γράφει ο Χρήστος Μαρκίδης*
28/01/1967, Μνήμη Γεράσιμου Σκλάβου.
"Ο Γιώργος Λάππας, είναι μεγάλη απώλεια για τη τέχνη. Kατά τη γνώμη μου, μετά το Γιαννούλη Χαλεπά στο Γιώργο πάμε, αν μιλάμε για γλυπτική" έγραψε προχθές στο φβ η τεχνοκριτικός Μ. Μαραγκού. Κάποιον λησμόνησες στην αναδρομή, Μαρία.
ΑΒΥΘΟΣ Ή ΓΑΛΑΖΙΟ ΦΩΣ (Από το βιβλίο Χ. Μαρκίδης, "Κατάματα", εκδ. Γαβριηλίδης 2014)
Πρωτοείδα μέρος της δουλειάς του Σκλάβου το 1981 στην έκθεση-αφιέρωμα της γκαλερί Ζουμπουλάκη, δεκατέσσερα χρόνια μετά τον θάνατό του, έχω ακόμη τη μνήμη του πορφυρίτη στα δάχτυλα. Παραδόξως, και ενώ το συμβολικό του όνομα αιωρούνταν σαν μύθος στα ουτοπικά νεανικά μας στέκια, από το επίσημο τότε καλλιτεχνικό κατεστημένο δεν γινόταν καμιά αναφορά και συζήτηση, ο μεγάλος γλύπτης δεν ανήκε στην καθιερωμένη γενιά της ελληνικότητας, ούτε στην αμέσως επόμενη, φορμαλιστική γενιά της αφαίρεσης• έφυγε άλλωστε νωρίς. Συντετριμμένος κυριολεκτικά και μεταφορικά από το βάρος του έργου του, είχε τη μοίρα του μοναδικού. Μια μοναδικότητα σκληρή και ακριβά σμιλεμένη, όπως οι πέτρες που διάλεξε για να μετρήσει εντός τους τη φοβερή άβυσσο του φωτός.
Αναρωτιέται συχνά κανείς, πού πήγε μια τόσο μεγάλη τέχνη όπως η γλυπτική στην πέτρα. Ταυτισμένη με το απόλυτο, φαίνεται να μην έχει θέση σε εποχές σαν τη δική μας. Και θα ήταν ίσως υπερβολή γι’ αυτήν, που έφτασε σε πλήρη ακμή πριν από δυόμισι χιλιάδες χρόνια, να ζητούμε ν’ ανθίζει στους μεταμοντέρνους καιρούς, όταν σύμπασα η κοσμική φαντασίωση ενδιαφέρεται μόνο για οικονομικά και τεχνολογικά μεγέθη. Ένας λόγος που η ζωγραφική εξαδέλφη της εξακολουθεί να αντιστέκεται, παρότι πλήττεται από μύρια υποκατάστατα, είναι θαρρώ και το παιχνίδι που κάνει στα ιδιωτικά παζάρια. Διακοσμητική κι αυτή, βέβαια, και μακριά από τον ιερό της στόχο, αλλά πάντως ακόμη ζωντανή. Η γλυπτική χρειάζεται πνευματική και υλική υποστήριξη, μα πάνω απ’ όλα συλλογικά ακέραιο όραμα, η γλυπτική φαντάζει άρρηκτα δεμένη με τον πολιτισμό. Και κάθε μεγάλος πολιτισμός, πασχίζοντας να θεραπεύσει την ύπαρξη, υπέταξε σταδιακά το μερικό στην ολότητα, το σκοτεινό στο αρχέτυπο, το μυθικό υπόλοιπο στο ανεξίτηλο εννοιακό ισοκράτημα - από τον πρόγονο του Φειδία ως τον Μιχαήλ Άγγελο και τον Μπρανκούζι, ο άλλος λόγος έτσι ορίστηκε. Αυτού του λόγου έσχατος ποιητής ήταν ο Σκλάβος. Ο καλλιτέχνης που αναλώθηκε στην αναζήτηση του νοήματος της μορφής σε ένα από τα πιο σκληρά υλικά της φύσης. Την αρχέγονη πέτρα.
Θυμάμαι το "Δελφικό φως" και τον κλονισμό που ένιωσα κάτω από τον πρωινό ήλιο, όταν μου αποκαλυπτόταν συμπυκνωμένη ολάκερη η μεταφυσική ενέργεια του υπαίθριου τόπου. Σαν καμπάνα ηχούσε η σμίλη του μανικού εργάτη μέρα και νύχτα, καθώς έλεγαν οι παλαιοί, φτερώνοντας τη φλόγα στο εργαστήριο της Απολλώνειας αντίστασης.
