Το Ακρωτήρι έχει την τιμητική του, την Κυριακή στη Βλυχάδα – κάλεσμα υποστήριξης

Πηγή:http://atlantis-santorini.net/to_akrotiri_ehei_tin_timitiki_tou_tin_kyriaki_sti_vlyhada/

Φωτογραφία Hyperion Iapetos – κλικ για μεγαλύτερο μέγεθος

Με εντατικούς ρυθμούς συνεχίζεται η προετοιμασία της ημερίδας που διοργανώνει το Εργοστάσιο Τεχνών Σαντορίνης, σε συνεργασία με τον πολιτιστικό σύλλογο “Εστία Πύργου”, το “La Ponta” και υπό την αιγίδα του Δήμου Θήρας, για την οικονομική ενίσχυση και την υποστήριξη της συνέχισης της λειτουργίας των εργαστηρίων συντήρησης των ευρημάτων από τον προϊστορικό οικισμό του Ακρωτηρίου.

Η ημερίδα περιλαμβάνει καλλιτεχνικά εργαστήρια, εκθέσεις και συναυλίες. Θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 18 Οκτωβρίου, από τις 16:00, με την συνέργεια του σωματείου “Εταιρεία Στήριξης Σπουδών Προϊστορικής Θήρας”, στον χώρο του Εργοστασίου Τεχνών Σαντορίνης, στην παραλία της Βλυχάδας και όλα τα έσοδα της ημέρας θα διατεθούν αποκλειστικά στο σωματείο.

Η είσοδος στις εκδηλώσεις θα είναι ελεύθερη, ωστόσο για την ενίσχυση του σκοπού στον χώρο θα λειτουργήσει το πωλητήριο της Εταιρείας Στήριξης Σπουδών Προϊστορικής Θήρας, θα εκτεθούν προς πώληση έργα τέχνης, θα γίνει λαχειοφόρος αγορά και θα υπάρχει μπουφές φαγητού και ποτού.

Όσοι επιχειρηματίες επιθυμούν να προσφέρουν δώρο για την λαχειοφόρο αγορά, μπορούν να απευθυνθούν στον κ. Γιώργο Χατζηγιαννάκη (τηλ. 697487868) που έχει αναλάβει τον συντονισμό της συγκεκριμένης δράσης.

Το πρόγραμμα της εκδήλωσης περιλαμβάνει:

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ – 16:00-18:00
Παναγιώτης Αγγελίδης «Εργαστήριο Τοιχογραφίας»
1260⁰ Ceramic Studio, «Εργαστήριο Κεραμικής»

ΕΚΘΕΣΕΙΣ – 16:00-22:00
Χρίστος Ντούμας «55 χρόνια στη Σαντορίνη», έκθεση φωτογραφίας
Άλκης Βολιώτης «Ακρωτήρι», έκθεση φωτογραφίας
Κλαίρη Παλυβού, «Διαχρονικοί νησιωτικοί πολιτισμοί: Η περίπτωση της Θηρασίας»

20:00-20:30 – Live Music Session By Sæn Switters

20:30 Ομιλία κου Χρίστου Ντούμα, Διευθυντή της Ανασκαφής Ακρωτηρίου, ομότιμου καθηγητή αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών.

21:00-κλείσιμο – Γιάννης Πανταζής, Θανάσης Κλεώπας, «Οι Νότες των Αιώνων»

