Πηγή:http://www.edujob.gr/arthrografia/digital-humanities
Στο ερώτημα του τι ακριβώς είναι και πως ορίζονται οι ψηφιακές ανθρωπιστικές επιστήμες (digital humanities) υπάρχει ήδη έντονη συζήτηση όπως φαίνεται και από πρόσφατες εκδόσεις1. Γιατί όμως digital και όχι computing in the humanities όπως τουλάχιστον ήταν γνωστός αυτός ο χώρος πριν την κομβική άφιξη του διαδικτύου; Μα ακριβώς γιατί το διαδίκτυο και κυρίως η έλευση του νέου διαδικτύου Web 2.0 όπως έκανε διεθνώς γνωστό ο διάσημος εκδότης Tim O’Reilly το 20042 αλλά και τον όρo semantic web ο οποίος καθιερώθηκε από τον Tim Berners-Lee3 έχει αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι επικοινωνούν και ανταλλάσουν πληροφορίες.
Έτσι και στις ανθρωπιστικές επιστήμες οι οποίες χρησιμοποιούσαν τις δυνατότητες τις οποίες τους πρόσφεραν οι υπολογιστές, κάτι που είχε ξεκινήσει ήδη από το 1949 όταν ο πάτερ (Roberto) Busa (1913-2011) έβαλε σε εφαρμογή κατόπιν συνεννόησης και συνεργασίας με τον Thomas J. Watson πρόεδρος της IBM, ώστε να φτιάξει ένα ευρετήριο των έργων του Θωμά Ακινάτη (Index Thomisticus)4. Αρκετά χρόνια μετά το έργο του Busa, αρκετά έχουν αλλάξει και συμβεί όπως αναφέρει η επίσης σημαντική στον χώρο, καθηγήτρια σήμερα στο University College of London, Susan Hockey.5 Ο τρόπος με τον οποίο οι ερευνητές μπορούν να επεξεργαστούν ιστορικά και λογοτεχνικά κείμενα έχει πλέον αλλάξει με την εφαρμογή της γλώσσας σήμανσης XML αλλά και την εφαρμογή διεθνών standards όπως το TEI (Text Encoding Initiative) το οποίο εξελίσσεται ήδη από το 1994 και συνεχώς βελτιώνεται μέσω διεθνούς συνεργασίας, ηλεκτρονικών φόρουμ και συνεδρίων6.
Οι ψηφιακές όμως σπουδές δεν έχουν να κάνουν μόνο με την ψηφιακή επιμέλεια και σχολιασμό κειμένων. Πλέον στην νέα εποχή του semantic web και των μεγάλων προγραμμάτων ψηφιοποίησης με τη συνεργασία μουσείων, βιβλιοθηκών και αρχείων από όλο τον κόσμο, μέσω της χρήσης linked data (διασυνδεδεμένα δεδομένα) έχει βελτιώσει την πρόσβαση αλλά και ανταλλαγή πληροφοριών. Γνωστή είναι για παράδειγμα στους περισσότερους η ψηφιακή πύλη της Europeana η η οποία χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ψηφιακές ανθρωπιστικές επιστήμες χρησιμοποιούν και άλλα τεχνολογικά εργαλεία όπως με την χρήση GIS (Σύστημα γεωγραφικών πληροφοριών) αλλά και 2D και 3D αναπαραστάσεις ιστορικών κτηρίων και αρχαιολογικών χώρων.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια περισσότερο έντονη ανάπτυξη τμημάτων, μεταπτυχιακών προγραμμάτων και ερευνητικών κέντρων σε χώρες της Ευρώπης. Ακόμα και καλοκαιρινά εργαστήρια ψηφιακών ανθρωπιστικών σπουδών έχουν αναπτυχθεί στη Γερμανία, τη Δανία, την Ελβετία και την Αγγλία. Παρόλα αυτά η συζήτηση μεταξύ των ειδικών τόσο των ψηφιακών σπουδών συνεχίζεται. Ο κυριότερος λόγος είναι η συνεχιζόμενη καχυποψία «παραδοσιακών» ερευνητών όπως ιστορικών και φιλολόγων για την αξία όλων αυτών των εργαλείων και για το κατά πόσον έχουν εκτός από πρακτική αξία και θεωρητική. Εν κατακλείδι, το «στοίχημα» αυτού του κλάδου είναι να φέρει κοντά δυο διαφορετικά επιστημονικά πεδία. Είναι σίγουρα μια φιλόδοξη και ελπιδοφόρα προσπάθεια η οποία όμως είχε αρχίσει από παλιά όταν ο Ελβετός γλωσσολόγος Jean Piaget και ο Γάλλος ιστορικός της σχολής των Annales Fernand Braudel είχαν κάνει προσπάθειες να συνεργαστούν με τον Γαλλο-Αμερικανό μαθηματικό Benoit Mandelbrot όπως αναφέρεται και στη βιογραφία του.7
1 Matthew K. Gold (επιμ.), Debates in the Digital Humanities, University of Minnesota Press, 2012.
2 oreilly.com/web2/archive/what-is-web-20.html
5 Susan Hockey, “Electronic texts in the Humanities: A Coming of Age”, στο Brett Sutton (επιμ.), Literary Texts in an Electronic Age: Scholarly Implications and Library Services, Clinic on Library Applications of Data Processing University of Illinois at Urbana-Champaign.Graduate School of Library and Information Science, 1994, pp.21-34.
6 http://www.tei-c.org/index.xml. Το επόμενο διεθνές συνέδριο θα γίνει τον Οκτώβριο (2-5) στο Πανεπιστήμιο La Sapienza της Ρώμης.
7 Benoit Mandelbrot, The Fractalist. Memoir of a Scientific Maverick, Pantheon Books, Νέα Υόρκη, 2012.
Αναστάσιος Τζιτζίκος, Ιστορικός,
ΜΑ , Digital Humanities King's College London
ΜΑ , Digital Humanities King's College London
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου