ΖΕΦΗ ΔΑΡΑΚΗ

Ζέφη Δαράκη, Σε ονομάζω θα πει σε χάνω, Αλεξάνδρεια, 2008

Πηγή:http://www.poiein.gr/archives/4137

Ερημώνει η ποίηση το πρόσωπο μου

Ερημώνει η ποίηση το πρόσωπο μου
Άλλοτε εσήμαινε ουρανό το μπλε του χρόνου
Τα λόγια ξεκλειδώναν μουσικές

Καρφιτσωμένη στα φυλλαράκια των δέντρων
αμίλητη στραφτάλιζε η νεότητα
και απερίγραπτη
Άχ δε μιλιέται αυτό το ποίημα
διακλαδώνεται
στα κλάματα που το γέννησαν-

εκείνη τη μέρα ήταν σίγουρο
πως θα χιόνιζε
και θα τα σκέπαζε όλα
πα πατημένα μεγάλα τίποτα

……..τότε ο Άγγελος

Θα ξαναφέρω πίσω το ρυάκι
μου αποκρίνεται τότε ο Άγγελος
Τον ουρανό που έφυγε
κατάκοπος και οργίλος

Τώρα που τα έπιπλα βλέπουν παράξενα όνειρα
πως τα ’χουν πάρει από πίσω οι ξυλοκόποι
Τώρα που οι φωνές των παιδιών γίναν
χασμουρητά γερόντων

Θα ξαναφέρω πίσω το ρυάκι
Τώρα που σπάσαν τα φράγματα των αιώνων
κι από κάτω
μυρίζει όμορφα το χώμα

Βροχή Φυσούσε

Βροχή φυσούσε
στ’ ανοιχτά του ονείρου
Πρώτοι περνούσαν οι πεθαμένοι

ακολουθούσαν τα ερείπια της νέας εποχής
Αχρείαστος να ’σαι, θεέ μου,
μονολογούσε η Ηγουμένη με φριγμένο στόμα

και σαρώνοντας πίσω της
την κάθοδο των καιρών

Σκοτάδι φύλλα στα βλέφαρα μου
στα δάχτυλα μου σκοτάδι φύλλα
Κι αυτό που σαν ρίγος ερχόταν,
φεύγοντας ερχόταν

δ΄

Μεσ’ στον καθρέφτη
εμφύλιοι σπαραγμοί.

Μα έλα απόψε Βύρων να σου πώ
που μεσ’ στο οβάλ μιας ραϊσμένης χάρης
είδα τη μάνα σου παιδούλα

πίσω απ’ την πόρτα με μια κόκκινη ποδίτσα
σαν πεταλούδα να ’μοιαζε
καθώς ξεκουμπωνε το πουκάμισο της
να ρεμβάσει

(επιλογή: Βάκης Λοϊζίδης)

Ζέφη Δαράκη, Ερήμωνε, Ύψιλον, 2012

Πηγή: http://www.poiein.gr/archives/17432

Υπομένοντας την αγάπη σου
υπομένοντας το θρίαμβο
του προσώπου σου

αραιώνοντας το χρόνο σου
σιγά σιγά εγώ
ο καθρέφτης σου

εκβάλλοντας το πρόσωπο σου
στα δάκρυα του

Είρων και κλέφτης των δακρύων σου
Εγώ, ο δαίμονας σου έγινα
το πρόσωπο σου
απέναντι στο είδωλο του

*

Δεν υπάρχει Θεέ μου
ένα ποτήρι δροσερό νερό
να προσευχηθώ
μήπως σε διασώσω;

Είσαι πολύ μακρινός διάδρομος
ως τον ψαλμό που
έχεις γκρεμιστεί

*

Γέλιο αγοριού – άσπρο κατσικάκι
Και άδεια σκοτωμένα παπουτσάκια …

Εσύ που κλαις πεθαίνοντας
στην άκρη από τα αίματα
βομβαρδισμένων ποταμών

Που κυλούσες ανάποδα τη ρόδα του
παλιού παραμυθιού
Με δροσερές κορδέλες σε τύλιγε σε
ξετύλιγε ο ουρανός