Εσωτερικός μονόλογος

Πηγή:http://staxiologimata.blogspot.gr/2009/03/blog-post_25.html

Ο όρος «εσωτερικός μονόλογος» χρησιμοποιείται εδώ και ένα αιώνα περίπου, για να δηλωθεί μια συγκεκριμένη τεχνική της πεζογραφίας. Κύριος στόχος της τεχνικής αυτής είναι να φέρει στην επιφάνεια την αδιάκοπη ροή σκέψεων, εικόνων, αναμνήσεων, συνειρμών και εντυπώσεων που διασχίζουν την ψυχή και το νου του ήρωα, σαν να ήταν δυνατόν να διατυπωθούν όλα αυτά σε λόγο αυτόματα, τη στιγμή ακριβώς που γεννιούνται. Πρόκειται για ένα εντελώς ιδιόμορφο είδος αφηγηματικού λόγου, που δίνει την εντύπωση ότι προσπαθεί να μας εισαγάγει στην εσώτερη ζωή του ήρωα, σαν να μην είχαμε κανενός είδους συγγραφική παρέμβαση: ακόμη και η συντακτική οργάνωση του λόγου είναι υποτυπώδης, σα να μιλά πραγματικά το υποσυνείδητο.
Από γλωσσικής πλευράς, ο εσωτερικός μονόλογος προϋποθέτει μια γραφή ελλειπτική, ασυνεχή, διακοπτόμενη και αντιφατική. Είναι λόγος που δε στοχεύει στην επικοινωνία και, συνεπώς, η όποια πληροφορία παρέχεται με τρόπο υπαινικτικό και φευγαλέο και ο αναγνώστης καλείται να συμπληρώσει τα κενά (από την άποψη αυτή, δεν είναι τυχαίο ότι στην αρχή ο εσωτερικός μονόλογος συνδέθηκε αρκετά στενά με το συμβολισμό). Είναι πολύ πιθανό να προκαλέσει σύγχυση στον αναγνώστη, διότι σε πολλά σημεία μοιάζει με τον ευθύ λόγο· παράλληλα, όμως, δεν υπάρχει κανενός είδους εισαγωγική φράση και τα τυπογραφικά στοιχεία (π.χ. εισαγωγικά, παύλες) του ευθύ λόγου απουσιάζουν. Τέλος, η χρήση του δεύτερου προσώπου σε μερικές περιπτώσεις, καθώς και κάποια ρητορικά ερωτήματα που ενδέχεται να διατυπωθούν, μπορούν κι αυτά να προκαλέσουν προβλήματα κατανόησης.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον στην περίπτωση του εσωτερικού μονολόγου παρουσιάζει το ζήτημα του χρόνου. Πράγματι, καθώς έχουμε να κάνουμε με ένα υλικό ασυνεχές και αποσπασματικό, το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον μοιάζουν να συμπλέκονται σε ένα αξεδιάλυτο μίγμα και ο χρόνος εμφανίζεται κατακερματισμένος· παύει, δηλαδή, να αποτελεί ένα εύπλαστο στοιχείο στη διάθεση του αφηγητή και το γεγονός ότι εξακολουθεί να κυλά δηλώνεται μόνο από τη διαδοχή των λέξεων επάνω στο χαρτί. Καθώς μάλιστα ο γραμματικός χρόνος εκφοράς είναι συνήθως ο ενεστώτας, σχηματίζουμε την εντύπωση ότι βρισκόμαστε σε ένα συνεχές «τώρα». Μ' άλλα λόγια, εξαιτίας ακριβώς της έλλειψης οποιασδήποτε προσπάθειας για λογική επεξεργασία ή γλωσσική οργάνωση του λόγου, ο εσωτερικός μονόλογος μας προσφέρει την ψευδαίσθηση ότι ο χρόνος που μεσολαβεί ανάμεσα στην παραγωγή και την «καταγραφή» του λόγου είναι μηδενικός, ή τουλάχιστον τείνει προς το μηδέν (κι αυτή είναι μια σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με την απλή αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο).
Από ιστορικής πλευράς, φαίνεται ότι ο πρώτος που εφάρμοσε τη νέα τεχνική στην πράξη, υπήρξε ο Γάλλος συγγραφέας Édouard Dujardin, το 1887. Ο ίδιος είναι, άλλωστε, που προσπάθησε πρώτος να προσεγγίσει τον εσωτερικό μονόλογο και θεωρητικά, σε μια μελέτη που δημοσίευσε το 1931, κι ενώ είχε στο μεταξύ προηγηθεί η υποδειγματική χρήση της νέας τεχνικής από τον Ιρλανδό συγγραφέα James Joyce (Οδυσσέας, 1922). Μάλιστα, όπως ο ίδιος ο Joyce ομολογεί, οφείλει πολλά στον Dujardin.
Μιλώντας γενικότερα, πάντως, θα πρέπει να συνδέσουμε την εμφάνιση του εσωτερικού μονολόγου με το ευρύτερο κίνημα του μοντερνισμού, που εκδηλώθηκε κάπου ανάμεσα στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού, φέρνοντας σημαντικές αλλαγές σε όλες τις μορφές τέχνης. Ειδικά σε ό,τι αφορά το μυθιστόρημα, που μας ενδιαφέρει πιο άμεσα εδώ, αρκεί να αναφέρουμε ορισμένους από τους πιο σημαντικούς συγγραφείς της εποχής, όπως π.χ. τους Γάλλους Marcel Proust (Αναζητώντας το χαμένο χρόνο, 1913-1927) και André Gide (Οι κιβδηλοποιοί, 1925), τον Ιρλανδό James Joyce (Οδυσσέας, 1922), το Γερμανό Thomas Mann (To μαγικό βουνό, 1924) και την Αγγλίδα Virginia Woolf (H κυρία Dallaway, 1925, Τα κύματα, 1931), για να αντιληφθούμε ότι το λογοτεχνικό αυτό είδος γνωρίζει βαθιές μεταβολές: αποβάλλοντας το ρεαλιστικό και νατουραλιστικό του υπόβαθρο, έχει στραφεί προς ένα είδος υποκειμενικού ή και ψυχολογικού ρεαλισμού· την ίδια στιγμή, οι συγγραφείς έχουν ανακαλύψει νέες τεχνικές, όπως για παράδειγμα την προσωπική, υποκειμενική αλλά και την πολλαπλή αφήγηση, φτάνοντας στη λεγόμενη στοχαστική πεζογραφία. Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο εμφανίζεται και ο εσωτερικός μονόλογος, ως μια προσπάθεια να αποδοθεί ο εσωτερικός δυναμισμός του ανθρώπου και τα άμεσα δεδομένα της συνείδησής του, στην πιο καθαρή μορφή τους, χωρίς κανενός είδους διαμεσολάβηση. Από την άποψη αυτή, ο εσωτερικός μονόλογος εκφράζει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο το περιεχόμενο της συνείδησης και καλεί τον αναγνώστη να συμμετάσχει ενεργά στα «δρώμενα».
Η τεχνική του εσωτερικού μονολόγου δε βοήθησε τη νεοελληνική λογοτεχνία να δημιουργήσει μεγάλα αριστουργήματα, πράγμα που αναμφίβολα κατόρθωσαν η αγγλοσαξονική και σε μικρότερο βαθμό η γαλλική παράδοση.

