Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου

Πηγή:http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-A111/262/1915,6340/

Εκτός από τα ιπποτικά-ερωτικά μυθιστορήματα έχουμε την εποχή αυτή και διάφορες διηγήσεις. Μια από αυτές είναι και η Διήγησις Αλεξάνδρου του Μακεδόνος έμμετρη διασκευή του 1388, σε αρχαία γλώσσα, του ελληνιστικού μυθιστορήματος του Ψευδο-Καλλισθένη. Της έμμετρης αυτής διασκευής έχουμε μια παραλλαγή στη δημοτική (1529) και μια πεζή διασκευή την ίδια περίπου εποχή. Η Φυλλάδα του Μεγαλέξανδρου είναι η τελευταία πεζή διασκευή, δημοτικότερη στο ύφος και τη γλώσσα, που κυκλοφορούσε σε φτηνές λαϊκές εκδόσεις από το 1680 περίπου ως τις μέρες μας και έγινε εξαιρετικά αγαπητό λαϊκό ανάγνωσμα. Περιέχει τις πιο περίεργες και θαυμαστές διηγήσεις γύρω από τη μορφή του Μακεδόνα βασιλιά που τα κατορθώματά του πέρασαν στη σφαίρα της λαϊκής μυθολογίας.

«Ο Αλέξανδρος του μύθου αυτού», γράφει ο Α. Α. Πάλλης, «δε μοιάζει πια παρά πολύ αμυδρά με τον Αλέξανδρο της ιστορίας. Τα πραγματικά περιστατικά της ζωής του πνίγονται μέσα σε πυκνό και φοβερό ρουμάνι φανταστικών άθλων και περιπετειών. Ο στρατηλάτης Αλέξανδρος μεταβάλλεται σ' ένα μυθολογικό ήρωα που συνενώνει τα χαρακτηριστικά πολλών μυθικών προσώπων παλαιότερων και νεοτέρων εποχών».

Ο Αλέξανδρος με ενδυμασία Βυζαντινού αυτοκράτορα επιθεωρεί το στράτευμά του 
(μικρογραφία από τον κώδικα του μυθιστορήματος του Αλεξάνδρου - 14ος αιώνας) (πηγή)

Περί των τόπων του σκότους

Μισεύοντας δε από το νησί των Μακάρων επερπατούσαν ημέρες δέκα. Και ηύραν έναν κάμπον πλατύν και μέγαν και εις την μέσην του ήτον ένα χάος βαθύ και πλατύ, οπού εκρατούσεν από μίαν άκραν έως την άλλην, και δεν ημπορούσαν να απεράσουν. Και επρόσταξεν ο Αλέξανδρος και έκαμεν ένα γεφύρι πολλά μεγάλον και εδιάβηκεν με ταφουσάτα του, εις την μέσην δε του γεφυριού έγραψεν τα παρόντα γράμματα: «Διά προσταγής Αλεξάνδρου του βασιλέως εκτίσθη το παρόν, και εδιάβη με τα φουσάτα του,όντας εξήλθεν εκ της γης των Μακάρων».

 Ύστερον δε από εκεί επεριπατούσαν ημέρες τέσσαρες και ήλθαν εις την σκοτεινήν γην. Και εκεί όρισεν ο Αλέξανδρος και ήφεραν φοράδες οπού είχαν πουλάρια μικρά. Και άφηκαν τα πουλάρια έξω και εσέβησαν εις το σκότος και επεριπάτησαν έως είκοσι τέσσαρες ώρες. Και εκεί εδιαλάλησαν εις όλον το φουσάτον ότι πας εις να πεζεύσει να πάρει από το χώμα της γης εκείνης. Και όσοι επήραν όταν εξέβησαν έξω, είδαν το χώμα και ήτον όλον χρυσάφι. Και επικράνθηκαν πως δεν επήραν περισσόν. Και απ' αυτού επεριπάτησεν ημέρας τεσσάρας. Και εσυναπάντησεν ο Αλέξανδρος δύο πουλία ανθρωποπρόσωπα, κατά πολλά εύμορφα, τα οποία του εμίλησαν με ανθρωπίνην φωνήν και είπαν: Αλέξανδρε, διατί πειράζεις τον Θεόν; Και θέλει σε οργισθεί εις τον έρημον τόπον να χαθείς και εσύ και το φουσάτον σου όλον. Μόνον κάμε ετούτο οπού σου λέγομεν και γύρισε οπίσω δεξιά και σύρε πάλιν να ακολουθήσεις τους συνηθισμένους σου πολέμους, ότι καρτερεί σε και ο βασιλεύς της Ινδίας να πολεμήσετε. Και εγύρισε δεξιά ο Αλέξανδρος και επεριπάτησεν ημέρας οκτώ. Και φθάνοντας εις μίαν λίμνην ετέντωσε να αναπαυθεί. Και οι μάγειροι άρχισαν διά να μαγειρεύσουν και επήραν και έβαλαν στεγνά οψάρια πολλά εις την λίμνην και άφηκάν τα ολίγον να βραχούν και αυτά ανέζησαν και έφυγαν εις την λίμνην.

