Γιώργος Θεοτοκάς (1905-1966)

		Πηγή:http://gym-koimis.ser.sch.gr/downloads/astropeleki/theotokas_giorgos.html
Όταν πρωτοδιάβασα την Αργώ του Θεοτοκά ήμουν στα πρώτα χρόνια της εφηβείας μου, όταν τη λογοτεχνία την προσλαμβάνεις περισσότερο με την καρδιά παρά με το μυαλό. Είχα μια θετική εικόνα χωρίς να τη θυμάμαι καλά-καλά και περίμενα να μου δοθεί μια ευκαιρία να την ξαναπιάσω, ώριμος πια. Η αφορμή δόθηκε όταν πρόσφατα η Λέσχη μας την πρόκρινε για ανάγνωση και συζήτηση. Ο Θεοτοκάς ανήκει στη λογοτεχνική γενιά του '30 μαζί με τους Μυριβήλη, Βενέζη, Κοσμά Πολίτη, Καστανάκη, Καραγάτση, Τερζάκη, κ.α. Η Αργώ είναι το πρώτο του μυθιστόρημα και κυκλοφόρησε σε δύο τόμους, ο πρώτος το 1933 κι ο δεύτερος το 1936. Είναι ένα μυθιστόρημα ιδεών και λιγότερο προσώπων. Ο κεντρικός άξονας είναι η οικογένεια Νοταρά, ο καθηγητής της Νομικής Θεόφιλος Νοταράς και οι τρεις γιοι του, Νικηφόρος, Αλέξης και Λίνος. Παράλληλα με αυτούς κινούνται διάφορα άλλα πρόσωπα: ο Δαμιανός Φραντζής, νέος κομουνιστής από την Πόλη, ο Μανόλης Σκυριανός, πρόεδρος του φοιτητικού σωματείου η Αργώ, ο φιλόδοξος πολιτικός Παύλος Σκινάς και η γυναίκα του, Όλγα, ερωμένη του Νικηφόρου Νοταρά, η Μόρφω, μήλο της έριδος ανάμεσα στους δύο φίλους Αλέξη και Μανόλη, και πολλοί ακόμη δευτερεύοντες χαρακτήρες.
		Ένα από τα αγαπημένα μυθιστορήματα του Γιώργου Θεοτοκά είναι και η «ΑΡΓΩ». Η Αργώ είναι το πρώτο του μυθιστόρημα και κυκλοφόρησε σε δύο τόμους, ο πρώτος το 1933 κι ο δεύτερος το 1936. (http://el.wikipedia.org/wiki/Αρχείο:Η Αργώ, εξώφυλλο (1936).jpg )
Γιώργος Θεοτοκάς	Η πλοκή δεν έχει κάποια συνεκτική αφηγηματική γραμμή. Αντίθετα, διασπάται ακολουθώντας τις παράλληλες ιστορίες των διαφόρων προσώπων που πότε εφάπτονται και πότε απομακρύνονται. Είναι φανερό πως για τον Θεοτοκά οι ατομικές ιστορίες δεν είναι το επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Η εστίαση μετατοπίζεται προς το ιστορικό γίγνεσθαι του Ελληνισμού, όχι γενικά αλλά σε μια συγκεκριμένη ιστορική περίοδο μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, το τέλος της Μεγάλης Ιδέας και τα πολιτικά πράγματα των αρχών της δεκαετίας του '30. Η τριτοπρόσωπη αφήγηση βοηθάει τονΘεοτοκά να κρατήσει αποστάσεις από τους ήρωές του, να τους δει αντικειμενικά, υιοθετώντας όμως την οπτική γωνία αυτού που κάθε φορά έρχεται στο προσκήνιο. Πολλές φορές διακρίνουμε στην αφήγηση έναν ιδιότυπο "διάλογο" ανάμεσα στις απόψεις του συγγραφέα και του ήρωα. Αυτό καταλήγει συνήθως σε μια λεπτή ειρωνεία αλλά και συμπάθεια απέναντι στα μυθιστορηματικά πρόσωπα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο Θεοτοκάς, φιλελεύθερος αστός ο ίδιος, ενστερνίζεται τις απόψεις των χαρακτήρων που περιγράφει.
