`
Ω παρθένα! αν ημπόρειαν οι κλάψες
Πεθαμένου να δώσουν ζωή,
Τόσες έκαμα κλάψες για σένα,
Που ’θελ’ έχεις την πρώτη πνοή.
Συφορά! Σε θυμούμ’ εκαθόσουν
Στο πλευρό μου με πρόσωπο αχνό·
«Τι έχεις;» σου ’πα, και συ μ’ αποκρίθης:
«Θα πεθάνω, φαρμάκι θα πιω.»
Με σκληρότατο χέρι το πήρες,
Ωραία κόρη, κι αυτό το κορμί,
Oπού του ’πρεπε φόρεμα γάμου,
Πικρό σάβανο τώρα φορεί.
Το κορμί σου εκεί μέσα στον τάφο
Το στολίζει σεμνή παρθενιά·
Του κακού σ’ αδικούσεν ο κόσμος
Και σου φώναξε λόγια κακά.
Τέτοια λόγια αν ημπόρειες ν’ ακούσης,
Οχ το στόμα σου τι ’θελε βγη;
«Το φαρμάκι που επήρα και οι πόνοι
Δεν εστάθηκαν τόσο σκληροί.»
Κόσμε ψεύτη! τες κόρες τες μαύρες
Kατατρέχεις όσο είν’ ζωντανές,
Σκληρέ κόσμε! και δεν τους λυπάσαι
Την τιμήν όταν είναι νεκρές.
Σώπα, σώπα! θυμήσου πως έχεις
Θυγατέρα, γυναίκα, αδελφή·
Σώπα! η μαύρη κοιμάται στο μνήμα,
Kαι κοιμάται παρθένα σεμνή.
Θα ξυπνήση την ύστερη μέρα,
Εις τον κόσμον ομπρός να κριθή,
Και, στον Πλάστη κινώντας με σέβας
Τα λευκά της τα χέρια, θα πη:
«Κοίτα μέσα στα σπλάχνα μου, Πλάστη!
Tα φαρμάκωσα, αλήθεια, η πικρή,
Kαι μου βγήκε οχ το νου μου, Πατέρα,
Που πλασμένα μου τα ’χες Εσύ·
Όμως κοίτα στα σπλάχνα μου μέσα,
Που το κρίμα τους κλαίνε, και πες,
Πες του κόσμου που φώναξε τόσα,
Εδώ μέσα αν είν’ άλλες πληγές.»
Τέτοια, ομπρός εις τον Πλάστη κινώντας
Τα λευκά της τα χέρια, θα πη.
Σώπα, κόσμε! κοιμάται στο μνήμα,
Kαι κοιμάται παρθένα σεμνή.
`
Το 2008, εορτάζοντας τα 150 χρόνια από το θάνατο του Διονυσίου Σολωμού () κυκλοφόρησε ένα πολυτελές λεύκωμα με τίτλο «Σολωμός Ιόνια Μουσικός», το οποίο περιλαμβάνει τρία cd - απάνθισμα της επτανησιακής ή επτανησιότροπης μουσικής προσέγγισης του ποιητή.
Η έκδοση αποτελεί καρπό του συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Σολωμού και επιφανών Ζακυνθίων» και έγινε με τη χορηγία της Βουλής. Σπάνιες ηχογραφήσεις μουσικής, λαϊκής και έντεχνης, εμπνευσμένης από τη σολωμική ποίηση, από τις αρχές του 19ου αιώνα ως σήμερα, συνθέτουν το υλικό, η κατάταξη του οποίου έχει γίνει κατά τόπο, προέλευση και κατά χρονολογία σύνθεσης. Το «ταξίδι» στο έργο του Σολωμού ξεκινά από τον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν» τουΝικόλαου Χαλικιόπουλου - Μάντζαρου, του κυριότερου εκπροσώπου της Επτανησιακής Μουσικής Σχολής και μεταξύ άλλων ακούγονται έργα των Γεώργιου Καζάσογλου, Σπυρίδωνα Ξύνδα, Κίμωνα Χυτήρη, Αντώνη Βασιλάκη, Θεόδωρου Σπάθη, Τζώρτζη Δελλαπόρτα, κομμάτια αγνώστων μαζί με έργα των Παύλου Καρρέρ, Αλέκου Ξένου, Σπύρου Καψάσκη, Δημήτρη Λάγιου, Διονύση Βισβάρδη, Τιμόθεου Αρβανιτάκη. Στην ερμηνεία των έργων ακούγονται λυρικοί τραγουδιστές, όπως οι Κώστας Πασχάλης, Μιρέιγ Φλερύ, Κική Μορφωνιού, Βασ. Κουντούρης - Φλαμπουριάρης, Σπύρος Μπερής, Αλεξάνδρα Ματθαιουδάκη, Δήμος Φλεμοτόμος κ.ά. λαϊκοί τραγουδιστές, φωνητικά συγκροτήματα και συμφωνικά σύνολα και μπάντες.
«Ο επτανησιακός λαός», αναφέρει ο πρόεδρος του συλλόγου και επιμελητής της έκδοσης Ν. Λούντζης, «βρέθηκε αντιμέτωπος με την πρόκληση της μουσικής παρέμβασης στο σολωμικό στίχο. Είχε και εκείνος την ωριμότητα να τη νιώσει και την ικανότητα να τη διεκπεραιώσει. Και φτέρωσε το μήνυμα του ποιητή με μουσικούς τόνους εύηχους και συναρπαστικούς. Η επτανησιακή μουσική παρέμβαση εκδηλώθηκε σε όλα τα επίπεδα και σε όλους τους χώρους. Στο σαλόνι πήρε τη μορφή της μονωδίας με συνοδεία πιάνου, στην ταβέρνα τη μορφή της τετράφωνης ασυνόδευτης αρέκιας, στο δρόμο τη μορφή της σερενάτας με συνοδεία μαντολινάτας».
Οι Επτανήσιοι συνθέτες του 19ου αιώνα εμπνεύστηκαν κυρίως από το λυρικό και το επικό τμήμα του σολωμικού έργου. Η υψηλή δημιουργία του τελευταίου μέρους της ζωής του ποιητή αφενός τους ήταν άγνωστη, αφετέρου ξεπερνούσε τα όρια τόπου και χρόνου. Έμελλε στους Επτανήσιους συνθέτες του 20ού αιώνα να προσεγγίσουν τον «Κρητικό» ή τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους».