Και ως ήκουσεν ο Αλέξανδρος πως ανέζησαν τα οψάρια, εθαύμασε και εξεπλάγη. Και όρισε και εκολύμβησαν όλα τα φουσάτα του με τα άλογα τους μέσα εις την λίμνην και εδυναμώθησαν από τον κόπον τον πολύν. Και απ' αυτού επεριπάτησεν ημέρας δύο και ήλθεν εις άλλην λίμνην, οπού είχε το νερόν γλυκύ ωσάν ζάχαρη. Και εσέβη ο Αλέξανδρος να κολυμβήσει και ήλθεν επάνω του ένα οψάρι μέγα. Και αυτός έφυγεν έξω και το οψάριον κυνηγώντας τον εξέβη έξω. Και αυτός το εκαβαλίκευσε και εσκότωσέ το. Και είπε και έσχισάν το και ευρήκεν μέσα του ένα λιθάρι πολύτιμον· και ήτον ωσάν χηνάριον αυγόκαι έλαμπεν ώσπερ τον ήλιον. Και όρισε και έβαλάν το εις το φλάμπουρόν του και εβαστούσαν το εις τον Αλέξανδρον ομπροστά ωσάν φανάρι. Και απ' εκεί ήλθαν εις άλλην λίμνην και έπεσαν να αναπαυθούν. Και όταν εβραδίασεν εξέβησαν από εκείνην την λίμνην γυναίκες και έλεγαν τραγούδια πολλά εύμορφα, εις τόσον οπού ο νους του ανθρώπου επαίρνετο. Και ως ομοιάζει, εκείνες ήτον οι αναράιδες, οπού λέγουν την σήμερον. Και απ' αυτού επεριπάτησαν ημέρας εξ και ήλθον εις έναν τόπον οπού ήτον λόγκος μέγας. Και εκεί εξέβησαν αλογάνθρωποι πολλοί κατεπάνω του φουσάτου, οι οποίοι από την μέσην και απάνω ήτον άνθρωποι, από δε την μέσην και κάτω ήτον άλογα. Και ήτον όλοι τοξότες και το ξιφάρι της σαΐτας ήτον από λίθον αδαμάντινον. Και σίδερον δεν είχαν παντελώς και ήτον πολλά ογλήγοροι ωσάν πετούμενα. Και ως τους είδεν ο Αλέξανδρος, είπε των Μακεδόνων: Ας κάμομεν μίαν πονηρίαν, να πιάσομεν απ' αυτούς να τους πάρομεν εις την Μακεδονίαν δια θαύμα. Και επρόσταξε να κάμουν λάκκους, να τους σκεπάσουν με καλάμι χοντρό. Και απέστειλεν ανθρώπους να τους παρακινήσουν εις πόλεμον, και αυτοί μην ηξεύροντες την πονηρίαν των ανθρώπων έπεσαν εις τους λάκκους. Και εσκότωσαν δώδεκα χιλιάδες και επήραν και ζωντανούς και τους ημέρωσαν άλλες έξι χιλιάδες. Και ηθέλησαν να τους εβγάλουν εις τον κόσμον. Και τόσον ήτον ογλήγοροι, ότι δεν τους εγλίτωνε τίποτας. Και όπου και αν ετόξευαν, δεν αστοχούσαν. Και τους έδωκεν ολωνών άρματα ο Αλέξανδρος και τους ετοίμαζεν, διά να τους έχει βοηθούς εις τους ερχόμενους πολέμους. Οπόταν δε εξέβησαν εις τον κόσμον, κατά τύχην εφύσησεν άνεμος κρύος και απόθαναν όλοι. Μετά δε εξήντα ημέρας ήλθαν εις την Ηλιούπολιν και εσέβηκαν εις ένα ναόν και επροσκύνησαν εις τον οποίον ευρήκεν ο Αλέξανδρος γράμματα οπού έδειχναν τον θάνατον του και ελυπήθη πολλά. Και απ' αυτού εσηκώθησαν και επεριπάτησαν ημέρας δέκα. Και ηύραν ανθρώπους μονοπόδαρους και είχαν ουράν ωσάν πρόβατα. Και επίασαν πολλούς απ' αυτούς και ήφεράν τους εις τον Αλέξανδρον. Και ο Αλέξανδρος τους ερώτησε λέγων: Πώς είστε αυτού; Και αυτοί του είπαν: Αλέξανδρε βασιλεύ, ελεημονήσουκαι άφες μας, ότι διά αδυναμίαν μας ήλθαμεν εδώ και εκρύφθημεν. Και ακούοντας ταύτα τα λόγια ο Αλέξανδρος τους άφησε διά να πηγαίνουν. Και επηδούσαν από λιθάρι εις λιθάρι και άρχισαν να περιγελούν τον Αλέξανδρον και έλεγαν: Ο Αλέξανδρος όλον τον κόσμον επήρε τον με την φρονιμάδα του και ημείς τον εγελάσαμεν και μας άφηκεν, οπού το κρέας μας είναι νοστιμότερον από όλα τα πετούμενα και τετράποδα και το κουφάρι μας γέμει πολύτιμα λιθαρόπουλα και χοντρό μαργαριτάρι και το πετζί μας σίδερον δεν το απερνά. Και ως ήκουσεν ο Αλέξανδρος, εγέλασεν και είπε: Ο άνθρωπος από την γλώσσαν του χάνει το κεφάλι του. Και ευθύς όρισε και αρματώθηκαν διακόσιες χιλιάδες καβαλαραίοι με λαγωνικά και πάρδους και ζαγάρια. Και ετριγύρισαν όλον το βουνί και απόλυσαν τα ζαγάρια και τους πάρδους και τα λαγωνικά και επίασάν τους και τους ήφεραν όλους εις τον Αλέξανδρον. Και όρισε και έσφαξαν τους. Και τους έγδαραν και εστέγνωσαν τα πετζία τους και ευρήκαν εις το σκάφος τους πλούτον αναρίθμητον από πολύτιμα λιθαρόπουλα και μαργαριτάρι. Και όρισε τους Πέρσας και έφαγαν το κρέας τους. Και έλεγαν ότι να ήτον νοστιμότερον από όλα τα πετεινά και τετράποδα. Και απ' αυτού επεριπάτησεν ημέρας εξ και ήλθεν εις το σύνορον της Ινδίας και εξέβη εις τον κόσμον. Είχε δε μήνας εξ αφού είδεν τα γράμματα εις την Ηλιούπολιν οπού έδειχναν διά τον θάνατον του, και πάντοτε ήτον λυπημένος. Και εκεί εθυμήθη τους μονοποδάρους και εγέλασε. Και είδαν οι Μακεδόνες και εχάρησαν και εγέλασαν και αυτοί. Και την πίκραν οπού είχεν ο Αλέξανδρος δεν την ήξευραν. 'Εμαθεν δε ο Πώρος, ο βασιλεύς της Ινδίας, ότι ήλθεν ο Αλέξανδρος εις το σύνορόν του και του έγραψεν επιστολήν.