ΟΕΔΒ, Λεξικό Λογοτεχνικών Όρων
έκδοση Α', 2000
σ.72

Αφηγηματικές τεχνικές – Αφηγηματικοί τρόποι

Πηγή:http://latistor.blogspot.gr/2010/09/blog-post_3398.html

Αφηγηματικές τεχνικές είναι οι ακόλουθες

- Ο αφηγητής

- Το είδος της αφήγησης (δηλαδή, οι αφηγηματικοί τρόποι)

- Η οπτική γωνία

- Η εστίαση

- Ο χρόνος της αφήγησης

- Ο ρυθμός της αφήγησης

Αφηγηματικοί τρόποι είναι οι ακόλουθοι:

- Αφήγηση

- Διάλογος

- Περιγραφή

- Σχόλια

- Ελεύθερος Πλάγιος Λόγος

- Εσωτερικός μονόλογος

Οι αφηγηματικοί τρόποι θα πρέπει να διακρίνονται από τους εκφραστικούς τρόπους. Όταν αναζητούμε τους εκφραστικούς τρόπους, αναζητούμε ουσιαστικά το πώς λέγεται κάτι, τα σχήματα λόγου δηλαδή που χρησιμοποιεί ο αφηγητής, και ό,τι άλλο σχετίζεται με την ιδιαιτερότητα της έκφρασής του. 

Ο αφηγητής με βάση τη συμμετοχή του στην ιστορία ονομάζεται:

- Ομοδιηγητικός:

Συμμετέχει στην ιστορία την οποία αφηγείται είτε ως πρωταγωνιστής (αυτοδιηγητικός αφηγητής) είτε ως παρατηρητής ή αυτόπτης μάρτυρας.

- Ετεροδιηγητικός:

Δεν έχει καμιά συμμετοχή στην ιστορία που αφηγείται.

- Παντογνώστης αφηγητής: Είναι ο αφηγητής που γνωρίζει τα πάντα, εποπτεύει τα πάντα, αλλά δεν μετέχει στη δράση, δεν είναι δηλαδή ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας. Στον παντογνώστη αφηγητή αντιστοιχεί η αφήγηση χωρίς εστίαση (μηδενική), δεδομένου ότι αυτός δεν παρακολουθεί την αφήγηση από μια οπτική γωνία, αλλά είναι πανταχού παρών σαν ένας μικρός θεός.

Ο αφηγητής με βάση το αφηγηματικό επίπεδο ονομάζεται:

- Εξωδιηγητικός: αφηγείται την κύρια ιστορία είτε συμμετέχοντας είτε όχι.

- Ενδοδιηγητικός: βρίσκεται μέσα στην ιστορία και αφηγείται μια δεύτερη ιστορία.

Εστίαση (ποιος βλέπει τα γεγονότα)

- Μηδενική: Ο αφηγητής ξέρει περισσότερα από ό,τι τα πρόσωπα, είναι έξω από τη δράση (παντογνώστης)

Αφηγητής > Πρόσωπα

- Εσωτερική: Ο αφηγητής ξέρει όσα και τα πρόσωπα

Αφηγητής = Πρόσωπα

- Εξωτερική: Ο αφηγητής ξέρει λιγότερα από τα πρόσωπα

Αφηγητής < Πρόσωπα

Ο χρόνος της αφήγησης

-Αναχρονίες:

Αναδρομικές αφηγήσεις / αναδρομές ή αναλήψεις και

Πρόδρομες αφηγήσεις ή προλήψεις.

