Γιώργος Χουλιάρας

Πηγή:http://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=14885.msg620851#msg620851
Ευχαριστώ την Βίκυ Παπαπροδρόμου

Γιώργος Χουλιάρας, Αυτό που περισσεύει

[Από την ενότητα Επίγραμμα]

Στο τέλος όλα κρίνονται, του λένε.

Τη μάνα του όμως θυμάται
να τον κυνηγά μικρό
Έπειτα μέρες γιορτών
το πήγαινε έλα των μεγάλων σε δωμάτια στολισμένα
Μια εποχή που πλάταιναν οι δρόμοι
                                    από τα έξοχα σούρτα φέρτα
των κοριτσιών στις εκδρομές
Τότε που ο κόσμος ακόμη μάθαινε γράμματα
καλλιεργώντας τα ονόματα των φυτών

Ενώ εκείνος στην πυκνή φυλλωσιά των σελίδων
όπου κρυβόταν αποκλείοντας τον ήλιο
μια φράση ανακάλυψε που τον συνεπήρε
και κύλησε μαζί της γλιστρώντας
στις αγέραστες ρυτίδες λευκής κολόνας
τυλιγμένης στο αρχαίο αμπέλι
που για να σώσει την σταφίδα του
                                    με πολλές στροφές ζάρωσε
την ευθεία παλαιάς εθνικής οδού

Στριφογυρίζοντας ακόμη πάνω της
και όσο κινδύνευε να χαθεί
τόσο πιο κοντά της ερχόταν

Χρόνια υπόγεια πλημμυρισμένα στόματα
σε πνιγηρό αέρα αδιαφορώντας
για μια θάλασσα ανάλατη από τις βροχές
καθώς ακατανόητα απομακρύνθηκαν φίλοι
που ευλογία ή κατάρα τούς πήρε την φωνή
και λέξεις ξένες φύτρωσαν στην γλώσσα τους

Ύστερα μέρες ανιαρές, ανίατες
                                    αναπηρίας και δόξας
Στο τέλος, του λένε, τότε όλα κρίνονται
όμως εκείνος θυμάται την αρχή
και τα καθέκαστά της

Ας ξέχασε όσα διάβασε
σε πρόσωπα ανεξίτηλα ή βιβλία
και αν έγραψε, τα όσα το '30
                                    η γενιά του έγραψε
κάτω από πέτρες που ανασήκωσε
σκαλίζοντας το ξεραμένο αμπέλι
αναζητώντας μία γραφή πιο υγρή
δροσερότερη από το νερό

Πού επομένως βρίσκεται, στο τέλος ή στην αρχή
                                    αυτό που περισσεύει
και σε ποιον ανήκουν όσα θυμάμαι
                                    τα λίγα αυτά τα λόγια

Από τη συλλογή Γράμμα (1995)

Γιώργος Χουλιάρας, Η πάνω πόλη

[Από την ενότητα Του μάγερα]

Το μυρωδιόφωνο έπαιζε παλιές αξέχαστες ευωδίες
Χιλιάδες παιδιά πλημμύριζαν τις σελίδες του δρόμου
Κόκκινες μπάλες σκαρφάλωναν ορμητικά τους τοίχους
Οι γειτονιές ταξίδευαν πάνω σε στρώματα βασιλικού
γαρυφαλλιάς παπλώματα και γινωμένα ρόδια
Σκλαβώνει ένοπλη η μνήμη την νεκρή ζωή
Φωνές, μυρίσματα, τρεχαλητά, τσιμπήματα και πάρε-δώσε
Όμως καθώς ο καιρός υφαίνει τα νομίσματά του
καθώς ο καρπός μελετά την ωρίμανσή του
και ο μοχθηρός μπακάλης καιροφυλακτεί και τρέμει
όσους ταΐζει ο μάγερας το νόστιμο φαΐ
Έτσι
χαλά η βελονιά στο παλιοΰφασμα του χρόνου
σπάει η πετονιά, το δόλωμα δεν πιάνει
σαπίζει η μαύρη η μηλιά μέσα στα παραμύθια
και μόνοι μας πια πρέπει να απαιτήσουμε
τις δικές μας μυρουδιές

Από τη συλλογή Δρόμοι της μελάνης (2005)

Γιώργος Χουλιάρας, Εκκλησίες

[Από την ενότητα Πόλη γραφέων]

Από ψηλά ξετυλίγονται χειρόγραφα
λόγια στην αρχή και έπειτα κείμενα
ψηφιδωτά στην πέτρα των συμφώνων
τοιχογραφίας με φωνήεντα διαφανή
παράθυρα όπου διαθλάται το φως
εμφυσώντας ανάσες πνεύματος
όσων πιστεύουν στο αμετάβλητο
των ρημάτων που εντειχίζονται
την τύχη των υποκειμένων
αχειροποίητα προσανατολίζοντας
μια πομπή λέξεων προς τα πάνω

Από τη συλλογή Δρόμοι της μελάνης (2005)

Γιώργος Χουλιάρας, Μολύβι στο ψωμί (4)

[Από την ενότητα Μολύβι στο ψωμί]

4

Το πώς φτιάχνεται το ψωμί
                 δεν είναι άλλη ιστορία

Επειδή στις λέξεις
φανερώνουν τις επιθυμίες τους τα πράγματα
τα υλικά του δεν πειράζει
αν δεν είναι πάντοτε απολύτως αγνά
Αρκεί να υπάρχει καλή μαγιά
γιατί αλλιώς καθόλου δε φουσκώνει

Για να ψηθεί
απορροφά θερμότητα από ξύλο και κάρβουνο
ηλεκτρισμό και κάθε υλικό
που ξοδεύεται στο κρύο
Κάποτε είναι πολύ νόστιμο
κάποτε μετά βίας θυμίζει την καταγωγή του

Την πιο μεγάλη σημασία όμως έχει
-πράγμα που καθορίζει αν το ψωμί είναι καλό
κι αν το ψωμί είναι ψωμί-
το αν και ποιον χορταίνει
Το πώς τρώγεται
είναι σε όλους γνωστό

Έτσι μαθαίνουμε τι είναι ψωμί:
τρώγοντας

Από τη συλλογή Ο θησαυρός των Βαλκανίων (1988)

Γιώργος Χουλιάρας, Ο μάγερας

[Από την ενότητα Του μάγερα]

Γεμάτος φαγητά ο νους του
το ένα του χέρι γύρισε κουτάλι
οπλοφόρο που ανασκαλεύει
αδυσώπητα το σκοτεινό τσουκάλι
καρυκεύοντας οξύτατα τα μάτια του
με συνταγές περίφημες
πηχτή η φασολάδα ξεπερνά
την συνωμοσία των μπαχαρικών
σκάζει στις μυρουδιές η γλώσσα του
από ωραία και τρανά φαγητά
μόσχο, ροδόνερο και θυμαράκι
στο προσκλητήριο του ποιος αργεί
όταν μαγειρεύει στο λευκό το κόκκινο
το μαγαζί του μέσα
τούτος εδώ ο μάγερας του κόσμου

Από τη συλλογή Δρόμοι της μελάνης (2005)

Ευανθία Ρεμπούτσικα & Dilek Koç: Baharat, tarçin ve buse (Μπαχάρι, κανέλλα και φιλί)
(τραγούδι: Dilek Koç / δίσκος: Πολίτικη κουζίνα (2003))

Γιώργος Χουλιάρας, Οι μυρουδιές

[Από την ενότητα Του μάγερα]

Μεγάλες, τεράστιες πέτρες
που ανοίγουνε θεόρατες τρύπες
στα όνειρα των ποιητών
Ωστόσο
χαραμάδες θυμίζουνε που μπάζουν
τις μυρουδιές κάτω από τις πόρτες
των μαγερειών τού κόσμου

Από τη συλλογή Δρόμοι της μελάνης (2005)

Μιλτιάδης Πασχαλίδης, Ψωμί κ' εφημερίδα (δίσκος: Ψωμί κ' εφημερίδα (2007))

Γιώργος Χουλιάρας, Μολύβι στο ψωμί (11)

[Από την ενότητα Μολύβι στο ψωμί]

11

Και τώρα όπως σας μιλώ
μην τα μπερδεύετε τα λόγια μου
κι ας είναι φαγωμένα από τις πεινασμένες
λόγχες ενός αχόρταγου σταριού

Αν πάλι βαθιά μέσα στο φόρεμα του κόσμου
κουβάρι τυλίχτηκε η φωνή μου
βρείτε την άκρη της
το ένα και ω μέγα
είναι δικό σας ρούχο το κορμί
δε μου ανήκει

Γιατί κι αυτός που πολεμάει να σταθεί
ανάποδα στα αιχμηρά μολύβια της γλώσσας
χωρίς να βουλιάξει
στη φουσκωμένη κοιλιά των αρτοφάγων θεατών
ισορροπεί επικίνδυνα
πάνω σε μια φέτα ψωμί

Από τα ψίχουλα των λέξεων
προβάλλει αδιάφορα η τύχη μιας εικόνας
που γίνεται εικόνα της τύχης του
και κυματίζει φευγαλέα στις άγραφες οθόνες
υπαιθρίων κινηματογράφων
που έσβησαν στο φως της μέρας

Δεν μιλώ λοιπόν
Όχι για να χορτάσετε με τις λέξεις μου
Όχι στο μολύβι το ψωμί
                 – προσέξτε

Από τη συλλογή Ο θησαυρός των Βαλκανίων (1988)

Γιώργος Χουλιάρας, Κήποι βιβλιοφίλων

[Από την ενότητα Πόλη γραφέων]

Φυσικά προχωρεί μόνη της
η φωτοσύνθεση βιβλίων
στα φύλλα τους οξειδώνοντας
φωτισμένες πράσινες λέξεις
που αποπέμπουν στο σκοτάδι
διοξείδιες αναμνήσεις
του άνθρακα μιας ζωής
που κάποτε άνθισε
στις καλλιέργειες του λόγου

Από τη συλλογή Δρόμοι της μελάνης (2005)

Γιώργος Χουλιάρας, Εξορία της ξηράς

[Από την ενότητα Κλασική κουζίνα]

Με βασανίζουνε προθέσεις και υποθέσεις
Στην γλώσσα βάζω αρώματα, τα ρήματα μοσχοβολούν
Τα μάτια βάφω άδικα με τις μπογιές
Κανείς τους δεν με βλέπει πια
Στο σπίτι μένω έγκλειστη, δεν βγαίνω
Δεν έχει θάλασσα εδώ να δω, στον ξένο τόπο

Σε πλοίο σώθηκα όταν ταξίδευα κυνηγημένη
Μέσα στους ναύτες, την ναυτία, τα ναυτικά
Όπου σταμάτησα υπήρχαν Έλληνες
Δικοί μας άνθρωποι που αγαπούνε τα νερά
Δεν τους ζαλίζει όμως η στεριά
Εύκολα παίρνουνε το χρήμα στον λαιμό τους

