Νομίζω ότι όσοι έχουμε ασχοληθεί έστω και λίγο με τα βιβλία θα νοιώθουμε έστω και λίγο το αίσθημα ότι όλοι οι μεγάλοι συγγραφείς και ποιητές έχουνε περάσει ανεπιστρεπτί και δε πρόκειται να εμφανιστούν ξανά ποτέ,τουλάχιστον στη κλασική μορφή των ποιητικών συλλογών, μιας και στη μπλογκόσφαιρα υπάρχουν μικρά διαμάντια. Τέλος πάντων, εντελώς τυχαία είχα τη τύχη να ανακαλύψω έναν ποιητή ιδιαιτέρως νέο που θα ήθελα να σας παραουσιάσω.
Ο ποιητής αυτός είναι ο Θεοδόσης Βολκώφ. Ιδιαίτερα νέος εξέδωσε τη πρώτη του ποιητική συλλογή το 2004 με τίτλο «Τὰ Τραγούδια τῆς Ψυχῆς καὶ τῆς Κόρης» σε ηλικία μόλις 24 χρόνων. Η δεύτερη συλλογή του με το τίτλο «Γιουβενάλης» εκδόθηκε το 2012, ενώ τον ίδιο χρόνο εξέδωσε άλλη μία συλλογή με τίτλο «Missa Brevis».
Η γραφή του ποιητή είναι υποβλητική, προσφέροντας ένα βάθος και μια στοχάστικότητα που προσωπικά μου θυμίζει αρκετά κάποια ιστορικά ποιήματα του Κ.Π. Καβάφη. Αν και δεν αποτελεί σίγουρα απομίμηση του Καβάφη, εντούτοις ο ρυθμός αλλά και η τοποθέτηση των λέξεων στο χώρο του ποιήματος θυμίζει έντονα τον μεγάλο Αλεξανδρινό ποιητή. Η γλώσσα του γενικά είναι δημοτική, αλλά διεισδύουν στοιχεία λόγια,αλλά και λέξεις και φράσεις εκκλησιαστικών αλλά και αρχαίων κειμένων. Έντονο είναι το στοιχείο του μύθου στη ποιητική συλλογή «Γιουβενάλης», και ειδικά του Hagalaz που στη ρουνική διάλεκτο σημαίνει στη κυριολεξία το χαλάζι, μεταφορικά όμως δηλώνει όπως αναφέρεται στο τέλος της συλλογής
«το αχαλιναγώγητο Σύμπαν,το ξέσπασμα ανεξέλεγκτων,απροσμάχητων δυνάμεων τόσο στην περιβάλλουσα Φύση όσο και μέσα στον Άνθρωπο.Το Hagalaz ή αλλιώς Haglaz είναι η Μήνις και η Σύγκρουση,η Κρίση,η ολοκληρωτική Καταστροφή και η Αλλαγή εκ θεμελίων.
Είναι το αληθώς τυφλό και όντως άλογο.
το Χάος μέσα στο κόσμο
Το Hagalaz είναι σπόρος,
ο λευκότερος και ψυχρότερος σπόρος,
γράφουν και τραγουδούν,
οι αρχαίες ρούνες.
Στην αρχή είναι σκληρό και κατέρχεται δριμύτατο,
δεν εξευμενίζεται και πλήττει θανάσιμα.
Στη συνέχεια ωστόσο το νερό που κλείνει μέσα του αυτός
ο θανάσιμος σπόρος
απλώνεται σε εύρος και προχωρά σε βάθος
ποτίζει το χώμα,τονώνει τις ρίζες
και ξυπνά με το απαλό πλέον άγγιγμα του όλους τους υπόλοιπους σπόρους που κοιμούνται και περιμένουν
Το Hagalaz
δεν υπογραμμίζει απλώς το αλληλένδετο της γέννησης και του θανάτου
με το αυστηρό του σχήμα,πρωτίστως διδάσκει
πως η γενναία καταστροφή
είναι η αναγκαία προύπόθεση
κάθε νέας δημιουργίας»
Όλη του η συλλογή διαπνέεται από το στοιχείο της καταστροφής ενός σάπιου κόσμου που είναι πνιγμένος στις ανομίες του και στην διασάλευση κάθε έννοιας ηθικής τάξης. Ο Βολκώφ δε κάνει ηθικολογίες, απαιτεί την ολοκληρωτική καταστροφή ενός κόσμου. Δεν κάνει κήρυγμα, δείχνει με το πιο ωμό τρόπο το σημείο της έσχατης ταπείνωσης. Δεν ανήκει στο Κόσμο τον ηθικά ξεπεσμένο, τον βλέπει αντίπαλο και εχθρό, μολυντή του κόσμου του δικού του.
Αναφέρει χαρακτηριστικά
«Μολύνεις, κόσμε, εκείνα που αγαπώ
τα κάνεις όμοια σου, τα ντροπιάζεις»
Ζητά την ολοκληρωτική καταστροφή ώστε να αναδυθεί ένας καινούργιος κόσμος μακριά από τα αμαρτήματα του παρελθόντος.
