 |
| το βιβλίο 'Μουκεμμέλ Ιερουσαλήμ Ταρίχι' του Σάββα Αλιακιόζογλου ,εκδόθηκε το 1903 στη Σταμπόλδα και ήταν γραμμένο στα καραμανλήδικα |
Τα τουρκικά καραμανλί ήταν μια διάλεκτος της τουρκικής γλώσσας και ιστορικά μιλιούνταν από τους Καραμανλήδες.Για τη γραφή τους χρησιμοποιούταν το ελληνικό αλφάβητο αντί για την επίσημη οθωμανική τουρκική γραφή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.Εργασίες που είχαν δημοσιευθεί στην οθωμανική τουρκική γλώσσα και χρησιμοποιούσαν την ελληνικήγραφή καλούνταν Καραμανλήδικα και η γραφή τους καραμανλήδεια γραφή. Αυτόαποκαλύπτει μια άλλη διαπολιτισμική πτυχή για τις δύο αυτές γλώσσες,τα ελληνικά και τα τουρκικά
Παρά το γεγονός ότι η επίσημη γλώσσα της κυβέρνησης ήταν η οθωμανική τουρκική γραμμένη στην αραβική γραφή, η Ανατολική Ορθόδοξη Χριστιανική Κοινότητα δημοσιεύσε πολλές εργασίες στα Καραμανλήδικα,ενώ μερικές από αυτές δημοσιεύθηκαν από τον Ευαγγελινό Μισαηλίδη, από τον εκδοτικό οίκο 'Ανατολή' ή 'Μισαηλίδης' (Μισαηλίδης 1986,σ. 134) . Τα καραμανλήδικα έργα αντιπροσωπεύουν μοναδικές πολιτιστικές και ιστορικές αποχρώσεις της περιόδου που υπήρχαν Καραμανλήδες. Τα μόνα στοιχεία του παρελθόντος για την ιστορία τους είναι τα έργα που δημοσιεύτηκαν.
Η προέλευση των Καραμανλήδων
Η ακαδημαϊκή κοινότητα έχει διαφωνίες σχετικά με την προέλευση των Καραμανλήδων και αυτό οδήγησε στο σχηματισμό των δύο μεγάλων θεωριών. Σύμφωνα με την πρώτη θεωρία,οι Καραμανλήδες είναι οι απευθείας απόγονοι των βυζαντινών ελληνόφωνων. Παρά το γλωσσικό εκτουρκισμό τους, διατήρησαν την ελληνική ορθόδοξη πίστη τους. Αυτή η θεωρία είναι η πιο πιθανή αφού γλωσσολόγοι του 19ου αιώνα ήταν σε θέση να ταξίδεψουν σε περιοχές της Καππαδοκίας και να τεκμηριώσουν τις λίγες ελληνικές λέξειςπου είχαν απομείνει και μπορούσαν να θυμηθούν ως επί το πλείστον ηλικιωμένοι κάτοικοι.Επομένως καταγράφηκε και η διαδικασία του εκτουρκισμού των Καραμανλήδων.Η δεύτερη θεωρία υποστηρίζει ότι οι Καραμανλήδες προέρχονται από εκχριστιανισμένους Τούρκους στρατιώτες που εγκατέστησαν οι βυζαντινοί αυτοκρατόρες στη Μικρά Ασία.Ωστόσο, στην εποχή των εθνικισμών του 19ου αιώνα, οι περισσότεροι Καραμανλήδες ταυτίστηκαν με ένα αίσθημα ελληνικότητας διακριτό από τους άλλους τουρκόφωνους γείτονές τους,γεγονός που οφείλεται κατά το πλείστον στο ότι ήταν χριστιανοί ορθόδοξοι.
Πολλοί Καραμανλήδες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους κατά τη διάρκεια τηςανταλλαγής πληθυσμών του 1923 ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Οι πρώτες εκτιμήσεις τοποθετούσαν τον αριθμό των Ορθοδόξων Χριστιανών που είχαν εκδιωχθεί από την κεντρική και νότια Ανατολία σε περίπου 100.000. [2] Ωστόσο, οι Καραμανλήδεςαριθμούσαν περίπου 400.000 [3] κατά τη στιγμή της ανταλλαγής.
- ^ Vryonis, Speros. Studies on Byzantium, Seljuks, and Ottomans: Reprinted Studies. Undena Publications, 1981, ISBN 0890030715, p. 305. "The origins of the Karamanlides have long been disputed, there being two basic theories on the subject. According to one, they are the remnants of the Greek-speaking Byzantine population which, though it remained Orthodox, was linguistically Turkified. The second theory holds that they were originally Turkish soldiers which the Byzantine emperors had settled in Anatolia in large numbers and who retained their language and Christian religion after the Turkish conquests..."
- ^ Blanchard, Raoul. "The Exchange of Populations Between Greece and Turkey."Geographical Review, 15.3 (1925): 449-56.
