ΠΡΟΣΩΠΑ -ΑΚΑΝΘΟΣ

Το cantus firmus παρουσιάζει τον πολυτάλαντο  Άκανθο.

Ο Άκανθος εντυπωσιάζει τόσο με το έργο, του που είναι πολύπλευρο και πρωτότυπο δίνοντας το δικό του μοναδικό στίγμα, όσο και με το εύρος των γνώσεών του, τις οποίες απέκτησε μέσα από προσωπικό μόχθο και ακούραστη μελέτη. Ο Άκανθος είναι ανθρωπιστής σε καιρούς που η λέξη έχασε τις αρχικές της συνδηλώσεις που αφορούσαν την ουσία του Είναι.

Υπάρχει κάποιο ερέθισμα που σας ώθησε να γίνετε ζωγράφος;

Υπάρχουν πολλά ερεθίσματα μάλλον, τόσο συγκεκριμένα όσο και γενικά. Δηλαδή εννοώ γενικά προς το ποιείν το φτιάχνειν. Ο άνθρωπος έχει την τάση να φτιάχνει και αυτό εκ της ανάγκης της επιβίωσης. Τώρα όσον αφορά τα εξειδικευμένα ερεθίσματα, αυτά που αφορούν την τέχνη της ζωγραφικής, στην περίπτωσή μου, εκεί που ζούσα ήταν ελάχιστα. Το πιο κοντινό μου, το πιο άμεσο, ας πούμε, ήταν η ζωγραφική που κάνανε στους χριστιανικούς ναούς, ένα είδος μίμησης ή παραλλαγής της ζωγραφικής της βυζαντινής περιόδου, μιας αυστηρά στυλιζαρισμένης μορφής της ελληνιστικής ζωγραφικής δηλαδή και κατ’ επέκταση της αρχαίας ελληνικής. Τι είναι όμως εκείνο που κάνει κάποιον να ασχοληθεί με αυτό και όχι το άλλο π χ, πραγματικά, δεν ξέρω. Η πολυπλοκότητα  των λογικών αιτίων είναι τεράστια, αν υπολογίσει δε κανείς και την παρέμβαση  της τυχαιότητας, είναι μάλλον απίθανο, προς το παρόν τουλάχιστο, να έχει μια σαφή εικόνα.

Γεννηθήκατε στα Γιάννενα, ζήσατε στην Αθήνα και στο Παρίσι. Έχετε ταξιδέψει σε πολλές χώρες.  Ποια πόλη σας ταίριαξε περισσότερο και γιατί; 

Κατά καιρούς μού ταιριάζανε διάφορα μέρη, ανάλογα την περίοδο. Απ’ την απόσταση που βρίσκομαι τώρα μέσα στον χρόνο, νομίζω ότι μια διαρκή και ιδιαίτερη γοητεία μου ασκούσε πάντα η Αθήνα! η Αθήνα των Αθηναίων φυσικά! Τώρα ό,τι απόμεινε. Το γιατί προκύπτει  απ’ όσα λέω παρακάτω, κατά κάποιο τρόπο!

Πώς θα ορίζατε το αττικό φως και ποια η σχέση του με το τοπίο; 

Το αττικό φως είναι ίσως το πλέον ισορροπημένο το πλέον κομψό! Χωρίς ενοχλητικές υπερβολές! Χαρακτηριστικό όλης της Μεσογείου, βέβαια, αλλά στην Αττική νομίζω δείχνει τον καλύτερο εαυτό του. Το τοπίο υπάρχει χάρη του φωτός! Δηλαδή γίνεται αντιληπτό μέσω του φωτός στον άνθρωπο, συνεπώς η σχέση του είναι άρρηκτα δεμένη με το φως. 

Ποια η σχέση σας με την μεταφυσική ως προς την ζωγραφική τέχνη;

Τα "μετά τα φυσικά" που θα έλεγε ο Αριστοτέλης. Είναι η πραγματικότητα που δεν προέρχεται από τις ανθρώπινες αισθήσεις, εκεί όπου η παρατήρηση και το πείραμα δε μπορούν να φτάσουν και φυσικά δεν επαρκούν. Είναι η φυσική τάση  νοηματοδότησης του κόσμου, χώρος της Τέχνης, της φιλοσοφίας  και των θρησκειών.

Προσωπικά μ΄ ενδιαφέρει η Τέχνη του ανθρώπου, με απασχολεί ό,τι γίνεται εδώ, όπως εύστοχα παρατηρεί ο Καστοριάδης στην Φαντασιακή θέσμιση της κοινωνίας " Ό,τι δεν γίνεται εδώ, δεν γίνεται για μας, δεν μας αφορά, γίνεται αλλού, μεταξύ θεών, ή γίνεται στις ρίζες του χάους..."

Γιατί κάνουμε Τέχνη;

Τύχη και ανάγκη  μάλλον.

Συνδέεται η προσωπική καλλιέργεια με την ικανότητα να αντιλαμβάνεσαι ένα αισθητικό αντικείμενο;

Η αισθητική είναι προϊόν  της νόησης, συνεπώς συνδέεται απόλυτα. Φυσικά εγώ όταν λέω καλλιέργεια, κουλτούρα που λένε στα λατινικά, εννοώ ένα σφαιρικό σύστημα-οργανισμό και όχι μόνο την λεγόμενη ακαδημαϊκή.

Υπάρχει ιδανικός θεατής;

Θα έλεγα καλύτερος.Υπό την έννοια ότι αντιλαμβάνεται καλύτερα και περισσότερα πράγματα από κάποιον άλλο.

Συμφωνείτε με την διαίρεση της Τέχνης σε ρεύματα, σχολές και τάσεις στην ζωγραφική;

Πρόκειται για ένα εργαλείο που εξυπηρετεί τη θεωρία.

Προκύπτει συνήθως από κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που διακρίνουν  τα έργα μιας περιόδου ή μιας ομάδας. Οι χαρακτηρισμοί είναι συχνά ρηματικού και φιλολογικού χαρακτήρα. Προέρχονται, κατά  κάποιο τρόπο, από την αίσθηση που παράγουν τα έργα και διακρίνονται, πάντα, από γενίκευση και ασάφεια. Είναι κάτι όπως τα προσωνύμια, που δίνονται και στους ανθρώπους και προέρχονται από κάποιο εξέχον χαρακτηριστικό τους. Για παράδειγμα, ο εξπρεσιονισμός, μια τάση – σχολή στη σύγχρονη πλαστική, ονομάστηκε έτσι από το ιδιαίτερο βάρος που δώσανε οι δημιουργοί στον τονισμό της χρήσης των εκφραστικών στοιχείων, αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι πολλά απ’ αυτά τα στοιχεία δεν υπάρχουν π.χ. στον κυβισμό, ή στον εμπρεσιονισμό κλπ.

Στο μέτρο που αυτό είναι κατανοητό και δεν στοχεύει σε αυθαίρετες  ερμηνείες,  ναι.

Τι καινούριο υπάρχει στην ελληνική ζωγραφική;

Στη σύγχρονη ελληνική ζωγραφική εξ όσων βλέπω δεν διακρίνω δυστυχώς τίποτα το ενδιαφέρον, αλλά ούτε και καινούργιο. Φυσικά με ελάχιστες εξαιρέσεις ικανών ανθρώπων, η πλειοψηφία κινείται ανάμεσα σε μιμήσεις, σε ψυχωτικά μοντέλα εθνικιστικού χαρακτήρα, παρερμηνεύοντας  την παράδοση κατά το γούστο και τις επιταγές ιδεολογημάτων, σε μοντέλα όπου το μοντέρνο αποτελεί αυτοσκοπό,  σε επιδιώξεις αυτοπροβολής μέσω του έργου! (ο Πικάσο παρατηρεί, από την εποχή του ακόμα, ότι οι νέοι ζωγράφοι επιδιώκουν πρώτα να γίνουν διάσημοι και μετά να ασχοληθούν με τη ζωγραφική).

Τι είναι η ελληνικότητα για εσάς;

Ελληνικότητα είναι το ποιείν, η ανώτερη μορφή του, το δημιουργείν, και το στοχάζεσθαι, όπου συμβαίνουν αυτά για μένα υπάρχει ελληνικότητα!

Τι είναι ο χρόνος; Μπορεί να εγκλωβιστεί ο χρόνος πάνω στον καμβά;

"Και ο χρόνος πειρατής του τίποτα", έγραψα σε ένα ποίημα με μέσο το λόγο, Τι είναι ο χρόνος; Αρχαίο ερώτημα! Ο εφέσιος στοχαστής Ηράκλειτος λέει:, "Ο χρόνος είναι ένα παιδί που παίζει ζάρια· δική του είναι η βασιλεία".

Για μένα είναι τίποτα και τα πάντα μαζί! Είναι το ίδιο το έργο του ανθρώπου, η τέχνη και η επιστήμη του. Κάτι που συνέβη χτες ή 25 αιώνες πριν και δεν μπορεί να ζήσει στο σήμερα  είναι άχρηστο.  Και τίποτα εγκλωβισμένο δεν έχει ζωή! Η ζωή προϋποθέτει την ελευθερία.

Μπορεί η ζωγραφική να αποτελέσει πρόταση ζωής; Εάν Ναι, τι είδους πρόταση θα μπορούσε να είναι;

Η ζωγραφική και οι τέχνες του ανθρώπου είναι ήδη, εκ δεδομένου, τρόπος ζωής. Δηλαδή ο άνθρωπος δημιουργός της ζωής.

