτώ.

Κι όχι απ’ τον νου σου ολότελα να βγάλεις

της Τραγωδίας τον Λόγο τον λαμπρό —

τι Aγαμέμνονα, τι Προμηθέα θαυμαστό,

τι Ορέστου, τι Κασσάνδρας παρουσίες,

τι Επτά επί Θήβας— και για μνήμη σου να βάλεις

μ ό ν ο  που μες στων στρατιωτών τες τάξεις, τον σωρό

πολέμησες και συ τον Δάτι και τον Aρταφέρνη.» 

Σκοπιά συνοπτική της ποιητικής του είναι οι Νέοι της Σιδώνος (400 μ.Χ.). Ένα ποίημα, που ανεξάρτητα από τη στάθμη του προβάλλει την εποπτεία του ποιητικού φαινομένου. […]

Από την εποχή του Σολωμού είχαμε να δούμε τέτοια καταπόνηση υλικού. Αλλά και σε σαφή διάκριση, προσδιορισμένη από τις χωριστές ιδιοσυγκρασίες και την απόσταση των συνθηκών: ο Σολωμός, αν κρίνουμε από τις παραλλαγές και τα διαδοχικά σχεδιάσματά του, λαξεύει αποσπάσματα και μάλιστα επιφάνειες στα προστάδια πάντοτε της εντέλειας. Ενώ στον Καβάφη, αν συγκρίνουμε πρώτες και δεύτερες μορφές ποιημάτων ή τα δημοσιευμένα με τα περισσότερα από τ’ ανέκδοτά του, βλέπομε παραριγμένα στο εργαστήρι του κομμάτια ολοκληρωτικής αφασίας ν’ ανασύρονται μετά από χρόνια ολόσωμα και να (ξανα)στήνονται σαν πλάσματα αισθητικής ευγλωττίας. Άλλη διαφορά: ο Σολωμός, έναν αιώνα πριν, καμινεύει τις λέξεις σαν φυσικά αγαθά, ενώ ο Καβάφης τις κατεργάζεται σαν τεχνικά αγαθά. Αντί για εμπνεύσεις και συλλήψεις, μιλά για «εργασία», «δούλεψι», «τεχνική».

Γιάννης Δάλλας, «Ο Καβάφης και η καλλιτεχνική εμπειρία» (στο συλλογικό τόμοΕισαγωγή στην ποίηση του Καβάφη), Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης

Πηγή: dikosmaskavafis.com