Ο ρυθμός της αφήγησης:

η επιτάχυνση, η παράλειψη, η περίληψη, η έλλειψη ή το αφηγηματικό κενό, η επιβράδυνση. 

Read more: http://latistor.blogspot.com/2010/09/blog-post_3398.html#ixzz3om7Flb9V

Ο ΜΟΣΚΩΒ-ΣΕΛΗΜ του Γεωργίου Βιζυηνού

Πηγή:http://vivliocafe.blogspot.gr/2011/11/blog-post.html

Ίσως δεν είναι από τα πιο γνωστά και δημοφιλή διηγήματα του θρακιώτη πεζογράφου και ποιητή, αλλά κάτι μου έκανε αίσθηση όταν το πρωτοδιάβασα ανάμεσα στα άλλα-του έργα και κάτι μου το ξαναφέρνει συχνά στον νου στη σημερινή υβριδική κοινωνία.

Μπακλαβάς:

Γεώργιος Βιζυηνός
“Ο Μοσκώβ-Σελήμ”
1895
 

           

 

Ο αφηγητής γνωρίζει την περίεργη φιγούρα του Μοσκώβ-Σελήμ στη Θράκη και συγκινείται από τη ζωή και τα πάθη-του. Ο εν λόγω ήρωας είναι Τούρκος αλλά μετεωρίστηκε από μικρός, καταρχάς από κορίτσι σε αγόρι και έπειτα από Τούρκος σε Ρώσο ή σε ρωσόφιλο. Η εγκιβωτισμένη αφήγηση του Σελήμ μέσα στην αφήγηση του Βιζυηνού αναδεικνύει την προσωπικότητά-του, διχασμένη και επαμφοτερίζουσα, που τον περιθωριοποίησε από την υπόλοιπη κοινωνία ως τρελό, αλλά λειτουργεί αντιστικτικά, μάλλον αναλογικά παρά αντιθετικά, με τον ίδιο τον συγγραφέα που βίωσε διλήμματα και αμφιταλαντεύσεις.

Η Θράκη αναδεικνύεται αρχετυπικά σε σταυροδρόμι πολιτισμών και ταυτοτήτων, όπου οι Τούρκοι συναντάνε όχι μόνο τους Έλληνες αλλά και τους συνθάλασσούς-τους Ρώσσους. Η διασταύρωση αυτή δημιουργεί ανθρώπους με διπλή ταυτότητα, φυλετική, εθνική, θρησκευτική, γεγονός που αποτελεί προάγγελο των μεγάλων ζητημάτων ταυτότητας που έχουν ξεσπάσει έναν αιώνα μετά, στα τέλη του 20ού αιώνα, με χαρακτήρες μοιρασμένους ανάμεσα στο γεννάσθαι και το γενέσθαι, ανάμεσα στο εκ γενετής πεπρωμένο-τους και το επιλεγμένο στίγμα της ζωής-τους. Ο Βιζυηνός καταφέρνει να απαθανατίσει έναν διττό χαρακτήρα που συνοψίζει την πολύπλευρη οντότητα κάθε ανθρώπου, ο οποίος πλέον ψυχολογικά και κοινωνιολογικά δεν θεωρείται αρραγής και μονολιθική υπόσταση αλλά συχνά μερίζεται σε συγκρουόμενες πτυχές ενός πολυδιάστατου προσώπου.

Ο αφηγητής συμπονά τον Ρωσότουρκο και καταλαβαίνει τη διττή-του φύση και συμμερίζεται τον πόνο του απάτριδος που δεν τον δέχονται ούτε οι ομογενείς-του Τούρκοι ούτε οι ομόθυμοί-του Ρώσοι. Έτσι ο Σελήμ βιώνει μια περιθωριοποιήμενη ζωή, στην οποία η επιλογή-του συγκρούεται με τη φύση-του.

Ο Βιζυηνός πρωτοπορεί καθώς έρχεται πιο κοντά στη μεταμοντέρνα προβληματική των τελών του 20ού αιώνα και των αρχών του 21^ου. Ο άνθρωπος συχνά έχει να επιλέξει ανάμεσα στο φυσικό και στο επιλεκτό, ανάμεσα στο γεννάσθαι και στο γίγνεσθαι. Ο Σελήμ γεννήθηκε Τούρκος, πράγμα βέβαια που δεν αποτελεί φύσει κατάσταση αλλά μια κοινωνική σύμβαση. Στη διάρκεια της ζωής του ήρθε πιο κοντά με ένα άλλο έθνος και επέλεξε μια άλλη κοινωνική σύμβαση, πράγμα που την εποχή εκείνη αλλά ακόμα και σήμερα μπορεί να θεωρηθεί προδοσία. Κι όντως ο Βιζυηνός φτάνει στα όρια της εθνικής συνείδησης και της διεθνιστικής κοσμοαντίληψης, κατά την οποία δεν υπάρχουν έθνη αλλά πολιτισμοί.