Μακριά από τη θάλασσα τώρα χάνομαι
Σε κύματα φωνές
Στα δάκρυα χώνομαι φωνάζοντας, θυμάμαι
Πριν φύγεις, σε παρακαλώ, τράβηξε το σεντόνι
Κλείσε την πόρτα ήσυχα, μη με ξυπνάς
Ούτε να με θυμάσαι

Δεν ξέρω άλλο τι να πω, αν πνίγομαι,
Γιατί εδώ δεν έχει θάλασσα
Αλλά κι η θάλασσα δεν έχει εδώ

Από τη συλλογή Δρόμοι της μελάνης (2005)

Λεξικό αναμνήσεων - Γιώργος Χουλιάρας

Πηγή:http://www.culturenow.gr/25011/leksiko-anamnhsewn-giwrgos-xoyliaras

Από τις εκδόσεις Μελάνι κυκλοφορεί το βιβλίο «Λεξικό αναμνήσεων» τουΓιώργου Χουλιάρα.

Το Λεξικό Αναμνήσεων του Γιώργου Χουλιάρα συνιστά αλφαβητικόμυθιστόρημα της ζωής ενός συγγραφέα, ενώ διαδραματίζεται στηλογοτεχνία και γι' αυτό διαβάζεται με κάθε τρόπο που επιτρέπουν ή επιβάλλουν οι τεχνολογίες της ανάγνωσης.

Το Λεξικό αποτυπώνει σε αλλεπάλληλα λήμματα και παρετυμολογεί τις εν λόγω περιστάσεις, παρατηρήσεις, ορισμούς και έθιμα, περιποιείται επιστημονικές ή όχι ανακαλύψεις, υπερθυμίζει νεολογισμούς, συνδυάζει προβλέψεις περί διασποράς και αποκαλύπτει τις περιπετειώδεις συνέπειες των γάμων ρομαντισμού και κλασικισμού.

Το Λεξικό συνεπάγεται αλφαβητάριο για νεκρούς και ζωντανούς που εκλιπαρούν μαγειρικές συνταγές ,συγκαταδύονται εναντίον ρευμάτων, οπισθογραφούν επιταγές περί κοινωνικών εξελίξεων, εκτυφλώνονται από ερωτικές προοπτικές και απασφαλίζουν αλγορίθμους της πυροτεχνουργικής ιστορίας της γλώσσας μας.

Ο Γιώργος Χουλιάρας μόνο από σύμπτωση θα έρθει το τέλος στη γενέθλια πόλη. Ταξίδεψε, δούλεψε, αγάπησε αλλού.  Όπου βρίσκεται, απλώνει γύρω τη χώρα του και εκεί θα πεθάνει.

Εργάστηκε παράγοντας και μεταφέροντας λέξεις, εικόνες, ιδέες από άτομο σε άτομο, από ξένους σε  Έλληνες, από δικούς μας σε άλλους. Μεγάλωσε με τη μητέρα του και τις αδελφές της, τη γιαγιά, τη νονά, τη μητέρα της και άλλες γυναίκες, στις οποίες οφείλει τα πάντα. Είχε καλούς φίλους. Ο πατέρας του τον λάτρευε και έλειπε διαρκώς στη δουλειά του.

Αποφάσισε νωρίς να μην κάνει παιδιά. Αν είχε γιο, θα ήταν Ιρλανδός, αν και θα προτιμούσε κόρη. Τον ενδιέφεραν τα λεξικά, η φυσική, η ψυχολογία της γνώσης, η πολιτική οικονομία, η ιστορία του πολιτισμού, οι διεθνείς σχέσεις και οι  περιοδικές εκδόσεις.

Όπου βρέθηκε, δοκίμασε να ζήσει ως ιθαγενής, γνωρίζοντας ότι οι Έλληνες παραμένουν δεμένοι στο κατάρτι της ιστορίας. Αν περισσεύουν περιουσιακά  στοιχεία, μια επιτροπή μπορεί να μοιράζει μικρά ποσά σε άτομα που θέλουν να ξεχάσουν όσα γνωρίζουν για να μάθουν κάτι καινούργιο.

Ο Γιώργος Χουλιάρας, τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με το Βραβείο του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη για το σύνολο του έργου του.

Γιώργος Χουλιάρας: Η λογοτεχνία ως ουτοπία συνιστά κριτική του τόπου

Πηγή: http://www.avgi.gr/article/2074432/giorgos-xouliaras-i-logotexnia-os-outopia-sunista-kritiki-tou-topou

Ποιητής και διπλωμάτης, ο Γιώργος Χουλιάρας επανέρχεται αυτή τη φορά ως πεζογράφος με ένα ευφάνταστο λεξικό στις αποσκευές του. Τα λήμματά του δεν τα συναντούμε στα συνήθη λεξικά. Γιατί το "Λεξικό Αναμνήσεων" (εκδ. Μελάνι) παίρνει από λέξεις αφορμή για να αφηγηθεί μνήμες, μικρές ιστορίες, μια πλάκα, μια σκηνή από ταινία, στιγμές ωφέλιμων αναγνωσμάτων και αιχμηρές σελίδες ξεχασμένων βιβλίων, φράσεις ωραίων γυναικών, στιγμιότυπα μικρών γεγονότων. Όσα χωρούν σε μια ζωή, στη μνήμη ενός συγγραφέα, τα ωφέλιμα και τα ευχάριστα, καταθέτει στο λεξικό του ο Γιώργος Χουλιάρας. Με διαβολικό χιούμορ και πικρό σαρκασμό.

Συνέντευξη στην Πόλυ Κρημνιώτη

Φωτογραφίες: Μαρία Αλβανού

* Εκτός από τα προφανή, ποια είναι η χρησιμότητα ενός λεξικού στις μέρες μας;

Ένα λεξικό μπορεί να μας βοηθήσει να θυμηθούμε όσα έχουμε ξεχάσει, ενώ επιτρέπει επίσης να ξεχνάμε όσα δεν χρειάζεται να θυμόμαστε. Ο τρόπος που είναι οργανωμένη η ζωή μας σήμερα μας γεμίζει σκέψεις και απόψεις που - αν είχαμε έναν τρόπο να τις κρίνουμε- θα καταλαβαίναμε ότι δεν είναι δικές μας. Ένα λεξικό είναι ένα φίλτρο που αφαιρεί από το νερό της σκέψης στοιχεία άχρηστα και βλαβερά, ίσως, κι αυτό δημιουργεί χώρο να σκεφτούμε πιο αυτόνομα, πιο δημιουργικά.

* Ποια άχρηστα και βλαβερά άφησε έξω από το νερό της σκέψης το «Λεξικό αναμνήσεων»;

Ελπίζω τη σοβαροφάνεια, τη συμβατικότητα και την εντύπωση ότι όλα είναι προκαθορισμένα. Γιατί σε ένα λεξικό ισχύει αυτό που ονομάζω «δημοκρατία της αλφαβήτου». Ακόμη και η εισαγωγή ή ο πρόλογος εντάσσονται ως λήμματα στο αρμόδιο ψηφίο.

* Όταν υπάρχει η δικτατορία του συγγραφέα, πώς αναγνωρίζεται η δημοκρατία της αλφαβήτου;

Ο αναγνώστης μπορεί να διαβάσει το «Λεξικό αναμνήσεων» με τον τρόπο ή τη σειρά που εκείνος επιθυμεί. Μπορεί να διαμορφώσει ένα δικό του λεξικό. Υπάρχουν τόσα λεξικά όσοι είναι και οι αναγνώστες. Άλλωστε τα βιβλία ανήκουν πρωτίστως στους αναγνώστες και μετά στους συγγραφείς. Ο συγγραφέας όταν γράφει έχει έναν πραγματικό ή ιδανικό αναγνώστη στο μυαλό του. Αυτό που ζητώ από τον αναγνώστη είναι να φανταστεί εκείνος τον συγγραφέα, να δηλώσει δηλαδή τη δική του συμμετοχή στη διπλή αυτή διαδικασία της γραφής και της ανάγνωσης.

* Στο δικό σας λεξικό αυτό το παιχνίδι ανάμεσα στον συγγραφέα και τον αναγνώστη παίρνει διπλή υπόσταση, με την έννοια ότι ως συγγραφέας δεν καλείτε μόνο τους αναγνώστες σας σε ανάγνωση, αλλά διαβάζετε ο ίδιος κλασικά ή και άλλα αναγνώσματα που σας ευεργέτησαν, προτείνοντας έναν τρόπο ανάγνωσης.

Σημασία δεν έχει μόνο τι διαβάζουμε αλλά το πώς διαβάζουμε και πιο μεγάλη σημασία απ' όλα έχει να διαβάζουμε. Το "Λεξικό" άλλωστε προέκυψε όχι μόνο επειδή μου αρέσει να γράφω αλλά επειδή κυρίως μου αρέσει να διαβάζω. Αν και πάντοτε είχα ένα ή περισσότερα λεξικά στο κεφάλι μου, το συγκεκριμένο «Λεξικό αναμνήσεων» προέκυψε όταν βρέθηκα στο Δουβλίνο. Η Ιρλανδία είναι μια χώρα εξίσου μαγική με την Ελλάδα και οι Ιρλανδοί, τους οποίους αγαπώ, είναι όσο δύσκολοι είμαστε και οι Έλληνες. Αν μιλάμε πραγματολογικά, στο Δουβλίνο βρέθηκα μετά την Ουάσιγκτον και για πρώτη φορά έπειτα από πολύ καιρό μπόρεσα πάλι να αρχίσω να διαβάζω και εννοώ πολλά βιβλία ταυτόχρονα, σε ένα περιβάλλον όπου οι άνθρωποι αγαπούν τις λέξεις. Το Δουβλίνο μού θύμισε τη Θεσσαλονίκη. Κάποια κείμενα που έγιναν λήμματα του "Λεξικού" προέκυψαν ή τα ξανασυνάντησα στα τεφτέρια μου και σε χαμένους ηλεκτρονικούς φακέλους και όταν σήκωσα το κεφάλι μου είχε πλέον συγκροτηθεί το σώμα ενός λεξικού το οποίο δεν έχει αρχή ούτε τέλος. Υπάρχουν άλλωστε πάρα πολλά λήμματα που δεν περιλαμβάνονται στο συγκεκριμένο βιβλίο που δεν ήθελα να ξεπερνά τις 216 σελίδες.

* Γιατί;

Γιατί χωρά πιο εύκολα στην τσέπη και στο κεφάλι. Και διευκολύνει τον αναγνώστη να αρχίσει πραγματικά να διαμορφώνει το δικό του λεξικό.