Ποιοι ζωγράφοι σας επηρέασαν;

Σε μεγάλο ποσοστό η ευρωπαϊκή ζωγραφική. Ή κατά κάποιον τρόπο, δηλαδή, φυσική συνέχεια της αρχαίας ελληνικής ζωγραφικής! Μεγάλο ρόλο έπαιξε το έργο του Γκρέκο, των Ισπανών, των Βενετών, των Ολλανδών, του ιδιοφυούς Σεζάν, του Φαν Χοχ, του Μπονάρ, ακόμα του Μοράντι, του εξαίρετου κολορίστα Θεόφιλου, του Χαλεπά, του Παπαλουκά, του Μπουζιάνη,  και άλλων, που ίσως ξεχνάω τώρα. Ακόμα, σημαντική γνώση άρπαξα από τις τέχνες των  αρχαίων πολιτισμών, της Μεσογείου, της Αφρικής και της Ασίας . Η γνώση πάντα αρπάζεται δεν προσφέρεται! Όπως δεν μάς επιτρέπει να λησμονήσουμε ο Αισχύλος στον Προμηθέα με τη φωτιά!

Ποια η γνώμη σας για την ανάδειξη του υποσυνείδητου και γενικά της σκοτεινής ακόμη και άρρωστης πλευράς του εαυτού μέσα από την Τέχνη;

Η Τέχνη κινείται σε όλη την επικράτεια του όντος και φυσικά ποτέ δε γίνεται ενσυνείδητη επιλογή του που θα κινηθεί! Η ασύνειδη πλευρά μετέχει από μόνη της. Οι σκόπιμες προβολές του ασυνειδήτου συνήθως καταλήγουν σε συνειδητές σαχλαμάρες.
    

Η πραγματικότητα είναι αυτά που βλέπουμε ή αυτά που αντιλαμβανόμαστε;

Η όραση μετέχει της αντιληπτικής λειτουργίας, και σαν μηχανισμός, λειτουργεί και ερήμην των προθέσεων, κατά κάποιο τρόπο, αυτόνομα δηλαδή. Ως εκ τούτου, λοιπόν, αυτό που λέμε πραγματικότητα, δεν μπορεί παρά να είναι το προϊόν της επεξεργασίας των δεδομένων της αντίληψης.

Μπορεί η ζωγραφική να συνομιλήσει με τις άλλες τέχνες; Ποια η σχέση σας με τη γλώσσα;

Η Τέχνη του ανθρώπου είναι μία! Τα μέσα πολλά και διαφορετικά! Γι’ αυτό υπάρχουν ποιητές με μέσο το λόγο π.χ. ή με μέσο την εικόνα κλπ. Εφόσον, λοιπόν, πρόκειται για το ίδιο πράγμα, δεν τίθεται θέμα συνομιλίας.  Σύνθεσης  μεταξύ των μέσων  ναι.

Μπορεί ένας Έλληνας ζωγράφος να προτείνει κάτι που να ενδιαφέρει τους ομότεχνούς του στο εξωτερικό;

Αν δεν μπορεί, καλύτερα θα ήταν να ασχοληθεί με κάτι άλλο. Ο,τιδήποτε δεν μπορέσει να σταθεί διεθνώς, και στον χρόνο, είναι καταδικασμένο σε θάνατο. Οι έλληνες ποιητές με όλα τα μέσα θα πρέπει να αφήσουν τους περιρρέοντες  μοντερνισμούς και τους εύκολους ακαδημαϊσμούς και να πάνε στην ουσία του πρωτοποριακού, ώστε τα έργα να αποκτούν σημασία για το ανθρώπινο είδος και όχι για τοπικές, εθνικές, οικονομικές κλπ.  κάστες ή ιδεολογίες.

Ζείτε στο κέντρο της Αθήνας και έχετε δημιουργήσει έναν παράδεισο σε μια γειτονιά που ζουν πρόσφυγες. Μπορούμε να συμβιώσουμε με λαούς που έχουν άλλες αξίες και βιώματα;

Το αντίθετο θα ήταν ανόητο. «Εξ αντιθέτων συνέστη τα όντα» παρατηρεί στον Φιλόλαο ο Πλάτωνας. Όλοι οι σοβαροί πολιτισμοί προέκυψαν από διαλόγους ανάμεσα σε διαφορετικά πράγματα. Οι αντιθέσεις είναι κινητήρια δύναμη. Οι “τακτοποιημένες” κοινωνίες δημιουργούν μαρασμό και στασιμότητα. 
  

Αισθάνεστε πολίτης του κόσμου ή εγκλωβισμένος σε μια επαρχία της Ευρώπης;

Το σημαντικό είναι η έννοια πολίτης! Είναι εφεύρεση των Ελλήνων! Είναι έργο δηλαδή. Και ασφαλώς, όπως όλα τα σπουδαία έργα, αφορούν το ανθρώπινο είδος στο σύνολό του, τον κόσμο δηλαδή όπως λέγαν οι έλληνες.

Τώρα η Ευρώπη έκανε πολύ μεγάλα βήματα,  άλλοτε μπροστά άλλοτε πίσω! "Η γλαυξ της Αθηνάς πέταξε στην Ευρώπη" έλεγε ο Ξενάκης, πριν χρόνια, τώρα μάλλον πέταξε κι απ’ την Ευρώπη, κατά που δεν ξέρω.

Υπάρχουν στην Ελλάδα διανοούμενοι;

Ο όρος δεν μου αρέσει, θα έλεγα δημιουργοί καλύτερα, σε όλους τους χώρους. Ασφαλώς και υπάρχουν και εξαίρετοι! Αλλά ελάχιστοι. Στους έλληνες μου φαίνεται είναι προσφιλέστερες οι θρησκείες και το θρησκεύεστε με την ευρεία έννοια του όρου παρά το δημιουργείν! Η απουσία του Διαφωτισμού, δηλαδή του κρίκου που κατά κάποιο τρόπο ένωσε την αρχαία σκέψη  με το σύγχρονο κόσμο, στην Ελλάδα εμποδίστηκε από τις θεοκρατικές απόψεις, και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα. Υπήρξε μια καθοριστική διακοπή με την ιστορία! Ένα διαζύγιο ας πούμε, σε αντίθεση με την επίσης χριστιανική Ευρώπη η οποία αναζήτησε την Ιστορία της και κατέφυγε στις ελληνικές της ρίζες.  

ΑΚΑΝΘΟΣ

http://www.akanthosnet.com

http://www.akanthos.co

Ο ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΣΩΚΟΣ ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΕΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗ ΡΗΝΑ

ΟΜΟΛΟΓΙΕΣ 

Μια νέα θεματολογικά εικαστική πρόταση καταθέτει ο ζωγράφος Βαγγέλης Ρήνας με την έκθεση του «Παρουσίες». Βράχια λουσμένα στο άσπιλο ελληνικό φως, που με την πρώτη θέασή τους παραπέμπουν σε κάτι άχρονο, αρχέγονο, στέρεο, σταθερό, φαινομενικά αμετακίνητο, και σε κάθε περίπτωση, μυστηριακό. 

Εύλογο το ερώτημα, γιατί ένας πετυχημένος καθ’ όλα εικαστικός, με ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στο εξωτερικό, και εξαιρετικά ελκυστικός στην ελληνική αγορά, επιλέγει σε μια πανθομολογούμενα και εξόφθαλμα περίοδο κρίσης -ιδιαίτερα στην αγορά έργων τέχνης- να αιφνιδιάσει με μια ολοφάνερη μεταστροφή της θεματολογίας του, χωρίς ίσως να αναλογίζεται τις επιπτώσεις σε όλα τα επίπεδα. Έργα μεγάλων διαστάσεων, κατά κύριο λόγο, όπως αυτά που παρουσιάζει ο Ρήνας στις «Παρουσίες», κατά συνθήκη περιορίζουν την ενδεχόμενη «εμπορικότητα» της νέας του δουλειάς. Αυξάνουν όμως την ένταση των ερωτημάτων αναφορικά με το «δια ταύτα» της νέας πρότασής του. 

Μία επίσκεψη στο εργαστήριο του προσέφερε, θέλω να πιστεύω, ικανοποιητικές απαντήσεις στα ερωτήματα που τίθενται και τα αναγκαία «κλειδιά» προσέγγισης της νέας του εικαστικής πρότασης. 

Είναι αλήθεια ότι η πέρα από κάθε αμφισβήτηση, η ικανότητά του στην αναπαράσταση- «απεικασία των ορωμένων» - προσέφερε στον Ρήνα μια ευρύτατη αποδοχή και συνακόλουθα μεγάλη ζήτηση των έργων του. Η καθαρή και φωτεινή ματιά του σε θέματα – πρόσωπα, (ο ίδιος ισχυρίζεται ότι πρόκειται για τόπους), όπως οι θηλυκές φιγούρες, οι άγγελοι, τα πλοία, τα καρνάγια, οι όγκοι των αστικών και βιομηχανικών κτισμάτων που αναδύονται σε ένα μεταφυσικό περιβάλλον, δημιουργούν στον θεατή μια αισθητική εμπειρία θετική, λυτρωτική, νικηφόρα. Στα έργα του υπάρχει μια διαρκής αναζήτηση και εν τέλει ανάδειξη του θαύματος. Τόποι –όχι τοπία- με εμφανή την αχρονία. Τόποι προερχόμενοι από το φαντασιακό του δημιουργού που καταλήγουν να είναι τοπία του εσώτερου κόσμου του. Συνθέσεις που εκκινούν από τον κόσμο των αισθητών για να μετασχηματιστούν, σε καθολικά αισθητικά γεγονότα. Ο Ρήνας και στην προηγούμενη δουλειά του και σε ό,τι παρουσιάζεται στις «Παρουσίες», βρίσκεται σε μια διαρκή αναζήτηση του θαύματος. Το θαύμα είναι το ζητούμενο, το θαύμα είναι ο τόπος. 

Ποιος είναι όμως ο νέος τόπος του Ρήνα;

 Ο Ρήνας είναι απόλυτος :

 «Αυτή την εποχή δεν θα μπορούσα να ζωγραφίσω τίποτα άλλο πέρα από βράχια. Η όψη τους, η δύναμη τους, η διαχρονικότητα τους, η αντοχή τους, η πρωτογένειά τους, μου παρέχει μια αίσθηση ασφάλειας και ηρεμίας. 

Σ’ αυτή την ταραγμένη και τραγική περίοδο που ζούμε τα βράχια της Ικαρίας, πρόβαλαν ασυνείδητα και μυστηριακά σαν μοναδικό ψυχικό καταφύγιο. Δεν τα επέλεξα, ήρθαν μόνα τους. Αναδύθηκαν από την μνήμη, βουβά και επιβλητικά, όπως τότε παιδί όντας, εύρισκα παρηγοριά, κουρνιασμένος στη γυμνή ζεστασιά τους. 

Έχω την αίσθηση, ότι απειλείται το μέγιστο αγαθό του ανθρώπου: η ελευθερία. Διαβλέπω και διαισθάνομαι ότι το τέρας ενός απευκταίου νέου ολοκληρωτισμού, δομείται με τα δομικά υλικά μιας αστόχαστης και άκριτης αποδόμησης των πάντων. Ανησυχώ και μια εμμονική αγωνία με ωθεί στην αναζήτηση ενός ξεχασμένου και ανεπιτήδευτου τόπου που να μπορεί να αρδεύει, με φαντασία και ελπίδα, την απειλούμενη ελευθερία. Ο τόπος αυτός για εμένα είναι τα διαιώνια βράχια, παιχνίδι και καταφύγιο της άγουρης νεότητας μου». 

Το κλειδί για την ανάγνωση της νέας εικαστικής πρότασης του Ρήνα έχει δοθεί : 

«Στις καλές τέχνες, ψυχανεμιζόμαστε έναν κόσμο που αναδύεται εκ του μηδενός, από παρορμήσεις δια των οποίων ο ζωγράφος δεν γεννάει μόνο πίνακες αλλά και τον ίδιο τον δημιουργικό εαυτό του» γράφει ο Κωστής Παπαγιώργης. Η ζωγραφική είναι μια μυστηριακή ( εκ του μυώ = κλείνω τα μάτια ) μεσίτευση, που με τη μεσολάβηση της φαντασίας και των υλικών, μάς επαναφέρει σε μία βιωμένη αλήθεια. Η πραγματική πατρίδα είναι πάντα η παιδική ηλικία, η πρωτογένεια των αισθήσεων και των αισθητών και ο κόσμος της αθωότητας.

 Εκεί λοιπόν επιστρέφει ο Βαγγέλης Ρήνας σε μια περίοδο που όλα γύρω μας σείονται. Απευθύνεται, όπως κάθε δημιουργός, στη μνήμη και μέσω αυτής στην πρωτογενή ασφάλεια που τού παρέχουν τα αρχέγονα, γυμνά και αμετακίνητα βράχια λέγοντας : «Αναζήτησα μια λυτρωτική σχέση με τη ζωγραφική. Λύτρωση αισθάνομαι όταν το εγώ μικραίνει, σχεδόν μηδενίζεται. Τότε νοιώθω να πλησιάζω στη σωτηρία και ταυτοχρόνως στη μέγιστη ελευθερία. Διακατέχομαι από την αίσθηση μιας πανανθρώπινης αγάπης και αγαλλίασης. Δεν γνωρίζω αν λυτρώνομαι από τη φθαρτή μου υπόσταση: τους φόβους και τις αγωνίες μου. Έτσι, πάντως, οδηγούμαι σε θεϊκή μέθεξη που κατατείνει σε έναν συλλογικό νου, όπου συμβαίνουν ανείπωτες υποστασιοποιήσεις, όπου αρσενικό, θηλυκό, τοπία, βράχια, άνθρωποι συμπλέκονται. Ο χρόνος απουσιάζει. Παρελθόν και παρόν συνενώνονται".

 Ο Ρήνας, με τις  ευαίσθητες κεραίες τού δημιουργού σε επιφυλακή, εισέπραξε τις προειδοποιήσεις για τον ενεδρεύοντα εκβαρβαρισμό και τις μετέφρασε ως απειλή κατά της ελευθερίας του ανθρώπου. Η νέα του εικαστική πρόταση – πάντα στο πλαίσιο της διαρκούς αναζήτησης του θαύματος – τον οδήγησε σε μια εντελέχεια του εσώτερου εγώ που την ταύτισε με τη συνείδηση τη δική του αλλά και ολόκληρης της ανθρωπότητας. Τα βράχια του, άλλοτε εκκινώντας από το πανανθρώπινο «αγγελικό και μαύρο φώς» - ισχυρή επίδραση της σινικής μελάνης που τη γνώρισε και οικειοποιήθηκε στη θητεία του στην πατρίδα της, την Κίνα- κι άλλοτε να ίπτανται ως προϊστορικές οντότητες ή άπτεροι άγγελοι, λουσμένοι στο πάμφωτο αιγαιοπελαγίτικο φως, δεν σού επιβάλλονται δια του όγκου τους, αλλά με μια άφατη –όπως ισχυρίστηκε- αγωνία και έναν ασίγητο αλλά και επινίκιο ύμνο τού δημιουργού τους. 

Επιλέγω να παραθέσω ορισμένα αποσπάσματα από παλαιότερες συνομιλίες μας, που καταδεικνύουν την αγωνία του δημιουργού, η οποία χαρακτηρίζει το σύνολο έργο του. 

«Δεν έχω ικανότητα στην ομιλία. Με τη ζωγραφική κατάφερα να μιλήσω, να εκφραστώ. Η ζωγραφική έγινε ο κόσμος μου όλος»

«Μ’ ενδιαφέρει μόνο το έργο και όχι η υπογραφή. Σέβομαι κάθε έργο ως αυτόνομη οντότητα. Η τέχνη προσωποποιείται και δεν πρέπει να την απατάς».

 «Η αληθινή ζωγραφική είναι δωρεά-χάρισμα. Η μούσα σού δίνει το ταλέντο και αν την προδώσεις, στο αφαιρεί. Όταν το χέρι μου και η ψυχή μου δεν ''τραβάει'' αναρωτιέμαι τί έχω κάνει, τι ύβρη διέπραξα και μου αφαιρέθηκε η δωρεά» 

«Υπάρχουν απίστευτης ωραιότητας και καλλιτεχνικής αξίας έργα που έγιναν από ανώνυμους δημιουργούς. Αυτό είναι μέγιστη και διδακτική ταπείνωση. Τον καλλιτέχνη πρέπει να τον χαρακτηρίζει η ταπεινότητα. Η έπαρση σημαίνει άρση της αναγνώρισης της δωρεάς και αυτό είναι ύβρις. Είναι συγκλονιστικό να βλέπεις αριστουργήματα και την υπογραφή «η χείρ εποίησε». Ο καλλιτέχνης είναι ενδιάμεσο. Επιθυμώ να ανήκω στους εργάτες της τέχνης και όχι στα ονόματά της. Αυτή η αγοραία προβολή του εγώ με εξοργίζει".

 «Η τέχνη είναι μια ομολογία θεϊκού δώρου. Ταυτοχρόνως είναι και σταυρός, αγκάθινο στεφάνι. Θέλει δύναμη να αντέξεις το βάρος της. Η ζωγραφική είναι τόπος, πλανήτης, όταν φτάσεις και νιώσεις ότι ανήκεις εκεί, δεν μπορείς να τον εγκαταλείψεις ποτέ» 

«Η εποχή μας είναι αντιπνευματική και δυστυχώς οδεύουμε στη μαζικοποίηση και την ποδηγέτηση των ανθρώπων...» 

«Με την πατρίδα μας την Ελλάδα τα έχω χαμένα. Υπάρχει έντονα η ανάγκη του παραδείγματος που θα περιέχει προσανατολισμό, κι’αυτή τη στιγμή, ή δεν υπάρχει ή αποκρύπτεται».

 Ο Ρήνας, όταν αισθάνθηκε ότι ασφυκτιούσε στα στενά όρια του ελληνικού χώρου, αναζήτησε στις μεγάλες πρωτεύουσες του κόσμου την αναμέτρηση με τον εαυτό του και την τέχνη του. Κατά την διάρκεια της ατομικής του έκθεσης στην Εθνική Πινακοθήκη του Πεκίνου (NAMOC) καθώς και στη Σανγκάη, εκτέθηκε, μεταξύ άλλων έργων του, μία γλυπτική εγκατάσταση, η οποία έτυχε μεγάλης αποδοχής και αποκτήθηκε από το National Centre for the Performing Arts -ο μεγαλύτερος οργανισμός τέχνης στην Κίνα και ένα απο τα σύγχρονα θαύματα της Νέας Κίνας- και εκτείθεται μόνιμα. 

Χαρακτηριστική της υποδοχής του στην Κίνα, είναι και η εγκωμιαστική δήλωση, ενός από τους σημαντικότερους εκφραστές της σύγχρονης κινεζικής τέχνης, του Προέδρου της Ένωσης Κινέζων Καλλιτεχνών LIU Dawei, ο οποίος είπε ότι: «…με το λαμπερό σαν δάδα πινέλο του Ρήνα, ανάβουν φωτοβολίδες που διαπερνούν τους αιώνες. Έχει μάτια τόσο καθαρά σαν τα νερά του πελάγους και καρδιά γεμάτη αγάπη, βαθιά και πολύχρωμη σαν τον ουρανό, τη θάλασσα, τ’ άσπρα σύννεφα. Είναι αγάπη για τη ζωή τολμηρή και μεγάλη καθώς υπερβαίνει τόπο και χρόνο, είναι αγνή και πολύτιμη σαν άγγελος κατελθών στη γή…» 

Στη συνέχεια, στις δύο ατομικές του εκθέσεις, στη Νέα Υόρκη, ο Ρήνας αλλάζει θεματολογία και ύφος. Η ζωγράφος και τεχνοκριτικός Mary Hrbacek έγραψε στο έγκριτο New York Arts:

 ''The artist toys with the viewer by deconstructing his motifs with slashes of colorful paint laid on the surfaces of these innovative metaphysical landscapes; this intervention constitutes yet another meaningful stratum of reality. In these personal paintings, he affirms that everything in existence is subject to alteration and its attendant loss. Rinas seems to question his own role in life’s drama, as he asserts the courage to continue his search for meaning through his art.''