---

φουσάτο: στράτευμα.
όντας: όταν.
πας εις: καθένας.
θέλει σε οργισθεί: θα οργιστεί μαζί σου.
τεντώνω: κατασκηνώνω (για στράτευμα).
χηνάριο αυγό: αυγό χήνας.
ξιφάρι της σαΐτας: η αιχμή του βέλους.
ελεημονήσου μας: λυπήσου μας.
ζαγάρι: κυνηγετικό σκυλί.
πάρδος: λεοπάρδαλη.
σκάφος: κουφάρι.

Πότε γεννήθηκε και πότε πρωτογράφτηκε η ελληνική γλώσσα

Πηγή:http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/ag_history/browse.html?start=50

Ετεοκρητική

Η παλιά, άγνωστη γλώσσα (ή και γλώσσες) που καταγράφουν οι πινακίδες της γραμμικής Α, αλλά και της κρητικής ιερογλυφικής, φαίνεται ότι συνέχισε να μιλιέται σε κάποιες περιοχές της Κρήτης πολλούς αιώνες μετά το τέλος του μινωικού πολιτισμού και τη γενίκευση της χρήσης της ελληνικής γλώσσας στο νησί.

Στα τέλη του 19ου αιώνα και αργότερα στις αρχές του 20ού βρέθηκε στις αρχαίες κρητικές πόλεις Πραισό   (στην ανατολική Κρήτη  ) και Δρήρο (σημερινή Νεάπολη στην κεντρική Κρήτη) ένας μικρός αριθμός επιγραφών πάνω σε πέτρα (βλ. εικ. 29). Οι επιγραφές αυτές χρονολογούνται στο διάστημα 650-200 π.Χ., είναι γραμμένες με ελληνικό αλφάβητο,  , αλλά η γλώσσα τους δεν είναι ελληνική. Είναι πολύ πιθανόν ότι στις επιγραφές σώζεται η χαμένη αρχαία γλώσσα των Μινωιτών, ή μία από τις χαμένες γλώσσες των Μινωιτών.

Εικ. 29. Ετεοκρητική επιγραφή του 6ου αι. π.Χ.

Άλλωστε το δέκατο ένατο τραγούδι της Οδύσσειας (η δέκατη ένατη ραψωδία,  ) μιλάει για τους πολλούς λαούς και τις πολλές γλώσσες που υπήρχαν στην Κρήτη και ανάμεσα σε αυτούς αναφέρει τους «βέρους», πραγματικούς Κρητικούς (Ετεόκρητες· ἐτεός σημαίνει 'αληθινός, πραγματικός'). Οι επιγραφές αυτές πιθανότατα συνδέονται με αυτούς τους Ετεόκρητες και γι' αυτό ονομάζονται ετεοκρητικές.

και εδώ:https://www.academia.edu/2059409/ΟΙ_ΕΤΕΟΚΡΗΤΙΚΕΣ_ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ_ΤΗΣ_ΠΡΑΙΣΟΥ_ανάγνωση-μετάφραση_

Εικαστική έκθεση “Stand up for…” της πλατφόρμας “The ArtLoft”

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΚΙΝΑΚΗ, Χαμένος Παράδεισος , Ακρυλικά σε μουσαμά,90x90cm.

Η εικαστική πλατφόρμα "The ArtLoft" που επιμελείται η εικαστικός Κέλλυ Αθανασιάδου παρουσιάζει την Παρασκευή 29 Ιανουαρίου και ώρα 20:00 την ομαδική έκθεση ζωγραφικής "Stand up for...", στον εικαστικό πολυχώρο The Loft, Καπνικαρέας 3, στο κέντρο της Αθήνας.

Από τον Οκτώβρη του 2014 η εικαστική πλατφόρμα "The ArtLoft" παρουσιάζει ομαδικές εκθέσεις που βασίζονται είτε στη συνεργασία με τις σχολές Καλών Τεχνών της Ελλάδας και τη διαδοχική παρουσίαση κάποιων εκ των εργαστηρίων τους, είτε περιλαμβάνει projects ανεξάρτητων επιμελητών.

H πλατφόρμα τελεί υπό την αιγίδα του Δήμου Αθηναίων. 

Στην ομαδική έκθεση "Stand up for..." σύγχρονοι εικαστικοί ορμώμενοι από τα φυσικά δίκαια, ανθρώπινα και μη, ιδέες και αξίες που κάποιες φορές έχουν εξοστρακιστεί από τις δύσκολες συνθήκες που βιώνουμε σήμερα, εμπνέονται και δημιουργούν, πραγματεύονται και αποτυπώνουν, χωρίς όμως σε καμία περίπτωση να διαπραγματεύονται την αξία των ίδιων των εννοιών που εμπεριέχονται στα δίκαια, ενδυναμώνοντας τις με την ψυχή που καταθέτουν στα έργα τους. 

Αφαιρετικά ή παραστατικά και με διαφορετικές τεχνικές επικοινωνούν δίκαια όπως η ανθρώπινη ελευθερία και ανεξαρτησία, συγκινούν, ανασύροντας στη μνήμη μας εικόνες του παρελθόντος που η συνέχεια τους αναχαιτίστηκε από το μέλλον, ευαισθητοποιούν με την αγνότητα των παιδιών που αποτυπώνουν ή προκαλούν αντικρουόμενα συναισθήματα για το μέλλον που διαγράφεται ή που ίσως τελικά θέλουν κάποιοι να αποφασίζουν χωρίς εμάς. 

Ο επιμελητής της έκθεσης Κωνσταντίνος Βαφειάδης σημειώνει:

"Τόσο ο τίτλος της Εκθέσεως όσο και η ιδιοτυπία του χώρου προαναγγέλλουν όλα όσα διαλαμβάνει η εικαστική τούτη διαμαρτυρία. Ενότητα διαμορφώνουν τα έργα εκείνα, που παραπέμπουν σε δομές του Αφηρημένου Εξπρεσιονισμού των μέσων του 20ου αι. Εδώ η κηλίδα ή οι κηλιδώσεις  σχηματίζουν ρέουσες και απροσδιόριστες μορφές, των οποίων η «αντίστιξη» ηχεί στο συναίσθημα, καλώντας τον θεατή να αναλάβει παραστατική δράση. Σε ανάλογο πεδίο ενδημούν άλλα έργα, των οποίων η παραστατικότητα υποκρύπτεται κάτω την επεξεργασμένη, με τρόπο δομικό, σύνθεση. Αντίθετα από τα προηγούμενα, τα εν λόγω έργα διαθέτουν ισχυρή χρωματοπυξίδα, με το χρώμα και την υλικότητά του να αποτελούν το δομικό υλικό της σύνθεσης και της απόδοσης του χώρου. Ετέρα κατηγορία έργων ανήκει στο ευρύτερο περιβάλλον του Μεταμοντερνισμού και της Νεοπαραστατικότητας. Ασφαλώς δεν είναι τυχαίο που στα μεταμοντέρνα τούτα έργα το πολιτικό και κοινωνικό μήνυμα είναι κυρίαρχο και εναργές. Δεν είναι επίσης τυχαία η εμμονή στην αναγνωρισιμότητα και, από πλευράς τεχνικής, η έμφαση στην πλαστικότητα της γραμμής. Μικρή συμμετοχή έχει άλλη ομάδα έργων με σαφή αναφορά τόσο στον Φοβικό Εξπρεσιονισμό του Henri Matisse όσο και στον «ονειρικό» του Marc Chagall. Εδώ ο συναισθηματισμός και το όνειρο, ως προσμονή κυρίως, προσλαμβάνεται ως αξία θετική. Η αλλοίωση των μορφών προσβλέπει στην αποδοχή μιας πραγμάτωσης, η οποία μόνον μέσα από την «παραμόρφωση» και τη «διαστροφή» των πραγμάτων μπορεί να αποκτηθεί. Ορισμένοι άλλοι καλλιτέχνες, εντός των ορίων του Συμβολισμού του 19^ου αι.,  αντιλαμβάνονται την ανθρώπινη ύπαρξη ως argumentum. Για αυτό και οι τίτλοι των έργων αυτών αφορούν σε έννοιες ή καταστάσεις. Η ιστορημένη ανθρώπινη μορφή συγκεφαλαιώνει και διερμηνεύει το σύνολο της αντιφατικής πραγματικότητας. Είτε με τη γραμμή είτε με το χρώμα, τα συμβολιστικά τούτα έργα κατορθώνουν να σηματοδοτήσουν πτυχές της ανθρώπινης κατάστασης, ρευστές και αδιόρατες, αλλά οι οποίες θέτουν τον θεατή ενώπιον μιας αναπαλλοτρίωτης και υποχρεωτικής Μεταμόρφωσης".