* Το οποίο τι να περιέχει;

Νομίζω, μπορεί να περιέχει μια κριτική τόσο της δικής του ζωής όσο και της ζωής των άλλων, με τρόπο όμως τρυφερό και καυστικό.

* Γιατί "αναμνήσεων";

Γιατί έχει να κάνει με τη μνήμη. Είμαστε όσα θυμόμαστε όπως και όσα ξεχνάμε. Αν ξεχνούσαμε τα πάντα, δεν θα υπήρχαμε. Αν θυμόμασταν τα πάντα δεν θα μπορούσαμε να υπάρχουμε. Χωρίς μνήμη δεν υπάρχει ούτε ατομική ούτε συλλογική ζωή, δεν μπορούμε να σταθούμε ούτε να αντισταθούμε. Οι λέξεις είναι φορείς μνήμης και αν σιωπήσουμε για μια στιγμή, ίσως νιώσουμε κάποια άλλα χείλη τα οποία τις πρόφεραν πριν από εμάς και θα συνεχίσουν να τις λένε και μετά από εμάς. Έτσι μαθαίνουμε από πού ερχόμαστε και προς τα πού θέλουμε να πάμε.

* Και τη χειραγώγηση της μνήμης πώς την αντιπαρέρχεται ο συγγραφέας σε μια εποχή απώλειας μνήμης, αλλά και Μνημονίων, σε μια εποχή επανόδου του φασισμού και του νεοναζισμού στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη;

Δουλειά του συγγραφέα δεν είναι να παρέρχεται ούτε να αντιπαρέρχεται, αλλά να εμμένει και εξωθώντας στα άκρα τις εμμονές του να αναδεικνύει πολλά από εκείνα που χρειάζεται να αλλάξουν. Η επάνοδος των επώδυνων και των επονείδιστων προϋποθέτει την καταστροφή της μνήμης. Επίσης στηρίζεται όμως σε ψευδείς μνήμες και νοσταλγικούς εξωραϊσμούς. Δεν έχει σημασία μόνο να θυμάσαι, αλλά και τι θυμάσαι. Δεν έχει σημασία ότι ξεχνάς, αλλά τι ξεχνάς.

* Το γεγονός ότι είστε ένας ποιητής και συγγραφέας που έχει ζήσει πάρα πολλά χρόνια σε άλλες χώρες και έχει εργαστεί σε διπλωματικές αποστολές πώς αντικατοπτρίζεται στον τρόπο που βλέπετε την οικονομική, πολιτική και κοινωνική κατάσταση σήμερα;

Δεν ξεκινώ με το πώς εμείς βλέπουμε τον εαυτό μας. Εκεί καταλήγω. Ξεκινώ με το πώς μας βλέπουν οι άλλοι. Και αυτό, πιστεύω, επιτρέπει να δούμε πιο καθαρά τόσο εκείνους όσο και εμάς.

* Μπορεί ένας συγγραφέας να είναι έξω από την εποχή του;

Αλίμονο αν δεν είναι, αρκεί να μην το πιστεύει. Θέλω να πω ότι ένας συγγραφέας δεν πρέπει εύκολα να χωρά, γιατί κινδυνεύει να βολευτεί. Θέλω να πω ότι ένας συγγραφέας είναι ακριβώς όπως κάθε άλλος άνθρωπος τη στιγμή όμως που παρεκκλίνει από το βάρος που έχει ένα μολύβι όταν μαυρίζει το χαρτί ή το πλήκτρο καθώς βουλιάζει προκαλώντας στίγματα στην οθόνη του υπολογιστή. Αυτό το βάρος τον παρασύρει εκείνη τη στιγμή έξω από την εποχή του για να τη δει καλύτερα. Αν όμως κάνει το λάθος να νομίσει πως πράγματι είναι έξω από την εποχή του, τότε κινδυνεύει να γίνει χειρότερος, όχι μόνο άνθρωπος αλλά και συγγραφέας.

* Ξέρω ότι μια εποχή διδάσκατε Οικονομικά στη Νέα Υόρκη. Ως οικονομολόγος, βλέπετε φως στο βάθος του τούνελ σε σχέση με αυτό που βιώνουμε σήμερα στη χώρα μας;

Στην Ελλάδα, που είναι χώρα φωτεινή, είναι ευκολότερο να δει κανείς τα τούνελ στο βάθος του φωτός. Ξεκινώ με την αντιστροφή αυτή για να υπογραμμίσω ότι συχνά παλινδρομούμε και εκεί που άκουγες ότι είμαστε οι καλύτεροι ακούς ότι είμαστε οι χειρότεροι - μια μορφή «αντίστροφου εθνικισμού», αν θέλετε. Χρειάζεται, νομίζω, να ξεφύγουμε από πομφόλυγες και καταστροφολογία και να προχωρήσουμε. Βάζοντας σε αγκύλες στατιστικές και μαθηματικά, δηλαδή, τα οικονομικά ζητήματα είναι κατεξοχήν πολιτικά. Οι οικονομικές πολιτικές όμως είναι συνάρτηση της θέσης της χώρας σε έναν ευρωπαϊκό και παγκόσμιο καταμερισμό.

* Η λέξη "πολιτική" ως λήμμα είναι έξω από το "Λεξικό" σας όπως και η λέξη "αγάπη" επίσης. Μήπως αυτές οι δυο λέξεις δεν αρκεί μόνο να υπονοούνται αλλά και να επισημαίνονται πραγματολογικά, ιδίως στην εποχή μας;

Θα ήθελα να μην αγαπώ την πολιτική. Θα ήθελα να μην πολιτεύομαι στην αγάπη.

