Sandro Botticelli

Λοντοβίκο Αριόστο: Madrigale

Πηγή: http://www.vakxikon.gr/λοντοβίκο-αριόστο-madrigale/

Μεταφράζει ο Αχιλλέας Κατσαρός 

Ο Λοντοβίκο Αριόστο (8 Σεπτεμβρίου 1474 - 6 Ιουλίου 1533) ήταν Ιταλός ποιητής και κωμωδιογράφος της Αναγέννησης. Θεωρείται ο κύριος εκπρόσωπος της commedia erudita (είδος κωμωδίας του 16ου αιώνα).

Με τον όρο commedia erudita ή λόγια λατινική κωμωδία εννοείται η ερασιτεχνική, λόγια κωμωδία σε πέντε πράξεις, που ακολουθεί το κλασικό πρότυπο της πρότασης, της επίτασης και της καταστροφής ή λύσης. Ο αριθμός των χαρακτήρων και συνεπώς των ηθοποιών της commedia erudita είναι συνήθως μικρός, ενώ τα δρώμενα ακολουθούν μια συγκεκριμένη χωροχρονική ενότητα (μία ημέρα), σε αντίθεση με την Commedia dell' arte.

Κατόρθωσε να συνθέσει μερικές κωμωδίες (συνολικά 5) και λυρικά ποιήματα. Γνωστότερο έργο του είναι το ρομαντικό επικό ποίημα, Orlandο furioso, (Μαινόμενος Ορλάνδος).

Στο παρόν μεταφρασμένο από τα ιταλικά απόσπασμα προτιμήθηκε να παραμείνει ο τίτλος Madrigale. Πρόκειται για λυρικό άσμα κοσμικής φωνητικής μουσικής σύνθεσης, συνήθως μέρος τραγουδιού, εποχές αρχών της Αναγέννησης και του Μπαρόκ.

Madrigale I

ΜΑΤΙΑ δεν έχετε αντιληφθεί
πρόθυμα να θαυμάσετε
γλυκό και αγγελικό το πρόσωπό της,
πόσο μοιάζετε με κερί στη φωτιά
ή σαν χιόνι στον ήλιο.
Στο ύδωρ θα υπάρξετε,
αν δεν αλλάξετε τόπο
θέασης της ομορφιάς και της υπεροψίας
του μετώπου της.
Τα λαμπερά της μάτια, το καθένα αυτόνομη
ακτίνα του ήλιου,
ορμάει δυνατά μέσα σας, θα σας κάνει πηγή κάποτε.
Έξω σας ή φλόγες ή βέλη.
Αποφεύγετε τέτοια δεινά;
Αν όχι, σας βλέπω επιτέλους να είστε ένα τίποτα,
κι εξακολουθώ να είμαι αιώνια τυφλός.

Madrigale II

Η όμορφη γυναίκα μου είναι όμορφη φωτιά,
έχει το πρόσωπο κόσμημα σαν όμορφο χιόνι,
η Αγάπη, το θαύμα τριγύρω,
ποια είναι η πιο όμορφη, τις εμπαίζει.
Ατενίζοντας και τις δύο, παθιασμένη
φλόγα σκαμπίλι στο πρόσωπο απλώνεται,
με γέλιο γλυκό πηγαίνεις να υποταχθείς
στην ομορφιά της αγάπης.
Τι απομένει να δούμε εκτός από εκείνη
σαν κόκκινο τριαντάφυλλο που
αποκαλύπτει τον όμορφο παράδεισο
από τα φύλλα του, τότε, όταν ο ήλιος
διαιρείται από την Ανατολή κι η μέρα αυξάνει;
Και τότε αυτό γίνεται λευκό, όπως εμφανίζεται
στο όμορφο Σέρεν καθάριο το φεγγάρι,
πάνω απ’ το ήρεμο κύμα
με συνεργούς τρεμάμενες ακτίνες λάμπει.
Είναι ωραία η μυστηριώδης ομορφιά,
τη γυναίκα μου, μπορείτε να την αποκαλέσετε, Αγάπη,
κι είναι όμορφος αυτός ο τόπος,
κι όλη η ομορφιά στον κόσμο,
συγκρατημένη περιγραφή.

Seren: πρόκειται για την περιοχή Seren del Grappa, κοντά στη Βενετία.

Madrigale III

Για τον μεγάλο άνεμο η ελπίδα
ας μη σβήσει, θεριεύει περισσότερο η μεγάλη πυρκαγιά,
πετάγεται έξω κι εξαφανίζει όλα τα μικρά.
Πόσο μεγαλύτερο πόλεμο
γύρω από κάθε τόπο, από κάθε λιμάνι,
η πιο μεγάλη αγάπη
διεξάγει στην καρδιά, και γίνεται ισχυρότερη.
Ω ταπεινή και μικρή μοίρα,
Μαντόνα, λένε ότι αρκεί η διαδρομή,
οι απειλές όμως μας έκαμαν δραπέτες.