- ^ Pavlowitch, Stevan K. A History of the Balkans, 1804-1945. Longman, 1999, ISBN 0582045851, p. 36. "The karamanlides were Turkish-speaking Greeks or Turkish-speaking Orthodox Christians who lived mainly in Asia Minor. They numbered some 400,000 at the time of the 1923 exchange of populations between Greece and Turkey."
Τα πρώτα καραμανλίδικα βιβλία εκδόθηκαν από τους ορθοδόξους τουρκόφωνους πληθυσμούς της Μικράς Ασίας, στα μεγάλα τυπογραφεία της Κωνσταντινούπολης, της Σμύρνης και της Βενετίας. Σήμερα, αποτελούν αντικείμενο μελέτης και αποκαλύπτουν μια κοινότητα ανεπτυγμένη, με οργάνωση και θεσμούς, με ισχυρή ταυτότητα και παραδόσεις αιώνων, δραστήρια στο εμπόριο, στις τέχνες, στα γράμματα, στον αθλητισμό, στην πολιτική.
 |
| Πρώην Αγκύρας Σεραφείμ, 1782
Η πληρέστερη καταγραφή καταλόγου εκδόσεων στα καραμανλίδικα ονομάζεται «Karamanlidika: bibliographie analytique d’ouvrages en langue turque imprimés en caractères grecs» και προέρχεται από τους Sévérien Salaville, Eugenio D’ Allessio Dalleggio και την ιστορικό Ευαγγελία Μπαλτά (1).
Karamanlidika: bibliographie analytique d’ouvrages en langue turque imprimés en caractères grecs
Καραμανλίδικα, τόμος I, 1584-1850, Salaville, Dalleggio (1958)
Καραμανλίδικα, τόμος II, 1851-1865, Salaville, Dalleggio (1966)
Καραμανλίδικα, τόμος III, 1866-1900, Salaville, Dalleggio (1974)
Καραμανλίδικα, 1958-1987, Salaville, Dalleggio, Balta (1987)
Ο κατάλογος των καραμανλίδικων εκδόσεων έχει εκδοθεί από το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών και το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών. Οι τρεις πρώτοι τόμοι έχουν συμπεριληφθεί στην έκδοση «Επιστημονικαί Διατριβαί» του Φιλολογικού Συλλόγου Παρνασσός.
Προσωρινός κανονισμός των 10 βουλευτών της πρωτευούσης, στα καραμανλίδικα, 1877
Στο enacademic.com σχετικά με την καραμανλίδικη φιλολογία διαβάζουμε:
«… Αν και δεν σώζονται δείγματα παλαιότερα του 16ου αι., θεωρείται βέβαιο, ότι οι ρίζες του ιδιότυπου αυτού κλάδου της νεοελληνικής φιλολογίας ανάγονται στον 12o αι. Την περίοδο εκείνη, οι πυκνοί ελληνικοί πληθυσμοί των ανατολικών επαρχιών της Μικράς Ασίας (Παμφυλίας, Ισαυρίας, Καππαδοκίας, δυτικής Κιλικίας, που αποτέλεσαν αργότερα το εμιράτο της Καραμανίας), ιδιαίτερα όσοι δεν εξισλαμίστηκαν υπό την πίεση των Τούρκων, αφομοιώθηκαν γλωσσικά από τον κατακτητή, χωρίς ωστόσο να χάσουν τη συνείδηση της θρησκευτικής και φυλετικής τους αυτοτέλειας.
Κιτάπι Μουκαττές, Παλαιά και Καινή Διαθήκη, στα καραμανλίδικα, 1884
Τα περιεχόμενα της Βίβλου, στα καραμανλίδικα, 1884
Υπάρχουν μαρτυρίες, σύμφωνα με τις οποίες ήδη κατά τον 14o και 15o αι. πολυάριθμες χριστιανικές κοινότητες της κεντρικής Μικράς Ασίας γνώριζαν μόνο μία γλώσσα, την τουρκική, την οποία μάλιστα χρησιμοποιούσαν σε όλες τις εκκλησιαστικές ακολουθίες, εκτός από την ανάγνωση του Ευαγγελίου, που εξακολουθούσε να γίνεται στην ελληνική. Η παράδοξη αυτή σύζευξη της ακμαίας θρησκευτικής – και αργότερα εθνικής – συνείδησης αφενός και της τουρκογλωσσίας αφετέρου, διατηρήθηκε έως την εποχή της ανταλλαγής των πληθυσμών (1924) και αποτέλεσε την ιστορική βάση για την ανάπτυξη της τουρκόφωνης ή καραμανλίδικης φιλολογίας.