Ο ήρωάς-του, ίσως αντι-ήρωας, αφού γίνεται συμπαθής και σκιαγραφείται με αγάπη, είναι ένα από τα αρχέτυπα του διχασμένου ανθρώπου. Έρχεται έτσι από το παρελθόν να σταθεί δίπλα σε σύγχρονα υβριδιακά όντα, που μοιράζονται ανάμεσα στο φύλο και στο γένος, ανάμεσα στο είμαι και στο φαίνεσθαι, ανάμεσα σ’ αυτό που δόθηκε εθνικά, θρησκευτικά, πολιτισμικά και σ’ αυτό που επιλέχθηκε αργότερα.

Πατριάρχης Φώτιος

Η τεχνική του σοκ – ή, αν προτιμάτε, το σεξ – στην ποίηση

Πηγή:http://stigmalogou.blogspot.gr/2013/06/blog-post_20.html

Χώνω στο χώμα τη χαρά
Να ζωντανέψουν οι καρποί
Να’ ρθεις με το κοφίνι
Να με γεμίσεις όστρακα
Φιλιά καυλιά και σάλια
Να γλείψουμε εσύ κι εγώ
Το λογισμό του κόσμου.

(από το ποίημα «Απογευματινό πότισμα», συλλογή «Ερώμαι» της Μαίρης Αλεξοπούλου).

Από παλιά η λογοτεχνία προσπάθησε, άλλοτε με μεγαλύτερη και άλλοτε με μικρότερη επιτυχία, να δώσει μια αισθητική διάσταση στο σεξ ή, αντίστροφα, μια σεξουαλική διάσταση στην αισθητική, με ερωτικά έργα που αρετές φορές κινήθηκαν στα όρια της πορνογραφίας. Κι ενώ σε εποχές που αυτά τα έργα συνόψιζαν την προσπάθεια των δημιουργών τους να αντισταθούν στους περιορισμούς που επέβαλε η καθεστηκυία τάξη και να φέρουν στο φως το απαγορευμένο ήταν θεμιτά ή ίσως κι επιβεβλημένα ακόμη, στην εποχή μας που τα περισσότερα ταμπού έχουν προ καιρού σπάσει, η προσφυγή του δημιουργού σε ανάλογες τεχνικές μοιάζει μάλλον περιττή. 

Οπωσδήποτε, η συγκεκριμένη τεχνική έχει λίγα να προσθέσει σε ένα ποίημα και σίγουρα δεν το κάνει λογοτεχνικά αρτιότερο. Κι ενώ υπάρχουν ποιήματα με πλάγιες αναφορές που αναπτύσσονται ομαλά και δεν ξεφεύγουν από τα όρια του θεμιτού, όπως στην περυσινή υποψήφια για κρατικό βραβείο ποίησης «Κονσέρβα για μαργαριτάρια» της Έλσας Κορνέτη και συγκεκριμένα στο ποίημά της «Ο χορός της βίδας»:

...Δεν νιώθω Δεν πονάω Φημίζομαι
Για τον αυτοέλεγχο Τη γενναιότητα
Μ’ επιβραβεύει χύνοντας στο σώμα μου
Για δώρο γενεθλίων Δύο λίτρα φωτιά
Είσαι δυνατή(;) Οι άντρες σε λατρεύουν(;)
Όλα τα καυτά βλέμματα Αφήνουν στο σώμα σου
Τατουάζ Μαρκάρισμα από μασιά σε πισινό αγελάδας
Εγκαύματα θαυμαστικά...
υπάρχουν άλλα που ξεφεύγουν από τα όρια, δημιουργώντας ακόμη και αμηχανία στον αναγνώστη, όπως του βραβευθέντος πρόσφατα νέου ποιητή Θωμά Ιωάννου:

Εξασκείσαι σε νέες μεθόδους
Αντισύλληψης

Αρνείσαι να δεχθείς
Το σπέρμα της δημιουργίας μου
Μου λες να αυνανιστώ
Ή μου ζητάς έστω εγκαίρως
Να αποσυρθώ
Να συρθώ
Σε ένα τέλος ανέστιο

(από το ποίημά του «Υψηλού κινδύνου», συλλογή «Ιπποκράτους 15»)

και άλλα που καταπατούν τα όρια εντελώς:

Καύλα μου όμορφη
Μεταμφιεσμένη στο κορμί σου
Από τους αιώνες που πάνω σου βαραίνουν
(...)
Όχι αμοιβαία πράξη
Κι ούτε ενσυναίσθηση εφικτή, μα
Καύλα μου όμορφη, μονάχη ταριχεύεις τα έτη.
(ποίημα «Ευθεία γραμμή» - χμ! - από τη συλλογή «ΟΝ» του Κωνσταντίνου Μπογδάνου).