Για να σε σκέφτομαι πήγαινα προς τα πίσω
τα βήματα μου

για να σε παίρνω
απ’ τον αέρα που περνούσες
κορμάκι μου από πέταλα
τσακισμένων λουλουδιών

*

Βλαδιμήρ

Τα ποιήματα, μου λέει ο Βλαδιμήρ
που ακούγονται στα μπαρ και
πλάι στα κομπρεσέρ στα βιβλιοπωλεία
και στους πεζόδρομους

Και μεσ’ στις μεγάλες αίθουσες
από τα βάθη των αιώνων μου λέει
Κι από τα βάθη τω επαναστάσεων
τα κείμενα κι οι μουσικές και τα χρώματα
είναι μια βία πάνω σου η τέχνη – η έμφλογη επιλογή
Το διατρέχον ρίγος …

Εγώ τον είδα εκείνο τον άνθρωπο,
από το μέτωπο του έτρεχαν αίματα
Ποτάμι τα αίματα της Ιστορίας

Και πάντα έτσι γίνεται
κανείς δεν το καταλαβαίνει
πως εφιάλτης και τέχνη
πηγαίνουν μαζί

ως τον τελευταίο πυροβολισμό

*

Να επαναλαμβάνεσαι ψυχή μου
να επαναλαμβάνεσαι

Μια είναι η ψυχή του ανθρώπου και
οι σημασίες του κόσμου λίγες

Διανύοντας σε
άλλη μια φορά
γνωρίζοντας σε
ίσως σε αποστηθίσω …

*

…
Πρόκειται να κάνουμε
ένα πρωινό περίπατο
πρόκειται να μιλήσουμε
για ανύπαρκτα γεγονότα
αόριστες πράξεις
Πρόκειται για πρόσωπα που φανταστήκαμε
για λόγια που δεν ειπώθηκαν ποτέ

Πρόκειται να υπερασπιστούμε
την πιο ανυπεράσπιστη σιωπή
να συναντήσουμε
τα μάτια που ξενίτεψαν τον ουρανό
να φιληθούμε
με όσους μπόρεσαν να μας αγαπήσουν

Πρόκειται να επιμείνουμε
στο ακαθόριστο του προορισμού μας

Επιλογή-Επιμέλεια: Βάκης Λοϊζίδης

Ζέφη Δαράκη | Η ξενιτιά στο άναυδο

Πηγή: http://mandragoras-magazine.gr/ζέφη-δαράκη-η-ξενιτιά-στο-άναυδο/9677

Θ

α ήθελα να σας μιλήσω για τον αόριστο προορισμό της ποίησης…Για το ακαθόριστο του προορισμού της. Ότι, δηλαδή, αν με ρωτούσατε σε τι χρησιμεύει η ποίηση, θα σας έλεγα, ότι δεν χρησιμεύει σε τίποτε. Γιατί δεν εντέλλεται να αλλάξει τον κόσμο. Σημαίνει όμως τον εαυτό της. Υ π ο ν ο ε ί  τον εαυτό της. Και είναι ένας χρησμός προς διερεύνηση όταν το σώμα διδάσκει και διδάσκεται τις απαντήσεις του. Το ποίημα σ η μ α ί ν ε ι τον εαυτό του. Κάτω απ’τα λόγια, είναι ο λόγος που δε λέγεται. Κάτω απ’την απουσία μας, ο πιο φανταστικός κήπος ά ν ε υ ο ρ ί ω ν, καθώς στρέφεται γύρω από εκείνες τις μονήρεις λάμψεις που θα μεταφέρουν το νόημά τους στον αόρατο αναγνώστη, που είναι ένας και μοναδικός κατέναντί της, για να την αθωώνει. Γιατί η ποίηση είναι η ενοχή της, ανοιγοκλείνοντας τον κόσμο προς όλες τις εκδοχές του μη αναμενόμενου. Μέσα από την αναμνηστική πραγματικότητα ενός αλλότριου ψυχικού βλέμματος, αυτό που θέλει να πει, κρύβεται, για να αποκαλυφθεί εκ νέου μεταμορφωμένο στο άλεκτο. Σ’αυτήν την ταραχή που διατυπώνεται μ’έναν διαρκή, βασανιστικό τρόπο νοσταλγώντας το ανέκφραστο. Γιατί η ποίηση είναι μια λειτουργία σε συσκότιση, απ’την απόγνωση στη γραφή, κι απ’τη γραφή στην απόγνωση. Όλοι περνάμε από παρακαμπτήριες. Περνάμε από σκοτάδια φωτισμένα. Η ποίηση διαπλέει το σκοτάδι της. Αυτό το σκοτάδι, καλείται ο αναγνώστης να διαρρήξει. Να διαρρήξει αυτόν τον εγκλεισμό. Να φτάσει στον κόσμο της τρομερής ταχυπαλμίας που ζει το ποίημα. Το αφετηριακό ρίγος της ποίησης, δεν έχει στόχο κανένα κοινό. Έχει στόχο τον εαυτό της καθώς είναι μια έμμονη ιδέα-φυλακή, πως κάποιος κρυφακούει λόγια που δεν έχουν ειπωθεί ακόμα… Υπάρχει τότε ένα σημείο διαφυγής απ’αυτό τον τρόμο. Από το πιο ισχυρό σημείο αυτής της διαφυγής, διέρχεται σιωπηλά το ποίημα, προς το άναυδο…Η σχέση της ποίησης με τον αναγνώστη, είναι μια σχέση έλξης-απώθησης. Η γλώσσα δαιμονίζεται, βασανίζεται, αγιάζεται στις εικόνες της, συστρέφεται ανάμεσα στο μετέωρο της έμπνευσης και στην ορμή της λέξης να διατυπωθεί. Η λέξη νοσταλγία, η λέξη θλίψη, η λέξη άλγος, είναι δρώμενα. Επισημαίνουν την απουσία των πραγμάτων. Η αρχετυπική αποκάλυψη του βάθους των λέξεων, πέρα από γραμματικούς και λεκτικούς κανόνες και κώδικες, θα αποκαλύψει κάθε φορά, όχι αυτό που η ποίηση θέλει να πει αλλά αυτό που ήθελε να πει. Η ποίηση είναι ο χαιρετισμός και ο αποχαιρετισμός της. Και είναι από τη φύση της, η μόνη ουτοπική επαναστατική πράξη – δεν υπάρχει προς το παρόν άλλη, μακάρι να υπάρξει – γιατί η ανθρώπινη λύπη είναι μεγάλη. Η ποίηση είναι η πλέξη του κόσμου απ’την ανάποδη καθώς αγγίζει την πηγή ενός αλλοπαρμένου καθρέφτη. Εκείνος, την πετάει πίσω, στο διαταραγμένο τοπίο του κόσμου. Τότε εκείνη συγυρίζει τα ασυγύριστα. Μένουν μετέωρα στα χέρια της τα πράγματα, σαν κλάματα ασκούπιστα. Η ποίηση μοιάζει αιώνια να προσπαθεί κάτι να θυμηθεί… Κάτι ανήκουστο, από πολύ μακριά χαμένο που λησμονήθηκε και κοιτάζεται μοναχό του, σαν φίλημα που έχει δοθεί σε ανύποπτα χείλη… Και είναι ένα δύστροπο και μαζί γερασμένο πρόωρα, σινιάλο-κλάμα, γι’αυτό το ποτέ μες στην πραγματικότητα. Κάποτε διαφεύγει, εξαγγέλλοντας τον ερχομό μιας φοβερής αλήθειας. Τη φοβερή αλήθεια του ονείρου που δεν θέλει και δεν επιθυμεί παρά να ψιθυρίσει εκείνο το ρίγος που προκαλεί το ίδιο το όνειρο στο όνειρό του.

Ζέφη Δαράκη

Ομιλία της Ζέφης Δαράκη στα βραβεία της Εταιρείας Συγγραφέων στις 3/11/2015 στο Αμφιθέατρο Α. Τρίτσης του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Αθηναίων.