Στην έκθεση συμμετέχουν οι εικαστικοί: 

Μάγδα Αποστόλου // Κωνσταντίνος Βαφειάδης // Κατερίνα Bildjuga - Lemodeti // Μαίρη Γιαννακοπούλου - Χρήστου // Αναστασία Γκινάκη // Λουκία Δραγάτση // Κατερίνα Ε. // Γωγώ Ιερομονάχου // Αγγέλα Καράλη // Βιργινία Κομνηνακίδου // Πένυ Κωνσταντίνου // Αγγελική Μπόμπορη // Βαγγέλης Μπόμπορης // Παναγιώτης Νέζης // Δημήτρης Πανταζής // Γιώργος Παπαδημητρίου // Σοφία Παπαδοπούλου // Γιώργος Φερέτος // Μαρία Φιλιππακοπούλου // Ηλιάνα Χρήστου // Αριστείδης Χρυσανθόπουλος 

Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Βαφειάδης, Ιστορικός Τέχνης, Ερευνητής ΕΚΠΑ.

Concept, Επικοινωνία: Δημήτρης Λαζάρου 

Σελίδα έκθεσης στο facebook: https://www.facebook.com/events/721364084665779/

Τοποθεσία: The Loft, Καπνικαρέας 3, είσοδος από Collage

Εγκαίνια: Παρασκευή 29 Ιανουαρίου 2016, ώρα 20:00 

Διάρκεια: 29 Ιανουαρίου έως 12 Φεβρουαρίου 2016

Ώρες λειτουργίας έκθεσης: Καθημερινά 12:00 - 23:00

Αγγέλα Καράλη, Κίνητρο, 120x100, Ακρυλικά σε μουσαμά

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΠΟΜΠΟΡΗ, ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΟ, Κάρβουνο σε χαρτί, 100Χ80cm

Αριστείδης Χρυσανθόπουλος, Όναρ, 37Χ51-Ακουαρέλα

Πένυ Κωνσταντίνου,Δικαίωμα στην Ελευθερία, 80x60cm, Λάδια σε καμβά

Μια ανάγνωση στο «Αλλού, στο Πουθενά», τα δώδεκα διηγήματα της Λουκίας Δέρβη

γράφει και επιμελείται η Νότα Χρυσίνα*

Η Λουκία Δέρβη στο νέο της βιβλίο  «Αλλού, στο Πουθενά», το οποίο περιλαμβάνει 12 σύντομα διηγήματα, μιλάει για το ταξίδι. Το ταξίδι ως προορισμό ζωής, το ταξίδι του πρόσφυγα αλλά και το ταξίδι εντός μας, σε διάφορες εποχές και τόπους που όλοι σχετίζονται με τον ελληνισμό.

 Με αφορμή τους ήρωές της μιλάει για την μοίρα του ανθρώπου, περιδιαβαίνει  τόπους και ήθη,  διαγράφει έναν εξωτερικό ιστορικό κύκλο που αναφέρεται σε τόπους και ιστορικά γεγονότα διαγράφοντας παράλληλα και έναν εσωτερικό κύκλο που εφάπτεται του εξωτερικού και μιλάει για τον άνθρωπο.

 Ο άνθρωπος είναι το θέμα και το ταξίδι που ονειρεύεται ως προορισμό ζωής στο διήγημα «Ταξίδι στο Τζιμπουτί» το οποίο η ηρωίδα της δεν θα πραγματοποιήσει ποτέ αλλά θα νοηματοδοτήσει την ζωή της καθώς η ίδια δεν  τολμά να ξεφύγει από τα ήθη της εποχής της σε ένα ελληνικό νησί όπου η οικογένεια καθορίζει την ζωή από την γέννηση έως τον θάνατο. Η μετανάστευση κάποιων μελών της οικογένειας είναι το καθοριστικό γεγονός γύρω από το οποίο πλέκονται οι ζωές όλων.

Στο διήγημα «Βραδινή προσευχή» το οποίο ξεχώρισα για την ψυχολογική εμβάθυνση της Λουκίας Δέρβη, η ηρωίδα της αναζητάει ένα σταθερό σημείο αναφοράς ώστε να συγκροτεί τον ευαίσθητο ψυχισμό της, καθώς έμεινε ορφανή στην ηλικία των δώδεκα ετών. Η ηρωίδα βρίσκει το σημείο αυτό στο πρόσωπο της μικρούλας την οποία φροντίζει μέχρι που η μικρή ενηλικιώνεται αλλά δεν σταματάει να παλεύει με τα φαντάσματά της. Αυτά παίρνουν την μορφή της δασκάλας του πιάνου της μικρής η οποία γίνεται άθελά της απειλή αποσταθεροποίησης. Η ηρωίδα καταλήγει  να συνειδητοποιήσει πως το σταθερό σημείο αναφοράς μας βρίσκεται εντός μας ανεξάρτητα από τόπο και χρόνο κι αφού απαλλαγούμε από φαντάσματα εχθρούς που κατασκευάσαμε από φόβο να δεχθούμε τον άλλο ως σύμμαχο και να συμπορευτούμε αρμονικά.

Η Δέρβη χρησιμοποιεί γλώσσα άμεση και παραστατική και όπου χρησιμοποιεί ευθύ λόγο δίνει ένα εύθυμο τόνο πλάθοντας ήρωες με ζωντάνια. Η αφήγηση ρέει προκαλώντας στο μυαλό του αναγνώστη εικόνες που εναλλάσσονται  όπως σε ένα παραμύθι που το ενδιαφέρον συνεχίζεται αμείωτο μέχρι το τέλος. Κάποιες φορές το τέλος  παραμένει σε εκκρεμότητα δίνοντάς μας την ευκαιρία να το συμπληρώσουμε εμείς.

Διαβάζοντας τα δώδεκα διηγήματά της Δέρβη έχεις την αίσθηση ότι παρακολουθείς τον ήρωα με έναν κινηματογραφικό φακό που πότε εστιάζει σε κοντινό πλάνο, δείχνοντάς μας λεπτομέρειες και πότε ανοίγει ο φακός και βλέπουμε ολόκληρο σκηνικό με μάχες και τοπία που πρωταγωνιστούν, χωρίς ο ήρωας να κυριαρχεί στο τοπίο αλλά να ζυγιάζεται σωστά ώστε το τοπίο ή γενικότερα ο χώρος να είναι ένα με τον ήρωα.

Το συναίσθημα πλημμυρίζει πολλά από τα διηγήματα και οι ήρωες περνούν από πολλά και διαφορετικά συναισθήματα όπως και εμείς οι αναγνώστες. Το διήγημα που με άγγιξε περισσότερο ήταν η «Βραδινή προσευχή» καθώς ένιωσα να κλιμακώνονται τα συναισθήματά μου μέχρι την κάθαρση που ευτυχώς ήρθε γρήγορα καθώς το διήγημα τελειώνει σύντομα με ένα Happy End.

Τέλος, σε όλα τα διηγήματα της Λουκίας Δέρβη υπάρχει και κάποιο ηθικό δίδαγμα που βοηθάει εκτός από την τέρψη του διαβάσματος και στη διδαχή που νομίζω ότι επιτυγχάνουν όλα τα καλά αναγνώσματα.

Προτείνω να διαβάσετε τα διηγήματα μιας νέας γυναίκας που προβληματίζεται πάνω στα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα αλλά και παίζει με την γλώσσα και το θέμα της με άνεση και πρωτοτυπία.

Η Λουκία Δέρβη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1972.  Σπούδασε στην Ελβετία Ξενοδοχειακές  Επιχειρήσεις. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ (2015) Αλλού, στο πουθενά, Μελάνι (2013) Group Therapy, Μελάνι (2009) Ομπρέλες στον ουρανό, Μελάνι (2004) Κακός χαρακτήρας, Μελάνι Συμμετοχή σε συλλογικά έργα (2005) Συνταξιδιώτες, Fnac --------------------------- * Η Νότα Χρυσίνα είναι μεταφράστρια, πολιτισμολόγος.

Μια προσέγγιση στην ποιητική συλλογή «Τα νεαρά ποιήματα» της Ρένας Πετροπούλου-Κουντούρη

γράφει και επιμελείται η Διώνη Δημητριάδου*

από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη

Θα μπορούσε η δημιουργία ενός ποιήματος να είναι μια εικόνα στον καθρέφτη.

«Κοιτώ το είδωλό μου στον καθρέφτη

Η θλιβερή κουστωδία των γηρατειών

Αλώνει του προσώπου μου

Τη ραγισμένη πορσελάνη»

Στα ποιήματα της Ρένα Πετροπούλου-Κουντούρη, τα «νεαρά» όπως τα έχει ονομάσει, ίσως το πρώτο που σκέφτεσαι είναι αυτό το ανακόλουθο του τίτλου με το περιεχόμενο των στίχων της, οπωσδήποτε αντλημένο από ζωή γεμάτη εμπειρίες. Άλλωστε αυτή η ματιά στον καθρέφτη, όχι για να επιβεβαιώσει κάποιο ναρκισσισμό αλλά για επαλήθευση μιας μακράς πορείας, απαιτεί ώριμη στάση απέναντι στον χρόνο, στις απώλειες που συμπαρασύρει αλλά και στη σοφία που προσθέτει στο κάποτε νεαρό μυαλό.

Μια κατά μέτωπο αντιμετώπιση της ζωής έχουμε εδώ. Με σαφήνεια, με ειλικρίνεια αλλά και με λεπτή αισθητική. Ταυτόχρονα μια απόλυτη αίσθηση της συνέχειας του εαυτού μας μέσα στον χρόνο, με αποδοχή των περασμένων βημάτων, όπου κι αν οδήγησαν αυτά.

«Η ηλικία των λαθών

Εκείνη που σου υπόσχεται

Αυτό που βλέπεις στον καθρέφτη»

Η ποιήτρια αγαπά τις απλές φράσεις που δίνουν μόνο όσο επιτρέπει η συνωμοτική γραφή της ποίησης, που απευθύνεται σε μυημένο και δοκιμασμένο αναγνώστη στα στιχουργήματα. Λίγες φορές επιλέγει και τα επίθετα, αποφεύγοντας να αφήσει γυμνά τα ουσιαστικά της. Θα λειτουργούσαν με την εσωτερική τους δύναμη χωρίς αυτά; Πιστεύω πως ναι, ωστόσο σκέφτομαι τον στίχο της για εκείνα τα

«αγάλματα των κοιμητηρίων

Μια ανίσχυρη αγέλη αθανάτων»

και αναθεωρώ: εδώ έχουμε την καίρια χρήση των επιθέτων, καθόλου κοσμητικός ο χαρακτήρας τους, αντιθέτως συνοδεύουν το ουσιαστικό για να το απογυμνώσουν από κάθε άλλοθι. Ο λόγος γίνεται σκληρός, όταν η πραγματικότητα το απαιτεί.

Η θεματολογία της ποιήτριας ξεκινά από μια απόπειρα ταυτοποίησης του προσώπου με το είδωλο που διαγράφεται στον καθρέφτη (που σημαδιακά δηλώνει την παρουσία του στον πίνακα της ποιήτριας που κοσμεί το εξώφυλλο του βιβλίου) με όσα οδυνηρά μπορεί να φέρει μαζί της μια τέτοια απόπειρα υπαρξιακής αναζήτησης. Σκέψεις που την οδηγούν σε ένα προσδιορισμό της ποιητικής της ταυτότητας, αναπόφευκτα δεμένης με τη μοναξιά του δημιουργού

«Η μοναξιά πάνω απ’ τον ώμο μου

Τους στίχους μου διαβάζει»

αλλά και την ανάγκη να δει γραμμένα στο χαρτί τα όσα μέσα της φωνάζουν

«Να γεννηθούνε πρέπει

Ν’ ανασάνω»

Πίσω από όλη αυτή την πορεία δημιουργίας υπάρχει και ο αναγνώστης/αποδέκτης που η ποιήτρια επιθυμεί να τον φτάσει με τη φωνή της

«Ν’ ακούσεις

Την ανάσα της ψυχής μου»

Επικεντρώνει κατόπιν τη θεματική της στις χρονικές στιγμές που έφυγαν μαζί με τα πρόσωπα που απέδρασαν μαζί τους αφήνοντας εικόνες, μνήμες, όλα αυτά που συνιστούν μια πλούσια ζωή σε συναισθήματα, ικανό υλικό για ποιητική έκφραση.

«Στα ερειπωμένα μπράτσα μου

Κρατώ τον αποχωρισμό»

Μπορεί η θεματική αυτή να προϊδεάζει για ένα βαρύ κλίμα στα ποιήματα της Ρένας Πετροπούλου. Ωστόσο δεν ισχύει αυτό. Χωρίς να μπορείς να καταλάβεις πώς το καταφέρνει, αναδύεται μια νότα πιο φωτεινή πίσω από τις λέξεις. Έτσι που μπορείς να πεις ότι τα ποιήματα αυτά πρώτα τα ακούς, τα μυρίζεις (ήχοι, μελωδίες, ευωδία λουλουδιών) και κατόπιν τα σκέφτεσαι.