Τι αποκρύπτει όμως αυτή η τάση; Ειλικρινά πιστεύω αδυναμία του ποιητή να διαχειριστεί καλύτερα το θέμα του ερωτισμού που νιώθει να τον κατακλύζει και τελικά τον ξεπερνά, αδυναμία του να αναγάγει το βίωμα σε κάτι λιγότερο ευτελές.

Και δεν αναφέρομαι, φυσικά, σε περιπτώσεις παλαιότερων ποιητών (της γενιάς του ’70 ας πούμε) όπως του Γιάννη Πατίλη, ο οποίος χρησιμοποιεί το σεξ εντελώς κυνικά:

Εδώ μαίνεται ο πόλεμος των Οπαδών του Τώρα
Με ορθωμένους τους φαλλούς
μ’ ορθάνοιχτα τα σκέλη
από κρεββάτι σε κρεββάτι λυσσασμένα
υπερασπίζονται το Στάλινγκραντ της Ηδονής

(απόσπασμα του ποιήματος «Νοσοκομείον η Ελπίς ή Η δύσκολη επικράτησις του Τώρα» από τη συλλογή «Αποδρομή του αλκοόλ)

ή του Λουκά Αξελού που το περιενδύει με λυρικότητα: 

Τα Πούλιθρα τη νύχτα
ομοιάζουν με γυναίκα.
Τις ώρες του καλέσματος
ο κόλπος τους είναι ανοιχτός.
Υγρή η άμμος
το κύμα προκαλεί
να πέσει πάνω της ορμητικά
πλημμυρίζοντας
το αχανές
του μαύρου της θόλου. 

(ποίημα «Ώρες καλέσματος» από τη συλλογή «Σκοτεινό Πέρασμα»)

ούτε βέβαια το τολμηρό ποίημα «Υγρασίες» του αείμνηστου Μίμη Σουλιώτη (από την τελευταία πριν τον θάνατό του συλλογή, υποψήφια για κρατικό βραβείο ποίησης «Κύπρον, ιν ντηντ») που περιγράφει μια ερωτική στιγμή χωρίς όμως αναφορά στην επίμαχη πράξη (μάλιστα στο πλαίσιο της συλλογής, το οποίο είναι κατά βάση περιπαικτικό, το ποίημα εντάσσεται ομαλά και πυροσβεστικά θα έλεγα, και δίνει μια εντελώς διαφορετική αίσθηση):

Κουβεντιάζαμε διάφορα και είχες σκαλώσει τα πόδια σου
στην τρίτη καρέκλα,
τα γόνατα και η ανεβασιά τους είχαν πάρει την κλίση
προς την θηλυκιά λεκάνη σου και τους μηρούς
και οι καμπύλες του μπλουτζίν μού φέρναν έξαψη.
Aποήπιαμε,
γύρισα στον ξενώνα και μπήκα στο μπάνιο
γιατί είχα μουσκευτεί καθισμένος αντίκρυ σου.
Τι είν' η ζωή, παρά μερικά ευτυχισμένα περιστατικά
αυτού του τύπου σε ποικίλες εκδοχές.
Είχε να μου συμβεί από τα μαθητικά πάρτι
τότε που ανοίγαμε "τρύπες στα μπούτια" με Ανταμό-
αλλά τη distance-ρεύση, χωρίς αγγίγματα-χουφτώματα,
την άναφη, είχα να την πάθω από το δημοτικό,
την φευγαλέα γλυκούτσικη γλύκα που τρεμίζει.
Θέκκιου, εκ των υστέρων,
για το άθελά σου σκόπιμο ποζάρισμα.

Όπως σε όλα τα πράγματα, υπάρχουν διαβαθμίσεις. Είναι πάντως να αναρωτιέται κανείς: όταν έγραφε ο Ελύτης για τον κήπο «που έμπαινε στη θάλασσα/βαθύ γαρούφαλο ακρωτήρι», πώς θα ήταν το ποίημα αν έβαζε μέσα κανά-δυο ανδρικά αναπαραγωγικά όργανα και κάμποσα γυναικεία να τα υποδέχονται, πόσο θα είχε ευτελιστεί και πόσο ανούσιο θα γινόταν.

