Πηγή:http://www.ethnos.gr
της Ελένης Γκίκα
«Ακριβώς χτες, που ήμουν πολύ λυπημένος, στο δωμάτιό μου, Κυριακή, έλεγα μέσα μου: Είμαστε άναντροι, μπαλωματήδες, υποκριτές. Μια μόνο γενναία πράξη υπάρχει: να ρίξεις ό,τι έχεις, περιουσία, βολικάδα, συνήθειες και να βγεις στους δρόμους να φωνάξεις! Πώς ξεχωρίζουν οι μεγάλες ψυχές απ' τις μέτριες; Μόνο έτσι. "Αφελε πάντα!" όπως πρόσταζε ο Πλωτίνος. Γδύσου, όπως ο Αγιος Φραγκίσκος. Η ιδιοκτησία είναι η πηγή κάθε αθλιότητας. Πότε θα μπορέσω να το κάνω;»
της Ελένης Γκίκα
«Ακριβώς χτες, που ήμουν πολύ λυπημένος, στο δωμάτιό μου, Κυριακή, έλεγα μέσα μου: Είμαστε άναντροι, μπαλωματήδες, υποκριτές. Μια μόνο γενναία πράξη υπάρχει: να ρίξεις ό,τι έχεις, περιουσία, βολικάδα, συνήθειες και να βγεις στους δρόμους να φωνάξεις! Πώς ξεχωρίζουν οι μεγάλες ψυχές απ' τις μέτριες; Μόνο έτσι. "Αφελε πάντα!" όπως πρόσταζε ο Πλωτίνος. Γδύσου, όπως ο Αγιος Φραγκίσκος. Η ιδιοκτησία είναι η πηγή κάθε αθλιότητας. Πότε θα μπορέσω να το κάνω;»
 |
| «Το ταξίδι στην Ασίζη δεν ήταν ένα ξεστράτισμα, μια λοξοδρόμηση στην οδοιπορία του πάνω στη φλούδα της γης, δεν ήταν ένα γεγονός της τύχης. Ηταν ένας σαφής και καθορισμένος στόχος, μια αποστολή, ένα προσκύνημα», έγραφε ο Νίκος Καζαντζάκης |
Ο Αγιος της Ασίζης υπήρξε για κείνον και πρότυπο και εμμονή, καθώς και η Ασίζη.
Στο εξαιρετικά αποκαλυπτικό επίμετρο του δρ Πάτροκλου Σταύρου συναντάμε επίσης: «Γράφει από τη Νάπολη στη Γαλάτεια, στις 5 Φεβρουαρίου 1924: -Κατά τις 22 Φλεβάρη φεύγω από τη Νάπολη και θα καταφύγω σ' ένα ήσυχο μέρος, που το ξέρεις ξακοής: στην πατρίδα του Αγ. Φραγκίσκου, στην Assisi. Εδώ στο σπίτι, που κατά θεία τύχη βρήκα, έμενε pension μια γηραιά κοντέσα από την Assisi. Αυτή έχει μια θεία 70 χρονών, κοντέσα, σ' ένα μεγάλο αρχοντικό σπίτι στην Assisi, όπου μένει ολομόναχη. Της έγραψε και απάντησε πως ευχαρίστως παραχωρεί ένα μεγάλο δωμάτιο στον Ελληνα. Ωστε, αν θέλει ο Θεός, τέλη Φλεβάρη θα 'μαι στην Assisi. Απόλυτη μοναξιά, σε αψηλό μέρος, περίφημο για τον Αγιο Φραγκίσκο - ελπίζω να μπορέσω να δουλέψω-».
Και το επίμετρο του δρος Σταύρου που περιλαμβάνεται στην πιο πρόσφατη έκδοση του «Φτωχούλη του Θεού» από τις Εκδόσεις Καζαντζάκη: «Το γράμμα του της 26ης Φεβρουαρίου 1924 από την Assisi, επιτέλους, είναι δοξαστικό: ?Ποτέ δεν θα ξεχάσω τη γαλήνη του τοπίου. Τα σπίτια έλαμπαν κάτασπρα, το κάστρο στην κορφή, όπως του Μυστρά, έπειτα έβλεπα το Μοναστήρι, την Εκκλησία του Αγίου Δαμιανού, της Αγίας Κλάρας, του Αγίου Ρουφίνου - όλα τούτα τα γνώριζα καλά από εικόνες κι από την ιστορία του Αγίου Φραγκίσκου. Εφτασα στο σπίτι της Κοντέσας, αντίκρυ, δυο βήματα από την Αγία Κλάρα, ψηλά. Αχ! cherie, να μια γυναίκα που θα Σε τρέλαινε! Είναι 77 χρονών, μα ποτέ δεν είδα πιο ζωηρή, εύθυμη, χαριτωμένη γριά. Παχιά, άσπρη, ανοιχτολόγα, γελαστή, καθαρότατη. Μου έδωκε δυο τεράστια δωμάτια, με πολύτιμα παλαιά έπιπλα, από δρυ, με σκαλίσματα έξοχα».