Στην Αργώ δεν υπάρχουν καλοί και κακοί - τα πιστεύω τους απορρέουν από την κοινωνική τους θέση και την ιδιοσυγκρασία τους. Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα του μυθιστορήματος είναι οι ζωηρότατες ρεαλιστικές περιγραφές του, με αποκορύφωμα τις σκηνές πλήθους, που αντίστοιχές τους μόνο στο μεγάλο ευρωπαϊκό μυθιστόρημα (Φλομπέρ, Ουγκό, Τολστόι, κλπ.) συναντάς. Ίσως αυτό να μην ισοφαρίζει την έλλειψη μιας συνεκτικής μυθιστορηματικής σύνθεσης, αλλά σίγουρα τον αναγνώστη θα τον συναρπάσει η πάλη των ιδεών που τόσο μοιάζει με του σήμερα, η καθαρή, ρέουσα γλώσσα και η ιστορική αίσθηση που διαπερνά το σύνολο του έργου. Η κατάληξη της Αργώς είναι αντίστοιχη με το πνεύμα που διακατέχει το σύνολο του έργου: η ήττα της Μεγάλης Ιδέας δεν οδήγησε σε ένα καινούργιο εθνικό στόχο. Η Ιστορία μοιάζει να μην έχει νόημα. Έτσι κι η Αργώ - επιτρέψτε μου τη μεταφορά - πλέει ξυλάρμενη στα πέλαγα του κόσμου σε μιαν Οδύσσεια χωρίς τέλος, με τους Αργοναύτες νεκρούς, απογοητευμένους ή ξεχασμένους στις αγκαλιές της Καλυψώς (πχ. του Παρισιού). Το καθήκον (το "χρέος") που βρίσκει ως διέξοδο ένας από τους ήρωες είναι ίσως ένας λόγος ύπαρξης στον μικρόκοσμο που καλείται να ζήσει κανείς όταν οι μεγάλες ιδέες πεθαίνουν. Αυτό, κι η Τέχνη. ( Παναγιώτης Αλεξανδρίδης )
ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΟΤΟΚΑΣ : Βιογραφικό (1905 - 1966) ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΟΤΟΚΑΣ : Ενδεικτική Βιβλιογραφία      ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΟΤΟΚΑΣ : Εργογραφία ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΟΤΟΚΑΣ : Βιογραφικό(1905-1966) Ο Γιώργος Θεοτοκάς γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, γιος του δικηγόρου Μιχαήλ Θεοτοκά και της Ανδρονίκης το γένος Νομικού. Στην Κωνσταντινούπολη τέλειωσε το Ελληνογαλλικό Λύκειο και το 1922 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα, όπου γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου. Το 1925 εκλέχτηκε Γενικός Γραμματέας της δημοτικιστικής οργάνωσης Φοιτητική Συντροφιά (για τη δράση του κινδύνευσε το 1926 να αποβληθεί από το Πανεπιστήμιο) και υποδέχτηκε τον Γιάννη Ψυχάρη στη Χίο. Μετά την αποφοίτησή του (1927) έφυγε για τρία χρόνια στο Παρίσι και το Λονδίνο. Στο Λονδίνο έγραψε το πρώτο του βιβλίο Ελεύθερο Πνεύμα, που θεωρήθηκε ως το μανιφέστο της γενιάς του Τριάντα (δημοσιεύτηκε στην Αθήνα το 