Το cantus firmus
φιλοξενεί τον ποιητή Γρηγόρη Σακαλή. Ο ποιητής δημοσιεύει την πρώτη του
ποιητική συλλογή το 2008. Στην συνέντευξη που ακολουθεί μιλάει για την ποίηση και την κρίση που βιώνει η χώρα. Λέει χαρακτηριστικά «Γράφω ποίηση από ανάγκη, όχι επιλογή»
και συμπληρώνει «θέλω να περνάω στα ποιήματά μου και κάποιες σκέψεις για το
ξεπέρασμα της κρίσης».
Αισθήσεις
Το στόμα μου είναι
σφραγισμένο
τα μάτια μου δεμένα
στ' αυτιά μου με τη βία
ωτασπίδες.
Έμεινε μόνο η αφή
να ταξιδεύει στο σώμα
σου.
Από την ποιητική συλλογή
«Κίβδηλος Καιρός».
Διαφυγή
Στην μικρή αυλή
φύτεψα τριανταφυλλιές.
Τη μοναξιά μου
τη μοιράστηκα μ' ένα
σκύλο.
Το σπίτι
χρόνια τώρα
το έκανα βιβλιοθήκη,
θάλασσα να κολυμπώ
να μη θυμάμαι
εσένα.
Από την ποιητική συλλογή
«Θαμμένος στην Άμμο».
ΠΛΑΝΗΤΙΚΗ
ΤΡΙΛΟΓΙΑ
Πρώτο επίπεδο
Κίτρινα
λεωφορεία κάνουν
τις μεταγωγές.
Οι κοινωνικοί
προτεστάντες
είναι βαθιά στη
γη,
δουλεύουν στην
εξόρυξη,
σε ζώνες
ασφαλείας,
μ’ αυστηρούς
όρους
διατροφής,
διαβίωσης και
τιμωρίας.
Οι οπαδοί του status quo
είναι στην
επιφάνεια,
βασανίζονται
λιγότερο,
ανασαίνουν
μεγαλύτερες μερίδες
οξυγόνου,
έχουνε στις
ποινές
και δεύτερη
ευκαιρία.
Κίτρινα
λεωφορεία
κάνουν τις
μεταγωγές.
Τ’ ανθρώπινα
σκυλιά
φορούν
μεταλλικές στολές
πιστά όργανα του
καθεστώτος
αναπαραγωγής
ανθρώπων κι εξόρυξης του πλανήτη,
βάζουν τις
βαριές αλυσίδες
στα πόδια των
πρώην ομοίων τους
και μεταφέρουν
άτομα
από τον ένα
τομέα στον άλλο
τους
επιφανειακούς παραβάτες
κάτω στη γη.
Καζάνια βράζουν
ασταμάτητα,
μέσα τους
οι γυάλινες θήκες
των ανθρώπινων
εμβρύων,
που
γονιμοποιήθηκαν
που ελέγχθηκαν
κι άλλα
πετάχθηκαν στον διαστημικό Καιάδα,
δεν υπάρχει εδώ
χώρος για ανάπηρους.
Τα ανθρώπινα
σκυλιά οδηγούνε
τα μαύρα
καμιόνια,
από την εξόρυξη
στα επίγεια
ενεργειακά κέντρα.
Οι σοφοί της
γης,
δέκα – δεκαπέντε
το πολύ,
επιβλέπουν
από τους
γυάλινους πύργους.
Πάνω απ’ τα
κεφάλια τους
ο τεράστιος
ηλεκτρονικός πίνακας
όπου γράφονται
οι διαταγές
άνωθεν, που δεν
σηκώνουν αντιρρήσεις.
Αυτό είναι
το πρώτο επίπεδο
της
πλανητικής διακυβέρνησης.
Δεύτερο επίπεδο
Δύο όντα
σε γυάλινο
δωμάτιο
επιβλέπουν τους
σοφούς.
Βγάζουν
σπινθήρες τα μάτια τους.
Οι σοφοί
γονατίζουν
όταν τους
απευθύνονται
μπροστά στον
ηλεκτρονικό πίνακα.
Δεν τους
βλέπουν,
μόνο αιτούνται
και προσεύχονται.
Εντολές με λίγα
γράμματα
μετασχηματίζονται
και εγγράφονται
στον πίνακα.
Οι σοφοί τους
αποκωδικοποιούν
και τους
μεταφέρουν
στον ανθρώπινο
τομέα.