Όπως και στον πόλεμο, η τεχνική του σοκ δεν σκοπεύει στον εξαγνισμό ή την απενοχοποίηση κάποιου πράγματος. Είναι απλά μια τεχνική «γρήγορης επικράτησης» που αφήνει ενεό τον αντίπαλο, εν προκειμένω τον αναγνώστη, χωρίς να του δίνει κάτι σε αντάλλαγμα, αντίθετα, επιτάσσοντας απλώς την προσοχή του. Δεν νομίζω να χρειαζόμαστε ή να αξίζουμε στ’ αλήθεια κάτι τέτοιο. Εξάλλου, το αν μπορούμε να μιλάμε για κάποια πράγματα είναι ένα θέμα, το αν χρειάζεται όμως να το κάνουμε εντελώς ένα άλλο.

Χριστίνα Λιναρδάκη

20ός κύκλος μηνιαίων δημόσιων διαλέξεων Τμήματος ΜΙΘΕ (2015-2016)

Το Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης (ΜΙΘΕ) της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών διοργανώνει, για εικοστή χρονιά, κύκλο μηνιαίων δημόσιων διαλέξεων για την ιστορία και φιλοσοφία των επιστημών και της τεχνολογίας.

Ο φετεινός κύκλος έχει ως γενικό θέμα «Η ιστορία της επιστήμης και η μελέτη των πηγών».

Οι διαλέξεις διεξάγονται στο αμφιθέατρο Α του Τμήματος ΜΙΘΕ (Πανεπιστημιούπολη Ιλισίων, δίπλα στο πανεπιστημιακό γυμναστήριο) και η είσοδος είναι ελεύθερη.  

• Πρόγραμμα Διαλέξεων

Το Τμήμα μας έχει ως αντικείμενο τη φιλοσοφία και την ιστορία των επιστημών, δηλ. το γνωστικό πεδίο που ασχολείται με τις ιστορικές και φιλοσοφικές προσεγγίσεις της επιστήμης εν γένει αλλά και των συγκεκριμένων επιστημών (φυσικές επιστήμες, κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, επιστήμες της ζωής, μαθηματικά και λογική). Εξετάζει την επιστήμη ως ιστορικό και κοινωνικό φαινόμενο από την ελληνική αρχαιότητα έως σήμερα, διερευνά τα φιλοσοφικά και μεθοδολογικά προβλήματα που εγείρονται από τις επιστημονικές θεωρίες και εξετάζει τις προϋποθέσεις της εξελισσόμενης επιστημονικής εικόνας του κόσμου. Επιπλέον το Τμήμα υπηρετεί μια σειρά από συναφή αντικείμενα όπως είναι η ιστορία της τεχνολογίας, η επιστημονική και τεχνολογική πολιτική, η σχέση επιστήμης, τεχνολογίας και κοινωνίας, καθώς και η γνωσιακή επιστήμη.

Το Τμήμα μας είναι το πρώτο (και μόνο) του είδους του που ιδρύεται στην Ελλάδα. Παρόμοια και συγγενή τμήματα υπάρχουν μόνο στα μεγαλύτερα και πιο διακεκριμένα Πανεπιστήμια του κόσμου, για παράδειγμα στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, στο Πανεπιστήμιο Harvard, στο Πανεπιστήμιο MIT, στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ, στο Πανεπιστήμιο της Notre Dame, στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων, στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης, στο Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, στο Πανεπιστήμιο του Σύδνεϋ, στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και στο Πανεπιστήμιο του Τόκυο.

Ιδρύθηκε το 1994 και λειτουργεί με μεγάλη επιτυχία από τότε. Από το Τμήμα μας έχουν αποφοιτήσει εκατοντάδες προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές και οι απόφοιτοί μας εργάζονται με επιτυχία στον ιδιωτικό και στο δημόσιο τομέα στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό. Η εξωτερική αξιολόγηση του τμήματος από επιτροπή που όρισε η Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) πραγματοποιήθηκε την περίοδο 18-23 Οκτωβρίου 2010 και η πλήρης έκθεση εξωτερικής αξιολόγησης είναι αναρτημένη εδώ (στα ελληνικά) και στον ιστότοπο της ΑΔΙΠ στα αγγλικά  (http://www.adip.gr/eks/MITHE%20Report%20Final%20(2).pdf). 

