«Τα κατά Λευκίππην και Κλειτοφώντα» του Αχιλλέως Τατίου

Χρόνος συγγραφής: Μεταξύ των ετών 172 και 196 μ.Χ.

Θέμα: Ο έρωτας, ο χωρισμός και η μετά από απίστευτες περιπλανήσεις και περιπέτειες επανένωση δύο νέων.

Κέντρο πλοκής: Η Αίγυπτος, όπου οι δύο νέοι ναυαγούν και χάνονται.

Επιδράσεις: Κυρίως οι πλατωνικές αντιλήψεις περί ψυχής − με το φιλί, εναγώνια αναζήτηση της ένωσης, έρχεται κανείς σε επαφή με την ψυχή του άλλου.

Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι η περιγραφή της εισόδου της Αλεξάνδρειας, η λαμπρότητα της οποίας κάνει τον Κλειτοφώντα να μείνει έκθαμβος.

«Ω μάτια μου, νικημένοι είμαστε!»

Τρεις ημέρες κράτησε το ποτάμιο ταξίδι και φθάσαμε στην Αλεξάνδρεια. Μπήκα μέσα από τις λεγόμενες Πύλες του Ήλιου και ευθύς μπροστά μου βρέθηκε το αστραφτερό κάλλος της πόλης και τα μάτια μου γέμισαν από ηδονή. Μια διπλή σειρά από κίονες σε ευθεία γραμμή οδηγούσε από τις Πύλες του Ήλιου ως τις Πύλες της Σελήνης – αυτοί είναι οι θεοί που φρουρούν τις εισόδους της πόλεως. Στη μέση περίπου των κιόνων ανοίγεται η πλατεία της πόλεως. Υπάρχουν εκεί δρόμοι πάρα πολλοί, ώστε ενώ μέσα στον δήμο είσαι, θαρρείς πως έχεις αποδημήσει. Ολίγα στάδια περπάτησα μέσα στην πόλη κι έφθασα στο μέρος εκείνο που το όνομά του έχει πάρει από τον Αλέξανδρο. Αντίκρισα εκεί μια δεύτερη πόλη, ωραία, μοιρασμένη σε τετράγωνα. Και τούτο επειδή όσο μήκος τραβούσαν οι κίονες σε ευθεία γραμμή, άλλο τόσο πήγαιναν κι εκείνοι που τους έκοβαν εγκάρσια. Τα μάτια μου έριχνα τότε σε όλους τους δρόμους. Ακόρεστος ήμουν θεατής κι όλη την ομορφιά να παρατηρώ δεν προλάβαινα. Άλλα πράγματα έβλεπα, άλλα ετοιμαζόμουν να δω, κάποια βιαστικά παρατηρούσα κι άλλα να τα προσπεράσω ήθελα. Τα θεώμενα αιχμαλώτιζαν το βλέμμα μου, τα προσδοκώμενα το προσείλκυαν. Έτσι καθώς όλους τους δρόμους περιηγήθηκα και τελικά ήμουν αχόρταγος εραστής της θέας, αποκαμωμένος είπα στον εαυτό μου: «Ω μάτια μου, νικημένοι είμαστε!»

(Αχιλλέως Αλεξανδρέως Τατίου Λευκίππη και Κλειτοφών

Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια, Γιώργης Γιατρομανωλάκης

Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, Αθήνα 1990)

Στη Σούδα διαβάζουμε:

Αχιλλεύς Στάτιος (Τάτιος), Αλεξανδρεύς, ο γράψας τα κατά Λευκίππην και Κλειτοφώντα και άλλα ερωτικά εν βιβλίοις η΄, γέγονεν έσχατον χριστιανός και επίσκοπος, έγραψε δε περί σφαίρας και ετυμολογίας και ιστορίαν σύμμικτον, πολλών και μεγάλων και θαυμασίων ανδρών μνημονεύουσαν, ο δε λόγος αυτού κατά πάντα όμοιος τοις ερωτικοίς.

Σημείωση:

Ο Τάτιος έζησε κατά τον 2ο μ.Χ. αιώνα (κατ’ άλλους κατά τον 5ο ή και τον 6ο ακόμα). Ο Κοραής (Προλεγόμενα) τον θεωρεί μεταγενέστερο του Ηλιοδώρου (πιθανότατα 3ος μ.Χ. αιώνας).