Τρέχουν τα
μεταλλικά,
πρώην ανθρώπινα,
σκυλιά
με πάπυρους
και φωσφορίζοντα
οχήματα,
να τις
μεταδώσουν
στα κατώτερα
κλιμάκια.
Είναι
μονόδρομος.
Δεν υπάρχει
αντίστροφη διάβαση.
Τα όντα στέλνουν
αναφορές
στον δεύτερο
όροφο του Πύργου. Και αναμένουν.
Ανώτερο επίπεδο
Στον δεύτερο
όροφο του Πύργου
φτάνουν οι αναφορές
των δύο όντων
στο γυάλινο δωμάτιο.
Αναλαμβάνουν
τώρα
οι Γραμματείς.
Κάνουν
ηλεκτρονική επεξεργασία
των αναφορών,
αρχειοθέτηση σε
μαγνητικούς φακέλους
και τις προωθούν
στα ανώτερα
κλιμάκια,
το περίφημο
Συμβούλιο της αποικίας,
όπου λίγοι και
εκλεκτοί συμμετέχουν.
Παίρνονται
αποφάσεις από το Σώμα
και στέλνονται
από τον Πρόεδρό του
στους τρεις
πρίγκηπες
του
προτελευταίου ορόφου
για έλεγχο και
επικύρωση.
Αυτοί αφού
κάνουν τη δουλειά τους,
περνούν τα
έγγραφα
από ηλεκτρονική
θυρίδα
στον τελευταίο
όροφο,
απ’ όπου και
επιστρέφουν,
συνήθως,
σφραγισμένα με την
ηλεκτρονική
σφραγίδα της αποικίας.
Από τον
τελευταίο όροφο, σπανιότατα,
στέλνονται
μηνύματα σε μια
παράξενη γλώσσα.
Κανείς δεν ξέρει
ποιος είναι μέσα.
Είναι τα απόλυτο
Άβατο.
Από τη συλλογή
«Πορεία στην Γύμνια».
Θλιμμένα πρωϊνά
εναρκτήρια λακτίσματα
της μέρας
μονοτονία στις κινήσεις
στις ανάσες
στα συναισθήματα
ποιός ξέρει
ίσως ο έρωτας εμφανισθεί
πίσω από τις
τριανταφυλλιές.
Νύχτωσε.
Βασανισμένες ψυχές
ψάχνουν στα σκοτάδια
να βρουν την ανακούφιση.
Ο έρωτας
πουλιέται φτηνά
στους δρόμους
στα μαγαζιά.
Νοθευμένο αλκοόλ
νοθευμένες σχέσεις
της στιγμής
κάλπικες
γεννιούνται και πεθαίνουν
γρήγορα.
Ο κόσμος της νύχτας
ένας άλλος κόσμος
βγαίνει στο προσκήνιο
διεκδικεί τη βασιλεία
του.
Γεμάτος πειρασμούς
για μικρούς και μεγάλους
υπόσχεται πιο πολλά
απ' όσα μπορεί να δώσει.
Έτσι είναι το παιχνίδι.
Ταχυδακτυλουργία και
μαγεία.
Όταν ξημερώσει
όλοι οι απολογισμοί
θα είναι βεβαρημένοι.
Κύριε
Σακαλή στο ποίημά σας «Μοιρολόι» γράφετε:
«Ξεριζωμένες καρδιές
στο
σκοτάδι
οι
λέξεις δεν μπορούν να πουν τίποτα
παρά
μόνο κουρνιάζουν βουβές»
Τι
αντιπροσωπεύει η ποίηση για εσάς; Μπορούν οι λέξεις να πουν κάτι στη εποχή μας;
Γράφω ποίηση από ανάγκη, όχι
επιλογή. Οι λέξεις έχουν πολλά να πουν όταν τις πιστεύεις. Σε αντίθετη
περίπτωση είναι κούφιες και χωρίς περιεχόμενο.
Ποια
είναι η σχέση σας με τον χρόνο;
Ο χρόνος είναι κάτι σχετικό.
Υπάρχουν διαστήματα με μεγάλη πυκνότητα και άλλα χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Για
μένα σημασία έχει ο χρόνος κατά τον οποίο γράφω.