«Oι πίνακες έρχονται από πολύ μακριά» είχε πει κάποτε ο Πικάσο. Από πολύ μακριά έρχεται και η πρόταση του δημιουργού. Είναι γνωστή η ικανότητα του Ρήνα στην πιστή αναπαράσταση, όσο και στην απόσταξη των ουσιωδών χαρακτηριστικών των θεμάτων του. Η απόσταξη αυτή είναι οδηγημένη από μια βαθύτητα, που στη συγκεκριμένη έκθεση απηχεί την αγωνία του και το καταφύγιό του απέναντι στη βαρβαρότητα των νέων χρόνων, που απειλεί τον άνθρωπο. Η συνείδησή του ενεργοποιείται και αντιδρά, προτάσσοντας αρχέγονες οντότητες, άφθαρτες και αναλλοίωτες, αιώνιες και διαρκείς, να χοροστατούν λουόμενες στο ακήρατο ελληνικό φως. 

Η νέα δουλειά του Βαγγέλη Ρήνα συνεχίζει να φανερώνει τη βαθειά του πίστη στη ζωγραφική τέχνη. Δεν διαλύει τις μορφές στο πλαίσιο νεωτερικών και μετανεωτερικών αναζητήσεων, αντιθέτως, υμνεί την υπόσταση των όντων. 

Είναι μια ζωγραφική και ένα έργο υμνητικό και ολοφυρόμενο, γιατί αφουγκράζεται τον άναρθρο λόγο που δονεί τη σιωπή του κόσμου. 

Ζαχαρίας Σώκος 

Συγγραφέας- δημοσιογράφος 

Σκέψεις πάνω στα «ΆΛΛΑ ΡΟΥΧΑ» του Ζαχαρία Σώκου

γράφει ο Πάνος Σταθόγιαννης*

Είναι δύσκολο να δώσει κανείς ορισμό στο ερώτημα τι είναι, εντέλει, ποίηση. Μοιάζει να αντιστέκεται η ίδια, σχεδόν να αναιρεί και να χλευάζει κάθε ορισμό. Μας επιτρέπει μόνο όχι να τη γνωρίζουμε, αλλά να την αναγνωρίζουμε. Να τη βιώνουμε ως εσωτερική συγκίνηση, παράδοξο γλυκασμό και σκίρτημα της ψυχής,  τράνταγμα των σταθερών μας μέσω μιας απροσδόκητης χρήσης της γλώσσας. Μιας γλώσσας που παύει πια να υπηρετεί τις ανάγκες της πρακτικής επικοινωνίας και συνεννόησης ή της ερμηνείας του κόσμου και του εαυτού, και καταβυθίζεται σε εκείνη τη σχεδόν μετά-συνειδησιακή κατάσταση όπου πάντα (ο χρόνος όλος του ανθρώπου και του σύμπαντος κόσμου) είναι ήδη συντελεσμένα. Γι’ αυτό και μπορούν να νοηματοδοτηθούν από την αρχή, να ονοματιστούν από την αρχή, να ανακαλυφθούν από την αρχή και να αποκαλυφθούν (χρησιμοποιώ αυτόν τον όρο με τη βιβλική του σημασία) με μια απρόσμενη και πολύσημη παρθενικότητα.

Σ’ αυτές τις σκέψεις με οδήγησε η ανάγνωση των ποιημάτων του Ζαχαρία Σώκου, φίλου και συνεργάτη από τα παλιά, που κυκλοφόρησαν πριν μερικούς μήνες υπό τον τίτλο “Άλλα Ρούχα”. Γιατί αυτό ακριβώς κάνει η ποίησή του – επικαιροποιεί σε ένα διαρκές “τώρα”, σε ένα εύπλαστο και ρευστό “παρόν” τη συλλογική μας μνήμη, όπου τα πρόσωπα, τα πράγματα και τα γεγονότα τα συντελεσθέντα, οι επιθυμίες και τα όνειρα αλληλοδιαπλέκονται, ανταλλάσουν μεταξύ τους φορτία και ουσίες για να εμφανιστούν και πάλι στην επικράτεια της Γραφής όχι ως πραγματικότητες, αλλά ως αλήθειες.

Μιλώντας εδώ για αλήθειες, έχω υπόψη μου το αριστοτελικό «αληθεύειν εστί κοινωνείν», πράγμα που σημαίνει ότι οι αλήθεια του Ζαχαρία Σώκου χωρίς να είναι απαλλαγμένες από το στοιχείο της υποκειμενικότητας, απέχουν πόρω από επικρατούσα σήμερα άποψη της μετανεωτερικότητας, όπου η ατομική θέαση είναι η μόνη δυνατή, θρυμματίζοντας τον κόσμο σε ασύμπτωτα μεταξύ τους και αυθαίρετα “εγώ”. Γιατί ο Ζαχαρίας Σώκος, ακόμα κι όταν μιλάει για πρόσωπα και πράγματα εντελώς δικά του (τη μητέρα του για παράδειγμα, τους φίλους του, τις εμπειρίες του από το στρατό, την ιδιαίτερη πατρίδα του) καταφέρνει να διευρύνει με τέτοιον τρόπο την ατομικότητά του ώστε να χωράει εντός της και εμένα, τον άλλον, τον αναγνώστη, τον πλησίον, τον συνάνθρωπο. Να ξεκλειδώνει και στην ετερότητα την ιδιοπροσωπία, να κοινωνεί, να επικοινωνεί, να καθιστά δηλαδή τον λόγο του σε τόπο κοινό.

Είναι πολλές οι προσωπικές αναφορές στην ποίησή του. Ο Σώκος απευθύνεται, συχνά χρησιμοποιώντας το δεύτερο ενικό ή πληθυντικό πρόσωπο, σε πρόσωπα που πέρασαν από τη ζωή του και τον σημάδεψαν, πρόσωπα του άμεσου οικογενειακού και φιλικού του περίγυρου, όπως και σε πρόσωπα της πρόσφατης ή απώτερης ιστορίας και της μυθολογίας μας. Όχι για να μας φανερώσει τον τρόπο που καθρεφτίστηκαν μέσα του ή ο ίδιος σε αυτά (κάτι τέτοιο θα αφορούσε μόνο τον ίδιον, άντε και τον ψυχαναλυτή του), αλλά με έναν τρόπο άλλοτε στοχαστικό και άλλοτε γεμάτο συγκινησιακή δόνηση να διευρύνει και τη δική μας εσωτερικότητα, να λειτουργήσει προσθετικά και σε εμάς. Η ποίηση του ποιητή Ζαχαρία Σώκου δεν είναι η επιβολή του εγώ επί των τεκταινομένων, αλλά, αντίστροφα, η γεμάτη έγνοια διερεύνηση (με όρους πάντα αισθητικούς και ηθικούς) του πως τα σπουδαία, τα άξια λόγου, τα διαρκώς επαναλαμβανόμενα της τραγικής μοίρας του σύνολου ανθρώπου σημαδεύουν και σφραγίζουν την ξεχωριστή μονάδα. Οι δημιουργίες του Ζαχαρία Σώκου είναι διαποτισμένες από ανθρωπιά.

Τα θέματα που τον απασχολούν είναι τα σημαντικά. Αυτά που απασχολούν ως ερωτήματα περισσότερο παρά ως απαντήσεις την παγκόσμια ποίηση από καταβολής κόσμου. Ο έρωτας (ως έλξη, ως επιθυμία εξόδου από το θωρακισμένο εγώ, ως τάση προς τον συσχετισμό), ο θάνατος (ως απώλεια, ως φθορά των πάντων, ως ερήμωση), και το νόημα (ως στοχασμός επί της κίνησής μας ανάμεσα στα δύο όριά μας, ως διαπιστωτικά αξιολογική διερεύνηση της ίδιας της έννοιας της ζωής).

Μάλλον γι’ αυτό είναι τόσοι οι άνθρωποι στη γραφή του. Απλοί οι περισσότεροι, αυτοί με τους οποίους ο ίδιος έσμιξε τα χνώτα του, αλλά και άλλοι, άγνωστοί του, από της σελίδες τις ιστορίας μας παρμένοι ή από σελίδες άλλων συγγραφέων (ο Καραΐσκος ή ο Σταυρόγκιν του Ντοστογιέφσκι για παράδειγμα) που με τρόπο έμμεσο προσδιόρισαν το σύστημα της σκέψης του. Σ’ αυτούς τους τελευταίους ανήκουν και κάποιες “περιθωριακές” μάλλον περσόνες της μυθολογίας μας από τα Ομηρικά έπη κυρίως,  τις οποίες ο τιμώμενος από όλους εμάς σήμερα ποιητής τους βγάζει από τη λήθη και τους ξαναζωντανεύει για να προχωρήσει σε μια επανεκτίμηση της βιοτής τους και έναν στοχασμό επί των πεπραγμένων τους.

Το ύφος του είναι στρωτό και η γλώσσα που χρησιμοποιεί δεν επιχειρεί να εντυπωσιάσει με ακροβασίες – ο Σώκος μοιάζει να μην χάνει ποτέ τον στόχο του, που είναι ο χαμηλός τόνος της εκμυστήρευσης, του φανερώματος, του μοιράσματος, που δεν αντέχει τις υπερβολές, τις φιοριτούρες και τις πιρουέτες. Εξαιρετική είναι και η χρήση των επιθέτων στα ποιήματά του – των πιο επικίνδυνων για το ποίημα στοιχείων του λόγου. Τα επίθετά του, χωρίς να σηκώνουν κεφάλι από τις υπόλοιπες λέξεις, χωρίς να κουνάνε, ας πούμε, σημαιάκι, διευρύνουν το οπτικό μας πεδίο ή, μάλλον, ανοίγουν σε αυτό μια καινούργια θέασή του αιφνιδιαστικά ακριβή και καίρια. 