1929). Το 1929 επέστρεψε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως δικηγόρος και δημοσίευσε πολλά κείμενά του στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο. Μετά την αποφοίτησή του (1927) έφυγε για τρία χρόνια στο Παρίσι και το Λονδίνο. Στο Λονδίνο έγραψε το πρώτο του βιβλίο Ελεύθερο Πνεύμα, που θεωρήθηκε ως το μανιφέστο της γενιάς του Τριάντα (δημοσιεύτηκε στην Αθήνα το 1929). Το 1929 επέστρεψε στην Αθήνα, όπου εργάστηκε ως δικηγόρος και δημοσίευσε πολλά κείμενά του στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο. Το 1940, αν και αγύμναστός, κατατάχτηκε ως εθελοντής, αποπέμφθηκε, επανακατατάχθηκε τον Μάρτιο του 1941, εκπαιδεύτηκε αλλά τελικά δεν πολέμησε. Το 1948 παντρεύτηκε τη φιλόλογο Ναυσικά Στεργίου, η οποία πέθανε το 1959. Το 1952 ταξίδεψε στην Αμερική, το 1955 έθεσε υποψηφιότητα στις βουλευτικές εκλογές στο νομό Χίου, χωρίς επιτυχία. Το 1966 παντρεύτηκε την ποιήτρια Κοραλία Ανδρεάδη. Πέθανε τον ίδιο χρόνο στην Αθήνα. Συνεργάστηκε με πολλά λογοτεχνικά περιοδικά και με την εφημερίδα Το Βήμα, ενώ υπήρξε επίσης μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Εποχές. Υπήρξε συνιδρυτής του περιοδικού Νέα Γράμματα (1935). Διετέλεσε διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου (1945-1946 και 1951-1952) και πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κ.Θ.Β.Ε. Εκπροσώπησε την Ελλάδα στις διεθνείς συναντήσεις της Γενεύης και στο Διεθνές Συνέδριο του Εδιμβούργου. Ταξίδεψε σε πολλές χώρες και έργα του μεταφράστηκαν σε πολλές ξένες γλώσσες. Τιμήθηκε με το βραβείο πεζογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών (1939 για το μυθιστόρημα Το δαιμόνιο) και το Α' Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου (1957 για το έργο του Τα προβλήματα του καιρού μας). Ο Γιώργος Θεοτοκάς τοποθετείται στη γενιά του '30, της οποίας υπήρξε ένα από τα πολυγραφότερα πρόσωπα. Ασχολήθηκε με την πεζογραφία, το θέατρο, την ποίηση, το δοκίμιο, την κριτική , την ταξιδιωτική λογοτεχνία. Με το έργο του έθεσε τις βάσεις της θεωρίας της γενιάς του Τριάντα για την ελληνικότητα, η οποία πηγάζει παράλληλα από την ελληνική παράδοση (αρχαιοελληνική, βυζαντινή, λαϊκός πολιτισμός) αλλά και από την ευρωπαϊκή παράδοση και σύγχρονη πραγματικότητα. Ο αφηγηματικός του λόγος επηρεάστηκε έντονα από την ελληνική πεζογραφική δημιουργία του 19ου αιώνα. Από τα έργα του σημειώνουμε ως ορόσημα τον Λεωνή, τους Ασθενείς και οδοιπόρους, το Δαιμόνιο και την Αργώ. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γιώργου Θεοτοκά βλ. Αργυρίου Αλεξ. - Γεωργουσόπουλος Κώστας, «Θεοτοκάς Γιώργος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985, Γιαλουράκης Μανώλης, «Θεοτοκάς Γιώργος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας7. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Τζιόβας Δημήτρης, «Χρονολόγιο Γιώργου Θεοτοκά», Διαβάζω137, 12/2/1986, σ.8-11 και Αράγης Γιώργος, «Γιώργος Θεοτοκάς», Η Μεσοπολεμική πεζογραφία . Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Δ΄, σ.8-81. Αθήνα, Σοκόλης, 1992. ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΟΤΟΚΑΣ : Ενδεικτική Βιβλιογραφία . Αθανασιάδης Τάσος, «Ανιχνεύσεις στην πεζογραφία του Γιώργου Θεοτοκά», Νέα Εστία131, ετ.ΞΣΤ΄, 1η/2/1992, αρ.1550, σ.145-149. . Αράγης Γιώργος, «Γιώργος Θεοτοκάς», Η Μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)Δ΄, σ.8-81. Αθήνα, Σοκόλης, 1992. . Αργυρίου Αλεξ. - Γεωργουσόπουλος Κώστας, «Θεοτοκάς Γιώργος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό4. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985. . Βαρίκας Βάσος, «Δοκίμια και μελέτες. Γιώργου Θεοτοκά: Πνευματική πορεία (μελέτες)», και «Άνθρωποι εν πολέμω. Γιώργου Θεοτοκά: Ασθενείς και οδοιπόροι», Συγγραφείς και κείμεναΑ΄ (1961-1965), σ.57-59 και 226-230. Αθήνα, Ερμής, 1975 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 10/12/1961 και 30/8/1964). . Βασιλικός Βασίλης, «Ανεπίδοτο γράμμα στον Γιώργο Θεοτοκά», Η λέξη119, 1-2/1994, σ.4-9. . Βίττι Μάριο, Η γενιά του τριάντα, σ.311-324. Αθήνα, Ερμής, 1977. . Δημαράς Κ.Θ., Ο Γιώργος Θεοτοκάς και το Ελεύθερο Πνεύμα. 1973. . Καραντώνης Αντρέας, «Γιώργος Θεοτοκάς», Πεζογράφοι και πεζογραφήματα της γενιάς του '30, σ.64-127. Αθήνα, Παπαδήμας, 1977. . Καραντώνης Ανδρέας, «Γιώργος Θεοτοκάς», Φυσιογνωμίες· Τόμος δεύτερος, σ.288-315. Αθήνα, Παπαδήμας, 1977. . Κοκκινάκη Νένα Ι., Η ανήσυχη αναζήτηση και η δικαίωση· Ξαναδιαβάζοντας Γιώργο Θεοτοκά. Αθήνα, Δόμος, 1996. . Κωνσταντουλάκη-Χάντζου Ιωάννα (επιμέλεια-εισαγωγή), Γιώργος Θεοτοκάς - Νικόλας Κάλας. Μια αλληλογραφία. Αθήνα, Πρόσπερος, 1989. . Μητσάκης Κάρολος, «Γιώργος Θεοτοκάς», Νεοελληνική πεζογραφία· Η γενιά του '30, σ.49-53. Αθήνα, Ελληνική Παιδεία, 1977. . Μητσάκης Κάρολος, «Γιώργος Θεοτοκάς», Νεοελληνική πεζογραφία. Η γενιά του '30, σ.49-53. Αθήνα, Ελληνική Παιδεία, 1977. . Μητσάκης Κάρολος, Νεοελληνική πεζογραφία - η γενιά του '30. Αθήνα, 1977. . Μοσχονάς Εμμ.