* Στο λήμμα "εξουσία" τι θα γράφατε;

Ασφαλώς δεν θα έγραφα αυτό που συνήθως γράφουν, ότι η εξουσία διαφθείρει και ότι η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα, όπως το διατύπωσε εκλεκτό τέκνο της βρετανικής αυτοκρατορίας. Θα θυμόμουν όμως μια φράση ενός απογόνου του Μακιαβέλι, τον οποίο υποδύεται στην ταινία του Σορεντίνο «Ιλ Ντίβο» ο Τόνι Σερβίλο. Πρόκειται βέβαια για τον Αντρεότι που έχει πει «Η εξουσία διαφθείρει». (Ακολουθεί παύση, έλεγα στους φοιτητές μου.) «Όσους δεν την έχουν».

* Πώς τελειώνει ένα "Λεξικό Αναμνήσεων";

Δεν θυμάμαι. Ούτε όμως ξεχνώ ότι η λογοτεχνία δεν είναι μόνο, όπως οφείλει να είναι, παρηγορία και ψυχαγωγία ή αγωγή ψυχής. Η λογοτεχνία ως ουτοπία συνιστά κριτική του τόπου.

Ο Γιώργος Χουλιάρας γεννήθηκε το 1951 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στο Όρεγκον (Reed College) και στη Νέα Υόρκη (Graduate Faculty, New School for Social Research). Έζησε περισσότερο από είκοσι χρόνια στο Όρεγκον και τη Νέα Υόρκη, δουλεύοντας ως πανεπιστημιακός, σύμβουλος πολιτιστικών φορέων (μεταξύ των οποίων το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Νέας Υόρκης και η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης), ανταποκριτής και ακόλουθος τύπου, πριν μετακινηθεί στην Οττάβα ως Σύμβουλος Τύπου της ελληνικής Πρεσβείας. Στον Καναδά ανακηρύχθηκε πρώτο Επίτιμο Μέλος του Συμβουλίου του Διεθνούς Φεστιβάλ Συγγραφέων στην Οττάβα. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 2003, εξελέγη στο διοικητικό συμβούλιο της Εταιρείας Συγγραφέων, όπου υπηρετεί ως Αντιπρόεδρος για διεθνείς σχέσεις. Υπήρξε συνιδρυτής των περιοδικών "Τραμ" και "Χάρτης", καθώς επίσης επιμελητής του "Journal of the Hellenic Diaspora" και άλλων λογοτεχνικών και επιστημονικών περιοδικών. Ήταν ο τρίτος συγγραφέας από την Ελλάδα, μετά τον Οδυσσέα Ελύτη και το Γιώργο Σαββίδη, που συμμετείχε στην Επιτροπή Απονομής του Διεθνούς Βραβείου για τη Λογοτεχνία Neustadt. Έχει εκδώσει έξι βιβλία ποίησης ("Εικονομαχικά", Τραμ, Θεσσαλονίκη, 1972, "Η άλλη γλώσσα", Ύψιλον, 1981, "Ο θησαυρός των Βαλκανίων", Ύψιλον, 1992, "Fast Food Classics", Ύψιλον, 1992, "Γράμμα", Ύψιλον, 1995, "Δρόμοι της Μελάνης", συγκεντρωτική έκδοση, Νεφέλη, 2005), ένα βιβλίο ποιητικής πρόζας, αναμνήσεων και στοχασμών ("Λεξικό αναμνήσεων", Μελάνι, 2013) και έχει δημοσιεύσει μεγάλο αριθμό δοκιμίων και άρθρων, στα ελληνικά και στα αγγλικά, για θέματα λογοτεχνίας, ιστορίας του πολιτισμού και διεθνών σχέσεων. Βιβλιοκρισίες και μεταφράσεις ποιημάτων του έχουν δημοσιευθεί σε κορυφαία αγγλόγλωσσα λογοτεχνικά περιοδικά ("Agenda", "Grand Street", "Poetry", "World Literature Today", κ.ά.). Το 2014 τιμήθηκε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου του.

Living/Writing: Irish and Greek Poetry Symposium

επιμέλεια, μετάφραση Νότα Χρυσίνα 

Ολοκληρώθηκε με επιτυχία το συμπόσιο Living/Writing: Irish and Greek Poetry Symposium. Το συμπόσιο διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο  Αθηνών στο πλαίσιο του προγράμματος IRELLAS (όλο το πρόγραμμα εδώ: http://www.irellas.com/#!artb_2).

Συμμετείχαν πέντε πολύ καλοί Ιρλανδοί ποιητές, οι δύο καλοί μας φίλοι Paula Meehan (Ireland Professor of Poetry), Theo Dorgan (πρ. διευθυντής του Poetry Ireland, συγγραφέας της συλλογής "Greek"), o καθηγητής Harry Clifton (πρ. Ireland Professor of Poetry) και οι ποιήτριες και διδάσκουσες Leontia Flynn και Caitríona O'Reilly (πρ. εκδότρια του Poetry Ireland Review). Ελληνική συμμετοχή (αλφαβητικά): Νάσος Βαγενάς, Χάρης Βλαβιανός, Άννα Γρίβα, Λιάνα Σακελλίου, Γιώργος Χουλιάρας.

