Οι αληθινά ερωτικές γυναίκες έχουν υπηρέτες!

Ερως και Ψυχή, του Αντόνιο Κανόβα

Διαβάζω τα σονέτα της ιταλίδας ποιήτριας  Gaspara Stampa (1523-54)  και διαπιστώνω ότι τολμάει να μιλήσει για έρωτα χωρίς το εξιδανικευτικό ύφος του Πετράρχη. Τα σονέτα της υμνούν τον έρωτα με έναν τρόπο που οι γυναίκες της εποχής της δεν τολμούσαν ούτε να υπαινιχθούν. Ερωτεύθηκε τον αριστοκράτη Γκαλλαλτίνο ντι Γκαλλάλτο τον οποίο ύμνησε στην ποιητική της συλλογή "Rime". Ωστόσο, ο έρωτάς της ήταν άτυχος. Σε αυτόν τον άτυχο έρωτα αναφέρθηκε ο γερμανός ποιητής Ρίλκε στην πρώτη "Ελεγεία του Ντουίνο".

"Αν όμως το ποθείς, τότε ύμνησε τις Ερωτευμένες. Γιατί
δεν απαθανατίστηκε ακόμη αρκετά το ξακουστό αισθημά τους.
Εκείνες ύμνησε, πού σχεδόν ζηλεύεις, τις παρατημένες,
πού τις βρήκες ν’ αγαπούν πιο πολύ, απ’ ό,τι οι ικανοποιημένες.
Λοιπόν, ξανά και ξανά ν’ αρχίζεις αυτό το εγκώμιο, πού ποτέ δεν πετυχαίνεις"

Ο ίδιος σκόπευε να αφιερώσει στην Στάμπα και τις γυναίκες που έζησαν ένα άτυχο έρωτα κάτι ξεχωριστό αλλά τελικά δεν το πραγματοποίησε. Η ξεχωριστή αυτή γυναίκα έζησε ένα ερωτικό πάθος το οποίο εξέφρασε στην ιταλική γλώσσα με έναν τρόπο γεμάτο ερωτισμό αλλά μουσικότητα.Κάποια στοιχεία θρησκευτικότητας στην ποίησή της εντείνουν το ερωτικό στοιχείο και τον καθαγιάζουν καθώς το πάθος αναφέρεται στον σωματικό ερωτισμό και όχι στο εξιδανικευτικό ερωτισμό του Πετράρχη όπως προανέφερα.

I swear to you, Love, by your arrows,
And by your powerful holy flame,
I care not if by one I'm maimed,
My heart burned, wasted by the other:
However far through times past or coming,
There never was nor will be woman
Whomever of them you wish to name,
Could know such sharpness, such devouring:

For there's a virtue born from suffering,
That dims and conquers the sense of pain,
So that it's barely felt, seems scarcely hurting.
No! This, that torments soul and body again,
This is the real fear presaging my dying:
What if my fire be only straw and flame?

  H αγγλική μετάφραση δεν μεταφέρει την μουσικότητα της ιταλικής γλώσσας ωστόσο στον τελευταίο στίχο αναρωτιέται για την "φωτιά" που την καίει εάν δεν είναι παρά μονάχα ένα άχυρο και μια φλόγα" δηλαδή τόσο εφήμερα ίσως και ανάξια να ασχοληθεί κάποιος, παρά μονάχα ,συμπληρώνω εγώ, ως κίνητρο να γράψει ποίηση.    Δεν είναι ο σκοπός μου να αναλύσω το ποίημα ή γενικότερα την ποίηση της ιταλίδας ποιήτριας αλλά να μιλήσω για αυτό το άχυρο που "γαργαλάει" την ψυχή του ανθρώπου, τον έρωτα. Κάποιοι ισχυρίζονται ότι την φλόγα αυτή μπορούν να την ανάψουν μόνο γυναίκες που έχουν πλασθεί να έχουν τους άνδρες υπηρέτες μα εγώ πιστεύω πως ο έρωτας είναι υπόθεση της φαντασίας και η φαντασία είναι συνδεδεμένη με τον κόσμο που συνορεύει με το όνειρο. Το όνειρο πάλι είναι φτιαγμένο από την ύλη των παιδικών μας φαντασιώσεων τα οποία έμειναν στο χρονοντούλαπο και έγιναν ο προσωπικός μας μύθος. Όπως λοιπόν όλοι οι μύθοι έτσι και ο προσωπικός μας ενέχει στοιχεία πραγματικότητας αλλά και μαγικοφανταστικά δηλαδή ανύπαρκτα. Η πραγμάτωση του προσωπικού μας μύθου με στοιχεία από την ενήλική μας πραγματικότητα μας οδηγεί στην ενηλικίωση την μόνη οδό για ολοκλήρωση και ευτυχία. Ορκίζομαι λοιπόν σ' έσένα θεέ του έρωτα όπως η Στάμπα να σε υμνώ και αυτή να είναι η αρετή μου καθώς η μόνη ανακούφιση σώματος και ψυχής είναι η ποίηση που σταματάει τον πόνο έστω και προσωρινά όπως λέει ο δικός μας Καβάφης. Ορκίζομαι λοιπόν στην ποίηση των αγγέλων του Ρίλκε που, αλίμονο, ξέρω τί είσθε!



Νότα Χρυσίνα

Πρώτη ελεγεία του Ντουίνο