Το Τμήμα μας προσελκύει μαθήτριες και μαθητές με ανήσυχο και κριτικό πνεύμα που θέλουν να αποκτήσουν μια ολοκληρωμένη ιστορικο-φιλοσοφική παιδεία με κεντρικό σημείο αναφοράς τις επιστήμες και την τεχνολογία καθώς και δεξιότητες που θα βελτιώσουν την δυνατότητά τους να ενταχθούν ομαλά και να εργασθούν δημιουργικά σε μια συνεχώς εξελισσόμενη, απαιτητική και παγκοσμιοποιημένη αγορά εργασίας. Οι φοιτήτριες και οι φοιτητές του Τμήματος συνδυάζουν την εξοικείωση με σημαντικές επιστήμες (από τα μαθηματικά και τη φυσική μέχρι τα οικονομικά και από τη βιολογία μέχρι το δίκαιο και την γνωσιακή επιστήμη) με την εμβάθυνση σε προσεγγίσεις των ίδιων περιοχών από τη σκοπιά της φιλοσοφίας και της ιστορίας της επιστήμης, της ιστορίας της τεχνολογίας, αλλά και της φιλοσοφίας γενικότερα. Αποκτούν δε ιδιαίτερες δεξιότητες στην κριτική και αναλυτική σκέψη, την επιχειρηματολογία, τη συγγραφική και τη διδακτική. Οι απόφοιτοί μας εργάζονται και διακρίνονται σε διάφορους τομείς, από την εκπαίδευση έως μια πλειάδα πεδίων στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα (ως στελέχη δημόσιων και ιδιωτικών εκπαιδευτικών και ερευνητικών θεσμών και υπηρεσιών, θεσμών διαμόρφωσης της κοινής γνώμης, θεσμών διαμόρφωσης επιστημονικής και τεχνολογικής πολιτικής). Από τον Φεβρουάριο του 2009 οι απόφοιτοι του Τμήματος συμμετέχουν στις εξετάσεις του ΑΣΕΠ για την πρόσληψη εκπαιδευτικών στη μέση εκπαίδευση (ΠΕ 33). Πολλοί απόφοιτοί μας γίνονται δεκτοί στα καλύτερα μεταπτυχιακά προγράμματα στην χώρα μας και στο εξωτερικό.

Νέα σημαντική διάκριση του ΕΚΠΑ σε διεθνή κατάταξη πανεπιστημίων

Την 217η θέση καταλαμβάνει το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ανάμεσα στα 924 καλύτερα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, από τις τέσσερις χιλιάδες (4.000) Ανώτατων Ιδρυμάτων των οποίων τα στοιχεία εξετάσθηκαν αρχικώς, σύμφωνα με τον διεθνώς αναγνωρισμένο κατάλογο που δημοσιεύει το National Taiwan University (Performance ranking of Scientific Papers ― http://nturanking.lis.ntu.edu.tw/Default.aspx). Το Πανεπιστήμιό μας, μάλιστα, αν συνυπολογισθεί πλήρως ως κριτήριο ο αριθμός των Τμημάτων του τοποθετείται στην 196η θέση. 

Η αξιολόγηση του National Taiwan University βασίζεται κυρίως στο ερευνητικό έργο που παράγεται και δημοσιεύεται σε κάθε Ίδρυμα, στην απήχηση που επιτυγχάνουν οι δημοσιευμένες εργασίες, καθώς και στην τελική ιδιαίτερη διάκρισή τους. Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι σε επιμέρους Τομείς η κατάταξη για το Ίδρυμα μας είναι ακόμα υψηλότερη π.χ. 76η θέση στην Φαρμακολογία και Τοξικολογία, 134η θέση στην Ιατρική, 171η θέση στη Φυσική.

Το επίτευγμα αυτό πρέπει να αποδοθεί, όπως και στο παρελθόν συνέβη με  αντίστοιχες διακρίσεις, κυρίως στην αφοσίωση και την ποιότητα όλου του ανθρώπινου δυναμικού του Ιδρύματός μας, διδασκόντων, φοιτητών και αποφοίτων. Παρά τη δραματική μείωση της δημόσιας χρηματοδότησης (τακτικές πιστώσεις, Π.Δ.Ε., κονδύλια για την έρευνα), σε συνδυασμό μάλιστα με άλλα προβλήματα, όπως η αφυπηρέτηση πολλών μελών Δ.Ε.Π., καθώς και στελεχών του διοικητικού, εργαστηριακού και τεχνικού προσωπικού, χωρίς έστω την ελάχιστη αναπλήρωση των κενών θέσεων, το Πανεπιστήμιο Αθηνών παραμένει δυναμικά στην ποιότητα του έργου του, ανθίσταται αποφασιστικά στις δυσκολίες και επιτυγχάνει να διατηρεί τη διακεκριμένη θέση του. 

Σχετικοί σύνδεσμοι:

• http://nturanking.lis.ntu.edu.tw/DataPage/OverallRanking.aspx?pagesize=100&y=2015
• http://nturanking.lis.ntu.edu.tw/DataPage/OverallRanking_Countries.aspx?query=&country=Greece&y=2015