«Κι αν ήταν οι νεκροί τους αλαφρές ψυχές

Τους κελαηδούν αηδόνια»

«Αδιάκοπα πηγαινοέρχονται οι μνήμες

Σαν βελούδινες αυλαίες θεάτρου

Σαν ξεφτισμένα αλογάκια

Ενός πολύχρωμου μουσικού καρουζέλ»

Συναισθηματική η γραφή της ποιήτριας; Οπωσδήποτε. Με λυρικές εξάρσεις; Συχνές. Περισσότερο, όμως, μένει η αίσθηση πως εδώ έχουμε ένα ποιητικό λόγο στηριγμένο σε κάτι πιο σταθερό από μια συναισθηματική παρόρμηση. Χωρίς να έχει τη γήινη υφή που είθισται να συνυπάρχει με τη λιτότητα της γραφής, ο στίχος της έχει την πλαστικότητα που προϋποθέτει το γερά θεμελιωμένο βίωμα. Γι’ αυτό και φτάνει στον αναγνώστη με την ειλικρίνεια που φανερώνεται πίσω από τις λέξεις. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο πως εισαγωγικά επιλέγει τα λόγια του Ρίλκε: «Γιατί οι στίχοι δεν είναι, καθώς νομίζουν οι άνθρωποι, αισθήματα -αυτά τα έχει κανείς αρκετά νωρίς- είναι εμπειρίες». Με αυτό το υλικό της βιωμένης εμπειρίας γράφεται και η καλύτερη ποίηση.

Η Ρένα Πετροπούλου Κουντούρη γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Είναι  καθηγήτρια Σχεδίου Μόδας με μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Παράλληλα ασχολείται με την Ζωγραφική, τον Σχεδιασμό Κοσμημάτων, την Ποίηση και τη Λογοτεχνία. Από το 2001 μέχρι σήμερα, έχουν εκδοθεί 15 βιβλία της (ποιητικές συλλογές, μυθιστορήματα, διηγήματα , παιδικά βιβλία-απόσπασμα βιβλίου της διδάσκεται στην Ε’ Δημοτικού- και παιδικό θέατρο), ενώ άρθρα και βιβλιοκριτικές της δημοσιεύονται στον τύπο, το διαδίκτυο και σε λογοτεχνικά περιοδικά. Είναι συντονίστρια της Λέσχης Ανάγνωσης’’ Λογοτεχνικός κύκλος Ηρακλείου’’. Τηλεόραση, ραδιόφωνο, παρουσιάσεις Ελλήνων και Ξένων Λογοτεχνών και συνεχείς επισκέψεις σε σχολεία συγκαταλέγονται επίσης στο ενεργητικό της. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το τελευταίο της μυθιστόρημα ‘’Η Μάχρια της Λήθης’’ από τις εκδόσεις Λιβάνη.

Από την ‘’Εμπειρία Εκδοτική’’ κυκλοφορούν τα μυθιστορήματα:

’’Με τον ίσκιο σου αντήλιο’’2001,

 ‘’Απορρίπτεστε λόγω πάχους’’2002,

‘’Ζωή ερήμην’’2004,

‘’Στο δρόμο με τις πικροδάφνες’’2007,

καθώς και  η σειρά παιδικών βιβλίων:

’’Ο Σοφούλης ο Ψαλιδούλης ‘’ 2003

                                               ’’Μια φοβερή ανακάλυψη’’,

                         ‘’Οι Ολυμπιακοί αγώνες’’,

                                              ‘’ Αποστολή στο διάστημα’’

                       ‘’Η περιπέτεια του Αη Βασίλη’’

Διηγήματα

’’Μια σοκολάτα αμυγδάλου σου φέρνει ευτυχία’’ 2009 από τις Εκδόσεις Δοκιμάκη

Ποίηση

’’Έρωτας σε χρόνια οδύνης’’2006 από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδη

 ’’Όνειρα ασύνορα’’2009 υπό την αιγίδα του Λογοτεχνικού Συνδέσμου                  Ηρακλείου

’’Στον κήπο της μνήμης’’ 2011 από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδη
‘’Τα χα’ι’κού μιας μέρας και μιας νύχτας’’ 2013 από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη
‘’Τα νεαρά ποιήματα’’2013 από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη

Παιδικό θέατρο: ’’Τα επαγγέλματα που χάνονται’’ 2003

Ε-mail      renapetropoulou@gmail.com

http://renapetropoulou.blogspot.gr/

 ------------------------------

 * Η Διώνη Δημητριάδου είναι φιλόλογος, κριτικός λογοτεχνίας.