Ο Οδυσσέας Ελύτης, στην ομιλία του κατά την απονομή του βραβείου Νόμπελ, ανέφερε ότι η νεοελληνική ποίηση έχει δύο πόλους – τον Σολωμό και τον Καβάφη. Στην παρούσα ποιητική συλλογή, ο ποιητής μοιάζει να κινείται και στους δύο – από το στοχαστικό του μεγάλου Αλεξανδρινού που υφολογικά και δομικά πλησιάζει τα αρχαιοελληνικά επιγράμματα και αποτελεί την απαρχή της , ας την πούμε έτσι, λόγιας ποιητικής μας παράδοσης, ως τον κόντε Διονύσιο, που αρδεύεται από την λαϊκή μας παράδοση, τα βυζαντινά δημώδη έπη και τα τραγούδια του λαού μας.

Αυτός ο διπολισμός στην ποίηση του Ζαχαρία Σώκου δεν μοιάζει να είναι συνέπεια μιας κάποιας αναποφασιστικότητάς του, κάποιου μετεωρισμού του, μιας που απ΄ό,τι δείχνει η ίδια η γραφή του, κινείται με ευκολία και στους δύο αυτούς δρόμους. Έχω όμως την αίσθηση (αν και πολύ πιθανόν αυτό μπορεί να οφείλεται και σε καθαρά δικές μου προτιμήσεις) ότι η δική του πορεία είναι αυτή που αντλεί από τη μη λόγια παράδοσή μας – τον εγγενή της σουρεαλισμό που δεν σχετίζεται με την πρόκληση, αλλά με την ευχέρεια στην πιο εκκωφαντική εικονοπλασία, τον λυρισμό της που όμως δεν λιγώνει, όχι από εγκράτεια αλλά από σέβας,  τον νατουραλισμό της, που δεν σοκάρει γιατί είναι πάντα ελεητικός, τους ρυθμούς της, που μοιάζουν να αντιστοιχούν στους εσώτερους παλμούς της καρδιάς μας.

Ο ποιητής που τιμάμε σήμερα είναι είναι στη βάση και στη ρίζα του λυρικός.  Κάτι τέτοιο δεν αποκλείει τον στοχασμό. Στην περίπτωση του φίλου Ζαχαρία Σώκου, μάλλον τον προϋποθέτει. Γιατί, σωστότερα, ο Ζαχαρίας Σώκος είναι ένας λυρικά στοχαστικός ή στοχαστικά λυρικός ποιητής – επιλέξτε.

* Ο Πάνος Σταθόγιαννης είναι λογοτέχνης.

" ΜΑΣ ΠΡΟΣΠΕΡΝΑ" ΑΡΙΣΤΕΑ ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Εις εαυτόν
Το αίσθημα προπάντων
υψηλό
Δεν λέω, πέρασαν στιγμές
που ευθύς σας χλόμιασαν
Αρίστη
Άφησε η χλομάδα σας
κενό στην πρώτη θέση
Το τρένο όμως κι αν πέρασε
και πάλι θα περάσει
Όχι, δεν έρχεται για σας
απλώς το συνηθίζει
Όποιος σταθεί στο στέγαστρο
ίσως
μες στην ζωή του κλειδωθεί
— λίγων δεκάδων χιλιομέτρων
ασφυξία —
Έως εκεί
των βιωμένων σας στιγμών
η απεραντοσύνη
Όλα της γης τα πλάσματα
τόσο εν δυνάμει ελεύθερα
Ελεύθερη κι εσείς
και δεν επείγεσθε διά της γραφής
να διαιτάσθε
Απ’ τα άγραφα στιχάκια σας
ούτε η ζωή σας σώζεται
ούτε ο θάνατός σας.

Το αίσθημα προπάντων
υψηλό
κι αυτό το ποίημα ατέλειωτο
κι αυτό δικό σας.

ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ, ΑΡΙΣΤΕΑ

Η Αριστέα Παπαλεξάνδρου δημοσίευσε για πρώτη φορά ποιήματά της το 1997 στο περιοδικό Γράμματα και Τέχνες. Το Μας προσπερνά είναι το πέμπτο ποιητικό της βιβλίο.

Νανά Ησαϊα (1934- 2003), Μορφή

Πηγή:http://www.poiein.gr/archives/237/index.html

Νανά Ησαϊα

ΜΟΡΦΗ

ΚΡΑΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΠΟΙΗΣΗΣ 1981

ΜΟΡΦΗ

Είναι αυστηρά τα σύμβολα απόψε
Αν και από καιρό νεκρά
Ο χαρτοκόπτης
Η κρύπτη
Μια εικόνα κενή,
Όλα είναι ακατάληπτα.
Πέρα απ’ τις σκέψεις.
Ποιες σκέψεις;
Στην θέση μου κάθεται μια λευκή μορφή.
Αντιγράφει τη σκηνή.
Όπως την υποβάλλουν
Τα αντικείμενα λέξεις.

ΕΝΝΟΙΕΣ ΦΩΤΟΣ

Ώρες σαν διάρκειες νεκρές
Στον τεμαχισμένο αυτό χρόνο.
Κάποιοι τόνοι μνήμης.
Πολύτιμοι τόποι λήθης.
Χάνονται για μένα μαζί μου πια.
Από την κρυστάλλινη στάση μου
Οι λάμψεις χάνουν συνέχεια την έννοα του φωτός.
Είναι νεκρός ο καιρός/
Σαν είδωλο συνωμοτώ με τον νεκρό εαυτό μου.

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Δεν πειράζει που καταστράφηκε
Το καλοκαίρι στα χέρια μας.
Σαν μια χαώδης ονειροπόληση φωτός.
Ακρωτηριασμένων σχημάτων.
Αν χάθηκε το μέγεθος των βράχων.
Κι η παραλία έπαψε να είναι η περυσινή.
Εγκαταλείψαμε μαζί αυτό το όνειρο
Γελοιοποιώντας το τέλος των εποχών.
Με τη θεατρική μας αίσθηση των κυμάτων.

ΠΑΡΑΛΟΓΗ ΣΚΕΨΗ

Παράταση ή επανάληψη
Μιας τυφλής πράξης;
Πως με τον ίδιο τόνο φωνής
Επέμενα στην εκμάθηση
Της λογικής
Με τις ίδιες σαφείς λέξεις;
Δεν έβλεπα την έμμονη σκέψη;
Καθημερινά λόγια την έκρυβαν
Και ακόμα την αγνοώ.
Την διαστροφή της αίσθησης.
Παραίσθηση;
Παράλογη σκέψη;

ΑΓΝΩΣΤΗ

Πήρα το μάθημα του αίματος.
Όπως και της λογικής.
Μια παραισθητική μορφή
Καλύπτω την έκφρασή μου.
Πότε στέκομαι στην πόρτα.
Στην θέα του απογεύματος.
Πότε περνώ από τις καθημερινές ώρες.
Ήσυχη τακτοποιώ.
Ποτέ δεν αναγνωρίζομαι.
Ποια λύση θα με παρουσίαζε στο φώς;
Άγνωστη σαν σκιά
Διαρκώς καλύπτω
Την ίδια απόσταση
Από την ζωή μου.

ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ

Φόβος;
Σύλληψη χρώματος στη βροχή
Σαν μέρος ενός ουράνιου τόξου;
Πέφτει η ζωή
Από διαίσθηση τέχνης
Σε ασύλληπτη βροχή
Αίσθηση αστραπής
Πριν από κάποιο έτοιμο θνητό χρόνο.

ΚΟΥΡΟΣ

Στην Ελένη Λαδιά
Το σώμα σου σταθερό στο φως
Κι εγώ θύμα της φοράς των κυμάτων
Ήταν ένας καιρός αποχρώσεων
Αρχαϊκός σαν κούρος
Έστεκες στο βάθος των αναπολήσεων
Ή των αλλεπάλληλων απομακρυσμένων επιφανειών.
Ήσουν ακέραιος στη χαμένη μου παράδοση
Πολλών αιώνων νεκρών.
Ενώ εγώ τεμαχισμένη
Είχα πέσει στην άκρη
Εκείνης της θεόρατης σιωπής
Που συχνά επανέρχεται
Με τη μορφή της βοής των κυμάτων.

ΓΚΡΙΖΟ

Ήμουν στο φως.
Με τα χρυσά γυαλιά στον ήλιο.
Το χαμόγελο μου στην αίσθηση του φωτός
Όταν είδα το γκρίζο πρόσωπο του μίσους.
Ήταν το πιο ακαθόριστο σημείο στο χώρο.
Σε ποιο δρόμο;
Δραπέτις ενός γκρίζου ονείρου κι εγώ
Επέστρεφα αργά
Στο δικό μου αναλοίωτο χρόνο.
Δεν έχει αντιθέσεις εδώ.
Διαθέσεις φωτός.
Και κόσμο.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ

Μα ας επιστρέψουμε
Στον τόπο του ονείρου λοιπόν.
Στην λήψη του προσώπου μας στον ήλιο.
Το κενό ήταν οικείο στο φως.
Τα φυτά ήταν διάχυτα.
Τα μαλλιά μας ανέπνεαν σε κάποιον ελάχιστο κυματισμό.
Η λύπη μας είχε μετασχηματιστεί
Με τη συμμετοχή του φωτός
Σ’ένα αδιάφορο τρόπο.
Ήταν χαμένα τα μάτια μας
Απέρρεαν από κάποια πολύ παλιά θύμηση.
Ενός άλλου κόσμου.

ΕΜΕΙΣ

Ο κόσμος κρύσταλλο
Μαύρα σημεία εμείς ζωής στη λεωφόρο
Αν κάτι υπάρχει αυτό είναι το φως
Ο έτοιμος χρόνος με την ταχύτητα του φωτός
Όμως εμείς.
Σημεία ζωής.
Αγνοούμε ότι φεύγει.
Αν και φεύγουμε κι εμείς.
Καθώς άκαμπτη πέφτει η βροχή.
Ο δρόμος καθρέφτης σημείων.
Ίσως και εννοιών.
Κι όπως οι δυο όψεις των λέξεων δυσαναλογούν
Ήμαστε ΕΜΕΙΣ κι εμείς.
Στους αντικατοπρισμούς μας.

ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑ

Χαμένη η μνήμη της ζωής
Σαν αφήγηση κινήσεων προς τα σημεία
Ενός σχεδίου αφηρημένων εννοιών.
Κάποιο σημείο θα είναι λάθος.
Ή το σημείο των επιθυμιών.
Ένα φύλλο επίσης σημειώνει τον ουρανό.
Ένα άλλο το άστρο.
Αν και δεν βλέπω τον ωκεανό.
Με το υγρό πρόσωπο.
Το βάρος των μαλλιών.
Στα αιχμηρά σημεία των βράχων
- απόκρημνη-
όταν περίμενα στο δικό σου ειρμό
τον τελευταίο σπασμό των κυμάτων.

ΙΔΑΝΙΚΟ ΔΩΜΑΤΙΟ

Κι αν κοιμηθώ;
Στο ιδανικό αυτό δωμάτιο της λήθης;
Με το άγαλμα του σώματός σου στο κέντρο;
Τα αντικείμενα ακαθόριστα
Κι ένα θραύσμα μόνο της μνήμης;
Ακρωτηριασμένο το φως.
Χωρίς καιρό.
Στην εποχή μιας σελήνης
Υποθετικής.
Σε διάσταση με τον ήλιο.
Κι αν κοιμηθώ;
Κενή κι εγώ
Από την υπόστασή μου;
Ποιος θα υπολογίσει τότε τον ύπνο.
Των πραγμάτων.
Των εμπειριών.
Όλων των απουσιών μου στο τέλος;

ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟ ΟΝΕΙΡΟ

Έχω μεταχειριστεί το όνειρο
Αυτού του δωματίου πολλές φορές.
Πότε στις σκιές
Υπολογίζοντας
Ιδέες χρωμάτων
Άλλων ιδεών.
Πότε στις γωνίες
Τις υποψίες μου
Ότι κι εσύ έχεις υπάρξει εδώ.
Στο κρύσταλλο των παράθυρων
Ραγίζοντας κάθε καθαρότητα.
Χωρίς την καθημερινότητά μου.
Έχεις κι εσύ μεταχειριστεί αυτό το όνειρο;
Είναι απόρρητος ο δικός σου καιρός.
Σαν κάποιο περιεχόμενο απόγευμα
Στο τελευταίο απόγευμα του κόσμου.

ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ

Τόση σαφήνεια από σκοτάδι και φως
Στο πρόσωπό σου αντικατοπτρίζεται αυτής της ημέρας η νύχτα
Τα σκαιά από κρύσταλλο μάτια σου
Δεν αποκρυποτγραφούν την αλήθεια.
Ειλικρινά δεν μου αρέσει ο τρόπος που βλέπεις την ζωή
Εγώ είμαι απλή.
Δεν έχω καμιά σχέση με τη διπλή ζωή σου.
Για μένα η νύχτα δεν είναι μέρα ποτέ
Ούτε η μέρα νύχτα.
Στην ζωή επιστρέφω φως.
Για το θάνατο υπάρχω μόνο τη νύχτα.

ΚΛΑΙΓΟΝΤΑΣ

Γιατί κλαιω;
Ένας απλός στίχος.
Νύχτα 15 Δεκεμβρίου 1979.
Από το πεδίο της όρασής μου
Περνάει ο καιρός.
Από τη σελήνη ο ουρανός
Από τη λεωφόρο
Περνούν τα αυτοκίνητα
Ρευστά φώτα
Πραγματικά κλαιω;
Το πεδίο της διαίσθησής μου είναι νεκρό.
Δεν με διεκδικεί ούτε το πρόσωπό μου
Κι ακόμα λιγότερο εσύ προσωπείο
Κάθε μου εραστή
Απέκτησα το ίδιο κενό
Πίσω από τον εαυτό μου.

ΥΠΟΤΕΛΕΙΑ

Ζω σ΄ ένα κρυστάλλινο ίλιγγο.
Νεκρό είναι το τρένο.
Ενώ φεύγει ο σταθμός.
Ο χρόνος είναι στατικός.
Κι ενώ κι εγώ φεύγω και εγώ.
Προς την απομάκρυνση.
Στο φως ενός πολύεδρου ήλιου.
Όπως σε όλες τις όψεις του αλλάζουν όλες οι λάμψεις.
Στην άπειρα αυτή αποσιωπητική στιγμή.
Μιας ιστορίας κρυστάλλινης.
Μιας οριστικής υποτέλειας.

ΘΡΑΥΣΜΑ

Το δώρο μου θα είναι ένα θραύσμα.
Ήταν από κρύσταλλο ο δικός μας καιρός.
Κι εγώ μέσα του κι εσύ νεκροί.
Κάνεις άλλος στο διάχυτο εσωτερικό της μνήμης
Μόνο φως.
Η ύλη σαν αόρατη αφή.
Όπως ήμαστε ασύλληπτοι γι’ αυτή τη γή.
Εμείς οι δύο
Ίδιοι φωτεινοί ίσκιοι.

ΑΦΗΓΗΣΗ ΙΔΕΩΝ

Πρόκειται για εικόνες εννοιών.
Στις θέσεις όπου επενέβαινε
Το ιδεατό σου πρόσωπο
Ο καιρός σχεδίαζε τον καιρό.
Με πάντα τα ίδια σύννεφα στις ίδιες εποχές.
Τα κύματα παραλλαγές
Ενός κενού ωκεανού
Κι εμένα να στέκομαι
Αναμένοντας ένα δάκρυ
Ένα νεύμα.
Ή ένα άνεμο.
Σε κάποιαν απ’ όλες τις παραλίες.
Δεν ήξερα ότι ανήκα σ’ έναν κόσμο ιδεών.
Η ίδια απόλυτη.
Πέρα από το πεδίο των αισθήσεών μου.
Ούτε ότι και το δικό σου πρόσωπο
Ήταν αυτό καθεαυτό
Όπως δεν ήταν.
Δεν υπήρξαμε ποτέ λοιπόν;
Εκτός μόνο στο παρελθόν
Κάποιον ιδανικών ίσκιων;

ΕΡΑΣΤΕΣ

Στο Νίκο Καρούζο
Ας βγούμε έξω λοιπόν.
Δεν έχομε χρήματα.
Έχομε όμως τον εαυτό μας.
Ίσως ακόμα να βρούμε
Και μια αγάπη
Στο σημείο ανάμεσά μας
Που εκκρεμεί κάποιο κενό.
Το είδος της αγάπης
Που υποπτεύομαι ότι δεν υπάρχει.
Υπέροχα μαζί
Αν και ο καθένας μας
Κάποιος άλλος.
Ποιος;
Θα το δούμε αυτό.

Πριν απ’ όλα πρέπει
Να υπερνικήσομε μια ολόκληρη πόλη.
Όχι ακριβώς προορισμένη για μας.
Αλλά για τους εραστές
Ενός υπαρκτού κόσμου.

ΟΜΙΛΙΕΣ

Και για ποιο θέμα θέλεις να μιλήσομε απόψε;
Δες τα αφηρημένα σύννεφα.
Όπως διαφέυγουν
Από τις ημιτελείς σκέψεις της σελήνης.
Είναι αμίλητη απόψε.
Ας μην πούμε τίποτα κι εμείς.
Ή αν θα μιλήσουμε
Ας μιλήσομε για σιωπή
Προτιμώ να σε κυττώ αμείλικτη.
Μια νεκρή μορφή.
Δες πως με αποφεύγουν οι λέξεις.
Και το δικό μου πρόσωπο είναι το ημικύκλιο.
Το μισό είναι άυλο
Το άλλο σιωπηλό.
Ποιο ανήκει στο φως;
Και ποιο στο κενό ουρανό;
Ότι κι αν σου πω θα είναι ψέμα.

ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΜΟΝΟΛΟΓΟΣ

Πιστή στο τόπο.
Στο χρόνο.
Επιστρέφω σε ο, τι είχαμε
Υποσχεθεί πως θα υπάρξει.
Νεκρή η νύχτα.
Σελήνη ρευστή.
Αόρατα άστρα.
Ενώ ο ρόλος των παράθυρων είναι ακαθόριστος.
Εσωτερικός ο μονόλογος
Του δωματίου που θα είχαμε επισκεφθεί.
Αν ποτέ θα είχαμε έρθει ως εδώ.
Στην περιοχή του χαμένου ακριβώς.
Τι είχαμε πει ότι θα είναι η ζωή;
Ίσως φράσεις μόνο με διορθώσεις του απείρου.
Όπως γράφω και αναζητώ.
Το χρόνο.
Το τόπο.
Την ύπαρξη του ονείρου.

ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ

Μια φωνή: ΤΑΞΙ.
Μετά φρένα.
Μετά φώτα..
Όρθια στην πόρτα
Θαυμάζω την αμεσότητα
Της αναχώρησής σου.
Αυτή η πόλη είναι μια τέλεια μηχανή
Φυγής
Αυτοκινήτων
Και νύχτας.

ΝΥΧΤΑ

Αυτή είναι μια νύχτα για να περπατήσει κανείς.
Δεν θα κάνω όμως το λάθος να πω τι βλέπω
Όπως περπατώ.
Φτάνουν πια οι μυστικοί δρόμοι.
Τα σκοτεινά στενά.
Δεν είμαι καν σε μια μαύρη πόλη.
Ή στον εφιάλτη ενός χρόνου νυχτερινού.
Φτάνουν πια τα άστρα.
Τα αδιόρατα δάκρυα
Οι σκέψεις του αύριο.
Περπατώ μόνο.
Πέρα από τους πόλους σκοτάδι και φως
Πέρα από τον κόσμο.

ΔΙΑΤΥΠΩΜΕΝΟ ΑΙΜΑ

Κατέστρεψα κάθε μία
Από τις ακραίες μου πράξεις.
Όταν έσπασα το κρυστάλλινο γέλιο μου
Κάνεις δεν είδε τα γυαλιά.
Στην ερωτική μας κρύπτη ήμουν απούσα.

Τα λουλούδια που κόβω δεν σημαίνουν τα χέρια μου.
Ούτε τα καθολικά χάδια μας την ερωτική πράξη.
Φυσικά τίποτα δεν σημαίνει τίποτα πια.
Χαίρομαι γι’ αυτό.
Δραπέτευσα ακόμα κι από την ώρα.
Του θανάτου μας.
Όταν έκοψα τις φλέβες μου
Ούτε το έτοιμο να διατυπωθεί
Σ’ αυτό το ποίημα αίμα μου
Δεν ήταν το θέμα μας.

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΕΣ

Στο πλασματικό αυτό δωμάτιο
Το μόνο πραγματικό αντικείμενο είμαι εγώ.
Τα υπόλοιπα ακροβατούν
Ανάμεσα στις θέσεις
Και τις απουσίες τους
Από τον κόσμο των εννοιών.
Ορισμένα πέφτουν από την τοποθέτησή τους.
Εγώ όμως.
Υπερπραγματική.
Προσβάλλω τον χώρο.
Με την καθημερινότητά μου.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί
Αυτό το λευκό κεφάλι με τα μαύρα μαλλιά.
Το στόμα μπορεί να ανοίξει ή να κλείσει
Αν και το σώμα θα έπρεπε ν’ αγνοηθεί
Αφού εξετέλεσε τον προορισμό του.

ΛΕΥΚΟΣ ΚΗΠΟΣ

Ήταν ένας κήπος;
Λευκά φυτά έχω στο νου μου.
Τυφλές λάμψεις.
Το βαθμιαίο συναίσθημα
Ότι κάποιος έχει χαθεί
Στο λαβύρινθο μιας ασύλληπτης σκέψης.

Κάποτε ήμουν εκεί.
Στο όνειρο όλων όσων δεν έχουν ποτέ λεχθεί.
Δεν ήθελα να συλλάβω τον ήλιο.
Όλα τα σχήματα ήταν σαν να είχαν εκτεθεί.
Σε πρόωρη ζωή.
Η μέρα ήταν υποθετική.
Όπως και η νύχτα.

ΠΥΡΓΟΣ

Αυτή είναι η ώρα για την ποίηση
Αργά την νύχτα
Όταν μεταβάλλομαι στον ηθοποιό
Ενός έργου που δεν έχει ακριβώς τίτλο
Και ούτε έστω μια σκηνή.
Η τελευταία παίχτηκε πριν από ένα χρόνο.
Μαύρο αίμα έτρεχε από την πληγή μου.
Ήμουν ίσως μια νυχτερίδα
Ή σχεδόν η ηρωίδα
Ενός έρημου πύργου
Για πάντα πέφτοντας
Όπως τα σκαλοπάτια κατέβαιναν στον κήπο
Στην ίδια πάντα εποχή
Ενός ονείρου και φόβου.

ΕΓΩ

Ήταν ένα δωμάτιο/
Ήταν ένα παράθυρο
Η πράσινη μέθη των δέντρων
Στη θέα της πιο σκοτεινής στιγμής
Ήταν τότε που έφυγες.
Εσύ αγαπημένο μου εγώ.
Το φωτεινό σου φόρεμα μόλις περνούσε πλάι
Από τον πράσινο κυματισμό του ανέμου
Και τώρα συνέχεια χάνεσαι από τη μνήμη.
Ποιος θα σε σταματήσει ποτέ;
Ή θα σου μιλήσει;
Σ’ εσένα το μεταμφιεσμένο ίσκιο
Ενός για πάντα χαμένου εγώ
Στο σκοτεινό λάθος
Ενός δάσους.

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Σαν φράσεις πορφυρές
Λάμψεις που δεν σκοπεύουν να μεταδοθούν/
Ορισμένων αιματηρών πληροφοριών ίσως.
Στη μέση μιας αγρίας συρροής ιστοριών
Στην πρώιμη άνοιξη.
Ενδεδειγμένη νεκρή.
Κρατώ μια ανώνυμη ανεμώνα
Η επανάσταση απέτυχε.
Στη δύση της εποπτεύω
Την τελευταία ιδέα φωτός
Στον κόσμο.

ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΜΟΥ

Ώστε έτσι νομίζεις λοιπόν;
Τα λόγια μου μπορεί να παίζουν με το φως.
Με την σαφή μορφή ενός ποιήματος
Να σημαίνουν ένα χαμόγελο.
Μια αστραπή από σκέψεις.
Μπορεί να σημαίνουν διαθέσεις.
Διαισθήσεις.
Προοπτικές.
Όπως σ’ ένα κρυστάλλινο τοπίο.
Τα λόγια μου Δε σημαίνουν υπεκφυγές.
Αλλά έναν ολόκληρο ήλιο.
Όμως πες μου: πιστεύεις ότι εννοούν αυτά που λεω;

ΛΙΓΟ ΠΙΟ ΚΕΙ

Έχω ένα άλλο πρόσωπο
Λίγο πιο κει από
Το πρόσωπό μου.
Δεν είναι πλαστό.
Είναι εγώ.
Όπως θα παρουσιαζόμουνα.
Αν θα υπήρχα.
Σαν στερεότητα της ύλης
Πέρα από κάθε ρευστή στιγμή
Εξουσιαστική μορφή κενών ωρών
Λίγο και τότε πιο κει από τη ζωή μου.

ΛΑΤΡΕΙΣ

Και πρέπει να ήμαστε όλοι λάτρεις;
Τώρα έμαθα να προδίδω κι εγώ.
Με το παιδικό ύφος της αγάπης
Της συνάντησης των φίλων.
Μάντις του προσώπου σου
Εγώ δεν αποκρυπτογραφήθηκα ποτέ.
Θα έπρεπε και εσύ να σκεφτείς κάποτε
Σε πόση απόσταση υπάρχω από το φως.
Γελώντας σου αναπτύσσω τη ζωή.
Σε διπλή νύχτα υποδύομαι τη μορφή μου.

ΑΡΠΑΓΗ

Το ραγισμένο ύφος μου στον καθρέφτη
Χαρακτηρίζει την κρυστάλλινη μορφή.
Αρπαγή του χρόνου.
Στο μέτωπό μου λάμπει
Ο πολύτιμος μύθος του κενού.
Ο αδιόρατος ύλης λίθος.

ΛΗΘΗ

Υπάρχουν άραγε ακόμα προσωπεία εραστών;
Ραγισμένα δάκρυα;
Το μεγάλο παλαιοπωλείο έλαμπε.
Σκοπός θαμπός από τη δική μου
Όψη του κρυστάλλου
Δεν ήταν δυνατόν να δω μέσα.
Στην συσσώρευση των νεκρών ωρών.
Κι ενώ θα ήταν τόσο απλό
Αν θα παρουσίαζα κι εγώ
Για γαλάζια μορφή λήθης.

ΑΜΜΟΣ ΕΡΗΜΟΣ

Σε ποια παραλία υλοποίηση
Μιας βαθύτερης εμμονής στο κύμα;
Άμμος έρημος.
Κι εμείς μαζί
Στο ίδιο σημείο
Του κόσμου.
Ο ίδιος χρόνος επανέρχεται.
Το σώμα άθεο λατεύεται ως το κενό στο φως.
Όπως πέφτει ο ουρανός
Σαν αυτόφωτο μνήμα.

ΥΠΟΘΕΣΗ

Το κάλυμμα μιας υπόθεσης πορφυρής ίσως.
Θα βρω άραγε από κάτω ποτέ τα νεκρά μου πρόσωπα
Ν’ αποκαλύπτουν το γέλιο;
Ακάθεκτο.
Καθώς κυλούσε κάποτε
Το αίμα στην απαγορευμένη Ύδρα
Ανταλλαγή δεδομένου μυστικού.
Μ’ ένα κάστρο κρύσταλλο.
Στη σκαιή άνοιξη των κάκτων.

ΦΥΣΙΚΟΣ ΕΑΥΤΟΣ

Δεν υπήρχε ο φυσικός μας εαυτός.
Μόνον αυτός στον οποίο μας είχες διαστρέψει.
Στο περιβάλλον μας αντηχούσε τεχνητό
Το μαύρο στις άκρες του στόματος γέλιο.
Το διατηρημένο στο διαφανές
Δωμάτιο ύφος μας
Εννοούσε το θάνατο.
Ενώ το άνθος του κόρου
Μεγάλωνε σαν ορχεοειδές
Μερικές περίεργες λεπτομέρειες
Ρευστά βλέμματα περνούσαν
Από τα μάτια μας.
Αστραφτερής φθοράς.
Πήγαινε πια πολύ μακρύα η νύχτα
Καθώς συνέχεια δραπετεύαμε από το φως
Προς το δικό μας αδιαπέραστο καιρό.
Τον όσο το δυνατόν περισσότερο νεκρό εαυτό μας.

ΕΠΙΣΚΕΨΗ

Δεν θέλω να επισκεφθώ
Αυτό το φαινόμενο του θανάτου.
Όν λευκό που δοκιμάστηκε στον ύπνο.
Υπό τα προσωπεία αισθητικών αλλαγών.
Αφαίρεση των εννοιών του χρόνου.
Τώρα που εγώ διανύω τον επικίνδυνο
Εαυτό μου ως το μηδέν
Αν και του είχα υποσχεθεί τον κόσμο.

