ΚΡΙΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ _ ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΡΑΝΤΩΝΗΣ (1910-1982)

Πηγή: http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=208 Ο Ανδρέας Kαραντώνης γεννήθηκε στην Άνδρο και σε ηλικία δεκατριών χρόνων εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα, όπου τέλειωσε το γυμνάσιο και σπούδασε στη Νομική Σχολή χωρίς να αποφοιτήσει. Πρωτοπαρουσιάστηκε στο χώρο της λογοτεχνίας το 1927 με δημοσιεύσεις ποιημάτων του στο παράρτημα της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας του Πυρσού. Το 1929 δημοσίευσε τη μελέτη Εισαγωγή στο Παλαμικό έργο. Ακολούθησαν μια μελέτη για το Σεφέρη και μια ακόμη για τον Παλαμά. Τόσο η ποίηση όσο και η δοκιμιογραφία του ως το 1935 κινήθηκε στα παραδοσιακά πλαίσια γραφής. Τομή στο έργο του σημειώθηκε γύρω στο 1935 με τη συγγραφική δραστηριότητά του από τη θέση του διευθυντή του περιοδικού Νέα Γράμματα. Την περίοδο αυτή ο Καραντώνης στράφηκε προς την υπερρεαλιστική θεωρία της τέχνης και μετάφρασε έργα των Απολλιναίρ, Βαλερύ, Μπρετόν, Ελυάρ και άλλων. Μετά τη γερμανική κατοχή ανέπτυξε δημοσιογραφική δραστηριότητα με επίκεντρο την αντίθεσή του στον κομμουνισμό και την αριστερή διανόηση στην Ελλάδα. Στο ίδιο πνεύμα εντάσσονται θεατρόμορφα κείμενά του με τίτλους όπως τα Σπουδή στο Κρεμλίνο και Ο Καραγκιόζης βγαίνει από το καλύβι του. Συνεργάστηκε με το περιοδικό Αγγλοελληνική Επιθεώρηση (1945-1952) και από το 1949 ως το 1974 πραγματοποίησε ραδιοφωνικές εκπομπές κριτικού περιεχομένου στην ΕΙΡ. Υπήρξε μόνιμο μέλος της επιτροπής απονομής των κρατικών λογοτεχνικών βραβείων, μέλος της Ομάδας των 12 και γενικός γραμματέας του ιδρύματος Παλαμά. Τιμήθηκε με το Βραβείο του Δήμου Αθηναίων (1957), το Βραβείο Πουρφίνα της Ομάδας των 12 (1959), το Α΄ Κρατικό Βραβείο Κριτικής (1971) και το Μέγα Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας (1972). Ογκώδης είναι η κριτική παραγωγή του Καραντώνη ενώ ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση. Τα ποιήματά του συγκεντρώθηκαν σε οχτώ τόμους.  1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ανδρέα Καραντώνη βλ. Αργυρίου Αλ., «Καραντώνης Ανδρέας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985 και Χατζηφώτης Ι.Μ., «Καραντώνης Αντρέας», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας8. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.

Ενδεικτική Βιβλιογραφία 1 • Αργυρίου Αλ., «Καραντώνης Ανδρέας», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985. • Βιβλιογραφικά Αντρέα Καραντώνη1• Α΄Βιβλιογραφία Α.Καραντώνη (1927-1953) – Β΄Εργογραφία Α.Καραντώνη (1929-1987) – Γ΄ Αναλυτική βιβλιογραφία Α.Καραντώνη από τη Νέα Εστία (1929-1983). Γενική εποπτεία: Φώτης Δημητρακόπουλος – Πρόλογος: Δημήτρης Δασκαλόπουλος. Αθήνα, Επικαιρότητα, 1988 • Γιάκος Δημήτρης, «Ανδρέας Καραντώνης», Νέα Εστία112, ετ.ΝΣΤ΄, 1/8/1982, αρ.1322, σ.1028-1030. • Δανόπουλος Κωστής, «Συμβολή στη σχέση Σεφέρη - Καραντώνη · Παρουσίαση μιας άγνωστης επιστολής και άλλων στοιχείων από τη βιβλιοθήκη Σεφέρη», Παλίμψηστον9/10 (Ηρακλείου), 12/1989 - 6/1990 Παράρτημα, σ.171-180. • Δεσποτόπουλος Κωνσταντίνος, «Ανδρέας Καραντώνης (1910-1982)», Φήμη Απόντων, σ.116-119. Αθήνα, Καστανιώτης, 1995. • Δημητρακόπουλος Φώτης (επιμέλεια), Βιβλιογραφικά Αντρέα Καραντώνη. Αθήνα, Επικαιρότητα, 1988. • Ζήρας Αλέξης, «Το πάθος της ποίησης και η εμπάθεια της πολιτικής (σχόλιο για τον Αντρέα Καραντώνη)», Χρονικό ’82, σ.192-193. Αθήνα, έκδοση του Καλλιτεχνικού Πνευματικού Κέντρου Ώρα, 1982. • Μενδράκος Τάκης, «Αντρέας Καραντώνης: Ευθύνες και προσφορά», Επίκαιρα, 8/7/1982 (τώρα και στον τόμο Μικρές δοκιμές· Κριτικά σημειώματα & άρθρα, σ.111-113. Αθήνα, Σοκόλης, 1990). • Σταματίου Κώστας, Κριτική για τις Τυμπανοκρουσίες, Τα Νέα, 24/5/1980. • Χατζηφώτης Ι.Μ., «Καραντώνης Ι.Μ.», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας8. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. • Χατζηφώτης Ι.Μ., «Αντρέας Καραντώνης (Ιστορίες Φαντασμάτων)», Ανιχνεύσεις [Νεοελληνικά μελετήματα και κριτικά δοκίμια], σ.155-160. Αθήνα, Αλκαίος, [1973]. Αφιερώματα περιοδικών • Πνευματική Κύπρος182, ετ.16, 11/1975. • Νέα Εστία112, ετ.ΝΣΤ΄, 1/11/1982, αρ.1328. • Δώμα8, Φθινόπωρο 1986. 1. Για περισσότερα βιβλιογραφικά στοιχεία του Αντρέα Καραντώνη βλ. Βιβλιογραφικά Αντρέα Καραντώνη1• Α΄Βιβλιογραφία Α.Καραντώνη (1927-1953) – Β΄Εργογραφία Α.Καραντώνη (1929-1987) – Γ΄ Αναλυτική βιβλιογραφία Α.Καραντώνη από τη Νέα Εστία (1929-1983). Γενική εποπτεία: Φώτης Δημητρακόπουλος – Πρόλογος: Δημήτρης Δασκαλόπουλος. Αθήνα, Επικαιρότητα, 1988

Εργογραφία (πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι.Ποίηση • Ωροσκόπιο· Ποιήματα. Αθήνα, Δίφρος, 1957. • Βίος και αέτωμα· Ποιήματα. Αθήνα, Δίφρος, 1959. • Το τρίτο στερέωμα. Αθήνα, Το ελληνικό βιβλίο, 1961. • Το χαλί της Ερμίνης. Αθήνα, Το ελληνικό βιβλίο, 1962. • Επεισόδια. Αθήνα, Το ελληνικό βιβλίο, 1964. • Δείκτες. Αθήνα, 1966. • Ιστορίες φαντασμάτων. Αθήνα, Δίφρος, 1972. • Τυμπανοκρουσίες· Ποιήματα. Αθήνα, Παπαδήμας, 1980. ΙΙ.Μελέτες - Δοκίμια • Εισαγωγή στο Παλαμικό έργο. Αθήνα, τυπ.Εστία, 1929. • Ο ποιητής Γ.Σεφέρης. Αθήνα, τυπ.Εστία, 1931 (και εκδοση έκτη συμπληρωμένη, Αθήνα, Παπαδήμας, 1984). • Γύρω στον Παλαμά. Αθήνα, τυπ.Εστία, 1932. • Πνευματική ελευθερία· Τέχνη και πολιτική. Αθήνα, Άλφα, 1947. • Θέματα του καιρού μας. Αθήνα, 1950. • Εισαγωγή στη νεώτερη ποίηση. Αθήνα, Δίφρος, 1958. • Γύρω στον Παλαμά• Πρώτη σειρά. Αθήνα, Εστία, 1959. • Φυσιογνωμίες. Αθήνα, Δωρικός, 1966. • Φυσιογνωμίες·Σειρά πρώτη. Αθήνα, Δίφρος, 1959 (και έκδοση τρίτη, συμπληρωμένη, Αθήνα, Παπαδήμας, 1977). • Φυσιογνωμίες· Σειρά δεύτερη. Αθήνα, Εστία, 1960 (και έκδοση τρίτη, συμπληρωμένη, Αθήνα, Παπαδήμας, 1977). • Γύρω από τη σύγχρονη ελληνική ποίηση. Αθήνα, Φέξης, 1961 (και έκτη, συμπληρωμένη έκδοση, Αθήνα, Παπαδήμας, 1984). • ΠροβολέςΑ’. Αθήνα, 1965. • Φυσιογνωμίες• Κριτικά δοκίμια. Αθήνα, Δωρικός, 1966. • Προσωπικό (Με την Ποίηση του Παπαδίτσα). Αθήνα, Δωδώνη, 1976 (και έκδοση β΄συμπληρωμένη, Αθήνα, Γνώση, 1981). • Η ποίησή μας μετά το Σεφέρη. Αθήνα, Δωδώνη, 1976. • Πεζογράφοι και πεζογραφήματα της γενιάς του ΄30. Αθήνα, Φέξης, 1962 (και δεύτερη, συμπληρωμένη έκδοση, Αθήνα, Παπαδήμας, 1977). • Από το Σολωμό στον Μυριβήλη. Αθήνα, Εστία, 1969. • Γύρω στον ΠαλαμάΒ΄. Αθήνα, Γκοβόστης, 1971. • Εισαγωγή στη νεώτερη ποίηση. Αθήνα, Γαλαξίας, [1971] (και έκτη συμπληρωμένη έκδοση Αθήνα, Παπαδήμας, 1984). • Προσωπικό - Αναφορές στον Υπερρεαλισμό. Αθήνα, Δωδώνη, 1976. • Η ποίησή μας μετά το Σεφέρη. Αθήνα, Δωδώνη, 1976. • Ποιητικά (κριτικά κείμενα). Αθήνα, Νικόδημος, 1977. • Για τον Οδυσσέα Ελύτη. Αθήνα, Παπαδήμας, 1979. • 24 σύγχρονοι πεζογράφοι. Αθήνα, Νικόδημος, 1978. • Ξένη λογοτεχνία• ΦυσιογνωμίεςΓ΄. Αθήνα, Παπαδήμας, 1979. • Κωστής Παλαμάς• Από τη ζωή και το έργο του. Αθήνα, Νικόδημος, 1980. • Για τον Οδυσσέα Ελύτη. Αθήνα, Παπαδήμας, 1980. • Κριτικά ·Απόψεις για πρόσωπα και θέματα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Αθήνα, 1981. • Μια φυσιογνωμία και μια εποχή · Συνολική θεώρηση του έργου του Πέτρου Χάρη · πρόλογος Δ. Π. Παπαδίτσα. Αθήνα, Ε.Λ.Ι.Α., 1985. • Φαναριώτικη και Επτανησιακή ποίηση. Αθήνα, Επικαιρότητα, 1987. • Η περιπέτεια της γραφής (γραφτά 1954-1994). Αθήνα, 1994. • Οι πειρασμοί του Έρωτα· Στοχασμοί. Αθήνα, 1994. • Στην εξωτική Ασία με τον Ι.Βασιλείου· Κριτικά μελετήματα. Αθήνα, χ.χ. ΙΙΙ. Ταξιδιωτική λογοτεχνία - Πεζογραφία • Ελληνικοί χώροι· Ταξιδιωτικές εικόνες και στοχασμοί. Αθήνα, Εστία, 1979. • Μύκονος - Δήλος. Αθήνα, Πεχλιβανίδης & Σία, 1958. • Νησιά του Σαρωνικού. 1960. • Θυμάμαι την ΑμερικήΑ΄. Αθήνα, Το ελληνικό βιβλίο, 1963. • Αττίλας και Ταμερλάνος. Αθήνα, Δωδώνη, 1979. ΙV. Μεταφράσεις - Διασκευές • Jules Supervielle, Ποιήματα· Εισαγωγή και απόδοση Αντρέα Καραντώνη. Αθήνα, 1938. • Andre Gide, Η επιστροφή του ασώτου· Κι ένα ακόμα διήγημα μεταφρασμένο από τον Αντρέα Καραντώνη . Αθήνα, Ίκαρος, 1946. • Ο κολοσσός του Μαρουσιού του Χένρυ Μίλλερ. Αθήνα, Γαλαξίας, 1965. • Robert Flaceliere, Ο έρωτας στην Αρχαία Ελλάδα. Αθήνα, Παπαδήμας, 1977. • Λέοντος Μελά• Ο μικρός Πλούταρχος• Μεταφορά στη δημοτική Ανδρέα Καραντώνης – Εικονογράφηση Ρούλας Κανάκη. Αθήνα, Αστήρ, 1978. • Ερρίκου Ίψεν, Η κωμωδία του έρωτα. Αθήνα, Νικόδημος, 1979. • Σατωμπριάν, Οδοιπορικό· Η Ελλάδα του 1806 – Από το Παρίσι στην Ιερουσαλήμ· Πρόλογος – μετάφραση Ανδρέα Καραντώνη. Αθήνα, Δωδώνη, 1979. • Αντρέ Ζιντ, Η επιστροφή του ασώτου. Αθήνα, Κάκτος, 1980. • Πρότυπα μεγάλης κριτικής• Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια Ανδρέα Καραντώνη. Αθήνα, Γνώση, 1981. • Ηχώ· Μεταφράσεις ποιημάτων. Αθήνα, Γνώση, 1982. • Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Οι έμποροι των εθνών• Μεταφορά στη δημοτική Ανδρέα Καραντώνη• Εικονογράφηση Βυρ.Απτόσογλου. Αθήνα, Αστήρ, 1983. • Ταξιδεύοντας με τον Ηρόδοτο• Εικονογράφηση Βύρωνα Απτόσογλου. Αθήνα, Αστήρ, 1985. V. Θέατρο • Σπουδή στο Κρεμλίνο. Αθήνα, 1950. • Παπουτσής στη λαοκρατία – Μαύρος κόσμος· Θεατρικοί διάλογοι. 1948 (και δεύτερη έκδοση Αθήνα, 1950). • Ο Καραγκιόζης βγαίνει από το καλύβι του (Θεατρική σάτιρα σε δυό πράξεις). Αθήνα, 1950 (έκδοση β΄).

Επιπλέον Πληροφορίες Αρχείο του λογοτέχνη υπάρχει στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (Ε.Λ.Ι.Α.)