Ο Βολκώφ είναι ένας ποιητής έντονα κοινωνικός. Ελέγχει αλύπητα την κοινωνία και επιζητά το νέο κόσμο. Η κοινωνική του κριτική δεν αφήνει τίποτα όρθιο.Υπάρχει μάλιστα στη συλλογή μια τριλογία ποιημάτων, μία για τους άντρες, μία για τις γυναίκες και μία για τα παιδιά, όπου με το πιο ωμό τρόπο τους δείχνει την αλήθεια καταπρόσωπο σαν τον πιο καθαρό καθρέφτη. Δε χαρίζεται σε κανέναν.
Οι άντρες κατηγορούνται ότι χάσαν την αντρική ουσία τους και ενδιαφέρονται για τις απολαύσεις.
Το ποιήμα αρχίζει με αυτό το τρίστιχο:
«Άντρες στο σώμα, μα στο πνεύμα όχι.
Μονίμως γιοί, ποτέ σαν πατεράδες.
Η Εποχή σας έχει γίνει Αποχή»
Οι γυναίκες από την άλλη κατηγορούνται πως απασχολούνται μόνο με μπιχλιμπίδια, με την επιφάνεια και λίγο ως πολύ τις αναγάγει,εξαιτίας της συμπεριφοράς τους, σε πόρνες. Τις κατηγορεί πως έχουν διαλύσει τους άντρες εξαιτίας των επιθυμιών τους.
Αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Μέτρο του ξεπεσμού Γυναίκες είστε
Αυτό που διαλαλείτε πως ζητάτε,
τον άντρα-αυτό ακριβώς σε όλα αρνείστε»
Τέλος, ασχολείται με τα παιδιά που τα ελέγχει δριμύτατα αναφέροντας χαρακτηριστικά νομίζω:
«Σπορά κακή, Παιδιά, σπορά των στείρων
σφαγείς και πόρνες του μέλλοντος αιώνος, ακρίδες, λοιμική των πέντε ηπείρων
κι όπου ζωή και όποια κι όπου χρόνος,
άχθος του κόσμου, τέκνα της μωρίας,
κατεναντί σας προφητεύω μόνος»
Ο ποιητής σε όλο το κείμενο, χρησιμοποιώντας δεύτερο πρόσωπο ενικού, ομοιάζει με προφήτη από την Παλαιά Διαθήκη που προφητεύει το τέλος του αμαρτωλού Ισραήλ, συγκρινόμενος με τον Ιερεμία, απόσπασμα του οποίου περιέχεται στην αρχή της συλλογής, προσπαθώντας να ταιριάξει με την αγωνία του ανθρώπου που βλέπει την καταστροφή μπροστά του και το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να φωνάξει στους συνανθρώπους του να δουν τι γινεται. Το ύφος του σε όλη τη ποιητική συλλογή αποδίδει πόνο,οργή και αγωνία.
«Σκότωσα τη ζωή μου για να πω
αυτό που όλοι σκιάζεστε ν’ ακούτε
τράχυνα την ψυχή μου στο τροχό
της Ιστορίας, της Ανάγκης κι ούτε
κι αυτό δεν άρκεσε και είπα, «Εγώ,
στρατός, λαός κι ολόκληρος να γίνεις».
Τον άντρα έζεψα μαζί και τον Θεό,
τα δυό καματερά μου σπρώχνει η Μήνις»
Η ποιήση του Βολκώφ είναι διαποτισμένη από λέξεις κλειδιά,όπως η Ιστορία,η Ανάγκη,η Οργή,η Γαλήνη, η Βία, ο Πόλεμος, η Ειρήνη, ο Θυμός, ο Θεός, ο Θάνατος, το Τέλος και η Γη.
Όλες οι λέξεις κλειδιά αποτελούν το στοιχείο εκείνο το συνδετικό που συνδέει τα λόγια του ποιητή σε μια συνολική καταγγελία του σημερινού οικοδομήματος που καταρρέει.
Σε όλα υπάρχει μία αναγκαιότητα, το περίφημο μπετοβενικό ess muss ein, η εσωτερική διαταγή να πράξεις αυτό που πρέπει,του εξουσιαστικού και ψυχρού, χωρίς συναίσθημα,καθήκοντος.
Όταν θα τιμωρήσει με τη φωτιά τα πάντα δε θα χωρά πόνος, αλλά μόνο το καθήκον του ποιητή να καταστρέψει τα πάντα για να επιτρέψει στο καινούργιο να ανθίσει. Είναι η δίκαιη τιμωρία σε έναν ξεπεσμένο κόσμο,σε έναν ξεπεσμένο άνθρωπο.
Εντέλει ο Βολκώφ δεν είναι τίποτα παραπάνω από ένας οραματιστής, ένας κοινωνικός ελεγκτής, η μικρή μας συνείδηση που όλοι μα έχουμε τόσο καλά θάψει,οδηγώντας τον αναγνώστη στο να αναρωτηθεί ένα και μόνο πράμα:
Μήπως πρέπει να καταστραφούμε τελικά για να ζήσουμε;
