Τετάρτη 27 Μαΐου 2015

Καταλόγια


Καταλόγια ή Ερωτοπαίγνια ονομάζουμε μια σειρά από ερωτικά ποιήματα που γράφτηκαν στα μέσα του 15ου ως τις αρχές του 16ου αι. (ίσως στη Ρόδο, που αυτή την εποχή κατέχεται από τους Φράγκους) και σώθηκαν σε χειρόγραφα. Καταλόγι(ν) σήμαινε, κυρίως στα βυζαντινά χρόνια, δημοτικό ερωτικό τραγούδι. Τα ποιήματα αυτά δεν είναι δημοτικά, αλλά βρίσκονται πολύ κοντά στη δημοτική ποίηση, όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε από τα ακόλουθα αποσπάσματα.


Πάνος Βαλσαμάκης (1900-1986), Σύνθεση σε κεραμεικό
Πάνος Βαλσαμάκης (1900-1986), Σύνθεση σε κεραμεικό

 

[Αν ήξευρα, κυράτσα μου...]

5Αν ήξευρα, κυράτσα μου, πότε θέλεις κινήσει
και πόθεν θέλεις διαβεί με τες αρχοντοπούλες,
την στράταν σου να φύτεψα μηλιές και κυδωνίτσες
και νεραντζούλες και κιτρές και δάφνες και μυρσίνες
τον δρόμον σου τριανταφυλλιές να μη σε πιάνει ο ήλιος,
10κι όπου διαβαίνει και πατείς ήθελα σπέρνει μόσχον,
και να μυρίζει η στράτα σου, και συ να μην το ξεύρεις,
να μη μαυρίζει, λυγερή, στον ήλιο η ελικιά σου.
................................................................................
Η ταπεινή καρδούλα μου πολύν καλόν σε θέλει,
αφέντη τετραλύγιστε και βεργαναλεμένε·
15νομίζω μάγια μ' έκαμες και πάντα σε θυμούμαι.
Πού μ' εύρε, πού μ' εκόλλησεν η περισσή σου αγάπη;
Εσέβην κι ετυλίχτηκεν στα φύλλα της καρδιάς μου,
εσέβην κι εριζώθηκεν κι εγέμισεν τα φύλλα·
και ήλθασιν οι γείτονες και εσυμβούλευσάν με,
20και όλοι βουλή μ' εδώκασιν να σε απολησμονήσω.
Κι εγώ απεκρίθην και είπα τους κι εκατηγόρησά τους:
εσείς πολλά αγαπήσατε την αποχωρισιά μας,
δι' αυτό με συμβουλεύετε να τον ελησμονήσω
μαχαίρια και αν με κόφτουσιν, πριόνια και αν με πριονίζουν
ως πότε ζω και φαίνομαι, τον αγαπώ ουκ αρνούμαι.


ελικιά: παράστημα (εδώ: γενικά η ομορφιά).
τετραλύγιστος: ευλύγιστος, λυγερός.
βεργαναλεμένος: ψηλός και λυγερός σα βέργα.
εσέβην: γ' πρόσωπο: μπήκε.
πολλά: πολύ.
Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας Λεξικό της Μεσαιωνικής Ελληνικής Δημώδους Γραμματείας


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου