Kandinsky, πολύχρωμα Αφηρημένος

Το Βερολίνο από το 1910 φιλοξένησε την εξπρεσσιονιστική επανάσταση μέσω της «Γέφυρας» μιας ένωσης των ζωγράφων της αντίδρασης. Ήδη όμως από το 1896 στο Μόναχο είχε φτάσει τριαντάρης ο Wassily Kandinsky (1866 Μόσχα -1944 Νεϊγύ Γαλλία) που επρόκειτο να χαράξει νέους εκπληκτικούς δρόμους στην Τέχνη του αιώνα μας. Όταν ο Wassily φτάνει στο Παρίσι γνωρίζεται με τα έντονα χρώματα, απορρίπτει το ρομαντισμό και εκδηλώνει τη λατρεία του για τον Μatisse.

Μαζί με τον Franz Marc και τον August Macke το 1911 οργανώνουν το «Γαλάζιο Καβαλάρη», ένα ακόμη πιο δυνατό ρεύμα της μοντέρνας έκφρασης, καθώς η πρόθεση για ένα άνοιγμα στη διεθνή avant-garde ήταν προφανής. «…Και οι δυο αγαπούσαμε το γαλάζιο, ο Marc τα άλογα εγώ τους καβαλάρηδες. Έτσι το όνομα ήρθε από μόνο του…»

Το περίφημο πια ημερολόγιο του Γαλάζιου Καβαλάρη είναι ένα από τα σημαντικότερα ντοκουμέντα της μοντέρνας τέχνης. Καινοτομία αποτελούσε πως κριτική για τα έργα έκαναν οι ίδιοι οι καλλιτέχνες. Ο Kandinsky είχε σπουδάσει νομικά και δίδασκε ως λέκτορας, αλλά από νέος τον έθελξε η ζωγραφική, αναζητώντας τον εσωτερικό ήχο των πραγμάτων. Αυτός ο πόλος του γερμανικού εξπρεσσιονισμού είναι ό,τι σημαντικότερο συνέβη στην Ευρώπη στην αρχή της εκατονταετηρίδας που άρχιζε, ο δε Βασίλυ μόλις στα 30 του πήρε τη μεγάλη απόφαση να εγκαταλείψει οριστικά τους ανιαρούς κώδικες. Οι ιδέες τους δεν αποσκοπούσαν στην κοινωνική κριτική, απουσιάζει το γυμνό, απέχουν από την ένταση, γοητεύτηκαν από την πολυφωνική χρωματικότητα του Ορφικού Κυβισμού του πολύ Delaunay.

Η τέχνη του Kandinsky είναι προφητική, ο ίδιος γίνεται ηγετική φυσιογνωμία σε θεωρητικό και εικαστικό επίπεδο. Ορίζει τολμηρά : Το γαλάζιο είναι ουράνιο χρώμα, οριζόντιο, νιώθεις ανάπαυση. Το κίτρινο είναι οξύ, μανιακό, κάθετο. Το πράσινο είναι ήρεμο, αλληλοεξουδετερώνει το γαλάζιο και το κίτρινο, φέρνει την απόλυτη γαλήνη χωρίς λύπη πάθος ή χαρά. Θεωρεί πως η δημιουργία ενός πίνακα δεν είναι υποχρεωτικά συνειδητή διαδικασία αλλά κρίνεται απαραίτητη και η συνδρομή του υποσυνείδητου. Αφετηρία του ήταν το ορατό, στόχος του όμως η υπέρβασή του. Ήδη από το 1910 γίνεται ο ιδανικός εκφραστής αυτού που ονομάστηκε Αφηρημένη Ζωγραφική, ενώ ως λίκνο τούτης της Αφαίρεσης εδραιώθηκε φυσικά ο «Γαλάζιος Καβαλάρης», ένα ισόβαρο του γαλλικού Κυβισμού τον οποίο δεν αγάπησαν ιδιαίτερα οι Αφαιρετικοί. Μιλώντας για αγάπη, τρεις γυναίκες χάραξαν τη ζωή του. Η πρώτη σύζυγος Άννα, η δεύτερη τρέλα του με τη μαθήτρια, ζωγράφο και μούσα  του Γαβριέλα(Munter), και η τρίτη, η νεαρή Νίνα που κληρονόμησε τη μυθική του περιουσία ωστόσο είχε οικτρό τέλος το 1983, όταν τη δολοφόνησαν ληστές στη βίλα της στην Ελβετία.

Ο Kandinsky γνώριζε τη θεωρία των κβάντα, έπαιζε τσέλο και πιάνο, γρήγορα ξεφεύγει από την παραστατική ζωγραφική για να αγκαλιάσει τις μουσικές διαβαθμίσεις προς ένα σύμπαν σε διαρκή ροή. Οργανωτικός , ίδρυσε περίπου είκοσι μουσεία στην πατρίδα του τη Ρωσία, δίδαξε στο ανατρεπτικό για την αρχιτεκτονική Bauhaus, εκδιώχθηκε από τους ναζί.Αγαπώ τη φύση με μια αγάπη ακόμη πιο δυνατή από τότε που έπαψα να την αναπαριστάνω.

Ο Καντίνσκυ είχε πει «…περιεχόμενο δεν είναι παρά μόνον αυτό που ο θεατής ζει ή αισθάνεται, κάτω από την επήρεια της φόρμας και των χρωμάτων του πίνακα…ζωγράφισα σχεδόν ασυνείδητα, σε μια κατάσταση μεγάλης εσωτερικής έντασης».

Ο καλλιτέχνης της αφηρημένης ζωγραφικής δεν ζωγραφίζει απλά γραμμές με χρώματα, σε αντίθεση με την αφελή πεποίθηση των ανθρώπων που δεν τολμούν να κοιτάξουν κατάματα την ψυχή των αφηρημένων έργων. Επιδιώκει μια ευθεία επικοινωνία με το θεατή, διεγείροντας τη φαντασία και το συναίσθημα. Σκιαγραφεί λέξεις που δεν έχουν δημιουργηθεί ακόμα, όχι γιατί δεν χρειάζονται, αλλά επειδή δεν μπορούν οι άνθρωποι να τις συλλάβουν, παρ’ όλο που τις αισθάνονται.

Τετράγωνα

Πρόκειται για ερεθίσματα από τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου, με προορισμό τον ίδιο τον άνθρωπο, ή καλύτερα, για το πνεύμα του ανθρώπου. Έτσι, το αφηρημένο έργο, όχι μόνο υπονοεί αυτή την επικοινωνία μεταξύ ζωγράφου και θεατή, αλλά αποτελεί ένα χρυσό κλειδί για την πόρτα που οδηγεί στα Ηλλύσια Πεδία της ανθρώπινης ψυχής.

xartografos