Άριστος γεννιέσαι μέσα σε μια δημοκρατία και παραμένεις άριστος μέσα από καθημερινή άσκηση

Κόρη της Χίου. 520 - 510 π.Χ., Μουσείο της Ακρόπολης

της Νότα Χρυσίνα*

Άριστος = 1.υπερθετικός βαθμός του καλός, ο καλύτερος, τέλειος

2.ανώτερος

3. εξαιρετικός

Προβληματίζομαι πάνω στη λέξη άριστος. Άριστος δεν είναι αυτός που έχει εξαιρετικές επιδόσεις σε κάποιον τομέα αλλά αυτός που μέσα από την ισονομία και ισηγορία αποδεικνύεται άριστος. Άριστος δηλαδή μπορεί να αποδειχθεί κάποιος μόνο μέσα σε μια δημοκρατία που δίνει ίσες ευκαιρίες στους πολίτες ώστε οι ικανότεροι να διακριθούν.

Ο άριστος δεν διαπλέκεται διότι δεν είναι παιδί της τύχης αλλά της φιλοσοφίας καθώς μπορεί να στηρίζει την αριστεία του με αρχές που εδράζονται στη φιλοσοφία. Μετέχει της αρετής η οποία του προσδίδει ηθική ποιότητα και υπεροχή. Η αριστεία είναι δώρο της φύσης, της ευβουλίας και της πνευματικής άσκησης. Ο άριστος είναι αλληλέγγυος προς τους άλλους διότι είναι μέλος κοινότητας στην οποία επιτέλεσε την αριστεία. Ο άριστος επιστρέφει την αριστεία μέσα από την αρετή που συνίταται στις επιμέρους αρετές:Φρόνηση, σωφροσύνη, ανδρεία, δικαιοσύνη, πίστη, ελπίδα, αγάπη, φόβος, ευσέβεια,καθαρότητα καρδιάς, ειρήνη, υπομονή, εγκράτεια, καρτερία, αγαθή προαίρεση, πρόθεση, αίσθηση, επιμέλεια, εγρήγορση, πνευματική φλόγα, μελέτη, προθυμία, νήψη, μνήμη, περισυλλογή, ευλάβεια, αιδώς, εντροπή, μεταμέλεια, αποχή από τα κακά, μετάνοια,φρούρηση της ψυχής, καθαρότητα της συνειδήσεως, μνήμη θανάτου, πόνος ψυχής, εργασία των καλών, κόπος, μόχθος, σκληραγωγία, νηστεία, αγρυπνία, πείνα, δίψα, ολιγάρκεια, αυτάρκεια, ευταξία, κοσμιότητα, σεμνότητα, απουσία αλαζονείας, περιφρόνηση των χρημάτων, αφιλαργυρία, απάρνηση των βιοτικών, υποταγή, υπακοή… ευπείθεια, φτώχεια, ακτημοσύνη, φυγή του κόσμου, κόψιμο των θελημάτων, απάρνηση του εαυτού, συμβουλή, μεγαλοψυχία, κατά Θεόν σχολή, ησυχία, παίδευση, ύπνος καταγής, αλουσία, φιλακολουθία, αγώνας, προσοχή, ανεπαρκές ντύσιμο, λιώσιμο του σώματος από την άσκηση, μόνωση, ηρεμία, γαλήνη, ευθυμία, θάρρος, τόλμη, θείος ζήλος, καιόμενη καρδιά, προκοπή, φύλαξη του νου, ευταξία των ηθών, οσιότητα, καθαρότητα του σώματος, αγνότητα της ψυχής, θεία μέριμνα, επίγνωση, επιτηδειότητα, αλήθεια, απουσία περιέργειας, ακατακρισία, συγχώρηση των σφαλμάτων των άλλων, οικονομία, επιδεξιότητα, οξύνοια, επιείκεια, ορθή μεταχείριση των πραγμάτων, επιστήμη, ευφυΐα, εμπειρία, ευχαριστία, φροντίδα της ψυχής, θρήνος, θλίψη, οδύνη, αδημονία, οδυρμός, στεναγμός, κλάμμα, επίπονα δάκρυα, κατάνυξη, σιωπή, αναζήτηση του Θεού, θρηνητική κραυγή, αμεριμνία για όλα, ανεξικακία, ακενοδοξία, αφιλοδοξία, απλότητα της ψυχής, συμπάθεια, αποφυγή επιδείξεως, χρηστοήθεια, τα κατά φύση έργα, τα υπέρ φύση έργα, φιλαδελφία, ομόνοια, κατά Θεόν συναναστροφή, γλυκύτητα, πνευματική διάθεση, ημερότητα, ευθύτητα, ακακία, ηπιότητα, ακεραιότητα, απλότητα, έπαινος του πλησίον, καλολογία, καλοεργία, προτίμηση του πλησίον, κατά Θεόν στοργή, ενάρετη έξη, επιμονή στην αρετή, στερέωση την αρετή, ευγνωμοσύνη, ταπείνωση, απουσία εμπαθών κλίσεων, μεγαλοσύνη, ανοχή, μακροθυμία, χρηστότητα, αγαθότητα, διάκριση, προσιτότητα, καταδεκτικότητα, αταραξία, θεωρία, οδηγία, σταθερότητα, διόραση, απάθεια, πνευματική χαρά, έλλειψη σφαλμάτων, δάκρυα της συνέσεως, ψυχικό δάκρυ, θείος πόθος, οικτιρμός, ευσπλαχνία, φιλανθρωπία, καθαρότητα ψυχής, καθαρότητα του νου, προόραση, καθαρή προσευχή, λογισμός που δεν αιχμαλωτίζεται, αντοχή, δραστηριότητα ψυχής και σώματος, φωτισμός, ανόρθωση της ψυχής, μίσος της ζωής, ορθή διδασκαλία, αγαθός πόθος θανάτου, νηπιότητα εν Χριστώ, εδραίωση, νουθεσία και παρακίνηση, άσκηση με μέτρο αλλά και βία, αξιέπαινη αλλοίωση, γνήσια έλλαμψη, θείος έρωτας, αρπαγή του νου, ενοίκηση Θεού, φιλοθεΐα, εσωτερική φιλοσοφία, θεολογία, ομολογία, καταφρόνηση του θανάτου, αγιοσύνη, επίτευξη του σκοπού, τέλεια υγεία της ψυχής, αρετή, χάρη, όλες μαζί. 

Επομένως, το να γίνεις άριστος είναι ένα βήμα. Να παραμείνεις άριστος διατηρώντας όλα τα παραπάνω είναι η οδός της αριστείας.


*Η Νότα Χρυσίνα είναι μεταφράστρια, πολιτισμολόγος