«Σιωπή»
«Δουλεύω εδώ ήσυχα, σε απόλυτη σιωπή. Κάποτε η γριά Κοντέσα ανησυχεί και φωνάζει: Signor Greco! Sta bene? ? Bene! Bene! της απαντώ και ησυχάζει. Ετσι διαγράφεται η ζωή μου». Στα γράμματα προς Γαλάτεια, επίσης, θ' αποδεχτεί: «Εδώ η ζωή μου έγινε πάλι η αιώνια. Ολημέρα γραφτά και δουλειά, κι όταν είναι ήλιος περίπατος στον ελαιώνα και στα διάφορα μοναστήρια. Γνωρίστηκα με διάφορους καπουτσίνους, μιλούμε θεολογία, για τον Αγιο Φραγκίσκο, για τα θαύματα».
«Δουλεύω εδώ ήσυχα, σε απόλυτη σιωπή. Κάποτε η γριά Κοντέσα ανησυχεί και φωνάζει: Signor Greco! Sta bene? ? Bene! Bene! της απαντώ και ησυχάζει. Ετσι διαγράφεται η ζωή μου». Στα γράμματα προς Γαλάτεια, επίσης, θ' αποδεχτεί: «Εδώ η ζωή μου έγινε πάλι η αιώνια. Ολημέρα γραφτά και δουλειά, κι όταν είναι ήλιος περίπατος στον ελαιώνα και στα διάφορα μοναστήρια. Γνωρίστηκα με διάφορους καπουτσίνους, μιλούμε θεολογία, για τον Αγιο Φραγκίσκο, για τα θαύματα».
Στην Ασίζη, ο Καζαντζάκης έμεινε από τις 23 Φεβρουαρίου μέχρι τις 13 Απριλίου 1924, και εκεί ετελείωσε και την τραγωδία «Βούδας», όπως μας πληροφορεί στο επίμετρό του ο δρ Σταύρου. Και στην «Αναφορά στο Γκρέκο» θα γράψει μετά: «Τρεις μήνες έμεινα στην Ασίζη, ο Αγιος Φραγκίσκος κι η κοντέσα Ερικέτα με κρατούσαν, δεν με άφηναν να φύγω. Πού να πάω; Αν ο σκοπός της ζωής είναι η ευτυχία, γιατί να φύγω; Πού μπορούσα να βρω πιο σίγουρο, πιο αγαπημένο σύντροφο από τον Αγιο Φραγκίσκο, που πήγαινα και τον έβλεπα κάθε μέρα σπίτι του, πιο χαριτωμένη συντρόφισσα από την ζωντανή ετούτη Αγία Κλάρα, την κοντέσα;». Η σχέση του με την κοντέσα Ερικέτα υπήρξε, εντέλει, μυθιστορηματική. Στον Πρεβελάκη θα γράψει: «Η αγαπημένη μου γριά κοντέσα πέθανε. Καταραμένο 1932. Ο θάνατος με κυκλώνει ολούθε» (την ίδια χρονιά έχασε τη μάνα του, τον Πετρίδη, αγαπημένο φίλο του και τον πατέρα του, τον Καπετάν Μιχάλη). Στην Ασίζη ξαναπήγε το 1952 με την Ελένη. Σ' αυτό το ταξίδι θα συναντήσει και τον Αλβέρτο Σβάιτσερ, «τον άγιο Φραγκίσκο της εποχής», που του αφιερώνει μάλιστα κι αυτό το βιβλίο. «Τα δυο αδέλφια» θα γράψει σε κείμενό του που εσωκλείεται στο βιβλίο. Στην Αθήνα «Ο Φτωχούλης του Θεού» εξεδόθη τον Αύγουστο του 1956. «Το ταξίδι στην Ασίζη δεν ήταν ένα ξεστράτισμα, μια λοξοδρόμηση στην οδοιπορία του πάνω στη φλούδα της γης, δεν ήταν ένα γεγονός της τύχης. Ηταν ένας σαφής και καθορισμένος στόχος, μια αποστολή, ένα προσκύνημα [...] όραμα ζωής...».
ΕΛΕΝΗ ΓΚΙΚΑ