Paula Meehan

Χάρης Βλαβιανός

Ποιήματα θα διαβάστηκαν την Παρασκευή και το Σάββατο το απόγευμα, 6.00-9.00, στον μαγικό χώρο της Βρετανικής Σχολής Αθηνών (www.bsa.ac.uk/), στον πανέμορφο κήπο της οδού Σουηδίας 52, πάνω από τη Μαράσλειο. Οι ομιλίες έγιναν στη Βρετανική Σχολή το πρωί της Παρασκευής, με αναφορές στον Yeats, στον Heaney, στον Τέλλο Άγρα (από τον David Ricks!), και στις διαρκείς πολιτισμικές ανταλλαγές ανάμεσα στις δύο χώρες. Workshops δόθηκαν, το πρωί του Σαββάτου (στο Ιρλανδικό Ινστιτούτο Ελληνικών Σπουδών, Νοταρά 51, Εξάρχεια), οι Paula Meehan, Theo Dorgan και Χάρης Βλαβιανός. Τα εύσημα της διοργάνωσης ανήκουν στη Λιάνα Σακελλίου και στην Ιωάννα Kruczkowska.

Γιώργος Χουλιάρας

Theo Dorgan

Η γιορτή της ποιητικής δημιουργίας τοπίων παρέχει την ευκαιρία συνάντησης Ιρλανδών και Ελλήνων ποιητών, λόγιων και διεθνών επισκεπτών. Διεξήχθη στα δυο άκρα της Ευρώπης, την Ιρλανδία και την Ελλάδα οι οποίες μοιράζονται τα χαρακτηριστικά των τοπίων τους: την νησιωτική δομή, την οικεία σχέση με την θάλασσα και ιστορικά παράλληλες πορείες μέχρι σήμερα.

Παραδοσιακά, τα τοπία της ποίησης, το περιβάλλον και η ψυχή επιδρούν το ένα στο άλλο. Η επιρροή αυτή, σήμερα περισσότερο από ποτέ, έχει γίνει διεθνής. Μερικοί από τους προσκεκλημένους Ιρλανδούς ποιητές έχουν εμπνευστεί να δημιουργήσουν τα τοπία γραφής τους από την ελληνική τους εμπειρία, όπως ακριβώς και οι Έλληνες ποιητές έχουν εμπνευστεί από την Ιρλανδία.

Ο τουρισμός και τα ταξίδια προσφέρουν την ευκαιρία για μια τέτοια "αυτο-ανακάλυψη", αλλά το ίδιο συμβαίνει και ακόμη περισσότερο με την ανάγνωση, την γραφή ή την μετάφραση ως πνευματικό ταξίδι σε διάφορα μέρη και στον εσωτερικό κόσμο του καθενός. 

Περιπτώσεις διαπολιτισμικής μετάφρασης, εξερεύνηση άλλης κουλτούρας μέσω της γλώσσας, η συνάντηση με τον Άλλο όλα αυτά συμπληρώνουν και διευρύνουν την αντίληψη της έννοιας του χώρου που παρέχεται στην ποίηση. Αντίθετα με την πεζογραφία, συμπεριλαμβανομένης της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας, η ποίηση διαθέτει ένα περισσότερο συνοπτικό μέσο αναπαράστασης του τοπίου. Παρά ταύτα εκτελείται με ένα περισσότερο πειστικό και αξιομνημόνευτο τρόπο.

Οι ποιητές πράξεις περιβαλλοντικής φαντασίας που "ενδεχομένως καταγράφουν και ενεργοποιούν την εμπλοκή με τον κόσμο" για παράδειγμα στέλνοντας αναγνώστες σε μέρη "που διαφορετικά δεν θα πήγαιναν να επισκεφτούν" ή "επηρεάζουν την φροντίδα του ατόμου για τον φυσικό κόσμο"( Lawrence Buell, Γράφοντας για έναν κόσμο σε κίνδυνο 2)

Αυτό το συμπόσιο ποίησης (σημαίνει μια ακαδημαϊκή συζήτηση αλλά και ευχάριστη συνάντηση) ενθαρρύνει την επέκταση των τοπίων μας, εσωτερικών και εξωτερικών,  ιρλανδικών και  ελληνικών.

Η εκδήλωση είναι ανοικτή στο ευρύ κοινό. 

Leontia Flynn

Harry Clifton

Caitríona O'Reilly

 Child Burial/Η Ταφή του παιδιού της Paula Meehan, που είχε δημοσιευτεί στο τεύχος 25/2005 της "Ποίησης", όπως αναδημοσιεύτηκε στο site του "Τεφλόν": https://teflon.wordpress.com/…/paula-meehan-%CE%B7-%CF%84…/…

Η ΤΑΦΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

Το φέρετρό σου έμοιαζε εξωπραγματικό

όμορφο σαν γαμήλια τούρτα

Διάλεξα με επιμέλεια τα ρούχα του τάφου σου

το αγαπημένο σου ριγέ πουκάμισο

το μπλε βαμβακερό σου παντελόνι.

Είχαν τη μυρουδιά καπνού από ξύλα, Οκτώβρη,

και τη μυρουδιά σου επίσης.

Διάλεξα μια καζάκα μαλλιού γνεσμένου στο χέρι,

ζεστού και μαλλιαρού για σένα. Κάνει

τόσο κρύο κάτω στο σκοτάδι.

Το φως δεν μπορεί να σε φτάσει, να σε διδάξει

τα μονοπάτια των άγριων πουλιών,

τα ονόματα των λουλουδιών,

των ψαριών, των πλασμάτων.