Brunelleschi, χρυσοχέρης αρχιτέκτων

Ο καθεδρικός ναός της Φλωρεντίας Santa Maria del Fiore. Ο θεσπέσιος τρούλος του Brunelleschi, το καμπαναριό του Giotto.

Ο αρχιτέκτονας που μας εισάγει μαζί με άλλους, σε εντελώς Αναγεννησιακούς ρυθμούς. Ο νεαρός Filippo σπούδασε κι επιδόθηκε με επιτυχία στη χρυσοχοΐα (αφού διδάχθηκε φιλολογία και μαθηματικά), λάτρευε ιδιαίτερα τη γλυπτική, όταν όμως έχασε από τον Ghiberti σ έναν διαγωνισμό (το χάλκινο έργο Η Θυσία του Ισάακ) στράφηκε απογοητευμένος στην αρχιτεκτονική, κι ευτυχώς! Τόση δόξα απέκτησε που τελικάετάφη στη Santa Maria del Fiore, κάτω από την προτομή του, που λέγεται πως έγινε απ΄ τα χέρια του.

O Bunelleschi ενώ εμπνέεται τον διάσημο τρούλο της Santa Maria del Fiore

Γεννήθηκε στην αγαπημένη του  Φλωρεντία το 1377. Γνωρίζεται με το Ντονατέλλο, κι επισκέπτονται τη Ρώμη για να εξοικειωθούν με τους κλασικούς και τη ρωμαϊκή τέχνη, όπου μένουν τρία χρόνια ως το 1404. Αφού κατασκεύασε το επιβλητικό  Ospedale degli Innocenti, λιτό χωρίς μαρμάρινες υπερβολές, ο δρόμος άνοιξε διάπλατα. Φυσικά το μεγάλο του αριστούργημα παραμένει ο θόλος του καθεδρικού της Φλωρεντίας, της  Santa Maria del Fiore. Το κτίριο ήταν από τον περασμένο αιώνα ημιτελές αφού κανείς δεν αναλάμβανε το μαθηματικό γρίφο της τοποθέτησης δύο επάλληλων οκτάγωνων τρούλων, τον ένα μέσα στον άλλο. Στο σχετικό διαγωνισμό προκρίθηκε, κι όντως έφερε σε πέρας ένα από τα κομψοτεχνήματα της κατασκευαστικής αρμονίας, έμβλημα της πόλης ως σήμερα.

Ο Εσταυρωμένος, ένα απαράμιλλης έκφρασης γλυπτό που αποδίδεται στον Brunelleschi

Τα έργα του αυτά αποδεικνύουν τη μαθηματική και τεχνική του ιδιοφυΐα. Τόσο στην εκκλησία του San Lorenzo όσο περισσότερο στο νοσοκομείο Ospedale degli Innocenti (1421-55), χρησιμοποιεί αυστηρό γεωμετρικό στυλ, ρωμαϊκών καταβολών, μακριά από το Γοτθικό συναισθηματισμό : Ευθείες γραμμές, επίπεδα πατώματα και κυβισμένους χώρους, που θα αντιγράψουν πολλά μεταγενέστερα κτίρια της Φλωρεντιανής Αναγέννησης. Αν και δεν ήταν ζωγράφος καθιερώθηκε ως πρωτοπόρος της Προοπτικής, και μάλιστα εφηύρε το βάθος με τη μοναδική τεχνική να εξαφανίζει ένα μόνο σημείο. Η λειτουργικότητα στην αρχιτεκτονική του με την αλληλεπίδραση ανάμεσα στα κενά και τα στερέα, ήταν ίσως το πρώτο βήμα προς την τεχνοτροπία του Μπαρόκ.

Η θυσία του Ισαάκ, που απορρίφθηκε

Εργάστηκε και στη στρατιωτική οχύρωση της πόλης του, όταν βρέθηκε σ’ εμπόλεμη κατάσταση με τη Πίζα και τη Σιένα. Κατάφερε να πρωτοπορήσει επίσης, επινοώντας τη γραμμική προοπτική ενός σημείου, προσδίδοντας έτσι άλλη διάσταση στη ζωγραφική και τη τέχνη. Έφτιαξε επίσης θεατρικές μηχανές (αγγέλους να πετάνε), ενώ ο ασύγκριτος αυτός πρωτομάστορας πέθανε στις 15 Απρίλη 1446, σε ηλικία 69 ετών.

xartografos

About these ads