 Βραβείο Ιδρύματος Κώστα & Ελένης Ουράνη Ακαδημίας Αθηνών [2015]
 Βραβείο "Διδώ Σωτηρίου" Εταιρείας Συγγραφέων [2015]

Η Ζέφη Δαράκη γεννήθηκε το 1939 στην Αθήνα. Εργάστηκε ως γραμματέας στην Οικιστική Σχολή Κ. Δοξιάδη, μεταξύ 1959 - 1964, και, στη συνέχεια, στη βιβλιοθήκη του Δήµου Αθηναίων μεταξύ 1964 - 1967, όταν απολύθηκε από την Χούντα, και πάλι μεταξύ 1974 - 1984, ως βιβλιοθηκάριος. Στο διάστηµα αυτό εξέδωσε τις συλλογές "Εµπλοκή", "Ο κήπος µε τα εγκαύµατα", "Έκλειψη και το ηµικύκλιο αίµα", "Ο άνεµος και τα ρολόγια", "Ο λύκος του µεσονυχτίου", "Τα αόριστα γεγονότα" κ.ά., τις νουβέλες "Μάρθα Σόλγκερ", "Η όνειρος", "Λένα Όλεµ" και "Το παιχνίδι να ονειρεύεσαι", ποίηση για παιδιά. Ακολούθησαν οι συλλογές "Η κρεµασµένη", "Το ιερό κενό", "Κοιµήθηκα η αχάριστη", "Η θλίψη καίει τις σκιές µας", "Το σώµα δίχως αντικλείδι", "Το ακίνητο εν οδύνη", "Ο απέναντι χρόνος", 'Σε ονομάζω θα πει σε χάνω", "Ερήμωνε". Ποίησή της έχει δηµοσιευτεί σε ελληνικά και ξενόγλωσσα περιοδικά. Ποιήµατά της έχουν δηµοσιευτεί στις κυριότερες ευρωπαϊκές γλώσσες. Από τον ποιητή Tom Nairn µεταφράστηκαν τα βιβλία της : "Το σώµα δίχως αντικλείδι" και το "Ωσάν Λέξεις" (εκδ. Dionyssia Press, 2002). Από την Nadia Myrianova µεταφράστηκε επιλογή του έργου της στα βουλγαρικά (εκδ. Pelikana Alpha Sofia). Η ιστοσελίδα της στο διαδίκτυο είναι: www.zefidaraki.gr.

Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ
(2014)	Η σπηλιά με τα βεγγαλικά, Νεφέλη
(2012)	Ερήμωνε, Ύψιλον
(2008)	Σε ονομάζω θα πει σε χάνω, Αλεξάνδρεια
(2008)	Τα ποιήματα, Νεφέλη
(2006)	Ο απέναντι χρόνος, Νεφέλη
(2005)	Τα ποιήματα 1984-2004, Νεφέλη
(2002)	Το ακίνητο εν οδύνη, Νεφέλη
(2000)	Το σώμα δίχως αντικλείδι, Νεφέλη
(1999)	Ποίηση 1971-1992, Ελληνικά Γράμματα [κείμενα, ανθολόγηση]
(1998)	Ωσάν λέξεις, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1995)	Η θλίψη καίει τις σκιές μας, Νεφέλη
(1992)	Κοιμήθηκα η αχάριστη, Ύψιλον
(1990)	Η Όνειρος, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1988)	Το ιερό κενό, Ύψιλον
(1985)	Μάρθα Σόλγκερ, Κέδρος
(1984)	Η κρεμασμένη, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1982)	Το μοναχικό φάντασμα της Λένας Όλεμ. Θάλεια, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1980)	Τα αόριστα γεγονότα, Κέδρος
(1978)	Ο λύκος του μεσονυχτίου, Κέδρος
(1977)	Ο άνεμος και τα ρολόγια, Ιδιωτική Έκδοση
(1976)	Ο αρχάγελλος καθρέφτης, Κέδρος
(1974)	Έκλειψη. Το ημικύκλιο αίμα., Κέδρος
(1973)	Ο κήπος με τα εγκαύματα, Τυπογραφείο "Κείμενα"