Ο ουμανιστής και φιλέλληνας Μαρτίνος Κρούσιος Crusius, Martin (1526-1607)
Το παλαιότερο γνωστό καραμανλίδικο κείμενο είναι η λεγόμενη «Έκθεσις της χριστιανικής πίστεως», του πατριάρχη Γενναδίου Σχολαρίου, η οποία μεταφρασμένη στην τουρκική και μεταγραμματισμένη με ελληνικούς χαρακτήρες, εκδόθηκε από τον Γερμανό ελληνιστή Μαρτίνο Κρούσιο (1584). Κατά τον 18o αι. κυκλοφόρησαν περίπου τριάντα εκδόσεις καραμανλίδικων βιβλίων θρησκευτικού περιεχομένου, οι οποίες είχαν τυπωθεί κυρίως στη Βενετία και στην Κωνσταντινούπολη· οι περισσότερες από αυτές οφείλονται στη συγγραφική, μεταφραστική και εκδοτική δραστηριότητα του Σεραφείμ Πισιδίου, μετέπειτα μητροπολίτη Αγκύρας.
H Turcograecia του M. Crusius δημοσιεύτηκε το 1584. Πρόκειται για ένα τόμο πλέον των 500 σελίδων, με όλες τις πληροφορίες που ο γερμανός ουμανιστής κατόρθωσε να συγκεντρώσει, σχετικά με τη ζωή των χριστιανών στην οθωμανική αυτοκρατορία του 16ου αι. Η έκδοση του 1584 έχει ψηφιοποιηθεί και διατίθεται από το
πανεπιστήμιο του Μάνχαϊμ 
Δίγλωσος κανονισμός της Καππαδοκικής Εκπαιδευτικής Αδελφότητας στην Κωνσταντινούπολη, 1872
Κατά τον 19o αι. (και έως το 1922) οι καραμανλίδικες εκδόσεις πολλαπλασιάστηκαν και παρουσίασαν εκπληκτική ποικιλία, ως προς το περιεχόμενο, αφού περιελάμβαναν γραμματικές, τουρκοελληνικά λεξικά, ιστορικά και λογοτεχνικά έργα, ακόμα και αρχαίους συγγραφείς. Ψυχή αυτής της νέας εκδοτικής προσπάθειας ήταν ο δημοσιογράφος Ευαγγελινός Μισαηλίδης, «ο Κοραής των τουρκόφωνων Ελλήνων» όπως χαρακτηρίστηκε, που ήταν και ο εκδότης της πρώτης καραμανλίδικης εφημερίδας (Ανατολή, Κωνσταντινούπολη 1840)…»
Ο άρχων του Κόσμου, του Αλέξανδρου Δουμά, στα καραμανλίδικα, 1884
Διαφήμιση ραπτομηχανής Singer, στα καραμανλίδικα, 1882
Γεροστάθης, του Λέοντα Μελά, στα καραμανλίδικα, 1866
|
Μικρασιατικόν ημερολόγιον, στα καραμανλίδικα, εκδόσεις Αστήρ, 1913
Βιβλίον ψυχωφελέστατον – διδασκαλία προς τον Πνευματικόν, στα καραμανλίδικα, 1889
Η Ευρωπαϊκή (ντο, ρε, μι, φα, σολ, λα, σι) και η Βυζαντινή (πα, βου, γα, δι, κε, ζω νη) μουσική κλίμακα, στα καραμανλίδικα, 1872
Δίγλωσσο Ευχολόγιο σε Ελληνικά και Καραμανλίδικα, 1782
Την πλουσιότερη συλλογή καραμανλίδικων βιβλίων διαθέτει η βιβλιοθήκη της Ακαδημίας. Εκδόσεις στην Καραμανλήδεια γραφή, διαθέτει και η βιβλιοθήκη της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης. Εκδόσεις στην Καραμανλήδεια γραφή σε ψηφιακή μορφή, είναι διαθέσιμες στους συνδέσμους που ακολουθούν, από τους οποίους προέρχονται και εικόνες της ανάρτησης.
Ίδρυμα Mελετών Xερσονήσου του Aίμου (IMXA)
Ψηφιακή βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης
Σισμανόγλειο Μέγαρο
Ψηφιακό Αποθετήριο, Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας
Ψηφιακό Αποθετήριο, Openarchives
———-
(1) Στις 11 Ιουνίου 2014 απονεμήθηκε από τον Πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας Αμπντουλλάχ Γκιούλ το Παράσημο Αριστείας (Liyakat Nişan) στην ιστορικό Ευαγγελία Μπαλτά, διευθύντρια Ερευνών του ΕΙΕ, για τη θητεία της στον τομέα των Οθωμανικών Σπουδών.
Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών – Εκδόσεις στην Καραμανλίδικη γραφή
Ο προσωπικός δικτυακός τόπος της καθηγήτριας Ευαγγελίας Μπαλτά
Σχετικές, με τα Καραραμανλίδικα, εκδόσεις της κ. Ευαγγελίας Μπαλτά, από το Τμήμα Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
#karamanlidika #καραμανλίδικα #Καππαδοκία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου