Είχε ο Οιδίπους Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα;

Του Δημήτρη Σκουρτέλη

Εισαγωγή

Το οιδιπόδειο σύμπλεγμα, όπως το όρισε ο Φρόιντ, καθορίζει την ασυνείδητη ερωτική επιθυμία του ατόμου για τον γονέα του αντίθετου φύλου, και την τάση για εξόντωση του γονέα του ίδιου φύλου. Ο Φρόιντ εμπνεύστηκε το όνομα από τον Μύθο του Οιδίποδα, ο οποίος πράγματι, παντρεύτηκε την μητέρα του σκοτώνοντας τον πατέρα του. Θα δούμε όμως πως οι σχετικές πράξεις και οι επιθυμίες  του Οιδίποδα, δεν ήταν ασυνείδητες, και δεν στρέφονταν κατά των γονιών του, ούτε συνειδητά, ούτε ασυνείδητα. 

Θα διαπιστώσουμε πως η αιμομιξία και η πατροκτονία που διέπραξε ο ήρωας ήταν έμμεσο αποτέλεσμα εθίμων και συνηθειών της εποχής από τη μία, και της παραπλάνησής του από την Πυθία από την άλλη. Θα μπορούσαμε δε να πούμε πως καμιά ατράνταχτη απόδειξη δεν εμφανίζεται, έστω και μυθολογικά, πως ο Οιδίποδας ήταν πράγματι γιος των εμφανιζόμενων ως γονέων του, αν και αυτό δε παίζει, τελικά, ρόλο. 

Θα αποδείξουμε πως η ονοματοδοσία του ψυχολογικού αυτού συμπλέγματος είναι εντελώς λανθασμένη, και ίσως και υποβολιμιαία. Εξηγώντας, σαν τον Φρόιντ, τις περιπέτειες του Οιδίποδα με ένα ψυχολογικό σύμπλεγμα, παραμερίζουμε την πανάρχαιη ιστορία της Θήβας όπως μας την αναφέρει η Μυθολογία, και τις μεγάλες θρησκευτικές συγκρούσεις που οδήγησαν στην εξόντωση επτά γενεών βασιλέων της πόλης. Το να αποδοθούν αυτά σε ...ψυχιατρικό πρόβλημα, είναι τουλάχιστον αστείο, όπως αστεία άλλωστε, είναι κάθε προσέγγιση της Ελλάδας από Δυτικούς δήθεν γνώστες του πολιτισμού μας.

Η μελέτη, εδώ