5 ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ

EΛΕΥΘΕΡΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ-ΣΤΟΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Γιώργης Γιατρομανωλάκης

Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών

Τα μαθήματα θα πραγματοποιούνται κάθε Πέμπτη και ώρα 17.00-18.30

Εισαγωγικά: Με τον όρο λογοτεχνική κριτική εννοούμε όλα εκείνα τα κείμενα (πεζά ή ποιητικά) τα οποία ευθέως και ρητώς ή πλαγίως και υπαινικτικά αναφέρονται σε κείμενα λογοτεχνικά, κρίνουν και αξιολογούν, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τη λογοτεχνική παραγωγή. Στα κείμενα τής λογοτεχνικής κριτικής διατυπώνονται θεωρίες για τη λογοτεχνία και τον ρόλο της, προτείνονται ερμηνείες και εκφέρονται αξιολογικές κρίσεις. Η αρχαία ελληνική και η λατινική γραμματεία, όπως άλλωστε και η λογοτεχνία κάθε εποχής, περιέχει πολλά και ενδιαφέροντα κείμενα λογοτεχνικής κριτικής. Κείμενα ευθείας αρχαιοελληνικής και λατινικής λογοτεχνικής κριτικής είναι, π.χ., οι πλατωνικοί διάλογοι Iων, Μένων, Φαίδρος, Πολιτεία κ.ά., η Ποιητική και η Ρητορική τού Αριστοτέλους, η διατριβή τού Λογγίνου Περί Ύψους, οι λόγοι τού Κικέρωνος De oratore, Brutus, Orator και η γνωστότερη Ars poetica τού Ορατίου. Πλάγια λογοτεχνική κριτική περιέχουν όλα σχεδόν τα λογοτεχνικά κείμενα αρχής γενομένης από τα ομηρικά έπη, τον Ησίοδο κλπ. Αυτά τα κείμενα ενέχουν στοιχεία τής ίδια τής ποιητικής τους και εκφράζουν τις απόψεις των συντακτών τους για το έργο τους ή για έργα άλλων.

Ο κύριος σκοπός των πέντε μαθημάτων για την αρχαία ελληνική λογοτεχνική κριτική είναι να καταστήσουν γνωστά στο ευρύτερο κοινό ορισμένα από τα σημαντικότερα κείμενα τής λογοτεχνικής κριτικής τής αρχαιότητας. Ταυτόχρονα, τόσο τα κείμενα τής ευθείας λογοτεχνικής κριτικής όσο και τής υπαινικτικής θα αποτελέσουν βάση για ανάλογη συζήτηση σχετικά με τη νεοελληνική λογοτεχνική κριτική. 

Πέμπτη 19 Μαΐου 

Εισαγωγικά σχετικά με τα βασικά αρχαιοελληνικά κείμενα ευθείας και πλάγιας λογοτεχνικής κριτικής. Όροι λογοτεχνικής κριτικής. Η λεγόμενη προπλατωνική κριτική. Ο ποιητής και η μούσα. Όμηρος. Ησίοδος. Λυρικοί. Γοργίας. Τραγικοί ποιητές. Αριστοφάνης Βάτραχοι. 

Πέμπτη 26 Μαΐου 

Πλατωνική λογοτεχνική κριτική: Ίων, Μένων, Φαίδρος, Πολιτεία κ.ά. Η ποιητική μανία. Ο μανικός ή ένθεος ποιητής. Πολιτεία και ποιητής. Φιλοσοφία και ποίηση.

Πέμπτη 2 Ιουνίου 

Αριστοτέλης: Ποιητική, Ρητορική. Εξορθολογισμός τής κριτικής. Η πολιτική τής λογοτεχνικής κριτικής.

Πέμπτη 9 Ιουνίου 

Η μετά τον Αριστοτέλη λογοτεχνική κριτική. Ελληνιστική περίοδος. Η σχολή τής Αλεξάνδρειας. Καλλίμαχος. Κικέρων και άλλοι Λατίνοι συγγραφείς.

Πέμπτη 16 Ιουνίου 

Λογοτεχνική κριτική στην ύστερη αρχαιότητα. Λογγίνος Περί ὕψους, Διονύσιος Αλικαρνασσεύς, Πλούταρχος, Δημήτριος, Ερμογένης. Οράτιος, Ars poetica. Συμπεράσματα.