Υπάρχουν συγγραφείς Έλληνες και ξένοι που επηρέασαν
τον τρόπο γραφής σας;
Δεν είμαι απολύτως σίγουρος,
αλλά έχω την εντύπωση ότι επηρεάστηκα από τον Καβάφη, τον Καρυωτάκη, τους μπιτ
ποιητές και τον Μπουκόφσκι.
Σε
μερικά ποιήματά σας έχω την εντύπωση ότι το ποιητικό Εγώ εξομολογείται στον
αναγνώστη του. Μπορεί η ποίηση να λειτουργήσει λυτρωτικά για τον δημιουργό;
Νομίζω ότι αυτή είναι η
κυρίαρχη λειτουργία της ποίησης χωρίς να είναι και η μοναδική. Μπορεί να
λειτουργήσει λυτρωτικά και για τον αναγνώστη.
Στην
«Πλανητική Τριλογία» περιγράφεται
έναν κόσμο μηχανικό και ζοφερό που θυμίζει Όργουελ. Υπάρχει ελπίδα για την
ανθρωπότητα;
Έστω και ένας άνθρωπος να
υπάρχει που σκέφτεται ελεύθερα νομίζω ότι δεν χάθηκε η ελπίδα για την
ανθρωπότητα.
Πως
βιώνει ένας δημιουργός την κρίση στην παιδεία, τον πολιτισμό, την οικονομία;
Όπως και όλοι οι άλλοι άνθρωποι, με αγωνία,
ανησυχία, άγχος. Εγώ προσωπικά θέλω να περνάω στα ποιήματά μου και κάποιες
σκέψεις για το ξεπέρασμα της κρίσης. Ομολογώ όμως ότι κάτι τέτοιο είναι πολύ
δύσκολο.
Υπάρχει
αξιόλογη ποίηση στην χώρα μας;
Σαφώς υπάρχει αξιόλογη ποίηση.
Εδώ θέλω να σταθώ στους ποιητές και ποιήτριες της νεότερης γενιάς όπου υπάρχουν
πολλές αξιόλογες φωνές αν και δεν προβάλλονται όσο θα έπρεπε.
Ποιος
ο ρόλος του Διαδικτύου στην επικοινωνία του έργου του δημιουργού;
Ο ρόλος του Διαδικτύου είναι
πολύ σημαντικός. Θα έλεγα ότι ευτυχώς που υπάρχει και αυτό αλλιώς θα διαβάζαμε
μόνο την ποίηση ορισμένων ανθρώπων που είναι σε λογοτεχνικές παρέες.
Ποια
η γνώμη σας για τα λογοτεχνικά βραβεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό; Με αφορμή
το Νόμπελ λογοτεχνίας στην Σβετλάνα
Αλεξίεβιτς που αμφισβητήθηκε από Έλληνες λογοτέχνες.
Δεν ξέρω κατά πόσο είναι
αδιάβλητα. Έχουν ακουστεί διάφορα κατά καιρούς. Αναφέρομαι στην Ελλάδα, για το
εξωτερικό δεν γνωρίζω.
Θα
αναλαμβάνατε να διδάξετε σε σεμινάρια γραφής; Διδάσκεται η ποίηση;
Όχι, δεν θα αναλάμβανα, δεν
θεωρώ ότι αυτή είναι η δουλειά μου. Αυτό που θέλω είναι να γράφω και να
δημοσιεύω τα ποιήματά μου. Τώρα για το αν διδάσκεται η ποίηση θα έλεγα η
τεχνική ναι. Πρέπει όμως να προϋπάρχει το τάλαντο γιατί το να γράφεις ποίηση
είναι χάρισμα από το θεό ή τη φύση.
Ο Γρηγόρης Σακαλής
γεννήθηκε και ζει στο Στενήμαχο Νάουσας. Σπούδασε Νομικά στο ΑΠΘ.
Έχει εκδώσει
τις συλλογές «Κίβδηλος Καιρός» το 2008 και «Θαμμένος στην Άμμο» το 2010, από
τις εκδόσεις Πλανόδιον, και τη συλλογή «Πορεία στη γύμνια», Bookstars
2013.
Έχει συμμετάσχει σε ανθολογία των εκδόσεων Ενδυμίων το 2012. Τελευταία
του δουλειά η συλλογή διηγημάτων «Ιστορίες ενός παραμυθά» σε μορφή e-book
από την Easywriter.gr.
Συνεργάζεται με λογοτεχνικά περιοδικά, έντυπα και ηλεκτρονικά.