ΠΕΔΙΟ

Το διάφανο άλογο
Στο διαιρεμένο τραπέζι στα δύο
Σε δύο λειβάδια
Άυλο πράσινο
Κρυστάλλινο αντικείμενο
Και τοπίο.
Όπως εγώ παίρνω μέρος
Τώρα στο όραμα
Και πρόκειται να διαβώ
Αναβάτις στο έρεβος
Από το σκαιό πεδίο
Της όρασής μου.

ΝΕΚΡΟ ΠΡΟΣΩΠΟ

Στο δύσκολο πρέπει να στεκόμαστε είπε ο Ρίλκε
Θα είχα εφεύρει το ΄δύσκολο και αν δεν υπήρχε.
Πάντα επεξεργάζομαι.
Και δημιουργώ.
Στο τέλος ποτέ δεν κατανοώ
Τον απόλυτο εαυτό μου.
Νεκρό το πρόσωπο των λέξεων.
Αν θα ήταν δυνατόν να εκφραστεί πάλι
Θα παρουσίαζε τον εαυτό μου από την αρχή.
Ρευστό κατά την διάρκεια πολλών εποχών.
Πριν παγιωθεί στο ασύλληπτο των αισθήσεων μου.

Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ

Έχω εκατό πρόσωπα και είναι απλό
Δεν έτυχε να τα γνωρίσεις όλα.
Συχνά λέξεις τα υλοποιούν.
Καθώς και χαρτιά.
Μορφές που δεν ανήκουν
Στον καθημερινό καιρό μου.
Έμβρυο ονείρου παρατηρώ
Κάποιο μελλοντικό μου εγώ
Το πρόσωπο διαγράφει λάμψεις
Κατά την περιστροφή του.
Υπάρχει η άλλη όψη του ειδώλου.
Όταν σκοτεινό αποστρέψει τον εαυτό μου.
Πρωταρχικό ρευστό ρέει τότε από τα χέρια μου
Το χάος του κόσμου.
Υπάρχω πριν από το χρόνο.

ΘΑΝΑΤΟΣ ΙΣΩΣ

Ξεχάσαμε την εποχή
Όταν καίριοι γελούσαμε
Και το γέλιο μας έπληττε το κέντρο
Των στοχασμών
Του σώματος ακόμα;
Μια έκρηξη στα χέρια μας
Των κρυστάλλινων εννοιών μας.
Μετά ο κόσμος ακρωτηριασμός.
Ο χρόνος θραύση των ωρών.
Και θάνατος ίσως.

ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ

Δεν θέλω να περάσω πάλι
Από τους ίδιους τραγικούς δρόμους
Ενός περίπατου που διάρκεσε πάρα πολύ
Κι ωστόσο περπατώ στον ίδιο κόσμο
Εδώ συνέβηκε ότι ήταν να συμβεί.
Το τέλος του συναισθήματος
Στο πάρκο με τα υπόλοιπα φύλλα.
Σε εποχές που δεν ήθελαν
Μα διαδεχθούν η μια την άλλη
Αν και επέστρεψαν τη φθορά
Η κυριότερη όρασή μου μαθαίνει τώρα
Την αόρατη έκβαση των νεκρών περιπετειών
Ερευνώ για έστω μια στιγμή πάθους
Και αδυνατώ να κάνω το ίδιο λάθος ακόμα μια φορά/
Έχω δει πριν από τις σκέψεις κάθε μου εραστή.
Πριν από την όποια δική μου μορφή
Υλοποίηση μιας διαστροφής στο βάθος.

ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ

Με τις ελάχιστες λέξεις
Που έμειναν από κάποιες σκέψεις μου.
Και περισσεύουν;
Ή δεν είναι αρκετές
Κενά ανάμεσά τους.
Συνδέσεις που έγιναν
Η δεν έγιναν ποτέ;
Ερειπωμένες διαθέσεις.
Μ’ αυτές τις ελάχιστες λέξεις υποπτεύομαι
Ότι απαγορεύεται η ζωή.
Σε κάποια ποίηση επιγραφή.
Σχεδόν σβυσμένη.

ΧΡΟΝΟΣ

Ώστε φοράμε κι οι δύο ρολόγια είπα.
Παράξενο ότι ο χρόνος στα χέρια μας
Αγνοεί το χρόνο.
Κάτι δεν γράφεται.
Καμιά στιγμή.
Εραστές της κάθε γραμμής
Του πρόσώπου μας
Σε διάσταση τεράστιας μορφής
Στεκόμαστε σε προσοχή
Ως προς τον εαυτό μας
Τι σημαίνει το εκκρεμές θέμα διαφοράς.
Ανάμεσα σε δύο αδιόρατες υποθέσεις;
Τίποτα το απλό για μας
Εκτός μόνο αν θα βλέπαμε
Ότι είναι ιδιαίτερα αργά;
Στα δύο ρολόγια μας την ώρα;
Κενά μας ειδοποιούν
Δεν υπάρχει ο χρόνος.

Από τη συλλογή Μορφή, Μικρή Εγνατία, 1980

Επιμέλεια-επιλογή Νίκος Λέκκας

ΔΙΑΒΑΖΩ ΚΑΙ ΑΛΛΑΖΩ

Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα βιβλίου και τον «Περίπατο Βιβλίου» στο κέντρο της Αθήνας, οι εκδόσεις της Εστίας σας προσκαλούν το

Σάββατο 23 Απριλίου(10:00-17:00)

στο βιβλιοπωλείο των εκδόσεων

(Διδότου 19 και Δελφών, Αθήνα)

για μια μέρα γεμάτη συγγραφείς, ιστορίες, κεράσματα και άφθονο τσίπουρο. Από τις 10 το πρωί και μέχρι τις 5 το απόγευμα σας υποδέχονται στο βιβλιοπωλείο μας γνωστοί συγγραφείς, μεταφραστές και άνθρωποι του βιβλίου με χαλαρή διάθεση και με πολλά και ενδιαφέροντα θέματα συζήτησης. Ξενάγηση στο χώρο και την ιστορία του εκδοτικού οίκου από την Εύα Καραϊτίδη και τον Πολύκαρπο Νικολόπουλο. Συνεργάτες, συγγραφείς, μεταφραστές και φίλοι θα παρελάσουν ινκόγκνιτο…

Το πρόγραμμα της ημέρας

10:00-11:00 Γιώργος Φαράκλας: «Σε τι χρησιμεύει η φιλοσοφία;»

11:00-12:00 Θανάσης Γιοχάλας – Τόνια Καφετζάκη: «Ιστορίες από την Αθήνα»

12:00-13:00 Μελίνα Παναγιωτίδου: «Μιγκέλ ντε Θερβάντες»

13:00-14:00 Αθηνά Κακούρη: «Η χρησιμότητα της Νεώτερης Ιστορίας»

14:00-15:00 Χριστίνα Ντουνιά: Η Αθήνα της Μαρίας Πολυδούρη. Από το Ζάππειο στα Εξάρχεια

15:00-17:00 Χριστίνα Αγγελοπούλου-Μυριβήλη, Μαρίνα Καραγάτση και Μαρία Αθανασιάδου μοιράζονται (για πρώτη φορά από κοινού) τις αναμνήσεις τους για τη γενιά του ’30.  

Είστε όλες/οι ευπρόσδεκτοι!

Οι εκδόσεις Ίκαρος γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου 2016

H 23η Απριλίου έχει καθιερωθεί διεθνώς από την UNESCO ως Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου, αφιερωμένη στους Μιγκέλ ντε Θερβάντες και Ουίλιαμ Σαίξπηρ που έφυγαν από τη ζωή την ίδια ημέρα (23 Απριλίου 1616).

Με αφορμή τη συμπλήρωση 400 ετών από τότε, η Ένωση Ελληνικού Βιβλίου με τη συνεργασία της Εταιρείας Συγγραφέων και του Ελληνικού Τμήματος της ΙΒΒΥ ― Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, φιλοδοξεί να καθιερώσει και στην Ελλάδα την 23η Απριλίου ως Ημέρα Βιβλίου μέσω της καμπάνιας «Διαβάζω και αλλάζω».

Στόχος της καμπάνιας «Διαβάζω και αλλάζω» είναι η ανάδειξη της ανάγνωσης ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτισμικής μας ταυτότητας αλλά και ως μέσο για την προσωπική πρόοδο και ψυχαγωγία κάθε αναγνώστη.

Πλήθος εκδηλώσεων θα διοργανωθούν όλο τον Απρίλιο σε Ελλάδα και Κύπρο, και θα κορυφωθούν την 23η Απριλίου. Το αναλυτικό πρόγραμμα των εκδηλώσεων μπορείτε να δείτε εδώ.

Συγγραφείς, ποιητές και εικονογράφοι που εκδίδουν τα βιβλία τους στον Ίκαρο θα βρίσκονται στο βιβλιοπωλείο της οδού Βουλής:

11:30-13:00: Μαρία Αγγελίδου, Μυρτώ Δεληβοριά, Χρήστος Κούρτογλου,Αντώνης Παπαθεοδούλου, Αλέκος Παπαδάτος, Ίρις Σαμαρτζή,

13:00-14:30: Αθανάσιος Αλεξανδρίδης, Γιάννης Αντιόχου, Χρήστος Γιανναράς, Κική Δημουλά, Αρίστος Δοξιάδης, Λέλη Μπέη, Δημήτρης Νόλλας, Δημήτρης Οικονόμου, Θάνος Σταθόπουλος, Γιώργος Ψάλτης

Ελάτε να τους γνωρίσετε από κοντά, να συνομιλήσετε μαζί τους και να σας υπογράψουν τα βιβλία τους!

Βουλής 4, Σύνταγμα, 105 62, Αθήνα | Τ. 210 3225152