Ι., Βιβλιογραφία Γιώργου Θεοτοκά. Αθήνα, 1978. . Νιάρχος Θανάσης Θ., Κριτική για το Η ορθοδοξία στον καιρό μας, Διαβάζω2, 3-4/1976, σ.50-51. . Ορφανίδης Νίκος, «Σεφέρης - Θεοτοκάς και Κύπρος του 1954 . Τα κείμενα και ένα σχόλιο στην Αλληλογραφία», Ακτή28, Φθινόπωρο 1996, ετ.Ζ΄, σ.459-470. . Παναγιωτόπουλος Ι.Μ., «Γιώργος Θεοτοκάς», Τα πρόσωπα και τα κείμεναΒ΄, σ.81. Αθήνα, 1943. . Πανσέληνος Α., Η παράξενη φιλία μας με το Γιώργο Θεοτοκά . ανάτυπο από το περιοδικό Η Συνέχεια5, 7/1973. Αθήνα, 1978. . Πενά Νικολαΐς, «Κοινωνικές και πολιτικές απόψεις του Γ.Θεοτοκά στο μυθιστόρημα Αργώ», Πόρφυρας56 (Κέρκυρα), 1-3/1991, σ.145-150. . Σαββίδης Γ.Π. - Πιερής Μιχάλης (επιμέλεια), Σημαίες στον ήλιο. Αθήνα, Ερμής, 1985. . Σαχίνης Απόστολος, Αναζητήσεις της νεοελληνικής πεζογραφίας στη μεταπολεμική εικοσαετία, σ.95-96 και 125-126. Αθήνα, 1945. . Σαχίνης Απόστολος, Η σύγχρονη πεζογραφία μας, σ.40-44 και 209-214. Αθήνα, Ίκαρος, 1951. . Richer Renee, «Το νόημα και η μοίρα του έργου του Γ.Θεοτοκά», Η λέξη119, 1-2/1994, σ.10-17. Αφιερώματα περιοδικών . Χιακή Επιθεώρησις13, ετ.Ε΄, 1-2/1967. . Νέα Εστία94, ετ.ΜΖ΄, 1η/12/1973, αρ.1114. . Νέα Εστία94, ετ.ΜΖ΄, Χριστούγεννα 1973, αρ.1115, σ.236-353. . Τομές12, ετ.1, 12/1975. . Διαβάζω137, 12/2/1986. . Τετράδια Ευθύνης26, 1986. 1. Για αναλυτική εργογραφία και βιβλιογραφία Γίωργου Θεοτοκά βλ. Μοσχονάς Εμμ.Ι., Βιβλιογραφία Γιώργου Θεοτοκά. Αθήνα, 1978. Εργογραφία (πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις) Ι. Πεζογραφία . Αργώ Α΄ - Β΄. Αθήνα, Πυρσός, 1936 (και οριστική μορφή σε έναν τόμο Αθήνα, Πυρσός, 1936). . Ευριπίδης Πεντοζάλης και άλλες ιστορίες. Αθήνα, Πυρσός, 1937. . Το δαιμόνιο· Μυθιστόρημα. Αθήνα, Πυρσός, 1938. . Λεωνής. Αθήνα, Πυρσός, 1940. . Ιερά Οδός. Αθήνα, Ίκαρος, 1950. . Ασθενείς και οδοιπόροι Α΄ - Β΄. Αθήνα, Φέξης, 1964. . Οι καμπάνες. Αθήνα, Εστία, 1970. ΙΙ. Δοκίμιο . Διγενής, Ορέστης, Ελεύθερο πνεύμα. Αθήνα, Ράλλης, 1929. . Εμπρός στο κοινωνικό πρόβλημα. Αθήνα, Πυρσός, 1932. . Στο κατώφλι των νέων καιρών. Αθήνα, Ίκαρος, 1945. . Δοκίμιο για την Αμερική. Αθήνα, Ίκαρος, 1954. . Προβλήματα του καιρού μας. Αθήνα, Ίκαρος, 1956. . Η εθνική κρίση. Αθήνα, Θεμέλιο, 1966. . Η ορθοδοξία στον καιρό μας. Αθήνα, Οι εκδόσεις των Φίλων, 1975. . Πολιτικά κείμενα. Αθήνα, Ίκαρος, 1976. . Στοχασμοί και θέσεις · Πολιτικά κείμενα 1925-1966Α΄ (1925-1949). Αθήνα, Εστία, 1996 . Στοχασμοί και θέσεις · Πολιτικά κείμενα 1925-1966Β΄ (1950-1966). Αθήνα, Εστία, 1996 ΙΙΙ. Ποίηση . Ποιήματα του μεσοπολέμου. Αθήνα, Ίκαρος, 1944 (περιλαμβάνονται οι δύο πρώτες ποιητικές συλλογές του Φύλλα ημερολογίου και Φύλλα ημερολογίου ΙΙ και οι δύο του 1934). ΙV. Θέατρο . Θέατρο. Αθήνα, Άλφα, 1944. . Ο τελευταίος πόλεμος· Δράμα μονόπρακτο. Ανάτυπο από το περ. Εποχές, 1965. . Θέατρο1· Το τίμημα της λευτεριάς (Κατσαντώνης) · Έργο σε τρεις πράξεις. Αθήνα, Εστία, 1958. . Θέατρο2· Συναπάντημα στην Πεντέλη ·Κωμωδία σε τρεις πράξεις. Αθήνα, Εστία, 1958. . Θέατρο3· Το γεφύρι της Άρτας · Έργο σε πέντε πράξεις. Αθήνα, Εστία, 1959 (έκδοση β΄, αναθεωρημένη). . Θέατρο4· Αλκιβιάδης · Έργο σε τρεις πράξεις και επτά εικόνες. Αθήνα, Εστία, 1959. . Η άκρη του δρόμου· Δράμα σε τρεις πράξεις και πέντε εικόνες. Αθήνα, Φέξης, 1963. . Θεατρικά Α΄ - Νεοελληνικό λαϊκό θέατρο (Αντάρα στ' Ανάπλι, Το γεφύρι της Άρτας, Όνειρο του Δωδεκάμερου, Το κάστρο της Ωριάς, Το παιχνίδι της τρέλας και της φρονιμάδας, Συναπάντημα στην Πεντέλη, Το τίμημα της λευτεριάς). Αθήνα, Εστία, 1965. . Θεατρικά Β΄ - έργα διάφορα (Πέφτει το βράδυ, Αλκιβιάδης, Ο τελευταίος πόλεμος, Λάκκαινα, Σκληρές ρίζες, Η άκρη του δρόμου). Αθήνα, Εστία, 1967. . Το παιχνίδι της τρέλας και της φρονιμάδας - Το κάστρο της ώριας. Αθήνα, Ίκαρος, 1947 (στη σειρά Θέατρο, αρ.ΙΙ). V. Ταξιδιωτικά κείμενα . Ταξίδι στη Μέση Ανατολή και στο Άγιο Όρος. Αθήνα, Φέξης, 1961. . Ταξίδια (Περσία, Ρουμανία, Σοβιετική Ένωση, Βουλγαρία). Αθήνα, Εστία, 1971. VΙ. Άλλα κείμενα . Ώρες αργίας. Αθήνα, Εστία, 1931. . Ημερολόγιο της Αργώς και του Δαιμόνιου. Αθήνα, Πυρσός, 1939. . Τετράδια ημερολογίου (1939-1953) · Εισαγωγή, επιμέλεια Δ. Τζιόβας. Αθήνα, Εστία, 1987. . Γιώργος Θεοτοκάς & Γιώργος Σεφέρης, Αλληλογραφία (1930-1966)· Φιλολογική επιμέλεια Γ.Π. Σαββίδης. Αθήνα, Ερμής, 1975. . Μια αλληλογραφία (με το Νικ. Κάλας). Αθήνα, Πρόσπερος, 1989. . Σημαίες στον ήλιο· Ο Λεωνής του 1940 με το ημερολόγιο εργασίας του Λεωνή και τα διηγήματα της Παιδικής Ηλικίας· Φιλολογική έκδοση με εικόνες φροντισμένη από τους Γ.Π. Σαββίδη και Μιχάλη Πιερή. Αθήνα, Ερμής, 1985. 1. Για αναλυτική και βιβλιογραφία Γιώργου Θεοτοκά βλ. Μοσχονάς Εμμ. Ι., Βιβλιογραφία Γιώργου Θεοτοκά. Αθήνα, 1978. Πηγή :  www.ekebi.gr