AΙΣΧΙΝΗΣ, ΚΑΤΑ ΚΤΗΣΙΦΩΝΤΟΣ

Πηγή 1

Πηγή 2

ΑΙΣΧΙΝ 3.9–12

Ο νόμος απαγορεύει να τιμώνται οι άρχοντες πριν λογοδοτήσουν

Ο Αισχίνης με τον λόγο του αυτόν αντιστρατεύεται με γραφὴν παρανόμων στην πρόταση του Κτησιφώντα να τιμηθεί ο Δημοσθένης με χρυσό στεφάνι για τις υπηρεσίες του στην πόλη (βλ. την απάντηση του Δημοσθένη στον Περί του στεφάνου λόγο του). Στο προοίμιον ο ρήτορας τόνισε την κρισιμότητα της απόφασης και την ανάγκη τήρησης των νόμων και κατέληξε καλώντας τους συμπολίτες του να μην επικυρώσουν το ψήφισμα του Κτησιφώντα ως παράνομο και επιβλαβές για την πόλη.

Μτφρ. Γ. Κορδάτος & Η. Ηλιού. [1939] χ.χ.Αισχίνης. Λόγοι. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Αθήνα: Ζαχαρόπουλος.

^[9] Περί μεν λοιπόν της κατηγορίας γενικώς, νομίζω, ότι είναι αρκετά τα προειρημένα· σχετικώς δε με την κειμένην νομοθεσίαν την αφορώσαν τους δοσιλόγους, κατά παράβασιν της οποίας ο Κτησιφών έχει προτείνει τούτο το ψήφισμα, συντόμως θέλω ειπή ολίγα τινά. Κατά το παρελθόν άρχοντες τινές διαχειρισθέντες τα ανώτατα κρατικά λειτουργήματα και τα δημόσια έσοδα, χρηματιζόμενοι δε κατά την άσκησιν των δημοσίων τούτων καθηκόντων των, και προσεταιριζόμενοι τους ρήτορας της Βουλής και του δήμου, πολύ πριν λήξη η αρχοντία των προκατελάμβανον τας λογοδοσίας διά των υπέρ αυτών προτεινομένων ψηφισμάτων και των αποδιδομένων επαίνων. Και έτσι, όταν ήρχετο η ώρα της λογοδοσίας των, εις μεγίστην αμηχανίαν ευρίσκοντο όσοι επρόκειτο να τους κατηγορήσωσι και εις μεγαλυτέραν ακόμη, φυσικά, οι δικασταί, που επρόκειτο να τους δικάσουν. ^[10] Δι΄ αυτό πάρα πολλοί εκ των δοσιλόγων, συλλαμβανόμενοι επ΄ αυτοφώρω κλέπτοντες το δημόσιον χρήμα, διέφευγον την υπό των δικαστηρίων καταδίκην των, και ευλόγως νομίζω, διότι οι δικασταί εντρέποντο να παρουσιασθή τοιούτο θέαμα: εκείνος που, ενώ εις την ιδίαν πόλιν, ίσως δε και τον ίδιον χρόνον, απελάμβανε τόσων τιμών, ήτοι ενώ προ ολίγου εγίνετο δημοσία ανακοίνωσις εις το θέατρον, ότι αρετής και δικαιοσύνης ένεκα στεφανούται από του δήμου με χρυσούν στέφανον, ο ίδιος, ύστερα από ολίγον καιρόν, να εξέρχεται εκ του δικαστηρίου με την καταδίκην της κλοπής δημοσίων χρημάτων μόλις ελογοδότησεν. Ακριβώς δε δια την αιτίαν αυτήν, ηναγκάζοντο οι δικασταί να δίδουν την ψήφον των, όχι δια το εκδικαζόμενον αδίκημα (την κλοπήν των δημοσίων χρημάτων), αλλ' υπέρ του δήμου, τον οποίον δεν ήθελον να εξευτελίσουν. ^[11] Αντιληφθείς δε τούτο κάποιος εκ των νομοθετών, έθεσε νόμον, και μάλιστα πολύ σοφόν, κατά τον οποίον απαγορεύεται ρητώς να τιμώνται διά στεφάνου οι μη λογοδοτήσαντες άρχοντες. Και όμως, αν και ο νομοθέτης επρονόησε τόσον καλώς θεσπίσας ταύτα, επενοήθησαν εν τούτοις δικαιολογίαι προς καταστρατήγησιν του νόμου, τας οποίας εάν τις δεν σας τας είπη, χωρίς να το καταλάβετε, θα εξαπατηθήτε από αυτάς. Διότι μεταξύ τούτων οι οποίοι προτείνουν παρανόμως να στεφανώνωνται οι άρχοντες χωρίς προηγουμένως να λογοδοτήσουν, είναι και μερικοί εκ φύσεως μετριοπαθείς ―αν είναι δυνατόν οι προτείνοντες παράνομα ψηφίσματα να είναι μετριοπαθείς― οι οποίοι όμως διά να καλύψουν την αισχύνην της παρανομίας των, προσθέτουν εις τα ψηφίσματά των να τελήται το στεφάνωμα αφού πρώτα ο υπεύθυνος άρχων δώση λόγον των πράξεων και της διαχειρίσεώς του. ^[12] Και όμως εις την πόλιν, πάλιν το ίδιον αδίκημα γίνεται, διότι προκαταλαμβάνονται αι υπό των αρχόντων τούτων λογοδοσίαι δι' επαίνων και στεφάνων. Πάντως εις την προκειμένην περίπτωσιν, ο προτείνων το τοιούτον ψήφισμα, δεν αποκρύπτει μεν από τους ακροατάς του ότι προτείνει παράνομα πράγματα, δεικνύει όμως ότι και εντρέπεται διά την παράνομον πράξιν του. Ο Κτησιφών εν τούτοις, ω Αθηναίοι, καταπατήσας την περί δοσιλόγων κειμένην νομοθεσίαν, και αφαιρέσας από το ψήφισμά του τον όρον που προ ολίγου σας ανέφερον (να στεφανώνεται ο άρχων αφού λογοδοτήση), έγραψε να στεφανωθή ο Δημοσθένης πριν δώση λόγον των πράξεων και της διαχειρίσεώς του και ενώ ήτο ακόμη άρχων.