Την εποχή που ο Σκλάβος δούλευε το μνημειώδες έργο του από πεντελικό μάρμαρο, διαστάσεων 6 x 5 x 4 μέτρα και βάρους τριάντα τόνων, χωρίς καμιά αμοιβή επί έντεκα μήνες, έφευγε ο Αλμπέρτο Τζακομέτι, ο σημαντικότερος γλύπτης του εικοστού αιώνα. Ακριβώς ένα χρόνο μετά ακολούθησε και ο ίδιος, καταπλακωμένος από τον μοιραίο μονόλιθο• ο Τζακομέτι ολοκλήρωνε τον κύκλο του, ο Σκλάβος είχε μόλις αρχίσει. Όπως είχε αρχίσει να εδραιώνεται ύπουλα και το άνυδρο εσωτερικό τοπίο.
Μπορεί κάποτε ο άνθρωπος να αναζητήσει και πάλι το φως μέσα στην αρχέγονη ύλη; Όλα είναι λιγότερα...
* Ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΑΡΚΙΔΗΣ γεννήθηκε στη Δράμα το 1954.
Σπούδασε Ζωγραφική, Νωπογραφία, Ιστορία Τέχνης, Ρυθμολογία και Παιδαγωγική Ψυχολογία στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (1974-1979). Στη συνέχεια έζησε και εργάστηκε για ένα διάστημα στο Παρίσι. Την περίοδο 1985-1988 ήταν υπότροφος του Ι.Κ.Υ. για την εκπόνηση συγκεκριμένου καλλιτεχνικού έργου στην Ελλάδα.
Παρουσίασε ως τώρα τη δουλειά του σε δεκατρείς ατομικές εκθέσεις (Γκαλερί Νέες Μορφές, Αθήνα 1984, 1987, 1990, Γκαλερί Ζαλοκώστα 7, Αθήνα 1987, Αίθουσα Τέχνης Αγκάθι, Αθήνα 1992, Αίθουσα Τέχνης Αθηνών 1995, 2001, Χώρος Τέχνης 24, Αθήνα 1995, Ζ. Αθανασιάδου Art Gallery, Θεσσαλονίκη 1996, Πολύεδρο, Πάτρα 1997, Γκαλερί Titanium, Αθήνα 1997, Αίθουσα Τέχνης Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 2002, Thanassis Frissiras Gallery, Αθήνα 2007), ενώ συμμετείχε σε περισσότερες από εξήντα ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Φιλοτέχνησε χαλκογραφίες στο Κέντρο Χαρακτικής Αθηνών, λιθογραφίες στο Περιτεχνών και την Artigraf, εξώφυλλα, προμετωπίδες και corpus βιβλίων, CD, εξώφυλλα περιοδικών, θεατρικά προγράμματα, διακριτικά σήματα εταιρειών, ετικέτες οίνων.
Από το 1987 έως το 2013 δίδαξε Σχέδιο και Χρώμα στη Σχολή Βακαλό.
Από το 1992 έως το 2004, κείμενά του δημοσιεύθηκαν στα περιοδικά Οδός Πανός, Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας, Αντί, Ιστός, Χορός, Σύναξη, Βιβλιοαμφιάστηs, Νέο Επίπεδο, Τεχνοπαίγνιον, Highlights.
Παράλληλα κυκλοφόρησαν τα ποιητικά του βιβλία Μονόζυγο - Τέσσερα Σχεδιάσματα, Διάττων 1999 εκτός εμπορίου, Έως, Διάττων 2001 εκτός εμπορίου, Άτια στο σκοτεινό νερό, Εκδόσεις του Φοίνικα 2003 εκτός εμπορίου, Αμώεν, Εριφύλη 2004 εκτός εμπορίου,Κιννάβαρι, Άγρα 2009, Δράκων κατήλθες, Τυπωθήτω - Λάλον Ύδωρ, 2013 και τα δοκίμιά του Επτά κείμενα περί Τέχνης, Εκδόσεις του Φοίνικα 2002, Κατάματα, Γαβριηλίδης 2005, 2014.
Έργα του υπάρχουν σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές.
© Χρήστος Μαρκίδης
