Παρθενώνας, χρονικό της Αναστήλωσης

                                        Αναστήλωση 2.500 μετά

Τα μυστικά της κατασκευής του και οι τεχνολογικές γνώσεις των Ελλήνων εντυπωσιάζουν  τους αρχιτέκτονες και ξεπερνούν ακόμα και εκείνες των πρώτων αναστηλωτών. 

Πως κατάφεραν να χτίσουν ένα τεχνολογικό αριστούργημα σε λιγότερο από εννέα χρόνια, όταν κάτι τέτοιο φαίνεται δύσκολο ακόμα και με την σημερινή τεχνολογία;

Ο Μανώλης Κορρές και η ομάδα του  

Όταν αρχίζει το μεγαλύτερο και μακροβιότερο αναστηλωτικό πρόγραμμα παγκοσμίως,μέλος τότε (νυν πρόεδρος) της Επιτροπής Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως, 

ο Χαράλαμπος Μπούρας τον επιλέγει ανάμεσα στους νέους ανθρώπους που θα στελεχώσουν την ανάλογη υπηρεσία.

Θα αρχίσει να μελετά με προσοχή. Με όπλα του την περιέργεια, την αστείρευτη εργατικότητα, την παρατηρητικότητα, την εμμονή του στη λεπτομέρεια, την υπερβολικά καλή μνήμη του, την αναλυτική του σκέψη και το ταυτόχρονα συνθετικό του πνεύμα θα καταφέρει να ανακαλύψει στοιχεία που ήταν ώς τότε άγνωστα στους ερευνητές. 

Θα διαπιστώσει για παράδειγμα ότι τα σχέδια άλλαξαν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του Παρθενώνα ή ότι στην ανατολική όψη του υπήρχαν δύο παράθυρα.

Θα μπει στις αποθήκες, θα εντοπίσει χαμένα κομμάτια του παζλ, θα κάνει λεπτομερέστατα σχέδια και θα βρει την αρχική τους θέση. Θα ανακαλύψει το σύστημα λείανσης των σημείων έδρασης των σπονδύλων των κιόνων - θέμα που θα αποτελέσει τελικά και τη διδακτορική του διατριβή. Θα αναπτύξει ενδιαφέροντα πολιτικού μηχανικού και θα φτάσει να σχεδιάσει γερανούς και εργαλεία.

Η Αλυσίδα της γνώσης μας οδηγεί από τη Σαλαμίνα στον Λεονάρντο Ντα Βίντσι.

Ο Αινιγματικός λίθος που βρέθηκε σε μια εκκλησία στη Σαλαμίνα, "χτισμένος" στην πρόσοψή της, μεταφέρεται στο Μουσείου του Πειραιά. Ο αρχιτέκτονας Μάρκ Οουίλσον Τζόουνς που τη μελέτησε, πιστεύει ότι ο "λίθος" είναι ένας πίνακας μετατροπής για διαφορετικά συστήματα μέτρησης.

Ο αρχιτέκτονας μας δείχνει πως εφαρμόζει το σχέδιο του ντα Βίντσι στο χαραγμένο ελληνικό μάρμαρο, που βασίστηκε ο Βιτρούβιος για την Αρχιτεκτονική του.  

Ο Βιτρούβιος, ολοκλήρωσε τα Δέκα Βιβλία Αρχιτεκτονικής χρησιμοποιώντας πληθώρα πηγών, κυρίως ελληνικών, όπως θεωρητικά κείμενα Ελλήνων αρχιτεκτόνων μεταξύ των οποίων και ο Ερμογένης. 

"Ο ομφαλός είναι φυσικά τοποθετημένος στο κέντρου του ανθρώπινου σώματος, και, αν σε ένα άνδρα ξαπλωμένο με το πρόσωπο στραμμένο επάνω και τα χέρια και τα πόδια του ανεπτυγμένα, με τον ομφαλό του ως κέντρο εγγράψουμε ένα κύκλο, θα ακουμπήσει τα δάκτυλα των χεριών και τα δάκτυλα των ποδιών του. Δεν γίνεται μόνο μέσω ενός κύκλου, η περιγραφή ενός ανθρώπινου σώματος, όπως φαίνεται τοποθετώντας τον σε ένα τετράγωνο. Μετρώντας από τα πόδια ως στην κορυφή του κεφαλιού, και έπειτα κατά μήκος των χεριών σε πλήρη έκταση, βρίσκουμε την τελευταία μέτρηση ίση με την πρώτη· έτσι γραμμές σε ορθή γωνία μεταξύ τους, περικλείοντας τη φιγούρα, σχηματίζουν ένα τετράγωνο." Βιτρούβιος. απόσπασμα

Φαίνεται ότι ο ντα Βίντσι δημιούργησε το σχέδιο βασιζόμενος στο De Architectura 3.1.3 του Βιτρούβιου.

Ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου είναι ένα διάσημο σχέδιο με συνοδευτικές σημειώσεις του Λεονάρντο ντα Βίντσι, που φτιάχτηκε περίπου το 1490  σε ένα από τα ημερολόγιά του. 

Απεικονίζει μία γυμνή αντρική φιγούρα σε δύο αλληλοκαλυπτόμενες θέσεις με τα μέλη του ανεπτυγμένα και συγχρόνως εγγεγραμμένη σε ένα κύκλο και ένα τετράγωνο. Το σχέδιο και το κείμενο συχνά ονομάζονται Κανόνας των Αναλογιών.

Τι επιλέγουν να διατηρήσουν 2.500 χρόνια μετάΌταν ξεκίνησε πριν 30 χρόνια το πρόγραμμα αναστήλωσης ο Μανώλης Κορρές και οι συνεργάτες του θα μπορούσαν να επιλέξουν να αναστηλώσουν τον Παρθενώνα στην αρχική του κατάσταση να το στολίσουν με γλυπτά και ζωφόρους με έντονα χρώματα.

Αντίθετως,  επέλεξαν να διατηρήσουν ό,τι επέζησε σ' αυτά τα 2.500 χρόνια. Ένα μεγαλοπρεπές ερείπιο για να μαρτυρά τι τόσο αχρείαστα καταστρέψαμε, αλλά και την ομορφιά και την τελειότητα που μπορούμε να δημιουργήσουμε.

Μαρτυρία από τον Πλούταρχο

Λέει ο Πλούταρχος που στην εποχή του ο Παρθενώνας ήταν ήδη πεντακοσίων χρονών, πως δεν ξέρει αν τον εκπλήσσει η τεχνική ποιότητα ή η αγέραστη νεότητα. Ο Παρθενώνας έχει την πρωτοτυπία να είναι από ένα μόνο υλικό, η επιφάνεια και η μάζα του είναι από ένα υλικό ενώ συνήθως τα οικοδομήματα έχουν στοιχεία από διάφορα υλικά, πράγμα που βοηθάει τα διάφορα καιρικά φαινόμενα να τα καταστρέφουν μέσα στους αιώνες. Ο Παρθενών αδιαφορούσε για το χρόνο που περνούσε γύρω του. Η φθορά που υπέστη ήταν αποτέλεσμα μόνο έκτακτων περιστατικών. 

Πηγή