Ο Σαίξπηρ, οι Βούλγαροι και το Βυζάντιο

Ο Αγγλικός στρατός πλησιάζει το κάστρο του Μάκβεθ καλυπτόμενος από κομμένα κλαδιά
σύμφωνα με την περιγραφή του Σαίξπηρ...
Η μήπως δεν είναι έτσι;

Γνωρίζουμε την σύλληψη του Σαίξπηρ για το στρατό που πλησιάζει 
καλυπτόμενος 

από {κομένους} θάμνους που κρατούσαν μποστά τους οι στρατιώτες. 

Αναφέρεται στο έργο του, τον “Μάκβεθ”, τον οποίο οι μάγισσες 
προειδοποιούσαν πως θα είναι ασφαλής εκτός εάν “το δάσος του 
Birnam ανέβει στον λόφο του Dunsinane”. 

Οι ειδικοί λένε πως αυτό προέρχεται από παλιότερους θρύλους που 
περιέχονται στο “Holinsheds Chronicles of England, Scotland, and 
Ireland”.

 Η αλήθεια όμως είναι πως η πηγή είναι πολύ αρχαιότερη.

Πρόκειται για πραγματικό ιστορικο γεγονός, ένα τέχνασμα των 
Βουλγάρων που έγινε περ. το έτος 1000, επί βασιλείας Βουλγαροκτόνου, 
αιώνες πριν τόν μεγάλο θεατρικό συγγραφέα. 

Βυζαντινό ιππικό

Αναφέρεται σε ένα στρατηγικό εγχειρίδιο των Βυζαντινών, 

το Στρατηγικόν του Κεκαυμένου, κεφ 31:

“και προσέταξε τοις συν αυτώ πάσι βαστάζειν θάμνους μεγάλους, 
κρατείν δε αυτάς έμπροσθεν αυτών και σκιάζειν και αποκρύβειν τους ίππους και τους αναβάτας αυτών, ώστε φαίνεσθαι ουκ 
ανθρώπους, αλλά τοπικήν τινα ύλην” 

(ύλη=δάσος)

Θύμα του στρατηγήματος ήταν ο βυζαντινός στρατηγός Μαγειρίνος και ο πατρίκιος "μυστικός" Δημήτριος Πολεμάρχιος

Αφού τελικά ο Σκώτος Μάκβεθ ήταν ο Βυζαντινός στρατηγός Μαγειρίνος
και ο πατρίκιος "μυστικός" Δημήτριος Πολεμάρχιος,
τότε γιατί να μην τον παρουσιάσουμε και σαν Ιάπωνα;
Σκήνή από την ταινία του Ακίρα Κουροσάβα
"Ο θρόνος του αίματος", του 1957
εμπνευσμένη από το έργο του Σαίξπηρ "Μάκβεθ".
Πρωταγωνιστεί ο Τοσίρο Μιφούνε.

Ακριτικά: Επιδρομή: ("κούρσος") Η επιστροφή

Ενας πολεμιστής σε βυζαντινό κεραμικό.
Φορά φολιδωτό θώρακα και παρόμοιο (σπάνιο) κράνος.
Η σαγή του αλόγου, που επεκτεινεται και στο στήθος του και μάλλον και πιο κάτω,
και η διακόσμηση στο λαιμό του  υποδείχνουν πως φορά και αυτό πανοπλία.
Πρόκειται για την δεύτερη γνωστή αναπαράσταση πανοπλίας αλόγου
σε όλη την Βυζαντινή τέχνη.
Η άλλη προέρχεται από την εικονογράφηση του βίου του Μεγαλέξαντρου

Στα Βυζαντινά χρόνια, οι Ακρίτες δεν περιορίζονταν σε άμυνα. Οι τακτικές που περιγράφονται εδώ, εφαρμόζονταν, όμως, και από τους επιδρομείς στις χώρες της Αυτοκρατορίας. Ενα παιχνίδι εξαπάτησης, ανίχνευσης και κατασκοπείας προηγούνταν και συχνά υποκαθιστούσε την μάχη ...


Οταν εισβάλλεις στην χώρα του [εχθρού για επιδρομή] και αν υπάρχουν στενά περάσματα [“κλεισούρες”] εκεί από όπου μπήκες, να μην επιστρέψεις από τον ίδιο δρόμο. Γιατί, γνωρίζοντας [ο εχθρός] την δυσκολία των περασμάτων, θα τα έχει πιασμένα και θα σε καταστρέψει όταν επιστρέφεις. 

Αυτό [το λάθος] έκανε ο Τριβούνιος ο Σέρβος στον Κατεπάνω του Δυρραχίου Μιχαήλ, τον γιο του Λογοθέτη, στην Διόκλεια, και έχασε τον στρατό του, πάνω από σαράντα χιλιάδες /.../ 

Να έχεις κατασκόπους και ανιχνευτές [“τοποδέτες”] που θα επιθεωρούν τους δρόμους. Και οταν εισβάλλεις και λεηλατήσεις [“κουρσεύσεις”] να αποχωρήσεις από άλλο δρόμο και μη σε νοιάζει τίποτε. 

Αν όμως δεν υπάρχει  άλλος δρόμος [εκτός από αυτόν που εισέβαλλες] τότε να επιτεθείς ξαφνικά και χωρίς να σε έχουν καταλάβει και αφού λεηλατήσεις να φύγεις το γρηγορότερο από όπου μπήκες. 

Αλλιώς, όταν εισβάλλεις για να λεηλατήσεις, άσε στρατό να κρατήσει τα περάσματα και τις βουνοκορφές, και οι άντρες που τον διοικούν να είναι γενναίοι και έμπειροι. Τότε θα επιστρέψεις με την βοήθεια του Θεού χωρίς έγνοιες, χαρούμενος και ευχαριστημένος.

Κεκαυμένος, Στρατηγικόν, 29

Πηγή: http://skourtakrdiaf.blogspot.gr/2014/01/blog-post_15.html

Το τάβλι δεν ταιριάζει στους Αυτοκράτορες

Οι ένδοξοι πρόγονοι έπαιζαν ζάρια και τάβλι. 
Αφού δεν μπορούμε να τεκμηριώσουμε την συνέχεια της Φυλής με κάτι θετικότερο, ας αρκεστούμε σε αυτό, και σε παρόμοια διαχρονικά μας γνωρίσματα...

Ο Αχιλλεύς και ο Αίας παίζουν ζάρια ή ίσως και τάβλι,
μια που φαίνεται καθαρά μια ξέχωρη βάση πάνω στο τραπεζάκι τους.
Από τα στόματά τους βγαίνουν οι λέξεις "τέσαρη" και "τρίη"

Ο Βυζαντινός στρατηγός Κεκαυμένος μιλά για κάποιον άξιο συνάδελφό του, τον Βασίλειο Πεδιαδίτη, Κατεπάνω Σικελίας, που για μια μόνο μέρα αποφάσισε να ξεκουραστεί παίζοντας τάβλι. Ο Αυτοκράτορας το έμαθε αμέσως και του έγραψε: "Ως ανέμαθεν η βασιλεία μου, κατόρθωσας την τάβλαν" (Στρατηγικόν, 23)

Μεσαιωνική παράσταση παρτίδας ταβλιού από την Αγγλία

Ο δε Αυτοκράτωρ Ζήνων, (425-491) όταν έχασε μια δραματική παρτίδα τάβλι, άφησε ...αιώνιο μνημείο την περιγραφή της ήττας του, με το απαραίτητο ηθικό δίδαγμα:

"Εμείς οι κοινοί θνητοί, ακόμη και αν κάνουμε μέγα έργο, σε κανενός τη μνήμη δε μένουμε για πολύ αλλά οι σπουδαίοι, ακόμη και αν δεν κάνουν τίποτα παρά το μηδέν, ακόμη και που αναπνέουν, όπως είπε κάποιος Λίβυος, αυτό μένει σα διαμάντι.
Για παράδειγμα ο Ζήνων, ο βασιλιάς της πόλης, που έπαιζε παιχνίδι με τα αναπάντεχα ζάρια,σε τι περίπλοκη θέση βρέθηκε όταν, αρχίζοντας από τα λευκά, και πηγαίνοντας όπως πάνε τα πούλια, επτά στην έκτη θέση είχε, μια στην ένατη, και διπλά στον σούμμο και στην δέκατη θέση, και στη θέση μετά το σούμμο, είχε δυο, μια άλλη πούλια (ψήφον) την τελευταία, έπεσε γύρω από το δίβο (έπεσε δίπλα στο τέλος) (ή: μια άλλη πούλια, στην τελευταία θέση δίπλα έπεσε)  Αλλά τα μαύρα, διπλά είχαν στην όγδοη θέση, και άλλα τόσα στην ενδέκατη, στην δωδέκατη θέση υπήρχαν άλλα δυο, και στην δέκατη τρίτη, ένα πούλι, διπλό διακοσμούσε και τη θέση του Αντιγόνου, αλλά και ίσο με αυτό είχε και στην δέκατη πέμπτη θέση, και άλλο ένα ζευγάρι είχε στην τέταρτη θέση από το τέλος. Ήταν σειρά του Βασιλιά να παίξει τα λευκά και χωρίς να μπορεί να δει την παγίδα που του στηνόταν όταν χωρίς να το σκεφτεί έβαλε τα πούλια σε στενού πύργου ξύλινου κρυμμένη σκάλα δυο και έξη και πέντε έφερε, και έτσι οκτώ μονά πούλια κατέληξε να έχει  Το τάβλι να αποφεύγετε άπαντες επειδή ακόμη και αυτός ο βασιλιάς δεν μπορεί να ξεφύγει από την άλογη τύχη."

Ζάρια από την Βυζαντινή Αντιόχεια

 Το πρωτότυπο κείμενο {9ο βιβλίο της Παλατινής Ανθολογίας, επίγραμμα 482 (ΙΧ 482) αποδίδεται στον Αγαθία:

Οὐτιδανοὶ μερόπων εἰ καὶ μέγα ῥέξαμεν ἔργον, οὔτινος εἰς μνήμην δηρὸν ἐπερχόμεθα·

οἱ δ' ἀγαθοὶ κῆν μηδέν, ἀναπνεύσωσι δὲ μοῦνον, ὡς Λίβυς εἶπεν ἀνήρ, τοῦτ' ἀδάμαντι μένει.

δήποτε γὰρ Ζήνωνα, πολισσοῦχον βασιλῆα, παίγνιον ἀφράστων ἐκτελέοντα κύβων,

τοίη ποικιλότευκτος ἕλεν θέσις, εὖτ' ἀπὸ λευκοῦ, τοῦ καὶ ὀπισθιδίην εἰς ὁδὸν ἐρχομένου,

ἑπτὰ μὲν ἕκτος ἔχεν, μίαν εἴνατος· αὐτὰρ ὁ σοῦμμος δισσὰς ἀμφιέπων ἶσος ἔην δεκάτωι,

ὅς τε πέλει μετὰ σοῦμμον ἔχεν δύο· μουνάδα δ' ἄλλην ψῆφον τὴν πυμάτην ἀμφιέπεσκε δίβος.

ἀλλὰ μέλας δισσὰς μὲν ἐν ὀγδοάτωι λίπε χώρωι καὶ τόσσας ἑτέρας ἐς θέσιν ἑνδεκάτην·

ἀμφὶ δυωδέκατον δὲ διέπρεπον εἴκελοι ἄλλαι, καὶ τρισκαιδεκάτωι ψῆφος ἔκειτο μία·

δίζυγες Ἀντίγονον διεκόσμεον· ἀλλὰ καὶ αὐτῶι ἶσος ἔμιμνε τύπος πεντεπικαιδεκάτωι,

ὀκτωκαιδεκάτωι πανομοίϊος· εἰσέτι δ' ἄλλας εἶχεν διχθαδίας τέτρατος ἐκ πυμάτου.

αὐτὰρ ἄναξ λευκοῖο λαχὼν σημήϊα πεσσοῦ καὶ τὴν ἐσσομένην οὐ νοέων παγίδα,

τριχθαδίας ἀδόκητα βαλὼν ψηφῖδας ἀπ' ἠθμοῦ πύργου δουρατέου κλίμακι κευθομένηι,

δοιὰ καὶ ἓξ καὶ πέντε κατήγαγεν· αὐτίκα δ' ὀκτὼ ἄζυγας εἶχεν ὅλας πρόσθε μεριζομένας.

τάβλην φεύγετε πάντες, ἐπεὶ καὶ κοίρανος αὐτὸς κείνης τὰς ἀλόγους οὐχ ὑπάλυξε τύχας