Πρέπει να μη γνωρίσεις

τον ήλιο και τα έργα του,

αρνάκι μου, μόσχε μου, αετέ μου,

κουτάβι μου, παιδί μου, πουλάκι μου,

βρέφος στο στήθος μου, πουλαράκι μου. Θα γύριζα

το χρόνο πίσω, θα σ’ έφερνα

πίσω στη μήτρα, στο αμνιακό σου καταφύγιο

κι ακόμα θα σε γύριζα πίσω

μέσα απ’ τους εννιά κέρινους μήνες

ως τη στιγμή της αποκόλλησης – γονιμοποίησης

που διάλεξες να πάρεις σάρκα, να γίνεις

λόγος μέσα μου.

Θα ακύρωνα τη γιορτή της αγάπης

το ζεστό βράδι της δημιουργίας σου.

Θα ταξίδευα μόνη

σ’ έναν ήσυχο χλοερό τόπο,

θα έσταζες από μέσα μου στη γη

σταγόνα σταγόνα – κόκκινη αστραφτερή σταγόνα.

(μτφρ. Σωκράτης Καμπουρόπουλος)

Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά

Πηγή:http://www.unesco.org.cy/Programmes-Ayli_Politistiki_Klironomia,GR-PROGRAMMES-04-02,GR

Ο όρος «άυλη πολιτιστική κληρονομιά» αναφέρεται σε παραδόσεις ή ζωντανές εκφράσεις που έχουν κληροδοτηθεί από τους προγόνους μας, όπως προφορικές παραδόσεις, παραστατικές τέχνες, κοινωνικές πρακτικές, γιορτές και τελετές, γνώσεις και πρακτικές που σχετίζονται με τη φύση και το σύμπαν ή γνώσεις και τεχνικές για δημιουργία χειροποίητων κατασκευών.

Η προστασία της άυλης κληρονομιάς αποτελεί σημαντικό παράγοντα διατήρησης της πολιτιστικής ποικιλομορφίας μπροστά στην τάση ομογενοποίησης που προκύπτει από την παγκοσμιοποίηση. Η κατανόηση της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς διαφορετικών κοινοτήτων ενισχύει το διαπολιτισμικό διάλογο και ενθαρρύνει τον αμοιβαίο σεβασμό για διαφορετικούς τρόπους ζωής, ενώ παράλληλα εμπλουτίζει τη γνώση και τα προσόντα που μεταβιβάζονται μέσω του πολιτισμού από τη μια γενιά στην άλλη.

Στοιχείο Άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς μπορεί να είναι κάτι:

• Παραδοσιακό, σύγχρονο και ζωντανό: άυλη πολιτιστική κληρονομιά δεν είναι «νεκρές» παραδόσεις του παρελθόντος αλλά αποτελείται από πρακτικές που είναι ζωντανές μέχρι σήμερα.
• Συμπεριληπτικό: ενδέχεται να μοιραζόμαστε εκφράσεις πολιτιστικής κληρονομιάς οι οποίες παρουσιάζουν στοιχεία παρόμοια με παραδόσεις ή πρακτικές άλλων λαών. Είτε προέρχονται από το γειτονικό χωριό, από μια πόλη ή την άλλη άκρη του κόσμου, είτε έχουν αφομοιωθεί από μια ομάδα ανθρώπων που έχουν μεταναστεύσει σε άλλη περιοχή, όλα συναποτελούν την άυλη πολιτιστική κληρονομιά: έχουν περάσει από τη μια γενιά στην άλλη, συμβάλλουν στη διαμόρφωση ταυτότητας, αποτελούν συνεκτικά στοιχεία του παρόντος με το παρελθόν και το μέλλον και βοηθούν τα άτομα να αισθάνονται μέλη μιας ευρύτερης ομάδας.
• Αντιπροσωπευτικό: η άυλη πολιτιστική κληρονομιά δεν αξιολογείται μονομερώς, σαν απλό πολιτιστικό αγαθό, που, συγκριτικά θεωρημένο, διακρίνεται για την αποκλειστικότητά του ή την εξαιρετική του αξία. Διακρίνεται κυρίως για τη θέση που κατέχει στις κοινότητες στις οποίες εντοπίζεται και εξαρτάται από τα άτομα που κατέχουν τη γνώση για τις παραδόσεις, τα προσόντα και τα έθιμα και μπορούν να τα μεταβιβάζουν στα υπόλοιπα μέλη της κοινότητας, από γενιά σε γενιά, ή σε άλλες κοινότητες.
• Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να είναι κληρονομιά μόνο όταν αναγνωρίζεται ως τέτοια από τις κοινότητες, τις ομάδες ή τα άτομα που τη δημιουργούν, τη διατηρούν και τη μεταβιβάζουν - χωρίς την αναγνώρισή τους κανείς άλλος δεν μπορεί να αποφασίσει κατά πόσον μια πρακτική αποτελεί κομμάτι της δικής τους κληρονομιάς.

Περισσότερες πληροφορίες:

• Infokit “What is intangible cultural heritage?”

---

Σχετικά Έγγραφα

Identifying and Inventorying Intangible Cultural Heritage (ICH) 24 Μαΐου 2012 Implementing the Convention for the Safeguarding of ICH 24 Μαΐου 2012 Questions & Answers (ICH) 25 Μαΐου 2012 The Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage (ICH) 2003 24 Μαΐου 2012